The website uses cookies. These are text data saved by the browser on the user's device. They are used for the proper functioning of the website, collecting statistical information about visitors and operating facilities for logged in users. By using the website, you consent to the use of cookies. The cookie settings can be changed in your browser. If you do not change these settings, you accept the cookies used on the website.

Show/Hide the side panel
×
  • Description
  • Notes
  • ID : BK 12
  • Copies: Mf 1453
  • Author: Pierre de Limoges (ca 1250-1306)
  • Title : Tractatus De oculo morali.
  • Time and place of origin: 1363
  • Physical description : 72 k. 20x14 cm
  • Binding : Deski, skóra szarobrązowa, 14 w.
  • Language: Łac.
  • Content:
    • PETRUS LEMOVICENSIS: TRACTATUS DE OCULO MORALI k. 1-50v.
    • Feria IV k. 62v.-72v.
    • Funiculus triplex difficile rumpitur. [Eccl. 4, 12] k. 51-62v.
    • Zbiór kazań wielkopostnych napisanych w 1280 r.: Aldobrandinus de Tuscanella: Scala fidei sive exposicio symboli apostolorum k. 51-72v.
  • Provenance:
    • "montis lisiec(?)" - [rkps 15 w. - resztki napisu na przedn. okł.] uzup.
    • Ze zbioru Tytusa Działyńskiego
    • "Oculus abbatum moralis sub F. Nr 24 Scriptus a Nicolao Monacho A. [data poprawiana] 1363 die 7 Januari" - [rkps w w. Levebre] uzup.
    • Biblioteka Świętokrzyska - [rkps k. 50v.]
    • "-ati[...]rip[...]" [i poniżej:] "Transactiones"? "M. S. MCCCLIII" - [rkps fragm. ze zdrapanej naklejki na grzb.] - [rkps napis atramentem na skórze z 16-17 w. we fragm.]
  • Subject keywords :
    • Kościół katolicki poradniki 13-14 w.
    • Duchowieństwo katolickie poradniki 13-14 w.
  • Remarks:
    • Marginalia rzadkie, złoceń brak. Na karcie ochronnej pergaminowej próbki pisma ręką XV w.: "Dominum qui nos fecit, Venite adoremus [...]", na k. Iv ręką XVIII w. Lefebura (opracowującego katalog benedyktyńskiej biblioteki świętokrzyskiej, do r. 1944 w Bibliotece Narodowej w Warszawie) ustalony przezeń tytuł, wzięty zresztą z k. 50v.: "Oculus abbatum moralis sub F. Nr 24. Scriptus a Nicolao Monacho A. [data poprawiana] 1363 die 7 Januari". Oznaką pochodzenia z biblioteki łysogórskiej jest też częściowo zdrapana naklejka na grzbiecie z napisem, z którego zostało; 'M, S' (czerw.) i u dołu 'MCCCLIII'. Spod naklejki widać pierwotny napis atramentem na skórze z XVI/XVII w.: w fragmentach: "-ati...rip...", a poniżej coś jak: "Transactiones"? U góry przedniej okładki z resztek napisu ręką XV w. da się odczytać: "montis lisiec(?)". Opis Kętrzyńskiego: Dz. teol. 31, a Celichowskiego I B 12.
    • Nie jest jasne, jaką drogą rękopis z bibl. świętokrzyskiej dostał się do rąk Działyńskich, czy z partią rękopisów Czackiego i puławskich, czy z nabytymi od Kwiatkowskiego. J. Zathey uważał za prawdopodobne, że należał on do rękopisów, które zawędrowały do Petersburskiej Biblioteki w czasie grabieży po 1794 i 1831 r., gdzie się i rękopisy świętokrzyskie znalazły. Zasługą Onacewicza były wysiłki nad odzyskaniem zbiorów rozproszonych również do rąk prywatnych. Jego biblioteka miała jakoby spalić się. Zathey sądził, że nie odpowiadało to prawdzie, a w rzeczywistości rękopisy były sprzedawane do prywatnych bibliotek w kraju i mogły służyć uczonym. W archiwum Biblioteki Kórnickiej sa ślady stosunków Tytusa Działyńskiego z Ignacym Onacewiczem, którego Działynski prosil o nabycie rekopisów. Rola Onacewicza jest znana nie tylko polskim uczonym (por. P. Bańkowski: "Rękopisy rewindykowane przez Polskę z ZSRR na podstawie traktatu ryskiego i ich dotychczasowe opracowania". Kraków 1937 s. 17).
    • Brak zakończenia, które powinno brzmieć: "per iusticiam colunt ad sedes sidereas transferuntur.", por. Col. Vat. lat. 822 w opracowaniu Pelzera.
    • Explicit liber de oculo morali fratris [po wyskrobaniu pierwotnego imienia] Nicolay lectoris dicti Sera[...] sub anno domini MCCCLXIII die VII mensis Januarii [7. I. 1363]
    • Oprawa XIV w. w grube deski powlecznone szarobrązową skórą. Brzegi desek przycięte spadzisto. Na grzbiecie widoczne 3 wałki wiązadeł, u góry i u dołu starannie wykonane kapitałki. W przedniej okładce 2 otwory po gwoździach, na które zapinano zagubione dziś rzemyki zapięcia, w brzegu zagłębienie na wgniatający się rzemień. Na tylnej okładce wokół otworów rozpościerająca się rdza świadczy o dawnym umocowaniu rzemieni, z których pozostały tylko resztki.
    • Składki są mieszane: po wierzchu karty z pergaminu, a dalej na przemian papier i pergamin. Takich nienumerowanych kwinternów ze śladami reklamantów obciętych przy oprawie jest 5. Druga część rękopisu składa się z samego papieru, tylko sekstern i kwintern. Na marginesie ostatniej karty rdza z gwoździa przytrzymującego rzemienie wygryzła dziurkę.
    • Pergamin dość gruby, starannie po obu stronach gładzony. Papier ma znaki wodne, widoczne tylko częściowo na k. 14 i 68; przedstawiają koło na osi przeciętej u góry belką krzyża (podobne są u Briqueta nr 3168 - Pisa 1361 i u Piekosińskiego 728 - z rkpsu BJ 381 XIV w., 7 dziesiątek).
    • Pismo w 1 kolumnie to pośpieszna minuskuła książkowa XIV w., dwu rąk. Ręka pierwsza do k. 60v., ręka druga od k. 61. Podobnie jak materiał i pismo, tak też i sposób rubrowania różni obie części rękopisu: w cz. 1 występują proste ciemnoczerwone inicjały, rubryki, podkreślenia i tytuły; w cz. 2 czerwień użyta do inicjałów, tytułów, podkreśleń i rubryk jest jaśniejsza, o odcieniu ceglastym.
  • Studies: por. M. Hornowska, H. Zdzitowiecka-Jasieńska: Zbiory rękopiśmienne w Polsce średniowiecznej. Warszawa 1947 s. 314; Levebre, oprac. katalog benedyktyńskiej biblioteki świętokrzyskiej - 18 w. uzup. k. 51-72 Aldobrandinus lub Aldibrandinus de Tuscanella: Scala fidei sive exposicio symboli apostolorum, por. Cod. Vat. 822; Stegmüller: Rep. biblic. 1105; Käpelli: La tradizione manoscritta delle opere di Aldobrandino da Toscanella. "Archivum Fratrum Praedicatorum" V 8: 1938 (Inst. Hist. Fr. Praed.) s. 163-192 k. 1-50v. Por. Cod. Vat. 1041 cyt. druk: De oculo morali aureus libellus Joannis Gualensis Anglici. Ed. L. Waddingus. Viterbi 1656 p. 1-244. O piśmie tym i aut. też jako Johannes Pecham druk. 1475 i in. por. Stegmüller: Rep. biblic. 6624, 1 oraz Glorieux: Repert. d. maitres en theologie nr 178a - tu wykaz rękopisów oraz cyt. Spettman w "Arch. Franc. Hist." 1923 p. 309-322