The website uses cookies. These are text data saved by the browser on the user's device. They are used for the proper functioning of the website, collecting statistical information about visitors and operating facilities for logged in users. By using the website, you consent to the use of cookies. The cookie settings can be changed in your browser. If you do not change these settings, you accept the cookies used on the website.

Show/Hide the side panel
×
  • Description
  • Notes
  • ID : BK 52
  • Copies:
    • Mf 1375
    • Mf 2426
  • Author: Mikołaj z Błonia (?-ca 1448)
  • Title : [Zbiór kazań (Sermones)].
  • Time and place of origin: 1484 przed
  • Physical description : 398 k. 21x15 cm
  • Binding : Deski, skóra brązowa, II poł. XV w.
  • Language: Łac., pol.
  • Content:
    • "1410 Sequitur historia metrica de magna strage alias o wyelgem pobiczu que eciam patet in eodem libro prosaice penes sermonem diuisionis apostolorum." k. 398v-399
    • "'Ad vincula Petri sermo' primus. 'Dirupisti vincula mea tibi' sacrificabo [...] Elephas inter cetera quadrupedia [...]" k. 208-211
    • "Alius sermo de eodem" [Laurencio] 'Igne me examinasti'[...]" k. 222-227
    • "'Alius thema de sancto Matheo super sermonem. Vidit Jesus' hominem sedentem in theoloneo Mat. 9. Naturaliter videmus, quod in via lubrica et lutuosa [...]" k. 364v-365
    • "'Allexandri Collecta primo'. Adesto omnipotens domine [...]" k. 369-369v.
    • "Alme matris domini sermo" k. 301-305v.
    • "Alter sermo de eiusdem festo" k. 93-97v.
    • "Alya videantur ad propositum in aliis libris [...]" k. 118v.
    • "'Ambrosii doctoris' [na marginesie:] 'transposita legenda sit cautus lector'. Ambrosius filius Ambrosii prefecti Rome [...]" k. 369v-371
    • "'Antonii legenda beati sequitur et alia'; vide in passionali de eodem in loco suo" k. 378-380v.
    • "'Assumcionis Marie sermo. Intravit Jesus in quoddam ceatellum Luce 10'. Sicut dicit magister in libro de causis quod causa prima [...]" k. 247-258v.
    • "Assumpcionis Marie Sermo. Te asumam et regnabis' Reg. 1 'Dicit' platearius sponsa solis est herba [...]" k. 227-230v.
    • "'Assumpcionis Marie Virginis gloriossime sermo. Sequitur talis ut scribitur. Signum magnum apparuit in celo [...] in capite eius corona XII stellarum Apok. XII' Bonaventura super Apok. exponit Ista verba [...]" k. 267-273
    • "'Augustini primus sermo: Sol refulsit qui prius eart' [...] Dicunt naturales quod Crisolitus est lapis preciosus [...]"k. 282-288
    • "Burchardi sancti legenda sequitur" k. 372v-373v.
    • [Ciąg dalszy na k. 345v k. 335 bis, dopis na małej kartce, przepisany z k. 345.] "Tercius Natiuitatis Marie sermo. Sapiencia edificavit' [...] Consueuerunt olim reges [...]" k. 330-335v.
    • "Collecta" k. 367v.
    • "De ascensione domini [...]". - "Iste sermo per totum processum [...]" k. 76-80v.
    • "Decem milia militum martirum" k. 98-100v.
    • "De diuisione apostolorum sermo" k. 148v-159v.
    • "De divisione apostolorum [...]" k. 160-163v.
    • "De magna strage alias o wyelgym pyobyczu quod comissum est anno domini Millesimo quadrincentesimo decimo, cuius principalis causa fuit pompa ipsorum pessime gentis Prutenorum, quorum tunc fuit supremus dux Ulricus. Ut patet in illo versu Ulrich fecit bella prutenis iste mayster. Qui quidem Ulricus [...]" k. 164-166v.
    • "'De novo sacerdote sermo magistri Nicolai Blonya sequitur. Accipite spiritum sanctum quorum remiseritis peccata remituntur eis Johan. XX'. Factum est postquam percussit Alexander rex macedonum [...]" k. 390-396
    • "De resurreccione domini sermo Nicolai de Blonye": "Jesum queritis Nazarenum, surrexit [...]" k. 15-25v.
    • "De sancto Patricio et celebratur post festum S. Benedicti" k. 385-387
    • "De sancto spiritu et primo de septem donis [...]" k. 86-93v.
    • "De visitacione beatissimevirginis Marie" k. 173-176v.
    • "De visitacione Marie [...]" k. 120-128
    • "Diuisiones appostolorum sermo sequitur" k. 181v-183v.
    • "Divisionis apostolorum sermo" k. 167-172v.
    • "Epilogon sew recapitulaciones super passionale. Epilogus Andree" k. 2-9v.
    • "Erasmi legenda sancti sequitur" k. 387v-389
    • "'Exemplum quod ponit B. Gregorius'. De illis duabus animabus quas vidit [...]" k. 397v.
    • "Floriani martyris" k. 375-375v.
    • "Floriani sancti legenda sequitur" k. 10-14
    • "Galli historia brevis ponitur" k. 373v-374
    • "Gertrudis virginis sancte legenda brevis" k. 375v
    • "Historia eiusdem feci sequitur [...]" k. 81-85v.
    • "In nomine sancte trinitatis et individue unitatis [...]" k. 14v.
    • "Iste sermo continet in se materiam de statu doctorum prelatorum et predicatorum. Et de tribus seruis quibus deus tradit talenta sua ad dispensandum. ET quid per talenta intelligitur. Et de fidelitate seniorum et prudencia eorundem et alia pulcra ad propositum vide per ordinem [podkreślone zielono]." k. 300v.
    • "Jacobi sermo apostoli N[icolai] de B[lonie]" k. 189v.
    • "Johannis baptiste Sermo de honoribus ipsius" k. 108-109v.
    • "Johannis decolacionis, primus sermo" k. 306-310v.
    • "Johannis ewangeliste sermo [...]" k. 64v-70v.
    • "Joseph sponsi marie. Collecta breviter" k. 369
    • "Juliane sancte" k. 367
    • "Juliane virginis sancte vita etc." k. 381-382
    • "Justine legenda sancte" k. 382-385
    • [Koniec kazania 330 - 335v:] "Consenciente tormenta vexabunt [...]"
    • k"'Secundus Mathei sermo. In caritate perpetua dilexi te Jer.' 31 Dicit Ysidorus Li. XVI Magnes et lapis ferreum [...]" k. 359-364v.
    • "Laurencii legenda sancti" k. 231-234
    • "'Laurencii sermo primus. Nisi granum frumenti cadens'. Materia sermonis propositi in alio libro habetur de verbo ad verbum propterea hic subsidetur. Et eciam communius reputatur [inną ręką]." k. 216
    • "Laurencii sermo. Probasti cor meum" k. 216v-222
    • "'Laurencii sermo sancti, Nicolai de B[lonie] Qui amat animam suam perdet eam. Joh.' 12 [25], Augustinus de vera religione [...]" k. 239-246v.
    • "'Legende sanctorum trium lectionum secuntur et principaliter pie Helene cristianissime regine'" k. 366-366v.
    • "Longini martiris" k. 368v-369
    • "Marci ewangeliste sermo [...]" k. 38-41
    • "Margarethe virginis pulcerime sermo" k. 139-148
    • "Margerethe sermo virginis pulcerime" k. 177-181
    • "Marie Magdalene sermo seuitur" k. 183v-187
    • "'Mathei primus. Sequere me et relictis omnibus surgens secutus' est eum Luc. V Dicunt naturales quod luna naturaliter [...]" k. 354-359
    • "'Miraculum. Dum quidam sacerdos' ecclesiam sancti Laurencii [...]" k. 234-235
    • [Mniszka widziała anioły służące do mszy nowemu kapłanowi.] "Miraculum quoddam ponitur hic exemplariter" k. 396-397
    • [Na k. 189v-207 niewątpliwie kazania Mikołaja z Błonia] "Marie Magdalene sermo sequitur" k. 199-207
    • [na k. 239-266v niewątpliwie kazania Mikołaja z Błonia] "'Bartholomei sermo sancti. Vos estis qui permansistis mecum in tentacionibus meis et ego dispono' vobis sicut [...] Luc. XXII [28]. Quoniam ut ait Job VII cap. milicia est hominis [...]" k. 259-266v.
    • [Na marginesie: Cirrilus: Sczwrzydlo, Metudius: Mączwdą.] "Cirilli et Metudi legenda sequitur" k. 367v-368
    • "Natiuitatis Marie sermo primus. Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio Gen. II' Petrus Crescencius Li. VIII de rure [...]" k. 318v-324v.
    • [Niewątpliwie kazanie Mikolaja z Błonia.] "'Augustini doctoris eximii sermo et potest de quolibet doctore dici solum mutando nomen et eciam numerum pluralem in singularem. Vos estis lux mundi Mat. V' Quoniam natura hominis in tantum fuit [...]" k. 294-300v.
    • [Niżej dokończenie tekstu z następnej strony k. 389v.] "De quatuor temporum ieiunio sequitur" k. 389-389v.
    • "Origo principalis passionis decem milia martirum [...]" 100v-107
    • "'Passio sancti laurencii precellit passiones aliorum martirum in quator. Primo In' passsionis acerbitate [...]" k. 235v-238v.
    • "Philipi et Jacobi appostolorum. Primus non turbetur [...]" k. 41v-44
    • "Prisce virginis legenda brevis" k. 380v-381
    • "Quadraginta militum martirum" k. 368-368v.
    • "Quod autem virgo gloriosissima sit Assumpta in celum cum corpore et anima probant hoc sancti doctores octo racionibus efficacissimis." k. 277-280
    • "'Salue regina, unde habet ortum, infra vide secundum Bernardum'. Maria racione profunde humilitatis [...]"
    • "S. Brigide" k. 374v-375
    • "'Scolastice legenda sequitur sancte breuiter'" k. 366v-367
    • "Secunda, secunda [!] feria pasce. Tu solus peregrinus [...]" k. 26-28v.
    • "'Secundus de eodem. Benedictum lignum per quod fit iusticia'. Sap. XIIII. Dicunt naturales et presertim Ysidorus Li. XVII Malus est arbor [...]" k. 350v-353v.
    • "Secundus de eodem, lignum vite [...]" k. 53v-58v.
    • "'Secundus de eodem: Sint lumbi vestri precicnti. Lu. XII' Magister libro proprietatis dicit Contra varias [...]" k. 288-293v.
    • "Secundus Natiuitates Marie sermo. Habitantibus in regione umbre mortis Ysa. IX'. Stella maris secundum Bedam [...]" k. 325-330
    • "Secundus sermo de eodem: Isti sunt viri misericordie" [...] k. 44-50
    • "Secundus sermo eiusdem festi Angelus domini" k. 211v-216
    • "'Sequitur alius sermo de eodem festo etc.'" k. 273-276v.
    • "Sermo Ambrosii sancti" k. 371-372v.
    • "Sermo Johannis Baptiste post magistrum Nicolaum de Blonye sequitur" k. 110-114v.
    • Sermones de sanctis k. 14v-187
    • "Sermo Petri apostoli per magistrum supradictum compilatus Sequitur" k. 114v-118
    • "'Sermo primus Crucis sancte Exaltaui lignum humile ezech. XVII dicit palma est arbor [...]" k. 345-350v.
    • "Sermo primus invencionis sanctificate crucis [...]" k. 50-53v.
    • "Sermo sancti Adalberti cum legenda eiusdem sequitur" k. 31-37
    • "Simeonis" k. 367-367v.
    • [Składka włożona w środek:] "'De Natiuitate Marie virginis sermo'. Ab inicio et ante secula. Ecci. 24. hec verba exponuntur a sanctis doctoribus [...]" k. 336-344v.
    • Spis następstwa kazań [w wyborze:] k. 399v.
    • "Stanislai sancti sermo" k. 70v-75
    • "Tercius sermo de eodem [...]" k. 59v-64v.
    • "Visitacionis Marie sermo secundus" k. 128v-138
    • "Walpurgis virginis de qua sic legitur' quod sancta Valpurgis sit nata in quadam provincia [...]" k. 376-377.
    • Zawiera m. in.: O bitwie pod Grunwaldem k. 164 i 398.
  • Provenance:
    • "Franciscus" "Erasmus Zaharias" - [rkps 16 w. pocz.]
    • "Iste liber est loci Costensis ad Sanctam Mariam de Angelis concessus ad usum fratris Johannis de Prussia predicatoris et confessoris ordinis minorum de observancia per me fratrem Michaelem alias Bal ordinis minorum de observancia eiusdem vicarium provincie imeritum 1484" - [rkps 15 w.]
  • Subject keywords :
    • Bitwa 1410 r. pod Grunwaldem w literaturze 15 w.
    • Homiletyka 15 w.
    • Kazania łacińskie 15 w.
    • Poezja łacińska 15 w.
  • Remarks:
    • Autorem większości "Sermones de sanctis" był Mikołaj z Błonia.
    • Część składek wyrwana, ogółem ślady wyrwania 21 kart.
    • Na dolnym i górnym cięciu papieru wypisano atramentem tytuł: "Blonie de sanctis pars estivalis". Na k. 1 w środku wielkimi literami napis: "Franciscus", mniejszymi z początku XVI w.: "Erasmus Zacharias". Kętrzyński widział niżej: "N. 561 p. 1". U góry napis określający pochodzenie rękopisu: "Iste liber est loci Costensis ad Sanctam Mariam de Angelis concessus ad usum fratris Johannis de Prussia predicatoris, et confessoris ordinis minorum de observancia per me fratrem Michaelem alias Bal ordinis minorum de observancia eiusdem vicarium provincie imeritum 1484'. Klasztor bernardynów w Kościanie w Wielkopolsce założono w 1456, Michal Bal był prowincjałem w latach: 1472-1476, 1482-1484, 1490-1493. Opis Kętrzyńskiego (Dz. teol. 29), ze źle odczytanymi tekstami, przejął w części Celichowski (I D Kazania 52).
    • Na k. 110-159v niewątpliwie kazania Mikołaja z Błonia.
    • Oprawa w deski powleczone brązową skórą z 2 połowy XV w. Przednia deska oderwana, tylna przymocowana po naprawie w XIX w. Na narożnikach okucia z miedzianych blaszek. Na tylnej okładce 2 blaszki stanowią wzmocnienie dla dwu pasków, na które rękopis był zamykany. Dolny pasek i sztyft do zapinania przepadły, zachował się tylko górny pasek z zapięciem mosiężnym na sztyft i dziurkę. W środku i na narożach desek 5 śladów po guzach ochronnych. Zdobienia okładek: stemple w ramkach dookoła i w zwierciadle. Na przedniej i tylnej okładce stemple z krzyżem utworzonym z lilii; powierzchnia zwierciadła podzielona jest potrójnymi pociągnięciami strychulca na pola niewiele od stempli większych równoległoboków (15 pól). Stemple wyciśniete są w 6 szeregach po 2 i po 3 stemple. Szeregi po dwa stemple zawierają wyciski krzyża z lilii. Pozostałe szeregi po 3 stemple składają się z wycisków serca przebitego strzałą, nad którym widnieje krzyż. U góry przedniej okładki na nakjelonym papierze tytuł ręką XV w.: "Blonye de sanctis scriptum optimum". Na grzbiecie o 4 podwójnych wiązadłach naklejka z napisem z XIX w.; "Nicolai de Błonie Sermones". Rękopis niedawno obwolutowany w papier pakunkowy.
    • Pismo: minuskuła gotycka XV w. kilku rąk, głównie dwu, z odmianami brdziej kursywnymi. Ręka A: k. 2-9v, 31-80v, 10-14, 98-107, 208-230, 282-293, 306-336, 345-365 oraz ręka B: 14v-27, 27-28v, 81-85v, 86-89v, 108-109, 109-118v, 120-143, 160-189, 189v-207, 231-281, 294-305v, 336-344v, 366-377, 378-389, 390-397. Poszczególne części różnią się ozdobami, kolorem inicjałów i schematem pisarskim. Przeważnie czerwone tytuły i inicjały. Zielone podkreślenia i tytuły. Są też na k. 144-159 pisanych inna jeszcze reką. Na k. 86-89v ramki atramentowe, pismo drobne. Niemieckie glos interlinearnepo k. 11v, 12, dodatek łaciński na marginesie k. 11, glosa polska XVI w. na k. 16, łacińskie glosy i uzupełnienia na marginesach rzadkie.
    • Streszczenie Passionale obejmowało żywoty świętych: Andrzeja, Mikołaja, Łucji, Tomasza, Anastazji, Stefana, Jana Ew., Tomasza, Sylwestra, Pawła pust., Remigiusza, Hilarego, legendę Machariusza obszerniej, Feliksa, Sebastiana, Agnieszki, Wincentego, Ignacego, Błażeja, Agaty, Amanda, Julianny, Macieja, Grzegorza, Benedykta, Patrycego, Jerzego, Wojciecha, Marka, Filipa, Jakuba, Wita, Gerwazego i Protazego, Jana Chrz., Jana i Pawła, Piotra i Pawła, Małgorzaty, Marii Magdaleny, Jakuba Marty, Donaty, Bartłomieja, Idziego, Mateusza, Maurycego, Kosmy i Damiana, Wacława, Stanisława, Hieronima, Dionizego, 11 tysięcy dziewic, Szymona i Judy, Leonarda, Marcina, Elżbiety, Cecylii i Klemensa.
    • Znaki wodne w 1 składce: głowa wołu z trójkątem u dołu pyska na pręcie, trójkąt podzielony na 3 części, w każdej kółko; k. 87-97: głowa wołu bez pręta u dołu, krzyz z podwójnym prętem u góry; k. 125: wąska głowa wołu z krzyżem u dołu; k. 136: głowa wołu, nad krzyżem przekreślone linie; k. 259: głowa wołu z 8-płatkową różą na krótkim podwójnym pręcie.
  • Studies:
    • k. 10-14 Ed. Acta Sanctorum Mai T. I, 962-963 por. Claustroneoburgen. 417 k. 164
    • k. 110-114v. Druk. Nicolai Poloni: Sermones de sanctis. Colonia 1613 s. 101-105
    • k. 114v-118 Nicolai Poloni: o. c. s. 105-108
    • k. 120-128 Nicolai Poloni: o. c. s. 115-120, brak kilkunastu zdań z dodatku do kazania
    • k. 128v-138 Nicolai Poloni: o. c. s. 109-115
    • k. 139-148 Nicolai Poloni: o. c. s. 121-126
    • k. 148v-159v. Nicolai Poloni: o. c. s. 126-130, w rkpsie o 3 zdania więcej
    • k. 15-25v. Nie jest druk. w wyd. kazań Mikołaja z Błonia w 1613 r.
    • k. 164-166v. Druk. M. P. H. Wyd. W. Kętrzyński, T. 4 s. 45-48
    • k. 38-41 Por. BK 53 k. 30v. Joannes Publicanus. (Hieronimus de Praga): Exempla. B. J. Przyb. 140/51 k. 91v-94