Odpisy akt i korespondencji z XV-XVIII w. dotyczące dziejów Polski.

Description

• Sygnatura:
  • BK 01351
  • BK 01351
  • BK 01351
• Kopie: Mf 2236
• Tytuł: Odpisy akt i korespondencji z XV-XVIII w. dotyczące dziejów Polski.
• Miejsce i czas powstania: 19 w.
• Opis fizyczny: A-C (k. ochronne), 301 k. 28x24 cm i mn.
• Oprawa: pł., rzemyki sk. 20 w.
• Język: Łac., pol., rus. cyrylica
• Zawartość:
  • Rkps zawiera zbiór odpisów dokumentów i listów do wybranych zagadnień z dziejów Polski, sporządzonych dla Mikołaja Malinowskiego (1799-1865), historyka i wydawcy źródeł hist., na potrzeby jego prac badawczo-edytorskich, o czym świadczą okopie oryg. dok. opatrzone uwagami archiwalnymi oraz przypisami z komentarzem hist., a także rozmaite poprawki, uwagi i uzupełnienia w tekście. W rkpsie można wyodrębnić kilka większych całości, spisanych różnymi rękami, różniących się wymiarami i rodzajem pap., a przy tym podkreślonych niekiedy osobną paginacją (k. 96 i nn.) czy numeracją dok. (k. 1, 234). Na wielu kk. występują korekty wydawnicze (widoczne zwłaszcza na kk. 96-160): skreślenia, dopiski, poprawki, uwagi i noty bibliogr., co potwierdza różną proweniencję arch. tych całostek i wtórne ich scalenie w rkpsie. Tylko pierwsza z nich jest wyraźnie datowana, została spisana według oświadczenia archiwariusza prusk. 30 czerwca 1847 r. (k. 32v). Część pierwsza (k. 1-62) obejmuje kopie listów głównie z 1. i 2. poł. wieku XV oraz wieków późniejszych. Może Malinowski, znany XIX-wieczny wydawca źródeł hist. do dziejów Polski i ich tłumacz (2-tomowe "Źrzódła do Dziejów Polskich", "Kronika" Macieja Srtyjkowskiego, 3-tomowy przekład "Dziejów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego") planował kolejną edycję źródłową? Część druga (k. 64-78), zatytułowana "Materiały do Historii Polskiej", zawiera odpisy uniwersałów i korespondencji najwyższych dostojników państw. z lat 1702-1703. Kolejny zwarta całostka rkpsu (k. 95-160v) obejmuje zbiór kopii listów i dok. z lat 1651-1654 dot. powstania kozackiego Bohdana Chmielnickiego. Ostatnią, obszerną część manuskryptu zajmuje kolekcja kopii listów pijara Stanisława Konarskiego (1700-1773), pisarza polit., pedagoga, reformatora szkolnictwa pijarskiego i prekursora pol. Oświecenia, pisanych w latach 1733-37 po pol., franc. i łac. do Adama Tarły (1713-1744), marszałka konfederacji dzikowskiej i starosty jasielskiego. Konarski był sekretarzem poselstwa (por. k. 199) oboźnego kor. Jerzego Marcina Ożarowskiego (ok. 1700-1741), wysłanego do króla franc. Ludwika XV z ramienia konfederacji dzikowskiej (stąd większość listów pisana jest z Francji: z Paryża, Wersalu i Marly, zapewne także dlatego niektóre informacje przesyłano zaszyfrowane przy użyciu szyfru cyfrowego - k. 211-217v, 222-223v, 277) zawiązanej przy Stanisławie Leszczyńskim w sprawie uzyskania gwarancji interwencji zbrojnej Francji na terenie Polski przeciwko elekcji Augusta III Sasa oraz o subsydia pieniężne dla konfederatów. Na początku IV 1736 r. Konarski wrócił do Polski, zatrzymując się na krótko w Warszawie w celu wzięcia udziału w sejmie elekcyjnym, a 17 IX wyjechał do Krakowa jako wykładowca w tamtejszym seminarium pijarów (ostatnie listy w zbiorze z lat 1736-1737). Odpisy źródeł pochodzą głównie z biblioteki w Dreźnie oraz Archiwum hr. Konstantego Tyzenhauza (1786-1853), znanego w Polsce i Europie ornitologa i zoologa, w jego majątku Postawy na Litwie.
  • "Wielmożnemu Mikołajowi Malinowskiemu w Wilnie" [dedykacja prwdp. ręką prof. Stanisława Gorskiego (1802-1864), kierownika Ogrodu Botanicznego i prof. Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie, badacza flory i entomologii Litwy o bogatym dorobku nauk., o czym informuje nota objaśniająca wpisana niżej inną ręką ("to jest ręka Stanisława Gorskiego który kazał przepisać te listy z Biblioteki Drezdenskiej"), dla historyka i wydawcy źródeł hist. Mikołaja Malinowskiego, który być może zlecił sporządzenie wypisów (duże sygla "MM", może własnościowe, widnieją wpisane ołówkiem u góry k. ochr. A); w lewym górnym rogu duża cyfra "88." (popr. z "87.")] k. 1
  • "Epistola Wladislai poloniae [!] regis ad Constantiense consilium" [kopia listu króla pol. Władysława Jagiełły (ok. 1351-1434) i wlk. księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza (ok. 1352-1430) na Sobór powszechny Kościoła katolickiego w Konstancji (1414-1418); Lwów, 18 X b.r. (1415?); każdy odpis opatrzony pod nagłówkiem krótkim regestem łac.] k. 2-7v
  • (2.) "Epistola XXXIV [Alberto] Paladino [!, niżej poprawnie] Siradiae" [kopia brewe pap. Piusa V (zm. 1572) do wojewody sieradzkiego Olbrachta Łaskiego (1536-1605) (Rzym, u Św. Piotra, 20 VIII 1569); od listu 2. naniesiona numeracja porządkowa listów ołówkiem późn.] k. 7v-9v
  • (3.) "Epistola consilii Basileensis ad regem Poloniae" [kopia listu Soboru powszechnego Kościoła kat. w Bazylei (1431-1438) do Władysława Jagiełły; Bazylea, 21 X 1431] k. 9v-11v
  • (4.) "Littera missa per concilium religiosis Prutenis" [kopia listu Soboru bazylejskiego do zakonów w Prusach (?); Bazylea, b.d.] k. 12-13v
  • (5.) "Epistola Nicolai de Gara regni Hungariae palatini ad Sigismundum Romanorum regem" [kopia listu palatyna węg. Mikołaja (Miklósa) Garai (1367-1433) do króla rzym. (niem.) Zygmunta Luksemburskiego (zm. 1437), margrabiego-elektora Brandenburgii i Moraw, króla Czech, Węgier, Włoch i ks. Luksemburga (późn. ces.); Buda, b.d.d. 1432] k. 13v-14
  • (6.) "Epistola Jo[annis] Episcopi Zagrabiensis ad Sigismundum regem" [kopia listu bpa Zagrzebia i kanclerza Jana IV Rudolphi de Alben (zm. 1433) do adresata jak wyżej; Kaprinieze?, 25 VIII 1432] k. 14v-15v
  • (7.) "Epistola Sigismundi regis Romanorum, ad concilium Basileense" [kopia listu Zygmunta Luksemburczyka do Soboru w Bazylei; Siena, 31 X 1432] k. 15v-18v
  • (8.) "Littera regis Romanorum (...)" [kopia listu nadawcy jak wyżej do członków Zakonu krzyżackiego w Prusach, Senarmu?, 16 I 1433] k. 18v-20
  • (9.) "Copia litterae suprascriptis litteris inclusae et lecta prout supra" [kopia listu nadawcy jak wyżej do wlk. mistrza Zakonu krzyżackiego Paula Bellitzera von Russdorff (1385-1441); w górach Cuttim? na zjeździe starostów Czech i Moraw, 8 IX 1432] k. 20-21v
  • (10.) "Littera missa sacro concilio Basileensi in favorem ducis Litwaniae per nobiles Terrarum Russiae etc." [kopia listu książąt, bojarów i szlachty ruskiej do Soboru w Bazylei w obronie wlk. ks. litewskiego Bolesława Świdrygiełły (ok. 1370-1452), brata króla Władysława Jagiełły; Witebsk, 22 III 1433] k. 21v-24v
  • (11.) "Epistola Magistri generalis ordinis B[eatae] Mariae Theutonicorum, ad consilium Basileense" [kopia listu wlk. mistrza krzyżackiego Paula Bellitzera von Russdorff do Soboru bazylejskiego; Malbork, 25 IV 1433] k. 24v-25v
  • (12.) "Epistola Magistri generalis ordinis B[eatae] Mariae Theutonicorum, ad consilium Basileense" [kopia listu jak wyżej; Malbork, 9 VI 1433] k. 25v-28v
  • (13.) "Epistola Boleslai magni ducis Lithuaniae, ad concilium Basileense" [kopia listu wlk. ks. litewskiego Bolesława Świdrygiełły na Sobór bazylejski; Roczerw?, 15 VII 1433] k. 29-32v
  • [Odręczne potwierdzenie otrzymania przez kopistę honorarium w kwocie 1 Talara za wykonanie odpisów listów 1.-13. jak wyżej, sygnowane w Dreźnie 30 VI 1847 r. przez kierownika (?) tamtejszej biblioteki nazwiskiem Tauscher? (trudno czytelne, nota pismem got., niżej krótsza uwaga tej samej treści po polsku ręką Stanisława Gorskiego)] k. 32v
  • "Relacya Życia Jaśnie Wielmożnego Jmci Pana Jana Karola na Dolsku Dąbrowicy i Komarnie Dolskiego, Marszałka Wielkiego W[ielkiego] X[ięstw]a L[itewskieg]o Pińskiego, Wilkowskiego Starosty Pułkownika J[ego] K[rólewskiej] M[oś]ci przez J[aśnie] O[świeconego] Xiązęcia Jmci Janusza Wiśniowieckiego natenczas Marszałka Nadwornego W[ielkieg]o X[ięstw]a L[itewskieg]o Anno 1701" [na końcu uwaga inną ręką: "Udzielone przez P[ana] Lucjana Wojniłłowicza" (Lucjan Wojniłłowicz h. Syrokomla odm. (1817 - po 1881), sędzia pokoju pow. lubartowskiego, radca Tow. Kredytowego Ziemskiego w Warszawie, dziedzic Puzowa; nieliczne podkreślenia w tekście] k. 33-51
  • [6 kopii dok. z Archiwum hr. Konstantego Tyzenhausa w Postawach na Litwie (zob. wyżej), w większości opatrzonych przypisami; w prawym górnym rogu każdego odpisu stosowna nota proweniencyjna, w lewym rogu data roczna wystawienia dok., czasami także jego nr porządkowy w kolekcji]:
  • [Kopia aktu nadania Janowi Tyzenhauzowi (Thisenhausen) (ok. 1220-1279) przez abpa Rygi Alberta Sürbeera (zm. 1273) w lenno za zasługi wojenne dóbr będących niegdyś w posiadaniu rycerza Dederyka (Thiedericus) de Kokenus i jego żony Zofii, księżnej połockiej prwdp. z rodu Rurykowiczów (późn. żony Jana), tj. zamku Kokenhausen wraz z całym powiatem (Ryga, 25 IV 1269); nota bibliogr. o druku dok. w repertorium Michała Grabowskiego i Aleksandra Przeździeckiego "Źrzódła do Dziejów Polskich" (t. I, Wilno 1843, s. 125-126); na k. 53 niewielka owalna sucha pieczęć w prawym górnym rogu z majuskulnymi literami pisma got. "EC" pod koroną i znacznie mniejszym napisem cyrylicą u dołu: "B. G. P. U. F. SERGIEVSKOJ"] k. 52-53
  • [Kopia przywileju króla Kazimierza Jagiellończyka (1427-1492) dla kanclerza litewskiego i wojewody wileńskiego Michała Kieżgajły z Dziewałtowa (zm. 1476) dot. nadania dworu w Jodlnej pod Wilnem, należącego wcześniej do kniazia Fedka Dawgowskiego (Dowghowth?), a później danego w dożywocie księżnej Annie, drugiej żony wlk. ks. Świdrygiełły (Troki, 1 IV 1470); nr 6978; doklejona bibułka z przerysami kilku wyrazów - głównie imion i nazwisk - pisanych cyrylicą z oryg. dok.] k. 54-55
  • [Kopia przywileju Kazimierza Jagiellończyka dla wojewody wileńskiego jak wyżej dot. nadania połowy dóbr Sielestnica, tj. dworu będącego niegdyś w posiadaniu pisarza hospodarskiego przy królu Semena Sopihy (Sapiehy), protoplasty rodu Sapiehów (Wilno, 2 IV 1459)] k. 56-57v
  • [Kopia przywileju króla Stefana Batorego (1533-1586) dla starosty wendeńskiego i prefekta Rumborga (zamek i dobra) Prokopa Pieniążka (ok. 1530-1589), rotm. husarskiego i członka zakonu rycerzy jerozolimskich św. Maurycego i Łazarza (lazaryci), dot. nadania na wieczność dwóch włości w Inflantach: Ulder (Older) w pow. ryskim i Wawenhul w pow. helmeckim, należących dotychczas do Jodoka Fürstemberga (Warszawa, na sejmie walnym, 28 II 1585)] k. 58-59
  • [Kopia listu królewiczów Sobieskich, synów Jana III: Jakuba Ludwika (1667-1737), Aleksandra Benedykta (1677-1714) i najmłodszego Konstantego Władysława (1680-1726) do senatorów i szlachty województwa inflanckiego zgromadzonych na sejmie konwokacyjnym (Warszawa, 12 VII 1696)] k. 60-61
  • [Kopia przywileju królowej pol. Marii Kazimiery d'Arquien (1641-1716), wdowy po Janie III Sobieskim, dla Jana Stefana Tyzenhausa (1670 - ok. 1730), pisarza wlk. litewskiego i starosty kupiskiego (późn. wojewody mścisławskiego i marszałka Trybunału Litewskiego) w sprawie sprzedaży za gotówkę starostwa wobolnickiego w pow. pińskim na Litwie (Jaworów, 12 VII 1698)] k. 62-62v
  • "Materiały do Historij Polskiej" [spis treści następujących dalej kopii 10 dok., głównie listów, z lat 1702-1703 z podaniem przy niektórych pozycjach w kilku słowach treści dok.] k. 64-64v
  • "Kopia listu J[ego] M[ości] P[ana] Leszczyńskiego, Podskarbiego W[ielkiego] K[oronnego] Generała WilkoPolskiego [!] do Województw WielkoPolskich" [Rafał Leszczyński (1650-1703), starosta gen. Wielkopolski, wojewoda kaliski, poznański i łęczycki; b.d. (1702); w prawym górnym rogu k. 65 owalna sucha pieczęć z syglami "KT" w polu pieczętnym] k. 65-66v
  • "Kopia listu od JMP. Wojewody Malborskiego do Leszczyńskiego Podskarbiego W[ielkiego] Koronnego" [Jan Jerzy Przebendowski (1638-1729), pułkownik, senator, generał Wielkopolski, wojewoda malborski w latach 1697-1703, późn. następca Leszczyńskiego na urzędzie podskarbiego; Warszawa, 13 IX 1702] k. 67-68
  • "Konfederacia Województw WielkoPolskich" [w obozie pod Ostrowcem, 12 IX 1702] k. 68v
  • "Uniwersał Przedsejmowy Kr[óla] Augusta II" [August II Mocny Wettyn (1670-1733), elektor saski i król Polski; Elbląg, 12 V 1703] k. 69-70
  • "Kopia listu X. Prymasa Radziejowskiego na Sejmiki Koronne" [kard. Michał Augustyn Radziejowski (1645-1705), wcześniej bp warmiński, podkanclerzy kor., abp gnieźnieński i prymas Polski; Warszawa, 15 V 1703] k. 70-71
  • "Kopia listu X. Prymasa Radziejowskiego do JMP. Sapiehy, Podskarbiego W[ielkiego] X[ięstwa] L[itewskiego]" [Benedykt Paweł Sapieha (zm. 1707), podskarbi wlk. litewski w latach 1676-1703 i od 1705, poseł sejm. i marszałek sejmu elekcyjnego Jana III Sobieskiego, gł. doradca króla Stanisława Leszczyńskiego; Warszawa, 30 V 1703] k. 71v-72
  • "Uniwersał Kr[óla] Augusta II po skończonym Sejmie do Województw, Ziem i Powiatów" [Lublin, 17 VII 1703] k. 72v-73
  • "Kopia listu od P[ana] Mazeppy Hetmana Wojsk Zaporoznich, do Lubomirskiego, Kasztelana Krakowskiego, Hetmana W[ielkiego] K[oronnego]" [Jan (Iwan) Mazepa (ok. 1639-1709), hetman kozacki lewobrzeżnej Ukrainy; ks. Hieronim August Lubomirski (ok. 1647-1706), podskarbi wlk. kor., kasztelan krakowski i hetman wlk. kor.; Batuszyn, 6 IV 1703] k. 73v-74
  • "Kopia listu X[iędza] Prymasa Radziejowskiego do P[ana] Sapiehy Wojewody Wileńskiego" [ks. Kazimierz Jan Paweł Sapieha (ok. 1642-1720), wojewoda połocki, starosta gen. żmudzki, hetman wlk. litewski; Solec, 24 VII 1703] k. 74v-75
  • "Konfederacia Wojewodztw WielkoPolskich" [Środa, 9 VII 1703] k. 75v-76v
  • "Kopia odpowiedzi X[iędza] Prymasa Radziejowskiego na list P[ana] Bronisza St[aros]ty Pyzdrskiego Marszałka konfederacÿ W[ojewó]d[zt]w W[ielko]Polskich" [Piotr Jakub Bronisz (zm. 1719), późn. kaszt. kaliski; Warszawa, 1 VIII 1703] k. 77-77v
  • "Kopia odpowiedzi X[iędza] Prymasa Radziejowskiego na list P[anów] Konfederatów WielkoPolskich" [Warszawa, 9 X 1703] k. 78-78v
  • "Tres casus" [pismo polit. rozważające trzy możliwe warianty rozwoju sytuacji polit. w Polsce za panowania króla Stanisława Leszczyńskiego (1677-1766): braku zgody króla na abdykację, abdykacji króla przy protekcji Francji oraz abdykacji przy odrzuceniu gwarancji franc.; b.d.] k. 80-93
  • [w tym:] "Aliae tres reflexiones circa confederationem" k. 87-90 - "Conclusio" k. 90-93
  • [Kopie listów i aktów z lat 1651-1654 dot. powstania Kozaków Zaporoskich pod wodzą hetmana Bohdana Chmielnickiego (ok. 1595-1657); liczne skreślenia, poprawki i dopiski czarnym i czerwonym atramentem, tak w nagłówkach, jak i w treści dok.; brak początku wypisów] k. 96-160v
  • [w tym:]
  • "Kopia listu Chmielnickiego do Wyhowskiego" [Iwan Wyhowski (zm. 1664), pisarz gen. wojska zaporoskiego, późn. hetman kozacki i woj. kijowski; (22 X 1651); zachowane tylko zakończenie listu] k. 96
  • "Ceduła od Konfidenta" k. 96-96v
  • "Druga Ceduła" k. 96v-97
  • [Kopia listu Bohdana Chmielnickiego do Mikołaja Potockiego Hetm[ana] W[ielkiego] Koronnego (Czehryń, 22 X 1651); Mikołaj Potocki (ok. 1593-1651), kasztelan krakowski, generał ziem podolskich i woj. bracławski] k. 97-98v
  • "Kopia listu Chmielnickiego do Panów Kommissarzów" [b.m., 10 X 1648] k. 98v-100
  • "Kopia listu od Pana Radziejowskiego do Chmielnickiego" [Sztokholm, 30 V 1652] k. 100-104v
  • "Relacya [wtrącone: o Smiarowskim] Gońca od Króla do Chmielnickiego posłanego" [Kazimierz Śmiarowski (zm. 1649), poseł Jana Kazimierza do Bohdana Chmielnickiego, stracony z jego rozkazu; b.m. (pod Zamościem), 18-24 XI 1648 (wg dopisanego komentarza, pierwotnie skreślone "1653); dopiski i poprawki w tekście] k. 104v-106v
  • "Hetman Polny Koron[n]y [wtrącone: Stanisław Potocki] w Responsie podaie sposoby Chmielnickiemu przebłagania Króla Jmci" [Stanisław Rewera Potocki (ok. 1589-1667), wojewoda bracławski i podolski, pułk. wojsk kor., późn. wojewoda kijowski i krakowski i hetman wlk. kor.; b.m., pocz. 1653; skreślenia i dopiski w nagłówku i treści dok.] k. 106v-110v
  • "Kopia listu Bohdana Chmielnickiego Hetmana woysk Zaporowskich do króla Jmci" [Czyhyryn (Czehryń?), data niewpisana, pocz. 1653; liczne skreślenia i dopiski w nagłówku i tekście (skrócenia tytulatury)] k. 110v-112v
  • "Listowne doniesienie [popr. na "List donoszący królowi"] o powodzeniu Woyska Koronnego z Chmielnickim Janowi Kazimierzowi Królowi Polskiemu czynione [popr. od imienia króla na "pisany przez oficera Półku P[ana] Potockiego W[ojewo]dy Bracławskiego"]" [b.m., 1653 (data dzienna niewpisana); poprawki i skreślenia czarnym i czerwonym atramentem w nagłówku i tekście] k. 113-119v
  • "Punkta Supliki Kozackiej p[rzez] Antona Pułkownika Kijowskiego do Jego Królewskiey Mości z pod Glinianey [popr. na "Gliniany"] posłane" [b.m.d.; podpis. w oryg. B. Chmielnicki w imieniu całego wojska zaporoskiego; poprawki i dopiski czerwonym atramentem] k. 119v-121
  • "Kopia listu od Pana Jaskulskiego do JPana Wojewody Ruskiego de datta 16. Octobr[is] 1654. z pod Perekopu" [rotm. Mariusz Stanisław Jaskólski (zm. 1683), strażnik polny kor., późn. kasztelan sanocki i kijowski oraz woj. podolski, poseł król. na Krym i do Turcji; wojewoda bracławski, a potem ruski Stanisław Lanckoroński (zm. 1657), późn. hetman polny kor.; 16 X 1654; uwaga edytorska powyżej nagłówka] k. 121v-124
  • "Pieśń Ruska o Chmielnickim Bogdanie Buntowniku kozackim (1654)" [data na marg.] k. 124-124v
  • "Relacya Makarego Krynickiego Czerńca z Monasteru Pieczarskiego. Który wyszedł z Kijowa dnia 15go Januaryi [15 I] według Starego Kalendarza" [Makary Krynicki, mnich Ławry Pieczerskiej w Kijowie; b.d., prwdp. 1654; na marg. uwaga edytorska: "Cenzura wzbroniła druku"] k. 124v-125v
  • "List JPana Jaskolskiego do JPana Kanclerza Koronnego" [prawie cały nagłówek przekreślony, nad nim inną ręką dopisane:] "List Maryana Jaskolskiego Posła JKMci do Tatar pisany do Je[go] Mci P[ana] Stefana Korycinskiego" [Stefan Koryciński (1617-1658), kanclerz wlk. kor. i zaufany króla Jana Kazimierza; pole pod Perekopem, 18 X 1654; skreślenia i dopiski czerwonym i czarnym atramentem] k. 126-128v
  • "Konfessata Kozakow Zaporowskich przyprowadzonych z Berezyny dnia 10 [Octo]bris pobranych w Wielatyczach dzierżawie Jmć pana Pisarza polnego W[ielkieg]o X[ięstw]a Lit[ewskiego]" [b.m.d.; powyżej nagłówka uwaga arch. czerwonym atramentem dot. zbioru rkpsów Bibl. Szczorcowskiej (Szczerzec k. Lwowa?)] k. 128v-130v
  • "List Kazimierza Leona Sapiehy Podkanclerzego Litewskiego do Xięcia Jmci Arcy Biskupa Gnieznieńskiego Andrzeja Leszczyńskiego" [Kazimierz Leon Sapieha (1609-1656), wcześniej sekretarz król., starosta grodzieński i poseł sejm., marszałek nadworny i podkanclerzy litewski, stronnik Jana Kazimierza i przywódca stronnictwa dworskiego na Litwie; Andrzej Leszczyński (ok. 1608-1658), kanclerz królowej Cecylii Renaty, wcześniej bp kamieniecki i chełmiński, podkanclerzy i kanclerz wlk. kor., prymas Polski; Grodno, 23 X 1654; z rkpsu Bibl. Szczercowskiej; podkreślenia, skreślenia i dopiski czarnym i czerwonym atramentem oraz ołówkiem] k. 130v-131v
  • "Kopia listu pisanego z Kraju Minskiego de data 26. [Octo]bris 1654 z Radoszkowicz" [Radoszkowicze, 26 X 1654; poprawki czerwonym atramentem] k. 132-133
  • "List przypowiedni na Husarską Chorągiew" [kopia listu przypowiedniego króla Jana Kazimierza dla starosty gen. żmudzkiego i rotm. husarskiego Jerzego Karola Chlebowicza (zm. 1669), marszałka Trybunału Litewskiego, późn. wojewody wileńskiego i komisarza do rokowań z Rosją; Grodno, 28 X 1654; podpis. w oryg. król i pisarz wlk. litewski Aleksander Krzysztof Naruszewicz (zm. 1668)] k. 133-135
  • "List Chmielnickiego do Hana Jmci Krymskiego [Mehmeda Gereja]" [Korsuń, 29 X 1654] k. 135
  • "Kopia Listu JPana Koryckiego [Krzysztof Korycki (przed 1612-1677), oficer wojsk kor., znakomity dowódca, poseł do Tatarów, późn. oberszter regimentu, generał i komendant twierdz w Prusach Król.; dopisane czerwonym atramentem: "do Stanisława Lanckoronskiego Hetmana Polnego Kor[onnego] Woiewody Ruskiego"] de data 6. [Octo]bris 1654 z Bjałogrodu" [Białogród, 6 X 1654; skreślenia i dopiski] k. 137-137v
  • "Wiadomość [wyraz skreślony, nad nim nadpisano "List"] od Hospodara Wołowskiego [!] do Pana Stanisława Lanckoronskiego Wojewody Ruskiego. Dat[um] z Jas d[ie] 25 [Septem]bris 1654" [Konstantyn Basarab Krzywonosy (Cirnul), hospodar wołoski w latach 1654-58; Jassy, 25 IX 1654; skreślenia i dopiski] k. 137v-139
  • "Kopia Listu Jmci Pana Koryckiego Chorążego Nowogrodzkiego do JPana Stanisława Lanckoronskiego Wojewody Ruskiego, de data 29. [Septem]bris 1654" [b.m., 29 IX 1654; z rkpsu Bibl. Szczercowskiej; skreślenia i dopiski] k. 139-139v
  • "Kopia Listu Jmci Pana Jaskolskiego Strażnika Woyskowego i Posła JKMci pisany z Ordy do Stan[isława Lanckoronskiego W[ojewo]dy Ruskiego [nazwisko i urząd adresata wpisane na miejscu przekreślonego innego adresata: "Jmci P[ana] Andrzeja Trzebickiego Podkanclerzego Koronnego"]" [Bakczysaraj, 2 V 1654; z rkpsu Bibl. Szczercowskiej; skreślenia i poprawki oraz uwagi bibliogr.] k. 139v-143
  • "Kopia Listu Hospodara Wołowskiego [!] do Króla Jmci de datta 16 [Octo]bris w Jasiech" [Jassy, 16 X 1654; skreślenia i poprawki] k. 142v-144
  • "Kopia Listu Hospodara Wołoskiego do Jmci Xiędza Kanclerza Koronnego" [Jassy, 16 X 1654; skreślenia i poprawki] k. 144v-145
  • "Kopia Listu Pana Kutnarskiego de data 18. [Octo]bris w Jasiech do Jmci Xiędza A[ndrzeja] Trzebickiego Podkanclerzego Koronnego" [Jassy, 18 X 1654; skreślenia, poprawki i dopiski w tekście] k. 145-146
  • "Instrukcya Urodzonemu Maryanowi Jaskolskiemu ad J. K. Mci do Hana Krymskiego Posłowi dana [skreślone: "o pomoc na przeciw Moskwie p[rzez] Chmielnickiego zbuntowaney"] Roku 1654. Dnia 20. Februar[ii]" [b.m., 20 II 1654; skreślenia, poprawki i dopiski w tekście] k. 146-149
  • "Kopia Listu Jmci Oyca Protopij [!] Czarnobylskiego" [Czarnobyl, 22 I 1654; z rkpsu Bibl. Szczorcowskiej; skreślenia, poprawki i dopiski; przy nagłówku dopisek: "Cenzura nie pozwoliła"] k. 149-151
  • "Kopia Uniwersału do Czerni Chmielnickiego de data 17go Januaryi, 1654. Roku w Perjasławiu" [Perejasław, 17 I 1654; z rkpsu Bibl. Szczorcowskiej; ] k. 151-151v
  • "List do Krola Jmci Jana Kazimierza z Woyska Tatarskiego od Jmci Pana Maryusza Jaskolskiego Posła Krolewskiego [dopisane: "bez daty ale pisany w Grudniu 1654"]" [b.m.d., XII 1654; skreślenia, poprawki i dopiski] k. 151v-160
  • "Rejestr" [wymienia 30 kopii dok. spisanych na kk. 96-160 (zawiera osobną, dawną paginację), podaje datę, tytuł dok. oraz str., powtórzony tą samą ręką na k. 194v-195] k. 160v
  • "Kopia supliki Pana Radziejowskiego do Króla Je[go] Mości" [b.m.d.] k. 161-162
  • "Kopia listu pewnego do Kr[óla] Jmci" [b.m.d.; nad nagłówkiem uwaga ołówkiem: "W rękopisie Szczorcowskim str. 153."] k. 162-168v
  • "Kopia Responsu na jawny fałsz, który pod tytułem informacyi o srodkach pomiarkowania się z JPanem Marszałkiem zwykła plotek y szalbierstwa Kuźnia wydała" [tekst dwojga różnych rąk] k. 168v-184v
  • "Argumenta Dissuasoria Confoederationis" [w 14 rozdz.] k. 184v-194
  • "Kopie listów Stanisława Konarskiego 1733-1737." [kolekcja 48 odpisów listów pol. pijara głównie jako sekretarza poselstwa oboźnego kor. Jerzego Ożarowskiego do Ludwika XV z ramienia Stanisława Leszczyńskiego i konfederacji dzikowskiej, głównie z lat 1735-1736 (odpowiednio 28 i 13 listów, z 1733 - 4 listy, z 1737 - 1 list, 2 listy bez atrybucji), pisanych do kraju zapewne do marszałka konfederacji Adama Tarły (1713-1744) na temat bieżącej sytuacji i postępów rokowań głównie z Paryża i Wersalu, a także z pałacu Marii Leszczyńskiej w Marly pod Paryżem, Berlina, Hagi, Krakowa czy Warszawy, niekiedy przy użyciu szyfru cyfr.; w nagłówkach z lewej str. zachowana oryg. numeracja listów (nry 7-24, 29-34, 36-54), z prawej cyframi rzym. wpisana numeracja kolejnych składek-kwaternionów (I-XI i 13-20, dalej brak)] k. 197-296v
  • [w tym:]
  • [Z roku 1733:] Nr 7 (Warszawa, 19 III) k. 200-200v - Nr 8 (b.m., 26 III) k. 200v-201v - Nr 9 (b.m., 2 IV) k. 201v-202v - Nr 10 (Marly, 19 VIII) k. 202v-204.
  • [Z roku 1735 (znak "?" przy nr. listu oznacza brak wpisanego przez kopistę roku):] Nr 12 (b.m., 12 X) k. 205-206 - Nr 13? (Paryż, 10 II) k. 206-207v - Nr 14? (b.m., 3 V) k. 208 - Nr 15 (Berlin, 14 V) k. 208v-210 - Nr 16? (Berlin, 18 V) [szyfry w tekście] k. 210v-211 - Nr 17 (Haga, 31 V) k. 211v - Nr 19 (Wersal, 24 VI) [poprawki edytorskie i szyfry w tekście] k. 213-217v - Nr 20 (Wersal, 29 VI) k. 218-218v - Nr 21? (b.m., 8 VII) k. 219-219v - Nr 22? (b.m., 15 VII) k. 220-221 - Nr 23? (Paryż, 29 VII) k. 221v - Nr 24? (b.m., 12 VIII) [poprawki edytorskie; list w połowie pisany ciągłym szyfrem] k. 222-224v - [bez nru] (b.m., 12 VIII) k. 225-225v - Nr 29 (Wersal, 23 IX) k. 226-226v - Nr 30 (b.m., 29 IX) k. 226v-227 - Nr 31? (Wersal, 2 X) [list niemal w całości pisany szyfrem] k. 227v - Nr 32 (Marly, 7 X) k. 228-229v - Nr 33 (Marly, 15 X) k. 230-232 - Nr 34 (Paryż, 21 X) k. 232v-233v - Nr 35 (Wersal, 6 XI) [dopiski] k. 234-237v - Nr 37? (Marly, 11 XI) k. 238 - Nr 38 (Wersal, 18 XI) k. 238v-240 - Nr 39 (Wersal, 25 XI; pomyłka kopisty, który zaliczył ten i nast. list do roku nast.) [podkreślenia] k. 240v-248 - Nr 40 (Paryż, 8 XII) k. 248v-249v - Nr 41 (Paryż, 9 XII) [list nr 33 według drugiej zachowanej numeracji; poprawki i uwagi edytorskie] k. 250-255 - Nr 42 (Paryż, 26 XII) [list nr 34 jak wyżej; podkreślenia i liczne poprawki edytorskie] k. 255-258v - Nr 43 (Paryż, 22 XII) [list nr 36 jak wyżej; podkreślenia i liczne poprawki edytorskie; zakończenie listu zaszyfrowane] k. 259-262v - Nr 44 (Paryż, 30 XII) k. 262v-263v.
  • [Z roku 1736:] Nr 45 (b.m., 6 I) [list nr 37 jak wyżej] k. 264-267v - Nr 46 (Paryż, 13 I) [podkreślenia] k. 267v-274v - Nr 47 (Paryż, 18 I) [szyfry] k. 276-277v - Nr 48 (Paryż, 20 I) [list nr 40 jak wyżej] k. 277v-279v - Nr 49 (Paryż, 3 II) k. 280v-283 - Nr 50 (Paryż, 17 II) k. 279v-280v - Nr 51 (Paryż, 24 II) [list do żony marszałka gen. konfederacji Adama Tarły, wojewodziny lubelskiej Doroty Tarłówny (zm. 1756)] k. 283v-285v - Nr 52 (Paryż, 15 III) k. 286-286v - Nr 53 (Paryż, 26 III) k. 287-288 - Nr 54 (Paryż?, 1 IV) [podkreślenia] k. 288v-290 - Nr 55 (Kraków, 18 IX) k. 292-292v - Nr 56 (Kraków, 21 X) k. 293-294 - Nr 57 (Kraków, 11 XI) [podkreślenia] k. 294-295.
  • [Z roku 1737:] Nr 58 (Kraków, 10 II) [liczne podkreślenia] k. 295v-296v
  • [bez daty lub roku:] Nr 11 (b.m.r., 2 V) k. 204v-205 - Nr 18 (b.m.d.) [skreślenia i poprawki; szyfry w treści] k. 212-213 i 215.
• Proweniencja: to jest ręka Stanisława Gorskiego który kazał przepisać te listy z Biblioteki Drezdeńskiej" [rkps] "Wielmożnemu Mikołajowi Malinowskiemu w Wilnie [rkps]
• Hasła przedmiotowe:
  • Anton kozacki pułk. kijowski (1653)
  • August II Mocny (król Polski ; 1670-1733)
  • Basarab Konstantyn Krzywonosy (Cirnul) hospodar wołoski 1654-1658
  • Bronisz, Piotr Jakub sta pyzdrski, klan kaliski (?-1720)
  • Chmielnicki Bohdan hetman kozacki (ca 1595-1657)
  • Dederyk (Thiedericus) de Kokenus (Kokenhausen) (Inflanty, 13 w.) [mąż Zofii księżnej połockiej]
  • Dolski Jan Karol stronnik Jana III Sobieskiego na Litwie pułk. wojsk kor. star. piński i wilkowski krajczy i podczaszy litewski podkom. i marsz. piński kniaź litewski marsz. nadw. i wlk. litewski (1640-1695)
  • Fedko Dawgowski kniaź litewski (1470)
  • Fürstemberg Jodok dziedzic w Inflantach (1585)
  • Górski Stanisław kier. Ogrodu Botanicznego w Wilnie prof. Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie badacz flory i entomologii Litwy (1602-1864)
  • Hlebowicz Jerzy Karol wda smoleński (zm. 1669)
  • Jan IV Rudolphi de Alben bp Zagrzebia (zm. 1433)
  • Jaskólski Mariusz Stanisław wda podolski (zm. 1683)
  • Kazimierz Jagiellończyk król Polski (1427-1492)
  • Kieżgajło Michał z Dziewałtowa woj. wileński namiestnik smoleński kanclerz litewski (zm. 1476)
  • Konarski Stanisław (1700-1773)
  • Koryciński Stefan kanclerz w. kor. (1617-1658)
  • Korycki Krzysztof komendant twierdz w Prusach Król. poseł do Tatarów chor. nowogrodzki oficer wojsk kor., gen. (przed 1612-1677)
  • Krynicki Makary mnich Ławry Pieczerskiej w Kijowie (1654?)
  • Lanckoroński Stanisław hetman polny kor., wda ruski (1590-1657)
  • Łaski Olbracht wda sieradzki (1536-1604)
  • Leszczyński Andrzej prymas, kanclerz w. kor. (ca 1608-1658)
  • Leszczyński Rafał podskarbi w. kor. sta gen. Wielkopolski (1650-1703)
  • Lubomirski Hieronim Augustyn klan krakowski hetman w. kor. (ca 1647-1706)
  • Malinowski Mikołaj historyk (1799-1865)
  • Maria Kazimiera (królowa Polski ; 1641-1716)
  • Mazepa Jan hetman zaporoski (ca 1639-1709)
  • Mehmed Girej chan krymski
  • Miklos zob. Mikołaj
  • Mikołaj Garai magnat węg. ban Chorwacji, Dalmacji, Sławonii itd. palatyn (wojewoda) węg. (1367-1433)
  • Naruszewicz Aleksander Krzysztof poseł sejm. i poseł do Szwecji podkancl. lit. pisarz wlk. lit. (zm. 1668)
  • Pieniążek Prokop członek zakonu rycerzy jerozolimskich św. Maurycego i Łazarza prefekt na Rumborgu w Inflantach rotm. husarski w wojnach moskiewskich star. wendeński (ca 1530-1589)
  • Pius V 1504-1572) (papież ;
  • Potocki Mikołaj hetman w. kor. wda bracławski klan krakowski (ca 1593-1651)
  • Potocki Stanisław Rewera wda krakowski hetman w. kor. (1589-1667)
  • Przebendowski Jan Jerzy wda malborski podskarbi w. kor. (1639-1729)
  • Radziejowski Michał kard. prymas (1641-1705)
  • Russdorff Paul Bellitzer von wlk. mistrz krzyżacki 1421-1442 (1365-1442)
  • Sapieha Benedykt Paweł podskarbi lit. (zm. 1707)
  • Sapieha Kazimierz Jan Paweł wda wileński hetman w. lit. (ca 1642-1720)
  • Sapieha Kazimierz Leon podkanclerzy lit. (1609-1656)
  • Śmiarowski Kazimierz poseł króla Jana Kazimierza do hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego (zm. 1649)
  • Sobieski Aleksander Benedykt królewicz polski (1677-1714)
  • Sobieski Jakub Ludwik królewicz polski (1667-1737) [s. Jana III Sobieskiego]
  • Sobieski Konstanty Władysław królewicz pol. (1680-1726) [s. Jana III Sobieskiego]
  • Sopiha Semen protoplasta rodu Sapiehów pisarz hospodarski na Litwie 1440-1449 (1459)
  • Stanisław Leszczyński (król Polski ; 1677-1766)
  • Sürbeen, Albert abp ryski (?-1273)
  • Świdrygiełło Bolesław ks. czernihowski i wołyński wlk. ks. litewski (ca 1370-1452)
  • Tarło Adam wda lubelski (1713-1744)
  • Tarło Dorota kanclerzanka kor. wojewodzina lubelska (zm. 1756) [ż. Adama Tarły]
  • Tyzenhaus Jan lennik zamku Kokenhausen z powiatem w Inflantach (ca 1220-1279) [mąż Zofii księżnej połockiej z Rurykowiczów]
  • Tyzenhaus Jan Stefan star. kupiski marsz. Trybunału Litewskiego woj. mścisławski pisarz wlk. litewski (1670- ca 1730)
  • Tyzenhaus Konstanty hr. czł. wielu eur. towarzystw nauk. ornitolog i zoolog twórca muzeum przyrodniczego w Postawach na Litwie (1786-1853)
  • Wiśniowiecki Janusz Antoni wda wileński wda i klan krakowski (1678-1741)
  • Witold (Wielki Książę Litewski ; ca 1352-1430)
  • Władysław Jagiełło (król Polski ; ca 1351-1434)
  • Wojniłłowicz Lucjan radca Tow. Kredytowego Ziemskiego w Warszawie sędzia pokoju pow. lubartowskiego (1817 - po 1881)
  • Wyhowski Iwan hetman kozacki wda kijowski (zm. 1664)
  • Zygmunt Kiejstutowicz (Wielki Książę Litewski ; post 1365-1440)
  • Zygmunt Luksemburczyk (cesarz rzymsko-niemiecki ; 1368-1437)
  • Berezyna 17 w.
  • Inflanty dobra ziemskie (nadania) 1585
  • Jodlna k. Wilna dwór 1470
  • Kokenhausen (Inflanty) zamek i powiat (lenno) (1269)
  • Ławra Pieczerska (Ukraina) 1654
  • Mińszczyzna 17 w.
  • Postawy 19 w. Archiwum hr. Konstantego Tyzenhausa
  • Prusy 15 w.
  • Ruś 15 w. szlachta
  • Sielestnica k. Wilna dwór 1459
  • Wielatycze 17 w.
  • Wielkopolska 18 w. konfederacje
  • instrukcje poselskie 17 w.
  • konfederacje 18 w.
  • korespondencja dyplomatyczna
  • Kozacy Zaporoscy 17 w.
  • Krzyżacy 15 w.
  • listy przypowiednie 17 w.
  • pieśni ruskie 17 w.
  • szyfry (w korespondencji)
  • uniwersały 18 w.
  • listy
• Uwagi:
  • różne formaty kart
  • K. 195-196 nierozcięte, kk. 292-301 częśc. wydarte z bloku
  • kk. 292-296 częśc. zagrzybione
  • Kk. 63, 79, 94-95, 196, 275, 291, 297-301 czyste
  • pismo wielu rąk
  • Na kk. 275, 284, 289, 291 i 297 występuje znak wodny z napisem kapitalikami "J. WHATMAN", na k. 79 fragm. (obcięcie pap.) f. z datą "18..".
• Katalogi: M. Grabowski, A. Przeździecki, Źrzódła do Dziejów Polskich t. I, Wilno 1843, s. 125-126 [kopia dok. na k. 52-53]