Strona wykorzystuje pliki cookies (ciasteczka). Są to dane tekstowe, zapisywane przez przeglądarkę na urządzeniu użytkownika. Wykorzystywane są one do prawidłowego funkcjonowania serwisu, gromadzenia informacji statystycznych o odwiedzających oraz obsługi udogodnień dla zalogowanych użytkowników. Korzystanie z serwisu oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookies. Ustawienia obsługi plików cookies można zmienić w swojej przeglądarce. Brak zmian tych ustawień oznacza akceptację dla stosowanych na stronie cookies.

Pokaż/Ukryj panel boczny
×
  • Opis
  • Notatki
  • Sygnatura: BK 00001
  • Kopie: Mf 1115
  • Tytuł: Biblia sacra.
  • Miejsce i czas powstania: 14 w.
  • Opis fizyczny: 461 k. ilum. 28x19 cm
  • Oprawa: Deski, skóra brązowa, wyciski ślepe, okucia, resztki zapięć, 16 w.
  • Język: Łac.
  • Zawartość:
    • Incipit prologus in epistola ad Ephesios k. 401v.
    • Hieronymus: Epistola ad Paulinum presb. de Studio scripturarum c. 1-8 k. 1-3
    • Hieronymus: Praefacio in Pentateuchum ad Desiderium k. 3-3v.
    • Genesis spis treści k. 3v-4
    • Genesis k. 4
    • Exodus k. 20v.
    • Leviticus k. 34
    • Numeri k. 44
    • Deuteronomion k. 58
    • Hieronymus: Praefacio in librum Josue k. 71
    • Spis treści księgi Josue k. 71-71v.
    • Josue k. 71v.
    • Judicum k. 80
    • Ruth k. 89v.
    • Hieronymus: Praefacio in libros Regum k. 91-91v.
    • Spis treści k. 91v-92
    • Tytuł ręką XVI w.: Epistola S. Stephani Abbatis secundi Cisterciensis ad Fratres k. 92-92v.
    • Regum I k. 92
    • Regum II k. 105
    • Regum III k. 116
    • Regum IV k. 127
    • Hieronymus: Praefacio in Paralipomenon k. 137v.-138
    • Paralipomenon I k. 138
    • Paralipomenon II k. 148
    • Esdre I k. 161
    • Neemias k. 164v.
    • Esdre II k. 169
    • Hieronymus: Praefacio in Thobiam k. 174-174v.
    • Thobie k. 174v.
    • Hieronymus: Praefacio in Judith k. 177v.
    • Judith k. 177v.
    • Hieronymus: Praefacio in librum Hester k. 182
    • Hester k. 182
    • Hieronymus: Praefacio in Job k. 186v.-187
    • Hieronymus: Praefacio in librum Job k. 187
    • Job k. 187-197
    • Incipit liber ymnorum vel soliloquiorum prophete de Christo [Psalmi] k. 198-218
    • Hieronymus: Praefacio in libros Salomonis k. 218
    • Parabolae k. 218
    • Ecclesiastes k. 226
    • Cantica canticorum k. 229
    • Incipit prologus in libro sapiencie k. 230
    • Sapiencia k. 230v.
    • Hieronymus: Praefacio in Ecclesiasticum k. 236
    • Ecclesiasticus k. 236v.
    • Hieronymus: Praefacio in librum Isaiae k. 251-252
    • Isaias k. 252-268
    • Hieronymus: Praefacio in Jeremiam k. 268v-269v
    • Jeremias k. 269v.
    • Na marginesie ręką XV w.: Hic est defectus libri Baruch scribe. k. 288v.
    • Hieronymus:Incipit prologus in libro Ezechielis. k. 290-290v.
    • Ezechiel k. 290v.
    • Hieronymus: Praefacio in Daniel k. 308v.
    • Daniel k. 308v.
    • Hieronymus: Praefacio in duodecim prophetas k. 316
    • Oseas k. 316
    • Hieronymus: Praefacio in Joel k. 318
    • Joel k. 318v.
    • Praefacio lub argumentum de Amos k. 319v.
    • Amos [I, 1-IX, 15] k. 319v.
    • Praefacio de Abdias k. 321v.
    • Abdias k. 321v.
    • Praefacio in Jonas k. 322
    • Jonas k. 322
    • Praefacio in Micheas k. 322v.
    • Micheas k. 323v.
    • Praefacio in Nahum
    • Nahum k. 324
    • Praefacio in Habacuc k. 325
    • Habacuc k. 325
    • Praefacio in Sophoniam k. 325v.
    • Sophonias k. 325v.
    • Praefacio in Aggaeum k. 326v.
    • Aggaeus k. 326v.
    • Praefacio in Zachariam k. 327
    • Zacharias k. 327
    • Praefacio in Malachiam k. 330
    • Malachias k. 330
    • Macchabeorum I, k. 331
    • Macchabeorum II, k. 342v.
    • Incipit initium [!] ewangelium Matthei k. 350-360
    • Incipit prologus in ewangelium Marci k. 360v.
    • Ewangelium Marci k. 360v.
    • Incipit prologus in euangelion Luce k. 367-367v.
    • Ewangelium Lucae k. 367v.
    • Incipit prologus in euangelio Johannis k. 379-388
    • Ewangelium Johannis k. 379-388
    • Prologus in epistola Pauli k. 388
    • Epist. Pauli ad Romanos k. 388-392v.
    • Incipit prologus in epistola ad Chorinthios k. 392v.
    • Epist. Pauli ad Corintios I k. 392v-397
    • Epist. Pauli ad Cor. II k. 397-400
    • Ad Galathas [prologus Walifridi Strabonis] k. 400
    • Epist. Pauli ad Galathas k. 400- 401v.
    • Epist. Pauli ad Ephesios k. 401v-403
    • Incipit prologus in epistola ad Philipenses k. 403v.
    • Epist. Pauli ad Philipenses k. 403-404
    • Prologus ad Colocenses [Walifridi Strabonis] k. 404
    • Epist. Pauli ad Colocenses k. 404-405
    • Prologus ad Thesalonicenses k. 405-405v.
    • Epist. Pauli ad Thesalonicenses k. 405-406
    • Prologus ad Thesalonicenses secunda k. 406
    • Epist. Pauli ad Thesalonicenses II k. 406v.
    • In Timotheum prologus k. 407
    • Epist. Pauli ad Thimotheum k. 408
    • In Titum prologus k. 409
    • Epist. Pauli ad Titum k. 409
    • In Philemon prologus k. 409v.
    • Epist. Pauli ad Philemon k. 409v.
    • In Hebreos prologus k. 409v.
    • Epist. Pauli ad Hebreos k. 410-413
    • Prologus ad Actus apostolorum k. 413
    • Actus Apostolorum k. 413-425
    • Hieronymus: Prologus septem epistolarum canonicarum k. 425-425v.
    • Epist. Jacobi k. 425v.
    • Epist. Petri k. 426
    • Epist. Petri II k. 428
    • Epist. Johan. I k. 429
    • Epist. Johan. II k. 429v.
    • Epist. Johan. III k. 430
    • Epist. Iudas k. 430
    • Prologus k. 430v.
    • Apocalisis k. 430v-436
    • Stephanus Langton (Pseud. Remigius Altissiodorensis): Interpetaciones nominum hebraicorum k. 437-461
  • Proweniencja:
    • "Es hic Stephani 2 abbatis Cistersciensis Epistola ad servos dei,in principio Libri Regum, unde coniector hunc Bibliorum librum vel Cistercii, velex aliquo Cisterciensi exemplari transcriptam esse" - [rkps w w.]
    • "Joannes Peste novicius Vagroviciensis. Anno 1731 die 15 Martii" - [rkps k. 65]
    • "Inscriptus Cathalogo lib[rariae monasterii] Vangrovecens[is]" - [rkps 17 w.]
    • "Joannes Wisniewius Anno a salute humano generi data 1595" - [rkps]
    • "Andreas Dzierzanowsky Abbas Wang[roviensis]" - [supereksl.]
    • Ze zbiorów Tytusa Działyńskiego
  • Hasła przedmiotowe:
    • Biblia. ST.
    • Biblia. NT.
  • Uwagi:
    • Pismo: minuskuła gotycka XIV w., drobne, cysterskie, kilku rąk, w dwu kolumnach, glosy marginalne liczne XIV, a zwłaszcza XV w. Inicjały głównie czerwone i niebieskie, z użyciem takich filigranów, wąsików, wypustek i białych rąbków oraz żółtej farby. Brak ozdób figuralnych i miniatur.
    • Liczne mniejsze inicjały jednobarwne czerwone lub niebieskie z wąsami i wypustkami przeciwnej barwy.
    • Duże litery występują na k. 1, 3, 4, 20v, 34v, 44, 58v, 71 (z użyciem żółtej farby, koła z niebieskimi kwiatami), 71v, 80v (żółta farba tłem dla niebieskich kwiatów), 89v, 91, 92v, 105 (z zieloną farbą), 116 (z zieloną farbą), 124 (z żółtą farbą), 137 (z żółtą farbą), 138 (z żółtą farbą), 148 (z żółtą farbą), 161, 164v, 174, 177v, 182, 186, 198, 201, 203, 204v, 206v, 209, 211, 213v, 226, 229, 230v, 236, 251v, 252, 269v (z ozdobami schodowatym), 288v, 290v, 308, 308v, 318v, 319v, 321v, 322, 324, 325, 325v, 326v, 327, 330, 331, 324v, 350, 360, 360v, 367v, 374, 382, 392v, 397, 400, 401v, 403, 404, 405v, 406, 406v, 407, 408, 409, 409v, 410, 413, 425, 425v, 428, 428v, 429, 430, 430v, 437.
    • Obok tekstów liczne drobne glosy marginalne z XIV i XV w. passim. Wystepują też glosy interlinearne i marginalne ręką pisarza tekstu. Większe glosy por. k. 22v, 29v, 32v, 34, 40v, 44v, 94, 95v, 98, 99v, 102, 105, 111, 122, 151, 180v, 263, 315v, 426 i 427. Dwie ostatnie z XVI w. sporządzone przez znającego język grecki. Na k. 65 podpis:"Joannes Peste novicius Vagroviciensis. Anno 1731 die 15 Martii" (Celichowski błędnie czytal Piste).
    • Na k. 1 przedniej na wyklejce podpis właściciela rękopisu: "Joannes Wisniewius // Anno a salute hu manu generi data // 1595". Może był to dawny student Uniwersytetu Jagiellońskiego wymieniany w "A. S. U. C." T. 3 s. 131: 1583 aest. Joannes Jacobi de Wisznya dioec. Premisliensis; Muczkowski 228: Joannes Wisniowski Crac. (notarius et consiliarus ducis Ostroviensis) bacc. 1583; Muczkowski 231: 1586 Joannes Wisniowski Cracoviensis, magister? na k. 1 poniżej inną ręką XVIII w.: "Est hic Stephani 2 abbatis Cisterciensis Epistola ad servos dei, in principio Libri Regum, unde coniector hunc Bibliorum librum, vel Cistercii, vel ex aliquo Cisterciensi exemplari transcriptam esse".
    • W katalogu sporządzonym przez W. Kętrzyńskiego rękopis nosił starą sygnaturę Dz. teol. 98. W inwentarzu przepisanym nieco później (1869/1870) ręką Kazimierza Chłapowskiego występuje ta sama sygnatura. Celichowski w swym opisie katalogowym i w inwentarzu nadał nową sygnaturę zgodnie z podziałem teologii na grupy: I. A. 1, umieszczając rękopis ten na czele rękopisów Biblii. Kętrzyński zauważył, a za nim Celichowski odczytał wyblakłą notatkę na dolnym marginesie k. 1: "Inscriptus Cathalogo lib[rarie] [monasterii] Vangrovecens[is]". Celichowski datował ją na XVII w. i odnosił do Wągrowca w Poznańskiem. Tytus Działyński przy wertowaniu bibliotek klasztornych około r. 1817 miał listy polecające do klasztorów cysterskich, m. in. do Wągrowca. Otrzymanie ich ułatwił mu przyjaciel ks. Teofil Wolicki, późniejszy arcybiskup gnieźnieński (1828/1829), poprzednio pomocnik bibliotekarza królewskiego Albertrandego. Klasztor z Łekna przeniesiony został do Wągrowca w r. 1396, po założeniu miasta. W Łeknie założył go w r. 1153 Zbylut, sprowadziwszy cystersów z Alterkamp. Rękopis ten powstał w XIV w., więc może pochodzić jeszcze z Łekna. Od XVI w. w Wągrowcu istniała obok szkoły biblioteka, której resztki przetrwały nawet kasatę klasztoru w r. 1836. Około r. 1925 w bibliotece dekanalnej w murach dawnego klasztoru znajdowało się jeszcze 5 rękopisów i 55 inkunabułów (por. "Biblioteki wielkopolskie" oraz E. Chwalewik: "Zbiory polskie". T. 2 s. 442; Z. Kozłowska-Budkowa: "Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej". Kraków 1937 s. 58-59; "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego". T. 13 s. 163; "Encyklopedia kościelna" M. Nowodworskiego. T. 3. 1874 s. 601-602).
    • Oprawa XVI w. w deski obciągnięte brązową skórą, zniszczoną na brzegach i przy grzbiecie. Na narożach metalowe żółte okucia, na brzegach ściętych desek widoczne są resztki zapięcia na klamry (fragmenty pasków i części metalowych). Na wierzchniej okładce w środku, w zwierciadle, w wieńcu słońce z literami I H S, ponad zwierciadłem u góry i u dołu wyciśnięty tytuł: BIBLIA // SACRA. W ramce pośrodku czterech boków sczepione po dwa półkola kryją w środku litery i cyfry. U góry i u dołu znajdujące się cyfry dają datę oprawy: "15 // 71", litery zaś znajdujące się po bokach stanowią monogram A. L. Są to początkowe litery imienia i nazwiska introligatora. Bliżej brzegu deski wąską ramkę stanowi sznur splecionych SS(esów) oraz poczwórne linie. Na skórze okrywającej ścięty brzeg deski w niektórych miejscach widać ku brzegom skierowane poczwórne kreski.
    • Na tylnej okładzinie w ramce odciski rolek z mało czytelnymi podpisami przestawiają drobne sceny: "Puer est natus": Matka Boska z dzieckiem, "Tu es Petrus": św. Piotr, "Taxit pes": Mojżesz, "Data est mihi": Zbawiciel. W zwierciadle w środku superekslibris z bardzo zatartym napisem, którego tekst da sie z poszczególnych liter zrekonstruować: Andreas Dzierzanowsky Abbas Wang[roviensis]". Pośrodku zatarty herb wymienionego Dzierzanowskiego, opata cystersów w Wągrowcu w latach 1553-1583, pierwszego Polaka piastującego tę godność.
    • Cultorum k. 236, powinno być: Multorum
    • O introligatorze A. L. i o jego rolkach por. K. Haebler: "Rollen- und Plattenstempel des XVI. Jahr" B. 1 s. 256, Sammlung Bibliothekswissenschaftlicher Arbeiten K. Dziatzko - K. Haebler. Ser. II Heft 24. Datuje on jego warsztat koło r. 1574 i przypuszcza, że był to albo Andreas Leffler z Drezna lub raczej żyjący w r. 1588 w Lipsku Abraham Lehmann. Wątpliwości co do osoby nie rozstrzyga występowanie wielkopolskiej oprawy, chyba, że któryś z wymienionych pochodził z Poznania.
    • Po k. 459 następna k. 459a wyrwana, pozostał po niej fragment. Ponieważ przy foliacji przez pomyłkę pominięto k. 195, ilość kart jest poprawna. Pergamin różnych grubości, w części gruby, w części bardzo cienki.
  • Opracowania: k. 90-92v. PL 166, 1373-1376 Stephanus (Harding) III abbas Cisterciensis: Censura de aliquot locis librorum. Opat w l. 1109-1134, jego rkps oryg. w 4 t. obejmujący Pismo św. znajduje się w Miejskiej Bibl. w Dijon. Por. C. Oursel: La miniature du XII s. a l'abbaye de Citeaux. Dijon 1926, 17 sq i tabl. k. 236 PL 29, 445-446; Stegmüller: Rep. biblic.nie podaje k. 230 Stegmüller: Rep. biblic. 468; druk. Hugo de S. Caro: Opera. Venetia 1705 III 139; PL 113, 1167 de Walafridi Strabonis: Glossa Ordinaria k. 186v.-187 PL 28, 1137-1142; Stegmüller: Rep. biblic. 344 k. 182 PL 28, 1503-1506; Stegmüller: Rep. biblic. 341 i 343 k. 1-3 PL 22, 520-549; Stegmüller: Rep. biblic. 284 k. 177v. PL 29, 39-42; Stegmüller: Rep. biblic. 334 k. 174-174v. PL 29, 23-25; Stegmüller: Rep. biblic. 332 k. 137-138 PL 28, 1389-1394; Stegmüller: Rep. biblic. 328 k. 90-91v. PL 28, 591-604; Stegmüller: Rep. biblic. 323 k. 71 PL 28, 503-506; Stegmüller: Rep. biblic. 311 k. 3-3v. PL 28, 177-184; Stegmüller: Rep. biblic. 285 k. 251-252 PL 28, 825-828; Stegmüller: Rep. biblic. 482 inaczej zaczyna i inaczej cytuje k. 218 PL 28, 1305-1308; Stegmüller: Rep. biblic. 457 k. 187 PL 29, 63-64; Stegmüller: Rep. biblic. 357