Prawo chełmińskie. Przywileje miasta Torunia.

Opis

• Sygnatura: BK 00854
• Kopie: Mf 1923
• Tytuł: Prawo chełmińskie. Przywileje miasta Torunia.
• Miejsce i czas powstania: 18 w.
• Opis fizyczny: 142 k. 34x22 cm
• Oprawa: tekt. 19 w.
• Język: Łac., niem., pol. Gotyk
• Zawartość:
  • "Confoederatio ktora stawa nie iest adaeqvatum consilium malis Resp[ublicae]" k. 128
  • Rkps zawiera kopię kodeksu prawa chełmińskiego w 5 księgach, którego tekst ułożono według podziału treści na części i rozdziały w obrębie ksiąg. Karty podzielono na dwie równe kolumny, z których jedną przeznaczono na wpisanie tekstu kodeksu (główna ręka kodeksu), a drugą - przeważnie czystą - pozostawiono wolną na glosy (druga ręka). Zob. sygn. BK 853. Szczegółowe rozpisanie treści jak w rkpsie BK 880. Końcowa część rkpsu (kk. 106-130) zawiera odpisy dokumentów dot. dziejów Torunia: przywilejów, statutów miejskich, zawartych układów czy korespondencji królewskiej. Na ostatnich kartach rkpsu wpisano wzory kilku pism urzędowych w jęz. niemieckim.
  • "Iuris Culmensis Liber Primus. De qvibusdam ad publica jura spectantibus" (10 rozdz.) k. 1-11v
  • "Iuris Culmensis Liber Secundus. De Processu Judiciario in causis Civilibus" (25 rozdz.) k. 12-40
  • "Iuris Culmensis Liber Tertius. De dominio Rerum ultimis voluntatibus et Successionib[us]" (11 rozdz.) k. 40v-56v
  • "Iuris Culmensis Liber Qvartus. De Contractibus" (15 rozdz.) k. 57-78v
  • "Iuris Culmensis Liber Qvintus. Cujus Partes sunt duae: Pars Prima: De Processu Criminali. Vom Process in Peinlichen Sachen" (18 rozdz.) k. 79-88
  • "Iuris Culmensis Libri Qvinti Pars Secunda: De Delictis et poenis eorum. Von Mißhandlung und Straffe derselben" (26 rozdz.) k. 88v-104v
  • [w tym:] "Collationes der com[m]unicirten Culmischen Rechte" k. 98-98v
  • "Kurzer Inhalt des Culmischen Rechts" (indeks rzeczowy) k. 105-105v
  • Odpis łac. przywileju dla miasta Torunia wystawionego przez króla Jana Kazimierza (transumpt przywileju Karola Gustawa) (13 artykułów; Mockera (Mokra), 4 XII 1654) k. 106-107
  • "Reformation Und Ordnung I[hres] K[önigliches] M[aiestät] Sigismundi des Eltern Zwisch[en] einem Erb Rath und d[ie] ganczen Gemeine Zu Thorn gemacht im Jahr 1523. Zu Crakau den Sonnabend für S. Bartholomaei Tag" (kopia w jęz. niem. potwierdzenia konstytucji miejskich Torunia z 27 III 1584 r., nadanych niegdyś miastu przez króla Zygmunta I Starego w Krakowie 23 VIII 1523 r. (55 artykułów)) k. 107v-116v
  • "Concordia das ist Die Vereinigung so von herren Commissarien daczu von K[önigliches] Majest[at] deputiret Zwisch[en] E. E. Rath und d[ie] Gemeine d[er] königl[icher Stadt Thorn geschloßen, A[nn]o 1553" (zbiór 4 niem. odpisów dokumentów w sprawie zawarcia ugody między władzami miasta Torunia a komisarzami królewskimi, zakończonych z 1553 r.: 3 listów króla Zygmunta Augusta do toruńskiego Senatu (Gdańsk, 30 VIII 1552) oraz mandatu komisji królewskiej (b.d.)) k. 117-119
  • Zbiór odpisów korespondencji, przywilejów i dokumentów miasta Torunia w jęz. łac. i pol. z XVI i XVII w. k. 122-130
  • [w tym:] "Responsum trium Major[um] Civitatum Prussiae Thorunii, Elbingae et Gedani, ad Synodales Thorunien[ses] petentes suae synodi subscriptionem" (b.m., 22 X 1595) k. 122-122v
  • "Sigismundus III. ad litteras Joannis Sigismundi Ducis Prussiae a[nn]o 1615. datas respondet" (b.d.) k. 122v
  • "Item a[nn]o 1569 Alberto Friderico in g[ene]ralib[us] Comitiis Lublini p[er]actis, tale Privilegium datum est" (b.d.) k. 122v-123
  • "Decretum contumaciale ex Actoratu Magistratus contra Braxatores [Thorunienses] [et]c." (wyrok króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Warszawa, 26 III 1672; podkreślenia w tekście) k. 123-124
  • Dekret Michała Korybuta Wiśniowieckiego w sprawie jak wyżej (Warszawa, 28 II 1672; liczne podkreślenia w tekście) k. 124-127v
  • "Ad summum Pontificem Regis Poloniae Episto[la]" (Warszawa, 18 III 1672) k. 127v-128
  • "Decretum Commissoriale inter Lutheranos et Calvinistas Civitatis Marieburgensis" (Malbork, 1 XII 1603) k. 129-130
  • "Decretum S[acr]ae R[egiae] Majest[atis] Sigismundi III Approbatorium" (Warszawa, 10 IV 1612) k. 130
  • Wzory pism urzędowych w jęz. niem. k. 134-139
  • [w tym:] "Obligation-Schrifft" k. 134
  • "Vollmachts-Form" k. 135
  • "Supplication-Form" k. 136
  • "Testamentum solenne reciprocum" k. 137-138
  • (bez nagłówka) k. 138v-139
  • "Index Titulorum Iuris Culmensis" k. 140-142v
• Proweniencja: "Lissner"
• Hasła przedmiotowe:
  • Jan Kazimierz (król Polski ; 1609-1672)
  • Karol X Gustaw (król Szwecji ; (1622-1660)
  • Klemens X (papież ; 1590-1676)
  • Michał Korybut Wiśniowiecki (król Polski ; 1640-1673)
  • Malbork 17 w.
  • Prusy Królewskie 18 w.
  • Toruń 16 w.
  • prawo miasta Torunia
  • Luteranie Prusy Królewskie 17 w.
  • Kalwini Prusy Królewskie 17 w.
  • prawo chełmińskie 18 w.
  • przywileje
  • piśmiennictwo pragmatyczne
• Uwagi:
  • k. 98-99 luźna i o innym pap., zapewne dołączona do rkpsu później
  • kk. 2-3 uszkodzone (niewielkie ubytki pap.) ślady zalania u dołu bloku
  • podkreślenia tytulariów w tekście rkps opatrzono tzw. "żywą paginą"
  • Manuskrypt spisano na dobrej jakości importowanym papierze pochodzenia niem. (z Norymbergi), o czym świadczy występujący na wielu kartach rkpsu duży, piękny filigran obrazowo-literowy typu "Allo Modo Papier" o złożonej kompozycji figuralnej (para szlachciców lub mieszczan w wykwintnych strojach i nakryciach głowy, trzymająca kielich i liść klonu, pośrodku niewielki krzew akantu), pod którą na prostej, podłużnej winiecie napis majuskulny: "ALOMODOBAPIR" [!], a nad głowami na łukowatej banderoli drugi mapis takimiż literami" "NVRMBERGER". Na dwóch z trzech ostatnich kart rkpsu o innej proweniencji (k. 141-142), zawierającej spis treści zasadniczej części kodeksu, widnieje inny znak wodny przedstawiający monogram "HP" z krzyżem równoramiennym na gałce, opartym na literze "H" i skierowanym w dół.
  • Oryg. paginacja (niedokładna) wykazuje 272 ss.
  • na wewn. str. przedniej okł. nota archiwalna: "17. Juristisch"
  • pismo przeważnie jednej ręki
  • kk. 99, 120-121, 131-133 czyste