[Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. Sprawa wytoczona w Krakowie w r. 1422].

Opis

• Sygnatura: BK 00157
• Kopie: Mf 1177
• Tytuł: [Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. Sprawa wytoczona w Krakowie w r. 1422].
• Miejsce i czas powstania: 1423
• Opis fizyczny: 178 k. 38x27 cm
• Oprawa: Pergamin, 15 w., teczka półskórek, 19 w.
• Uwagi dot. oprawy: Oprawa w gruby pergamin zagięty u góry i dołu po 12 cm, a z prawej strony 9 cm. Okładka ta zszyta jest z 2 części na grzbiecie; zszyte są też drobne uszkodzenia pergaminu za pomocą woskowanego sznurka. Zagięcia przytwierdzone są sznurkiem tworzącym kilka duzych krzyżyków. Około 3-4 cm od dołu i od góry bloku na grzbiecie na zewnątrz okładki umocowane są sznurkiem wąskie na 2,5 cm skrzydełka, wykonane z paska podwójnie złożonego pergaminu. Oryginalna ta oprawa wykonana współcześnie z powstaniem rękopisu lub nieco później w XV w., dobrze zachowana, znajduje się obecnie w teczce z półskórka, związanej i dobrze ją chroniącej. W teczce tej znajdują się obok rekopisu dwa opisy wykonane przez Ł. Gołębiowskiego w XIX w. w Porycku - k. I-III. Zapewne odłączył je Celichowski od rękopisów puławskich około r. 1872, myśląc o drugim wydaniu "Lites".
• Język: Łac., niem.
• Zawartość:
  • Michael subiudex Lanziciensis k. 59
  • (tytuł literami zwykłymi, niewyróżniający się; bezpośrednio przed tekstem:) In nomine domini nostri Jesu Christi k. 1
  • [Zestawienie zawartości rękopisu:] Martinus V Antonio Zeno [tenor mandati]. Romae 26. XI. 1421 k. 2-2v.
  • Mandatum domini Regis [Wladislai]. Gniezno 17. VI. 1422 k. 2-2v.
  • [...]libellorum tenor [...] [est talis] k. 2v-4v.
  • Tenor citacionis. Gniezno. 17. VI. 1422 k. 4v.
  • [Posłami dla przywiezienia pozwu do Torunia:] Nicolaus [Fabiani] de Tarnovia diec. Crac. i Franciscus de Crivellis civis Mediolanensis Gniezno 17. VI. 1422 k. 4v-5
  • [Sprawozdanie z doręczenia pozwu]. Poznań 21. VI. 1422 k. 5
  • Tenor litterarum salvi conductus [...] Paulo de Rusdorf generali Magistro O. S. M. Theut. Gniezno 17. VII. 1422 k. 5
  • A. Zeno do książąt w Głogowie. Wschowa [Frauinstad] 3. VII. 1422 k. 7v.
  • Henryk ks. głogowski do A. Zeno (2 listy). Głogów 3. VIII. 1422 k. 6
  • Niclos Cyke do A. Zeno (2 listy). Głogów 4 i 5 . VII. 1422 k. 6
  • A. Zeno do książąt głogowskich. Wschowa [Fraustad] 4. VII. 1422 k. 8v.
  • Instrument miasta Głogowa. Głogów 5. VII. 1422 k. 7v-8
  • A. Zeno citatio Magistri Ord. Theut. Wschowa 6. VII. 1422 k. 9
  • A. Zeno tenor salvorum conductus. Wschowa 6. VII. 1422 k. 9v.
  • Nicolaus de Kiky, Wladislaus de Oporow sindici et procuratores Regis Polonie. Wschowa 6. VII. 1422 k. 9v-10
  • Posiciones et articuli [...] nomine procuratorum Regis Polonie k. 10-22
  • Nicolaus archidiakonus Gnesnensis sindicus et procurator Regis Polonie. Poznań 14. VII. 1422 k. 22-22v.
  • [Z tych zeznawało tylko 8. Nie zeznawali tu wymienieni: Bartholomeus canonicus, Niczeke Liethwin, Przeczechus Falkowski, Petrus Ade, Petrus Calderen, Symon Scoyan, Andreas advocatus, Wyrzabantha insitor, Hannus Lydaden, Egidius.] [Wykaz 18 świadków, których należy pozwać]. Poznań 17. VII. 1422 k. 22v.
  • Nicolaus procurator tres articulos produxit. Poznań 16. VII. 1422 k. 23
  • Nicolaus [...] quinque articulos produxit. Poznań 30. VII. 1422 k. 23
  • Data zeznań: Andrzej [Łaskarz] biskup poznański 21. VII. 1422 k. 23
  • Data zeznań: Petrus [Wolfram] de Lamburga scolasticus Gnesnensis, Stephanus [Palecz]. 21. VII> 1422 k. 23v.
  • Nicolaus procurator produxit 6 privilegia: 1. VIII. 1422 k. 24
  • 1. dokument Mystivoius [...] dux Pomeranie. Suece 1273 k. 24
  • 2. Wladislaus [...] dux Regni Poloniae. Gnezdna 24. VI. 1299 k. 24v.
  • 3. Wladislaus [...] dux Regni Poloniae. Poznań 3. V. 1296 k. 24v-25
  • 4. Wladislaus dux Regni Poloniae. Poznań 6-11. VIII. 1296 k. 25
  • 5. Wladislaus dux Regni Poloniae. Kalis 14-20. XII. 1298 k. 25
  • 6. Wladislaus dux Regni Poloniae. Strelna 18. III. 1299 k. 25v.
  • Procurator [...] produxit 7 privilegia. Poznań 14. VIII. 1422 k. 26
  • 1. Swentoplecus [...] dux Pomeranie. Slupsk 27. XII. 1181 k. 26
  • 2. Swentoplecus [...] dux Pomeranie. Słupsk 27. XII. 1237 k. 26-26v.
  • 3. Clemens [IV]. Viterbo 18. III. 1268 k. 26v.
  • 4. Mistovogius [...] dux Pomeranie. Nakel 13. IX. 1284 k. 26v.
  • 5. Mistovogius [...] dux Pomeranie. Gnezdna 1290 k. 27
  • 6. Mistivogius [...] dux Pomeranie. Slupsk 1294 k. 27-27v.
  • 7. Swentoplecus [...] dux Pomeranorum. Dansk 13. V. 1236 k. 27v.
  • [Wezwany na świadka] Czestko heres in Dambucza. 18. VIII. 1422 k. 28
  • [Wezwani na świadków arcybiskup gnieźnieński Mikołaj, biskup płocki Jakub i Jan włocławski. Łęczyca 27. VIII. 1422] k. 28
  • [Zeznania Mikołaja Trąby, Jana Pelli z z Niewiesza i Jakuba z Korzkwi oraz Alberta de Bielawy 'in domo Nicolai Soboschi']. 27. VIII. 1422 k. 28
  • [Zeznania od biskupa Jakuba płockiego i Jana włocławskiego, którzy po przysiędze ich nie złożyli, ma odebrać Mikołaj Lasocki]. Grzegorzow 9. IX. 1422 k. 28v.
  • [Wezwani na świadków:] in Antiqua Civitate Vladislav, Petrus Cluca canonicus, Nicolaus de Wicowo vicarius Vladislaviensis, Stiborus de Roszkowo de terra Dobrinensi armiger, Mathias cantor, Johannes officialis, Marscho canonicus [Mroscho], Stanislaus Taccha i Nicolaus Luba viacrius Plocensis ecl. k. 28v.
  • [A. Zeno dopuścił do dowodu z zeznań świadków złożonych z polecenia sędziów:] Galhardi de Carceribus prepositi Fitulensis Collecensis dioc., Petri Gervesii canonici Aniciensis. 1 . X. 1422 k. 29
  • Johannes [z Kempna] episcopus Poznaniensis k. 53v.
  • Paulus palatinus Lanziciensis [ze Spicymiera] k. 56v.
  • Fal iudex Lanziciensis k. 57v.
  • Urbanus subpincerna Lanziceinsis k. 60
  • Boguslaus cantor Lanziciensis k. 61
  • Stephanus palatinus Siradiensis k. 61v.
  • Girardus capitaneus Syradiensis k. 62
  • Albertus de Luscov. miles k. 62v.
  • Wenceslaus subpincerna Siradiensis k. 63v.
  • Johannes de Plumicow [Płomykowski], miles palat. Wladislav. k. 64
  • Mathias castellanus de Gne[w]cow k. 65
  • Andreas [z Pokrzywnicy] castellanus de Rosperz k. 67
  • Petrus prepositus Lanziciensis k. 68v.
  • Martinus decanus Lanziciensis k. 69
  • Boguslaus Lazanka miles Lanziciensis k. 70
  • Nicolaus inquisitor heretice pravitatis in Maiori Polonia k. 72
  • Stanislaus de Modzurow k. 73v.
  • Predslaus archidiaconus eccl. Gnesznensis k. 74
  • Kazimirus dux Cuyavie k. 75
  • Johannes [Grot] episcopus Cracoviensis k. 76v.
  • Vincencius decanus Gnesnensis ecclesie k. 77
  • Antonius filius quondam Andree de Cuavia k. 77v.
  • Thomas de Zagonczkow miles k. 79v.
  • Petrus comes castellanus de Radzin k. 80
  • Albertus [z Pakości] palatinus Brestensis k. 81v.
  • Jasko iudex Vladislaviensis k. 82
  • Gerardus cellerarius mon. de Lekno k. 83
  • Milost de Clodzino, miles k. 83v.
  • Janislaus archiepiscopus Gnesnensis k. 84
  • Guilhelmus lector Plocensis de O. Praed. k. 84v.
  • Lesko dux Wladislaviensis k. 85
  • Petrus scholasticus Sandomiriensis k. 85v.
  • Jacobus canonicus et plebanus Sandomiriensis k. 86
  • Swenthoslaus abbas monast. de Breste Ord. praed. k. 86v.
  • Sbiluth castellanus de Uscze k. 87
  • Pribislaus thesaurarius eccl. Gnesnensis k. 88
  • Johannes plebanus eccl. de Zneyno k. 88v.
  • Gnevomirus de Charnchow, miles k. 89
  • Albertus [de Rissow] gladifer Polonie, miles k. 89
  • Bogussa castellanus seu comes Wladislaviensis k. 89v.
  • Martinus de Crzebcze k. 90v.
  • Meczlaus de Comeczko k. 90v.
  • [...] dixit quod non, sed causa veritatis. [Formułki notarialne bez znaków:] Albertus Cristini clericus Crac. diec. i Petrus Montilio Clericus Aniciensis k. 91-91v.
  • Tenor vero appelacionis producte in proximo actu superiori per dictum procuratorem domini Regis Polonie [...] Johannes Doring [...] proc. Mat. gen. // in Glogovia Maiori Ord. B. M. Theuton. 7. VII. 1422 k. 91v-92
  • Tenor vero cedule in proximo actu superiori predicto producte per predictum dom. Nicolaum procuratorem domini Regis polonie k. 92
  • [Zeznania świadka Jana kasztelana rypińskiego. Kalisz. 16. X. 1422] k. 92v.
  • [Prokurator królewski Nicolaus (Kiczka) archidiakon gnieźnieński, wobec trudności dokończenia sprawy wyznacza na swe miejsce:] Stanisława de Scarbimiria, Jacobum de Zaborowo, Joannem Budconis ca. Crac. et Jacobum de Paravesino (świadkowie: Franciscus Ambrosii de Crivellis civis Mediolanensis i Nicolaus Fabiani de Tarnovia). 16. X. 1422 k. 92v.
  • [Przesłuchanie świadków. Niepołomice 18. XI. 1422 k. 93
  • [Stanislaus de Scarbimiria prosi o czwartą zwłokę dla zebrania zeznań świadków.
  • Tenores vero dictorum quattuor privilegiorum seu litterarum, superius per dictum procuratorem substitutem in causa productorem k. 93
  • 1. Boleslaus [...] dux Polonie Poznania 6-2. VII. 1252 k. 93v.
  • 2. Luderus Ord. hospit. B. Marie. Theut. gen. magister. Marienburg 30. IV. 1334 k. 93v.
  • 3. Dobrogost [...] de Drezden. Cracovia 22. VII. 1365 k. 94
  • 4. Ulricus heres de Drezeno. Raczansz 25. V. 1402 k. 94v.
  • [Spis aktów wyjętych z procesu wobec benedykta de Macra, a przedłożonyc przez Stanisława ze Skarbimierza] k. 95
  • Sequuntur vero tenores predictorum [10] privilegiorum k. 95
  • 1. Mistiwogius. Suecze 26. VII. 1283 k. 95
  • 2. Premislius II. Suecze 6. IV. 1295 k. 95v.
  • 3. Thomislaus [...] ducis Pomeranie subcanellarius. Suecze1294 k. 95v.
  • 4. Mistiwogius [...] dux Pomeranie. [29. IX. ?] 1292 k. 95v-96
  • 5. Friczko dictus de Schachouicz gubernator R. Poloniae. Swecze 1304 k. 96v.
  • 6. Mistiwogius [...] dux Pomeranie. Wiszegrad 13. V. 1288 k. 96-96v.
  • 7. Wladislaus [...] Cracovie, Sandomirie, Polonie, Pomeranie, Bissouia 30. XI-7. XII. 1306 k. 96v.
  • 8. Henricus dictus de Plock magister gen. terre Prussie. Thorun 1. V. 1309 k. 96v.
  • 9. Conradus Hzaccus magister fratrum domus Theutonicorum. Thorun 14. X. 1304 k. 96v.
  • 10. Henricus C`:usner Ord. fratrum hospitalis B. Marie domus Theutonicorum. Marienburg 23. VI. 1349 k. 97
  • [Stanislaus de Scalbimiria zrezygnował z dalszych zeznań świadków, prosząc o sporządzenie kopii zeznań.] Cracovia 25. I. 1423 k. 97
  • [Znaki specjalne i podpisy w formułkach notarialnych Mikołaja (Lasockiego):] Michaelis de Lassothky cler. d. Ploc. i Gabriela Antonii cler. d. Mediolane k. 97v.
  • pozostały niezapisane k. 98-99
  • [Świadków było 29, nie uwzględniono zeznań dotyczących granicy Polski z Nową Marchią.] [Zeznania świadków w procesie 1422:] k. 100-175v.
  • In Christi nomine Amen. Infrascripti sunt testes recepti per [...] Antonium Zeno [...] [A. d. 1422. VI. 20.] et subsequentibus diebus secundum exigenciam temporis k. 100
  • 1. Petrus de Cobilino [Kobyliński] decanus Poznaniensis etatis 60 annorum et ultra [ur. przed 362] k. 100=103v.
  • 2. Joannes Cantor Poznaniensis [ponad 60 lat, ur. przed r. 1362] k. 103v-107
  • 3. Andreas [Łaskarz h. Godzięba] episcopus Poznaniensis [ur. ok. 1362] k. 107-112v.
  • 4. Stephanus Palecz professor S. Theologie [...] archid. Calisiensi [ur. 1372] k. 113
  • 5. Petrus [Wolfram] de Lamburga [...] Scholast. Gnesn. [ur. ok. 1372] k. 113-114
  • 6. Clemens altarista ecclesie Poznaniensis et rector eccl. par, in Wischoczko [80 lat, ur. 1342] k. 114-115
  • 7. Georgius Merkil notarius cicitatis Poznaniensis [lat 46, ur. 1378] k. 115-119
  • 8. Henricus Buchwald consul civ. Poznaniensis [lat, 70, ur. 1352] k. 119-123
  • 9. Nicolaus Paluka proconsul civ. Poznaniensi [lat mniej niż 70, ur. ok. 1352] k. 123-125
  • 10. Nicolaus Schatcowsky civis Poznaniensis [lat 150, ur. ok. 1272] k. 125-126
  • 11. Nicolaus de Srzebnagorka noblilis [ponad 90 lat, ur. przed 1332] k. 126- 127
  • 12. Albertus de Byelawi [Bielawski] scolasticus Lanciciensis [lat 80, ur. ok. 1342] k. 127-128
  • 13. Nicolaus [Trąba] Gneznensis eccl. archiepiscopus [lat64, ur. 1358] k. 128-132v.
  • 14. Johannes [Alberici Pella z Niewiesza] Wladislaviensis episcopus [lat ponad 50, ur. ok. 1352] k. 132v-136
  • 15. Jacobus [z Korzkwi] episcopus Plocensis [mniej niz 70 lat, ur. ok. 1350] k. 136-138v.
  • 16. Petrus Cluca, canonicus Wladislaviensis [lat 70, ur. ok. 1352] k. 139-141
  • 17. Mathias cantor Plocensis [lat mniej niz 60, ur. ok. 1362] k. 141-143
  • 18. Mroczko canonicus Plocensis [lat 70, ur. ok. 1352] k. 143-143v.
  • 19. Johannes de Crethkowo castellanus Ripinensis [lat mniej niż 60, ur. ok. 1362] k. 143v.-144
  • 20. Sbigneus de Oleschnicza [Oleśnicki] sedis apostolice prothonotarius [lat 33, ur. 1389] k. 144-147v.
  • 21. Dobeslaus [de Oleschnicza i de Sienno] castellanus Wojnicensis [lat 53, ur. 1369] k. 148-150
  • 22. Jacobus [de Conieczpole] Palatinus Siradiensis [lat prawie 60, ur. ok. 1362] k. 150v-153
  • 23. Sbigneus [de Brzezie] Marsalcus Regni Polonie [lat prawie 50, ur. ok. 1372] k. 153v-158v.
  • 24. Albertus [Jastrzębiec] episcopus Cracoviensis, Regni Polonie cancellarius [lat k. 60, ur. ok. 1362] k. 158v-162v.
  • 25. Nicolaus de Michalov palatinus Sandomiriensis et capitaneus Cracoviensis [lat 52, ur. 1372] k. 162v-165v.
  • 26. Stanislaus Czolko [Ciołek], cantor Cracoviensis [lat prawie, 40, ur. 1382] k. 166-169
  • 27. Johannes de Tarnow Palatinus Cracoviensis [lat 45, ur. 1377] k. 169-172
  • 28. Cristinus [de Ostrow] comes Cracowiensis [lat 70, ur, ok. 1362] k. 172-174
  • 29. Johannes [de Opatowice O. Pr.] episcopus Chelmenis [lat 46, ur. 1376] k.174-175
  • [Formulka notarialna z podpisem Gabriela Antonii de Bossis] k. 175
  • [Formułka notarialna z podpisem:] Nicolaus Michaelis de Lassothky [Lasocki] k. 175v.
• Proweniencja:
  • "Prusie"
  • herb Ogończyk [pieczęć - 19 w. k. 91]
• Hasła przedmiotowe:
  • Krzyżacy a Polska 15 w.
  • Polityka międzynarodowa 15 w.
  • Polska a Krzyżacy 15 w.
• Uwagi:
  • Pismo notariuszy to pismo kilku rąk z określonymi dwoma wyraźnymi podpisami obok znaków notarialnych. Znaki notarialne, tak jak i reklamanty znajdują się na końcu każdej składki. Obok znakóow sa podpisy tylko na końcu części, z których składa się rekopis, więc na k. 97/9/7v oraz k. 175/175v. Notariuszami byli: "Nicolaus Michaelis de Lassothky, clericus diec. plocensis publicus apostolice et imperiali auctoritate notarius" oraz "Gabriel Antonii de Bossis clericus Mediolanensis diecesis publicus apostolice et imperiali auctoritate notarius". Znak notarialny Mikołaja Lasockiego przedstawiał stopnie prostokątne, na których jak korona drzewa, zwężająca się ku górze, stoi grupa okrągłych stopni, oparta o wąski pień. Znak notarialny Gabriela de Bossis składał się z dwu trójkątów spiętych ósemkami. Przed pierwszym podpisem znajduje się data 26. I. 1423 i określone jest miejsce spisania dokumentu: w Krakowie w domu Jakuba de Paravesino, mediolańczyka.
  • Pismo minuskuła gotycka XV w., kilku rąk, bez barwnych ozdób, inicjałów i rubrowania. Ręka A: k. 1-15v, B: k. 15v-24, C: k. 24v-97, D: k. 114-175 oraz E k. 16 dolny margines, k. 19v margines dolny i k. 55 margines boczny.
  • Opis tego rękopisu sporządzony pokrótce przez Kętrzyńskiego z nr 122 zachował się. Notatki te wskazują, że rękopis ze względu na format stał wśród prowizorycznie sygnowanych w szafie po nr 118 oraz że był wypozyczony Roepellowi.
  • Składki nie są numerowane, lecz zaopatrzone u dołu reklamantami. Po k. 99 i 175 widać brzegi wyciętych kart składki. Ostatnia składa się z kart czystych. Brak w niej części wyciętych k. 177 i 178 oraz całej karty przed k. 176.
  • Wszystkie karty przedziurawione są u dołu i zapewnie były pierwotnie złączone jedwabnym sznurkiem opatrzonym pieczęciami. Poszczególne karty w składkach bywały u dołu numerowane, jak wskazują zachowane przykłady: np. k. 27: 3, k. 28: 4, k. 29: 5, k. 45: I, k. 46: II, k. 47:III, k. 48: IIII, k. 55: 1. Podobna numeracja prowadzona jest w części pierwszej rękopisu od k. 27 aż do k. 95: I oraz k. 96: II. Numeracja jest tylko częściowa, gdyż większość cyfr została obcięta przy oprawie. Resztkę jedwabnych nici, składających się na sznurek, w nowożytnym okresie przytwierdził ktoś przy k. 91, odciskając przy k. 91 sygnet z herbem Ogończyk po obu stronach karty na czerwonym laku. Sam znak herbowy został zamazany. Na okładce przedniej zewnątrz wypisano tytuł: "Prusie" (u góry po lewej), a nieco niżej po prawej "N. 17".
  • Rękopis jest instrumentem notarialnym sporządzonym przez Mikołaja Lasockiego (potem dziekana krakowskiego i nominata włocławskiego, zmarłego we Włoszech w r. 1450) w toku prowadzonej sprawy sporu polsko-krzyżackiego przez nuncjusza papieskiego Antoniego Zeno z Mediolanu (1421-1423). Część sprawy toczyła się w domu Jakuba de Paravecino de Mediolano, obywatela krakowa, potem posła polskiego do Kurii w latach 1423-1425. Akta procesu składają się z kopii dokumentów zebranych dla procesu oraz zeznań świadków przy procesie.