"Praxis ręczna działa. Rozdzielona na trzy xięgi. To iest na trzy części. W ktory sie traktuie generalnie, co za przyczyny tei diviziey y figurami demonstruie sie każdy rozdział osobno [...] złożona y wydana przez Andrzeia Dellaqua indziniera [...] 1630."

Opis

• Sygnatura: BK 00663
• Kopie:
  • Mf 461
  • Mf 1612
• Autor: Dell'Aqua Andrzej inż. architekt (1584-1656)
• Tytuł: "Praxis ręczna działa. Rozdzielona na trzy xięgi. To iest na trzy części. W ktory sie traktuie generalnie, co za przyczyny tei diviziey y figurami demonstruie sie każdy rozdział osobno [...] złożona y wydana przez Andrzeia Dellaqua indziniera [...] 1630."
• Miejsce i czas powstania: 1630
• Opis fizyczny: 234 k. 19x31 cm
• Oprawa: pergamin, tłoczenia, złocenia, motywy roślinne, plakietki, 17 w.
• Język: Pol.
• Zawartość:
  • Ks. 2, Traktat I-II k. 94-120
  • Ks. 3, "W którey się traktuie o podkopaniu na równinie, pod górę, pod rzekę [...] y o egzaminowaniu puszkarza" Traktat I-XII k. 142-219 "[...] Petarda y granaty, rozmaite moździerzyki, kule, dardy, race, trąby i insze ognie wyprawne dla woiny y dla uciechy" k. 156-173 "Summariusz wagi rozmaitości matery, którą się ma dać ogniowi przyprawnemu [...]" k. 181-183 "O saletrze i prochu [...]" k. 211-217 "Szczery y generalny sposób do examinowania puszkarza [...]", k. 218-219.
  • "Sposób formowania zgromadzenia szkoły puszkarskii. Pod nabożeństwem s. Barbary panny i męczenniczki, w państwie gdzie nigdy nie bywało, aby mogli się nauczyć tey professiey [...] y rządzić swoim zgromadzeniem" [...] k. 220-232.
  • "Diskurs hetmana z authorem traktatu", k. 233-234.
  • Następuje rzecz o działach, pociskach, strzelaniu etc.
  • Dedykacja autora Jerzemu Zbaraskiemu kaszt. krak., z którego inicjatywy powstało dzieło. Wspomina pod koniec, że "misl króla Jego Mci [Zygmunta III] iest, żeby była Academia Rycerska fundowana y abym cwiceł in arte fortificatoria y in arte tormentaria [...]", k. 2.
  • "Dialog z [...] Krzysztophem Zbarazkim koniuszym koronnym authora, w którym discursie o roznych rzeczach a mianowicie o inuencyei iednego działa" k. 3-4 "Do tych, którzy się w rzeczach woiennych obieraią mianowicie puszkarzow" k. 5
  • Ks. 1, Traktat I-XIX k. 6v-93
  • Ks. 3, Traktat I-II k. 121-141
• Grafika:
  • herb Zbarascy k. 1v rys. kolor
  • portret Dell'Aqua Andrzej k. 5v
  • działa artyleria pirotechnika liczne w tekście rys.
• Proweniencja: Kupiono od Kuncewicza
• Hasła przedmiotowe:
  • Inżynieria wojskowa 18 w.
  • Artyleria 18 w.
  • Działa 18 w.
  • Pożarnictwo 18 w.
  • Wojsko polskie pontony 17 w.
  • Wojsko polskie przepisy sporządzania bomb 17 w.
  • Wojsko polskie artyleria 17 w.
  • Wojsko polskie mosty 17 w.
  • Pompa strażacka 17 w.
  • Fajerwerki 17 w.
• Uwagi:
  • Ubiór i postawa aut. tekstu oraz szczegóły ornamentacyjne w ramach portretu prawie identyczne z portretem w druku włoskim i polskim "O zgromadzeniu i szkole puszkarzów", wyd. Zamość ok. 1623 Różnice między rkpsem a drukiem tylko językowe i stylistyczne; nie ma też w tekście rękopiśmiennym przedmów autora, zwróconych do Zygmunta III i do senatu
  • k. 1-3 nieco uszkodz. przez zawilgocenie; kartom końcowym brak górnego zewn. naroża, po części dolnego i marginesu z uszczerbkiem dla tekstu Rysunki wykonane piórem, cieniowane brązową farbą; Od k. 6 na jednej stronicy rysunek, na drugiej tekst [recto i verso]. Nie dotyczy to k. tytułowych poszczególnych "traktatów" i ksiąg oraz 14-tu k. końcowych.
• Katalogi: E. XII, 194
• Opracowania: "O zgromadzeniu y szkole puszkarzow krola Jego Młsci teraz nowo od [...] Zygmunta Trzeciego [...] postanowioney. Przez [...] Andrzeia Dell'Acqua [...]", Zamość ok. 1623 - Tekst projektu pod względem treści pokrywa się z drukiem w jęz. włoskim i polskim; tyt. cyt. wg egz. kórn. wyd. T. Nowak, Ossolineum 1969 [not. z inw. rkpsów]