Gazeta pisana 1780.

Opis

• Sygnatura: BK 01332
• Kopie:
  • Mf 2229
  • Mf 3829
  • Mf 5970n
  • CD 97a
  • BPCim. 3141
• Tytuł: Gazeta pisana 1780.
• Miejsce i czas powstania: 1780
• Opis fizyczny: 95 k. 21x19 cm
• Oprawa: sk., brąz., marm., 18 w.
• Język: Pol.
• Zawartość:
  • 26-27 s. Z Warszawy [27 III] 1780. List króla do senatorów i ministrów: co proponują umieścić w uniwersale na przyszłe sejmiki. Zmarł Młodziejowski kanclerz w. kor. i bp poznański, egzekutorami testamentu uczynił: Sierakowskiego biskupa inflantskiego, Wymieża opata hebdowskiego, Reptowskiwgo audytora oraz podkomorzego Milurskiego. Do pieczęci koronnej pretenduje August Sułkowski, który już wysłał sztafetę do Petersburga, ma on oparcie w osobie ministra Sztachelberga. Również Sołtyk, sekretarz kor. stara się o ten wakans w Petersburgu, "ten to sam wielki patriota, który w konfederacji barskiej dowodził przeciw Moskwie". Siestrzeńcewicz, biskup białoruski, nie dopuści do nowicjatu jezuickiego w Moskwie i nie chce, "aby się w rządy klasztorów białoruskich wdawali. Gorsze to jest dla onych zakonników, niż onychże sekularyzacja". Komisja skarbowa likwiduje długi barona Juliusza, jest również weksel starosty liwskiego Grabianki. Uzyskane kwoty zostaną oddane Dabukierowi, skarbowi RP oraz kasie królewskiej, ale król otrzymane pieniądze "darował dzieciom i żonie Juliusza". Pretensje zgłaszała również Cassella metresa barona. Zbyt wysokie cła spowodowały zmniejszenie dochodów króla pruskiego. Austria dała przykład "ja-k z pożytkiem krain prowadzić handel" - w mieście Krems pod Wiedniem kupiec rosyjski wosk wymienił na kosy styryjskie. "Należałoby na przyszłym sejmie, aby podobnym sposobem na towary zagraniczne, mianowicie wino węgierskie, sól doszła zamiana". Cudzoziemskie gazety głoszą o drożyźnie w Gibraltarze, teraz po zwycięstwie admirała Rodney będzie żywność. Trzeba ubezpieczyć handel na morzu. Z Wilna 1 IV: przybył arcybiskup Smogorzewski.
  • 28-29 s. Z Warszawy [3 IV] 1780. Kanlerzem został Borch, a podkanclerzym biskup poznański Okęcki. Król wyznaczył dożywotnią pensję żołnierzowi regimentu starosty Szczerzyckiego, Ratajskiemu, "który podczas powodzi niesłychanej w Kaliszu przeszło 100 osób wyratował". Francuz z Trazburga "wyszedłszy nad Wisłę w łeb sobie wypalił, przyczyną tego zabójstwa jest miłość". Toczy się sprawa między stolnikiem kor.m Olizarem i Falkowskim, oskarżonym za udział w spisku na życie króla, która się skończy zapewnie w trybunale. Wobec trudności handlowych w Gdańsku zboże będzie się spławiać ku Morzu Czarnym, gdzie Moskwa miasta "nad Dnieprem funduje". Carowa zwraca armaty polskie, "które w różnych fortecach podczas ostaniej rewolucyi zabrane była", podobno oddałaby i kraj zabrany, "gdyby niektóre okoliczności nie były jej do tego na przeszkodzie". Gazety publiczne głoszą, że carowa nie uznaje żony księcia kurlandzkiego, a cesarz rzymski kreuje ojca księżnej de Maden grafem i przesłał mu nawet "dyploma" z roku 1749. Król pruski ćwiczy rekrutów; w Wiedniu przygotowuje się pokój. "W tygodniowych pismach pana Byszynga w Berlinie drukujących się" wyliczono, że w samej Koronie polskiej mieszka 4.384.915 ludzi, licząc pięć głów na jeden komin. Protestują przeciw testamentowi biskupa poznańskiego kanclerza w. koronnego, oprócz brata kasztelana nakielskiego wnoszą sprzeciw Łubieńscy, Załuscy, Mniszkowie, Szarytki krakowskie. Z Wilna 8 IV: odjechał do arcybiskupstwa metropolita całej Rusi - Smogorzewski. Starościna sądowa mińska Przeździecka powiła syna. Pożar domów i sklepów przy Zielonym Moście oraz Bramy Mostowej i Szmipiszek. Gaszono także "pożarowe ognie" na przedmieściach.
  • 30-31 s. Z Warszawy [10 IV] 1780. Stracił król pomocnika kanclerza Młodziejowskiego, choruje także Ogrodzki sekretarz kor.. Na Wiśle statki ze zbożem płyną do Gdańska, bo król pruski obiecał zniżyć cło, obawiając się, aby Polacy nie popłynęli na Morze Czarne. Ks. Poniński podskarbi w. kor. chce nabyć pałac na Miodowej oraz dobra po zmarłym kanclerzu, już się ugodził z kasztelanem nakielskim; nie wiadomo jaka będzie decyzja króla. Zmarł chorąży lubelski Wybranowski, utraciliśmy "mądrego obywatela", który miał "prześliczny rozum i cnoty obywatelskie", zostawił on syna, wstępującego w jego ślady. W Turcji powietrze się szerzy, uciekają posłowie cudzoziemscy. Pędzono konie zakupione dla wojska saskiego na Podolu i Ukrainie; mają być i transporty do Prus. Moskwa na Ukrainie, Podolu i Wołyniu wykupuje prowianty, ale nie zakłada magazynów, każe "tylko nakazane wszelkie prowianty i furaże sobie zwozić". Król pruski przez rezydenta w Warszawie oświadczył, że chce zawrzeć nowy traktat handlowy z Polską "i cła na komorach od siebie postanowione zmniejszyć". Z Wilna 15 IV: przybyli Tyszkiewicz pisarz wielki i marszałek trybunału oraz Przeździecki starosta sądowy miński.
  • 32-33 s. Z Warszawy [17 IV] 1780. Król pruski podwyższa cła; polecił rezydentowi swemu w W-wie, aby się postarał o traktat handlowy z Polską; podobno Rada Nieustająca odpowiedziała, że zamierza starać się "o defluitację na Morzu Czarnym", ale "odpowiedź takowa szkodliwa by była dla Polski". Kopia deklaracji imperatorowej do króla hiszpańskiego w sprawie zakonu jezuitów, który ona chce zachować w Rosji. Młodziejowski, kasztelan nakielski, sprzedaje pałac kanclerza "ze wszystkiemi porządkami i całą sukcessją", kupno zabiegał Poniński. Sekretarz Ogrodzki ciężko choruje, król podzielił "departament jego" na trzy części i powierzał je Cieciszowskiemu, Sokołowskiemu i Badyniemu. Cesarz wyjeżdża do Galicji i Bukowiny i ma się widzieć na Białej Rusi z imperatorową. Ks. Stanisław Poniatowski jedzie na Ruś, król jeśli pojedzie to in cognito. Generał podolski wraz z dworem jedzie na Ruś do dóbr swego ojca oraz dla widzenia się z cesarzem "jako przyszły jego hołdownik". Z Wilna 22 IV: Trybunał pod laską pisarza w. lit. Tyszkiewicza limitowany. Żaba, kasztelan połocki, odjechał do dóbr; przybył tu starosta sądowy oszmiański Kociełł.
  • 34-35 s. Z Warszawy [24 IV] 1780. Ogiński ożenił się z kasztelanką trocką Ogińską. Na sesji Rady Nieustającej w sprawie wyboru podkanclerzego "kartek więcej nad liczbę wotujących znaliźli", marszałek Rady Nieustającej Potocki proponuje dać określoną liczbę kartek głosującym. Listy gdańskie szerzą pogłoski "niesprzedaniu tamże zboża" oraz o upadku handlu, bo Gdańszczanie "żadnych nie poczynili z Holendrami kontraktów". Na Ukrainie żyd obiecał dostarczyć Moskwie znaczną liczbę ludzi "na zaludnienie Nowoserbij", przeszkodził temu na czele narodowej kawalerii Malczewski. Schwytano żada Wolffa, jest to "hetman rabusiów". który napadł kiedyś na Olozara w kordonie, a ostatnio na skrzynkę sądową we Lwowie. Pomogło mu kilku ze szlachty, "którzy ten występek śmiercią przypłacili". Na Białoruś jedzie cesarz, aby się widzieć z imperatorową jedzie także ks. Henryk następca tronu pruskiego, o czym powiadomiono Sztachelberga, "z tej okoliczności już się lękać zaczynają niektórzy, aby ci trzej opiekunowie Polski na jej biedę czego nie ukartowali, jakoż rozsiano tu wieść, że cesarz Kamieniec Podolski dla siebie chce wytargować". Obywatele kordonu austryjackiego nie mają pieniędzy na opłacenie podatków, cesarz godzi się przyjąć zboże, ale po niskiej cenie i z dowozem, co jest jedynie "nowym ciężarem". Sekretarz Ogrodzki spisał już testament; na miejsce jego do Rady Nieustającej wybrany jest sekretarzem Mniszek, sekretarz kor., "a sekretarję w. koronną po nim obiecują JP. Cieciszewskiemu, łowczemu liwskiemu". Z Wilna 29 IV: wyjechali - podkanclerzy lit. i starosta sądowy oszmiański.
  • 36-37 s. Z Warszawy [1 V] 1780. Na przyszłym sejmie uchwalone będą nowe podatki, dla obywateli jest to "na czas niejaki ciężar, po tym ich uszczęśliwiają". Zakończyła się sprawa między Olizarem i Falkowskim: Falkowski "pomieniony de complicitate zbojców, godzących na życie JKMci". "Przy nowym teatrum warszawskim kopiąc mularze znaleźli garnek ołowiem wewnątrz wylany, a w nim dwa kielichy, puszkę i patynę, barzo dawnej roboty, z napisami jeszcze charakteru gotskiego. Nie można pojąć skąd się te kielichy wzięły, gdyż na onym miejscu nigdy kościoła w bliskości nie było". Cwiczenia wojskowe pod Młocinami, tylko artyleria będzie się prezentować przed królem. Zabiega się u dworu wiedeńskiego, aby same księgi grodzkie zostały wydane "i dokąd inąd przeniesione", są one bowiem potrzebne obywatelom województw ruskich. Przybył biskup warmiński, "pan od kilku lat w Warszawie nie widziany...,aby sobie wyrobił koadiutorją na prymasostwo, ale to wieść była fałszywa i czas dalszy pokaże, że o tym nawet ani myślał. Ten Pan jako rozumny i wesoły powszechne tu odbiera dla siebie względy, król JMć dał mu w zamku swoim appartament do mieszkania, żeby częściej mógł się z nim bawić. Pomieniony Xże JMć przywiózł tu wiele pism swoich w różnych gatunkach, wielce szcownych, które tu wkrótce ma do druku podać, sam zaś zabawi w Warszawie do 15 lipca". Z Wielkopolski donoszą o koncentracji wojsk na Sląsku. Następca tronu pruskiego nie pojedzie do Połocka, aby się widzieć z carową, cesarz zaś jedzie do Mohylowa, gdzie "kommedye niemieckie codzień bywać maią, w Połocku zaś francuskie". Umierający Ogrodzki; choruje też kasztelan krakowski. W Lesznie okradziono kościół karmelitów i rozrzucono kommunikaty, "zbrodnia ta pokazała się na żydach i przekrstach i już ich kilku złapano". Z Grodna 4 V: Trybunał lit. pod laską piwniczego lit. Piłsudskiego, dla którego podskarbi nadw. lit. przywiózł order św. Stanisława. Z Wilna 6 V: przybyła kanclerzyna koronna Borchowa.
  • 38-39 s. Z Warszawy [8 V] 1780. Chemik Caliastus, Hiszpan lub Sycylijczyk, gości u ks. Poniatowskiego "musi mieć sztukę robienia złota, ponieważ nasi alchimistrowie ubiegają się o jego przyjaźń". Na przyszłym sejmie stanie propozycja, aby prymasostwo nie było związane z arcybiskupstwem gnieźnieńskim. Komisja Edukacji zgłasza pretensje do dóbr zmarłego kanclerza z racji "niegdyś jego kommisarstwa nad dobrami pojezuickimi". Do Mohylewa jedzie carowa, cesarz, następca tronu pruskiego, Karol królewicz polski i Biron książe kurlandzki. Carowa "niekątęta" z Birona, księciem kurlandzkim chce uczynić swego syna, następcę tronu rosyjskiego. Król pruski Fryderyk Wilhelm popiera te plany, ponieważ "nie życzy sobie, aby Xże Henryk, brat jego, podług dawniejszego tejże [carowej] przyrzeczenia na to xięstwo miał być wyniesiony". Ks. Karola, królewicza polskiego, popiera cesarz. "Zjazdu atoli tego muszą być walniejsze przyczyny" - niektórym panom polskim poseł rosyjski daje paszporty. Cesarz w maju złoży walną radę we Lwowie, "na której słuchać ma zażalenia obywatelów" na dyrektorów. Ma być ustanowiona taka forma rządów, jak w królestwie węgierskim i dozwolony wolny handel z Węgrami, Czechami, Galicją i Lodomerią. Z Wilna 13 V: przybył gen. Przebędowski starosta sądowy krakowski dyrektor generalny poczt kor.ch i w. księstwa lit., "powracający z Petersburga do Warszawy". Uroczyście obchodzono imieniny króla, opis uroczystości drukowany w Kurierze Litewskim został rozesłany dzisiejszą pocztą.
  • 40-41 s. Z Warszawy [15 V] 1780. Król 8 maja wyjechał do Marymontu i wrócił wieczorem "na operę włoską pierwszy raz graną, tak liczni znajdowali się spektatorowie na testrum, iż to ich zaledwie mogło objąć, bo też i teatrum przymałe zrobiono. Zawiadujący teatrum umyślnie sprowadzili aktorów włoskich i dlatego podnieśli cenę, dowiedziawszy się o tym Xżę Jmć marszałek posłał swych żołnierzy, aby nikogo nie puszczali na teatr, chyba, że zwyczajną ceną bilety płacić będą, musiał anteprener przeprosiś Xcia marszałka i opery, nawet włoskie, dawną ceną zachować". U ks. Ponińskiego bawi "osobliwszy człowiek rodem Hiszpan...pokazuje umbry czyli cienie ludzi, jakich sobie tylko wystawić kto może, nawet przed kilku latami zmarłych, które cienie takiemi ludzi owych wyobrażaią, jakiemi byli, gdy żyli. Zażywa on jakiegoś szkła, które podług potrzeby nagiąwszy, sam je chętnie dając; przybył z Petersburga oficer zagraniczny i hetmanowi w. lit. ofiarował "szablę osobliwszą, której rękowieść [!] szczero złota a żelazo ze stali najprzedniejszej tak płytkie, że jednym cięciem człowieka napuł [!] rozcina, ta szabla ma na sobie rok i imię wyrażone sławnego mogolskiego hetmana, od którego dostała się podczas batalij Persom, od Persów Turkom, od Baszy zaś tureckiego officjerowi pewnemu rossyjskiemu". hetman przyjął oficjera do swej służby. Zostaną stworzone dwa nowe regimenty ułanów. Rozgniewani na swych panów chłopi polscy uciekają za Dniepr do Rosji. Do komisjii granicznej wyznaczyła carowa Potemkina i konsyliarza Bułhakowa. Żałoba z powodu śmierci elektorowej saskiej wdowy, zmarłej 23 IV w Dreźnie. Zjazd carowej i cesarza "żadnego zakłócenia w Europie nie sprawi". Króla pruskiego zwalił koń, a rozgniewany Wilhelm "szpadą go pchnął". Gazeta niemiecka donosi, że carowa jezuitów "pod władzę poddaje papieską", a duchowni ci będą się w Rosji trudnić edukacją młodzieży, "byle tylko ta porządnie i statecznie utrzymana była". Z Wilna 20 V: gen. Przebędowski odjechał do Warszawy.
  • 62-63 s. Z Warszawy [7 VIII] 1780. Król wrócił do zdrowia "z wielką radością wszystkich". Marszałek nadw. kor. Rzewuski wyjechał do Grodna dla objęcia ekonomii król. na Litwie. hetman Ogiński przyjechał do Warszawy; marszałek w. kor. wyjechał do Zamościa i miał oczekiwać tam cesarza, "który minął Warszawę, lecz przez Lublin już stanął we Lwowie". Ciężko choruje wojewoda witebski Sołłohub. Wołyńskie sejmiki gospodarskie uchwaliły kto może nosić mundury; wielkie urodzaje, ale zboża nie można sprzedawać, ponieważ wielkie podatki zostały nałożone przez króla pruskiego i zamknęły drogę do Gdańska. Imperatorowa dowiedziawszy się od cesarza, że "Largalini ex jezuita ułożył nową plantę nauk w Gallicyi, której się tam trzymają, zaleciła rektorowi połockiemu, aby wysłał dwóch swoich jezuitów do Lwowa dla poznania noewgo sposobu uczenia". Cesarz wystosował mandat do duchownych, "aby wiernie spisawszy kapitały i dobra do gubernium lwowskiego należące one oddali". Rzym 22 VII: dwór neapolitański zgłasza pretensje "do części błot pontyńskich, które już kosztem ojca św. zupełnie się osusza", dwór ten przyłączył wszystkie dobra kartuzów do swej kamery królewskiej". Z Wenecji 29 VI: wielka burza uczynła szkody w kościele św. Franciszka i w pałacu de Lasey, a wichura obaliła jedną z kolumn na Placu św. Marka, porwała "towary z kramnic...tak, iż same tylko na powietrzu chustki, wstążki i szlafmice latające widziano. Córkę zaś doży naszego na wielkim moście podówczas przechadzaiącą się i inne z nią dystyngowane osoby z tegoż mostu w wodę wrzuciły i zatopiły". Z Wenecji 8 VII: ks. georgiański Herakli "ruszył z miasta Teflis ordynaryjnej rezydencyi swojej i wtargnął do wielkiej Armenii z wojskiem znacznym". W Machiwan zażądał od patryjarchy dyzunickiego oddania skarbów, zajął Erywan i nie wiadomo co zrobi w tej sytuacji Porta. Z Wilna 12 VIII: wojewoda wileński z księciem krajczym litewskim i księżną angielską de Konzygton pojechał do Nieświeża. starosta miński Przeździecki ruszył do Zasławia.
  • 64-65 s. Z Warszawy [14 VIII] 1780. Włoch Pugnani "skrzypak najsławniejszy w całym świecie wespół z swym uczniem, który jeszcze milej grać zdaje się. Grywają oni u Panów, ale publicznych za pieniądze koncertów dawać nie chcą, mieniąc, iż mają tyle, ile stan ich i potrzeby wyciągają". Marszałek nadw. kor. dopiero wczoraj mógł wyjechać do Grodna. Zaczęto sejmik ziemski; sprawa noszenia mundurów. Marszałek kor. powitał cesarza w Zamościu i wyjechał do Łańscuta. Ks. generał ziem podolskich po sejmikach województwa powróci do Warszawy. Na przyszłym sejmie ma być skasowane prawo wekslowe; kandydatami na marszałkostwo sejmowe są: jenerał wielkopolski i referendarz kor. Małachowski. W Gdańsku zwyżkuje cena zboża; wysokie cła na drzewo i woły. Z Międzyrzecza 3 VIII: grafa de Falkiensztein [cesarza] witał ks. Radziwiłł podkomorzy lit. wraz ze swą małżonką z domu ks. de la Tour i Taxis. Udali się wszyscy z domu "do ogrodu, gdzie blisko godzinę szpacierem zabawiwszy się pożegnał przytomnych i udał się do spoczynku". Z Mołdawii 21 VI: nad granicami tureckimi czyni się wielkie przygotowania do wojny; do Chocimia i Benderu ściąga się wojsko i armaty. Porta boi się konfederacji między cesarzem i carową. Przyszła poczta doniesie o nowych rozporządzeniach cesarza w kordonie. Z Wilna 19 VIII: przybył pisarz w. lit. Tyszkiewicz; starościna dorsuniska Ogińska wyjechała do wojewody trockiego.
  • 66-67 s. Z Wilna [26 VIII] 1780. P. Górska odjechała do starostwa swego meyszagolskiego. "Na sejmiku tutejszym zgodnemi głosy posłami na sejm walny warszawski obrani": pisarz w. lit. Tyszkiewicz, podwojewodzic Buchowiecki; z Oszmiany marszałek Oskierka, sędzia Czechowicz; z Lidy stolnik Narbutt, pułkownik Aleksandrowicz; z Trok podkomorzy Romer, cześnik Zaleski; z Wiłkomierza pisarz w. lit. Morykoni, chorąży Kościałkowski; z Kowna pisarz ziemski Kossakowski, chorąży Zabiełło; ze Starodubia starosta Chrapowicki, chorąży wileński Tyzenhauz; z Nowogródka podwojewodzic Obuchowicz, Bernowicz; z Grodna chorąży Jelski, podczaszy Daszkiewicz; z Wołkowyska marszałek Bychowiec, pisarz wojski Olędzki; z Słonima gen. Morawski, horodniczy Szukiewicz; ze Smoleńska podkomorzy Wysokierd, podstoli Osipowski. Z Warszawy 21 VIII: pod Młocinami w obecności króla odbył się wojskowy popis artylerii kor. "w sposobie dobywania fortecy", później była kolacja pod namiotami, strzelanie kolorowymi ogniami, a "forteca owa w ogniu zburzona być się pokazała", był także ozdobny fajerwer k. Cesarzowi podobał się Białystok i długo rozmawiał z Mokranowskim, którego prosił, aby król polski przysłał mu kilka "obrysów znaczniejszych fabryk warszawskich, aby tak abrysy przynajmniej oglądał, kiedy w samej Warszawie znajdować się nie mógł", pytał również dlaczego cła polskie są tak wysokie i otrzymał odpowiedź, że "tego przyczyną był król pruski", utrudniający spław do Gdańska. Cesarz krótko bawił w Krakowie, był w Wieliczce i śpieszy do Wiednia, gdzie czeka królowa węgierka "arcycarowa", arcyksiążęta i posłowie cudzoziemscy. Wojska cesarskie z pod Wiednia wymaszerowały na granicę śląską. Porta zbroi się w okolicach Belgradu i umacnia w Serbii, gromadzi żywność, "Kroatów i Bandurów, do swego panowania należących, nakazała moderować na wzór cesarski.
  • 68-69 s. Z Warszawy [4 IX] 1780. Król odwiedził Rzewuską w Jalentach pod Warszawą. kanclerz w. kor. Borch na ratuszu "w przytomności całego magistratu" wydał rozporządzenie dla piekarzy i rzeźników w sprawie ceny chleba i mięsa. Marszałek w. kor. zjedzie na sam sejm. Piwowarzy mają obniżyć cenę piwa. Deputaci z Grodna byli na audiencji u króla. Komisja "do rozeznania rzeczy czyje są między królem JMcią i JW podskarbim" zbierze się w Grodnie, m. in. komisarzami będą łowczy kor. Czaplic, strażnik lit. Dziekoński, gen. Grabowski, marszałek Wołkowyski, marszałek Grudziński, starosta nakielski Kurwowski. Spodziewać się należy na przyszłym sejmie wojska rosyjskiego, które stanie obozem pod wsią Rakowem. Czekamy na potwierdzenie tej wiadomości. "Sejmiki kor., z których liczby posłów w gazetach drukowanych wypisano, dosyć pomyślnie poszły", jedynie na łuckich porąbano Krzuckiego, a na poznańskich zabito Zbijewskiego. W Piotrkowie Tryb. było dwu konkurentów do laski: stolnik koron Olizar, "za tym dwór", oraz Piotrowski, "za tym Branicki hetman - "pierwszy przy lasce utrzymał się". Cesarz po powrocie do Wiednia uda się do Spaa, aby się widzieć z królem szwedzkim; poróżnił się on z matką, boimy się, że "przeciw Polszcze coś kartować miał". W kordonie cesarskim gotują się do wojny. biskup poznański wizytował kościół Marii Panny, parafianie skarżyli się na proboszcza i księży. Na Stoku w kościele trynitarzy "bał wprowadzony obraz błogosławionego Michała" za zgodą Rzymu w obecności biskupa poznańskiego, była też kasztelanowa wileńska Ogińska. Z Grodna 7 IX: komisja rozpoczęta w sprawie ekonomii. Z Wilna 9 IX: przybył marszałek i poseł na sejm Chrapowicki.
  • 70-71 s. Z Warszawy [11 IX] 1780. Solenna gala senatorów, ministrów, dygnitarzy i urzędników w rocznicę elekcji króla, wotywę odprawił biskup poznański, nad Wisła strzelała artyleria; król był w Jordanowicach u gen. Mokranowskiego, była też hetmanowa w. kor. Branicka, a po powrocie "na komedyi nowej polskiej i balecie, potym udał się nazad do Jodanowic, skąd w sobotę na noc powrócił". Poseł cesarski na przyszły sejm ma wnieść propozycję, "aby sekret sejmowy na barano Juliusza Ferowary był skasowany, nie spodziewamy się jednak, aby to nastąpiło bo powaga tak wysokiego sądu byłaby nieco upodlona", nad to skąd wrócić pieniądze baronowi, które "podług dekretu do skarbu częścią dolatorowi dostały się". Na manifest Tyzenhauza podskarbiego nadwor. odpowiedział marszałek nadw. kor. Rzewuski a sprawie dóbr ekonomicznych oddanych przez króla na lat 12. Król z przyczyn słusznych miał prawo cofnąć kontrakt. Tyzenhauz kupił na ulicy Miodowej pałac Sieniawskich, który jednak zajechała obecnie dawna dziedziczka, "ponieważ nie odebrała summy zań należącej". Na Przedmieściu Krakowskim złodziej okradł szlachcica i zbiegł do kanału saskiego, za nim podążył poszkodowany - "przez kilka już dni ich pilnują, ale ani okradzionego, ani złodzieja dotąd nie widać"; złodzieje w kanale mają swe schowki. Na biskupstwo djokleńskie konsekrowano oficjała żmudzkiego Kościa, konsekratorem był bp żmudzki Giedroyć, asystowali bp smoleński Wodziński, bp smoleński Naruszewicz. Order Orła Białego otrzymał strażnik lit. Judycki. Z Paryża wróciła księżna Januszowa wraz z konkurentem ks. Olendarskim de Nassau, którego zaprezentowano królowi. Z Inflant 21 VIII: z Krasławia donoszą, że nieprawdziwa jest wiadomość o zamążpójściu wojewodziny mińskiej Hilzanowej. Z Grodna 14 IX: komisja limitowana, podskarbi nadwor. lit. i komisarze wyjechali do Warszawy. Z Wilna 16 IX: przyjechała kanclerzyna w. kor. Borchowa, starościna dorszańska Ogińska wraz z rodziną oraz księżna angielska de Konsington. Zmarła z Radziwiłłów Pacowa pisarzowa w. lit. oraz marszałek wiłkomirski Kościałkowski.
  • 72-73 s. Z Warszawy [25 IX] 1780. Ks. Nassowowa oddała swe dobra gen. Mokranowskiemu, jest to Aleksandria w W-wie, a sama z mężem będzie mieszkać we Francji. Na sejm ma przybyć z Paryża wojewoda mazowiecki Mostowski, aby bronić swego krzesła. Nowi ministrowie zagraniczni: z Wiednia Jugut, dawny poseł z Porty, z Berlina Benoe, rezydent Szwajcarii, który ma zastąpić Axta. Ukazały się nowe rezolucje Rady Nieustającej: jedna w sprawach skarbowych (podatki, intraty), druga sejmowych (kondemnaty). Wojsko moskiewskie przebywające w Polsce odebrało ordynans do wymaszerowania; na sejm extraordynaryjna przyjedzie poseł cesarski, "z tąd różni różne roznoszą wiadomości: jedni dzielą kraj nasz na części, inni skoligacenia dworowi naszemu wróżą, inni sukcessje i basolutne rządy zapowiadają". Król i Rada Nieustająca nic o tym nie wiedzą; zagraniczne gazety bajki roznoszą. Obywateli polskich otacza królewska "troskliwa myśl o swych poddanych...wierzyć trzeba mocno ufnością, że Król JMć wie jakiemi sprężynami wszelkie złe od swej ojczyzny oddalać". Marszałkiem sejmu ma być sekretarz Małachowski, w przyszłej zaś Radzie marszałkiem gen. art lit. Sapieha. Podczas sejmu nie będzie drożyzny, bo "kraj nasz co raz w pieniądze uboższy. Teatr warszawski widząc podważszenie ceny znacznę strate zniżał ią, iż zaś kawalerowie którzy oparli się podwyższeniu ceny ex motivo czynionego niby buntu dotąd w sądach marszałkowskich sprawy nie mieli wołanej". Gazeta niemiecka głosi jakoby cesarz i król pruski widzieli się w Opawie. Pisze również, że ks. Marcin Lubomirski chcąc zyskać względy króla darował mu huzarów, także u carowej "został zabezpieczony w łasce". Z Wilna 30 IX: donoszą z Torokari, że pod przewodnictwem arcybiskupa połockiego, metropolity całej Rusi, generałem bazylianów został ks. Margulec prowincjał kor. Zmarł w W-wie rektor akademii wileńskiej Szwaler.
  • 74-75 s. Z Warszawy [23 X] 1780. Król przyjmuje posłów i senatorów, również wda krakowski "najprzyzwoitsze czyni rozrywki"; kosztowny bal wydał Sztachelberg na którym był obecny król "ze wszelkim dla wszystkich ukontentowaniem i wesołością pokazywał się". Mówi się, że Francja domaga się u króla pruskiego, aby dał Polsce "wolny handel i wolne spuszczenie tak drzewa jako i zboża do Gdańska", król pruski za te ustępstwa z dorzecza Wisły domaga się Żmudzi, na co znowu nie zgodzi się Moskwa. Zgromadzenie dyssydentów w Węgrowie odbyło się za sprawą króla pruskiego oraz Sztachelberga; dyssydenci już się pogodzili. Są pogłoski, że minister cesarski Thugutt zaproponuje na sejmie "zamianę kraju zabranego i ustąpienia nam Wieliczki za Kamieniec Podolski i część Podola". Trwają sesje sejmowe, obrano komisarzy do komisji skarbów kor.ch i litewskich, o czym "gazeta drukowana donosi". Złożono też relacje o czynnościach wszystkich magistratów. W izbie sejmowej było tłoczno, chciano usłyszeć "o wszystkich zdrożnościach" popełnionych w skarbie lit. Głos zabierali posłowie litewscy: Zaleski, Białopiotrowicz, Chumiński, Szukiewic "prosząc o wyznaczenie sądu na występnego". Skrab litewski odpowiadając "wyeksplikował się". Sejm debatuje również nad utrzymaniem i funduszami na wojsko, jest jeszcze sprawa "niwznośnej opłaty skarbowi pruskiemu", którą rozwiązać by można przy pomocy imperatorowej. Głoszą za rzecz niezawodną "jakoby Moskwa zupełnie z Polski ustępować miała" zaraz po sejmie. Komisarze do skarbu lit.: Bystry kasztelan brzeski, Suchodolski sędzia ziem. wołkowyski, Jelski podkomorzy staduwelski, starosta Chrapowicki, Potocki sta-rosta tłuniacki, Slizi stolnik, starosta Zaleski czesz grodu, Benonuż podczaszy nowogrodzki. Z Wilna 28 X: bp wileński i de Ligne oraz Jerzon pojechali do W-wy.
  • "Posłowie na seym ordynaryiny warszawski roku 1780" - druk k. 2-3
  • 4-5 s. Z Warszawy [3 I] 1780. Pojedynek między kasztelanicem Giżyckim "i pewnym rotmistrzem rossyjskim" oraz następstwa tego faktu. Nie ma zarazy w okolicach Jampola według ostatnich listów nadesłanych z Wołynia. Uspokojono kłótnie między obywatelami ziemi łukowskiej, chodziło w nich "o ważność podwójnych sejmików". Wybrano Łaskiego. Z Wiednia donoszą, że cesarz powołuje pod broń wojsko. Mówiono, że Moskwa z Anglią zawarła traktat, ale Anglicy "żadnego nie mają allianta", a Rosja łączy się z Francją. "Surowy, ale wielce chwalebny przykład spra-wiedliwości nad sędziami swego powiatu dał w tym czasie król pruski" w sprawie między młynarzem a panem. Z Wilna 8 I: sądy ziemskie pod przewodnictwem Czyża "sądzą się". Przybył starosta sądowy oszmiański Kociełł oraz pisarz skarbowy lit. Szczyt.
  • 6-7 s. Z Warszawy [10 I] 1780. Na zamku w nowej sali odprawiły się po raz pierwszy assamble "gdzie też od kapellij królewskiej różne koncerta przegrywane były i niektóre damy miały honor tańczyć z JKMcią". Odbył się w Białej ślub Massalskiego z ks. Radziwiłłówną. Do Wilna wyjechał biskup wileński Massalski. Rezydent królewski i Rzczpospolitej przy dworze angileskim, Bukaty, przybył prywatnie do W-wy. Król pruski chory i dzięki temu popędliwy, a sprawa z młynarzem "okazuje iż dobrze była sądzona". "Gazety niektóre zagraniczne nie mając materyi zaczęły bajki pleść, a co gorsza contra statum i monarchom dotkliwe", pisze się więc w Niemczech o rezygnacji z tronu polskiego; trzeba starać się u dworów "o surowe zakazanie wydawania tych baśni, aby więcej stolicę tutejszą nie zarażali niemi". Na Wołoszczyźnie Turcy szykują się do wojny, cesarz ściąga wojska na Pokucie; udział i rola Anglii. "Kompania dobywająca srebra w górach olkuskich nie ustaje w swych zamysłach...żyły kruszcowe aż pod Wisłę idą...może być toż samo i z solą"...Kazimierz Puławski, który w wojsku amerykańskim wysokiego dosłużył się stopnia posłany był z komendą swoją na sukurs Francuzom pod komendą admirała de Staing dobywającym miasta Sawanna, którego Anglicy bronili". Pułaski poległ. Z Wilna 15 I: pisarz wielki Tyszkiewicz przyjechał. Zmarł kasztelan miński Judycki.
  • 8-9 s. Z Warszawy [17 I] 1780. wojewoda wileński Radziwiłł bawi na dworze i u rodziny królewskiej, ma wyjechać do Gridna i Słomina do hetmana w. lit. Ogińskiego "na zakończenie karnawału". Teresa Czartoryska, córka gen. ziem podolskich "po nieszczęśliwym przeszłego tygodnia przez zapalenie się przy kominku sukni zdarzonym przypydku z powszechnym wszystkich żalem ten świat pożegnała". Turcja gotuje się do wojny, Austryjacy zakładają magazyny w Swiatyniu na Pokuciu. Wdowa po ks. Gasparze odda swą rękę wojewodzie kijowskiemu Aleksandrowi Lubomirskiemu lub staroście bracławskiemu Kalikstowi Ponińskiemu. W Bydgoszczy zapisy wojskowe; w Prusach sprawa "oskarżonych po komorach officyalistów" jeszcze się nie odbyła. Zatonęło kilka osób w Wiśle, król "postrzegłszy to z okien pałacu swego" wysłał na ratunek milicję. W Benderze zaraza. Z Wilna 22 I: przybył biskup wileński. Obchodzono uroczyście dzień "rodzin najjaśniejszego króla", uroczystość organizowali vicemarszałek tryb. Jeleński i marszałek w. Tyszkiewicz. Zmarł kasztelan nowogrodzki Jeleński.
  • 10-11 s. Z Warszawy [24 I] 1780. Wyjechał z W-wy wda wileński Radziwiłł, załatwiwszy sprawy brata go Hieronima. Imperatorowa nadała grunta nad Dnieprem synowcowi JK Stanisławowi. Tepper wydawał za mąż córkę. Gazety angielskie piszą, że Pułaski był jedynie ranny. W W-wie bawi "godnego urodzenia Turczyn", który objeżdża znaczniejsze miasta w Europie. Zbiegli chłopi ks. wojewody ruskiego, uciekli do Gdańska, a następnie zostali wywiezieni do Szwecji i przez Moskwę oraz Mołdawię wrócili do W-wy. Przygotowania tureckie do wojny; Austria zakłada magazyny w Stanisławowie, Swiatyniu i Tymienicy; opatrują fortece. Król pruski choruje, "z tym wszystkim nowym zaborem województw wielkopolskich dotychczas straszyć nas nie przestają". Z Wilna 29 I: powrócił arcybiskup połocki Smogorzewski, ale już wyjechał do Warszawy.
  • 12-13 s. Z Warszawy [31 I] 1780. kanclerz Sapieha opłakuje śmierć żony. Ciężka choroba biskupa poznańskiego kanclerza w. koronnego, który sporządził już testament na rzecz swego brata kasztelana nakielskiego. Referendarz kor. Małachowski chce nabyć podkanclerstwo. Marszałkiem przyszłego trybunału lit. będzie Piłsudski piwniczy lit. Mówi się o monopolu na kawę, cukier i korzenie, anteprenerem ma być ks. Poniński podskarbi w. kor.; to wszystko "uciążliwe byłoby dla obywatelów". Potwierdza się wiadomość o śmierci Puławskiego, "umierając zapisał swą szpadę JPanu Waszynktonowi". Gazety zagraniczne donoszą, że Anglicy, Turcja i Hiszpania sposobią swe siły do wojny. W Stambule zaraza. Król pruski już zdrowy, ale jest niekontent z wyroku na młynarza i "ma ustanowić nowych officialistów w swym państwie". Z Wilna 5 II: przybył kasztelan miński Chmara; Kociełł starosta sądowy oszmiański pojął Oskierczankę marszałkównę oszmiańską, a starościanka mozyrska Ossiczanka wyszła za Ratyńskiego.
  • 14-15 s. Z Warszawy [14 II] 1780. Wiadomość o śmierci córki Teresy przyjęła jenerałowa podolska "bez żadnej krytyczniejszej [jak spodziewano] konsekwencji". Kawaler turecki bawi jeszcze w W-wie, przyjmowany "w każdej kompanii", siejąc dowcipamia. Zapadła rezolucja w sprawie kapituły gnieźnieńskiej "z JP. Henerakiem o Kudak". Moskwa nie udzieli pomocy Anglii, ponieważ minister Panin "miał przełożyć złe konsekwencje z tych posiłków" imperatorowej. kanclerz w. kor. powraca do zdrowia, doktorzy leczą u niego zanik pamięci "przeciągnąwszy przez ciało sznurek jedwabny". Komisja Edukacyjna wezwała kasztelana kijowskiego Stempkowskiego, ażeby "zdał sprawę z swego komisarstwa nad dobrami po jezuickiemi". Do Krakowa mają przybyć wojska. Król pruski wyjechał do Poczdamu, a ostatnio zniósł nawet "dawne i zawsze zachowywane ceremonie". Z Wilna 19 II: deputaci wybrani - podkomorzyc Mirski, sędzia Sussman, sędzia Bruszewski, podczaszyc Chrzanowski, Węgrzecki i Sweczyński, sędzia Wolotkowicz, Iwankowicz, Kulesza, Hłasko i Hornowski.
  • 16-17 s. Z Warszawy [21 II] 1780. kanclerz w. lit. wyjechał na Litwę; kanclerz w. kor. choruje mimo wysiłków różnych lekarzy. Na wiosnę do Połocka przybędzie imperatorowa i już "kolo reparycyi pałacu mocno tam krzątają się", mówi się rownież o wyjeździe króla "dla rozmówienia się w główniejszych interesach z carową", co będzie jednak trudne ze względu na wydatki, związane z taką podróżą. Carowa usłuchała rady ministra Panina i już nie myśli o posiłkach dla Anglii. Sprawa spadku po Kasprze Lubomirskim, wdowa po nim "iść ma za kścia JMć gen. Ponińskiego". Prusy gotują się do wojny, Gdańsk i Toruń przysłały "do dworu tutejszego użalenia" na trudności robione przez króla pruskiego w sprawach handlu, sądownictwa, juryzdykcji. Miasta te proszą o ratunek Rzplitą. Turcy czynią wycieczki za Dniestr. Z Wilna 26 II: wyjechał kasztelan miński Chmara. Zmarł sędzia ziemi wileńskiej Spyrka. Deputaci: sędzia Jeleński i skarbnik Oranowski.
  • 18-19 s. Z Warszawy [28 II] 1780. Choruje kanclerz w. kor.. Major kozacki Piotrowicz otrzymał pulkownikostwo po Poniatowskim, jest protegowanym carowej. Bardzo ostra zima, mimo zwyżki cen zboża "chleb, piwo i inne wiktualia" są w tej samej cenie jak dawniej. Zbiegła z kapitanem moskiewskim siostrzenica Krasickiego, starościna Czarnecka, idzie za nią pogoń męża. Zagraniczne pisma donoszą, że Anglia dziękuje Rosji za posiłki, zdobyła bowiem wiele statków na Francji i Hiszpanii m. in. pod Gibraltarem. Amerykanie, wycieńczeni wojną, pragną zawrzeć pokój z Anglią, która chce, "aby chwała na tej całej wojnie zupełna przy niej została...Pewny gazetarz cudzoziemski pisze, iż amerykańscy posłowie proszą Francuzów" o okręty wojenne i piechotę, a Francuzi obiecują pomoc, "a może tak dotrzymają jak dotrzymali królowi Stanisławowi Leszczyńskiemu". Wojsko rosyjskie w znacznej ilości ma przybyć do Polski - po co? "dociec jeszcze nie można".
  • 20-21 s. Z Warszawy [6 III] 1780. Smogorzewski przybył do W-wy "względem arcbiskupstwa połockiego", bp. chełmski Ryto już przyjął biskupstwo przemyskie od cesarzowej królowej węgierskiej. Koadiutorem arcybiskupstwa będzie jenerał bazyliański Wazyński, "a do metropolii JWJX Hobareckiego biskupa pińskiego dobszy". W W-wie są dwie loże Farmazonów niemiecka i francuska, ta druga została ostatnio odnowiona; obydwie odprawiły "exekwie solenne za Pana Sore, który przy chemicznych operacjach byl uduszony wespół z panem Bernardem". Niektórzy uznają te loże, uważając, że to "jest jedynie związek połityczny osób najdystynkowańszych" inni je potępiają "jako niedawno drukowana książeczka dowodzi pod tytułem przyczyny potępienia Farmazonii". Choruje w. kanclerz kor. - kandydatem do pieczęci jest również biskup chełmski Okuński. Żorycz, który otrzymał hrabstwo szkłowskie od imperatorowej i będzie gościł monarchinię u siebie "pisał do JW hetmana W. L. prosząc o pożyczenie mu kapelii jego nadw. złożony z 80 i kilku muzyków przednich". Stanął traktat między Anglią i Rosją o pomocy wojskowej. W czsie podróży imperatorowej z Petersburga do Połocka będą w pogotowiu konie, na ten czas gubernatorem Petersburga będzie feltmarszałek Galiczyn. Z Wilna 11 III: sądzi trybunał pod laską wicemarszałka Jeleńskiego, "roczki marcowe pod prezydencją WP. podwojewodziego Buchowieckiego".
  • 22-23 s. Z Warszawy [13 III] 1780. Po zmarłym bracie kasztelanię nowogrodzką otrzymał Jeleński. wojewodzic kijowski Michał Lubomirski użalal się na Sztachelberga, że Moskwa wchodzi w granice polskie, poseł rosyjski odpowiedział, "monarchini jego najmniejszego kawałka kraju polskiego nad traktat ostatni zabierać nie chce", nad to przypomniał szkody, jakie czynią w lasach granicznych pbywatele polscy. Mówi się o przyszłym sejmie, którego marszałkiem ma zostać Małachowski, gdy zaś była wojna "sejm ma być pod konfederacją i marszałkiem być jako mówią JW Raczyński generał wielkopolski". kanclerz w. kor. już nie wyzdrowieje, podkanclerstwo obejmie Okęcki bp chełmski, kanclerstwo weźmie podkanclerzy kor. Berch, "ale kilka tylko tygodni zabawiwszy ma go ustąpić JW biskupowi Okęckiemu" za opłatą, a podkanclerstwo dostanie się referendarzowi koronnemu Małachowskiemu. arcybiskup połocki Jason Junosza Smogorzewski udał się do Siedlec, miasta dziedzicznego książąt Czartoryskich "i dokonał metropoliczną elekcję", a następnie udał się do Stolicy Apostolskiej. Podobno choruje król pruski, pewnie "plantę ukartował", bo wiadomo wszystkim, że "bywał najstraszniejszy, kiedy głoszono, że ciężko choruje lub umiera". Wielkie wylewy krzek, "ongi płynęła Wisłą karczma i z ludzmi gdzieś niespodzianie zarwana". Dla tej podobno przyczyny Poczta Cudzoziemska, która w piątek z rana zwykła stawać dotąd nie stanęła", litewska poczta nadeszła.
  • 24-25 s. Z Warszawy [20 III] 1780. Rada Nieustająca ma wydać grodom rozkazy, "ażeby wszelkie konfederacyi barskiej czenności przez extrakt wyięte odesłane były do Warszawy" a ich kopie do Piotrkowa i Lublina. Rada zatrudnia się również sprawą Walewskiego, podkomorzego krakowskiego, spadkobiercy Zofii Herburtówny przeciwko sukcesorom rodziny Herburtów za niewypłacony posag od 158 lat przez jej ojca wojewodę ruskiego. Sprawę rozpatrywał już dwukrotnie Trybunał, obecnie plenum Rady wysłało komisję do Felsztyna. Cesarzowa królowa Węgier, wdowa, choruje, jest ona "zalterowana" sprzeciwami cesarza. kasztelan nakielski, braz kanclerza w. koronnego, będzie protestował przeciwko niektórym punktom testamentu. Księża misjonarze przenowszą swoją drukarnie z Chełmna w kordonie pruskim do W-wy, bowiem nałożono duże podatki, obowiązywał ich również "rozkaz drukowania wszelkiego gatunku książek bez cenzury kościelnej. już tedy szósta do W-wa przybywa drukarnia lubo i w pięciu skompo [!] z robotą było". Moskwa ściąga na Ukrainę wojska i zakłada magazyny. Gazety francuskie "pod artykułem z Warszawy d. 12 febr. maią, iż wojewoda N. w charakterze prezydenta loży królewskiej pod znakiem Katarzyny, a cechą Gwiazdy Pułnocnej [!] dawał bal farmazonski z okoliczności" urodzin królestwa. Przyjęto nowe damy do loży, "a pewny Abbe kapelan miał mowę o przywiązaniu farmazonów "dla króla JMci, po tym był koncert grany, kolacja i bal", wszystko dla "braci i sióstr farmazońskich osób najdystyngwowańszych". Ciężko chory kanlerz w. kor.
  • 82-83 s. Z Warszawy [6 XI] 1780. Czytano projekty na sejmie: 1. aby akceptować podatek rabaczny na wie, a znieść procentowy, 2. powiększyć garnizon fortecy kamienieckiej oraz wojsko partii ukraińskiej, 3. aby łożyć ze skarbu "na dobycie kraju soli i kruszców, 4. czytano doniesienia komisji skarbowej l, 5. aby sędziom trybunalskim i pogranicznym wyznaczyć pensje i "abrachium militare na eksekwowanie stałych dekretów nie brano", 6. komisje broni ordinis były zakńczone po wszystkich miastach kor. lit., 7. "kontynuacja fabryk krajowych kommissjom zalecona", 8. sprawa długu Radziwiłłów, którą na następnej sesji referował poseł krakowski Walewski. Czytanie projektu nowych praw Zamoyskiego. Izba Posełska zatwierdziła projekt chorążego koronnego Potockiego trzymania 300 ludzi konnych. Sprawy weksli, konwiktów przy szkołach, funduszy na garnizon krakowski, na Szkołę Rycerską; most na Wiśle ma należeć do skarbu kor., a podskarbi ma otrzymywać jedynie "censum roczne...Bank o wszystkich miastach w Koronie i Litwie ma być ustanowionym"; proboszczowie, przeorzy i doktorowie w zakonach mają być pochodzenia szlacheckiego; zmniejszyć pensję dla oficjalistów skarbowych wojskowych. W czwartek na sesji rozważono pretensje ks. Radziwiłłów, redukując kwotę z 7 na 4 miliony, a "prawa Zamoyskiego ze wszystkim odrzucono". Uchwalono, aby "Biblioteki Załuskich do Kommisji Edukacyjnej wszelkie egzemplarze aby po jednym oddawane były z drukarni pod konfiskatą"; przyjęto projekt podatku tabacznego, kasując jednocześnie podatek procentowy; "monopolium solne już nie do skarbu koronnego, ale przez kapitalistów zakupowane będzie, z procentem jednak do skrabu". Rozważono sprawę powiększenia liczby wojska. W piątek: projekt indygenatu dla cudzoziemców: ks. de Ligne, ks. dx Nasson, Gaveri i Juliusza Barona; "prawo wekslowe skasowano pomiędzy szlachtą, a zostawiono je kupcom i bankierom".
  • 84-85 s. Z Warszawy [13 XI] 1780. Proponowano projekty: 1. Szkoły Rycerdkiej [określono fundusze, kadeci rekrutują się 2/3 z Korony oraz 1/3 z Litwy, wykładowcami są polscy oficerowie], 2. Zbytku w kraju [mundury będą bez szlifów dla obywateli osiadłych "i zaraz w Izbie Poselskiej każdy sobie poodpinał wał"; drogie materie złotem i srebrem przetykane oraz koronki nosić tylko żony senatorów i ministrów. Wolno tylko używać ma kitajki modnej francuskiej aż do atłasu po Liberie z krajowego sukna tylko "z potrzebami włóczkowemi lub nemi bez złota i srebra"; 3. starostwo uszpolskie po Ogińskim ks. Stanisław, 4. do indygenatu szlachectwa przypuszczono tylko de Ligne, innych "zaś odddalono, ponieważ pomiędzy niemi znajdował pan Tomatis komediant". 5. dekret Komisji Ekonomicznej w sprawie stołowych króla, powstałą dyferencję skierowano do assesorii lit. "o alternacie sejmów, aby trzeci wedle konstytucyi 1768 Lit się agitował nie mogła być zgoda na to". W piątek i sobotę zasiadł król; marszałek sejmowy zabrał głos: "wszystkie soboty sejmowe, które tylko należały do stanu rycerskiego już są gotowe", za pozwoleniem króla czytał je sekretarz. Konstytucję podpisał król, senatorowie, ministrowie oraz posłowie. Marszałk sejmowy pożegnał stan rycerski, również pożegnanie od tronu, Te Deum w kościele farnym. Z Wilna 18 XI: rozpoczęto trybunał "w izbie sądowej zamkowej kosztem...marszałka reperowanej". Marszałkiem został Piłsudski, celebrował sufragan wileński Zienkiewicz, kazanie wygłosił Michniewski, pisarzem został deputat Brasławski.
  • 86-87 s. Z Warszawy [20 XI] 1780. Król przyjmował na pokojach posłów i senatorów obiadem; wieczorem w nowym pałacu prymasa "we wszystkich pokojach dolnych pierwszy raz prawowały się assmeble". Nowa Rada Nieustająca miała swą sesję z udziałem króla - marszałkiem ks. Stanisław, vicemarszałkiem gen. Bruhl. wraca na stałe do Berlina, jego miejsce w W-wie zajął Bucholtz; obaj złożyli wizyty. Gen. ros. Orłow bawi jeszcze w W-wie, "przebywając na komedjach, redutach i balach". Opis przyjęcia indigenatu przez de Ligne ojca i syna [syn jest ożeniony z Massalską] . Odrzucono prośbę grafa de Solms i ks. de Nassau, ożenionego z wojewodzianką podlaską z domu Godzką. "Wszyscy są konteci z ustawy o zniesieniu zbytków". Buławę polną lit. po Sosnowskim bierze pisarz w. lit. Tyszkiewicz, a pisarstwo wojewodzic kijowski Lubomirski, a zięć hetmana otrzyma województwo połockie. Moskale z Polski mają wyjść, a "ci którzy na Pradze stoją odebrali ordynans maszerowania do Rygi". wojewoda wileński wydał pożegnalne przyjęcie i wraca na Litwę, brat jego z żoną zostaje w W-Wie na festyn z okazji rocznicy koronacji.
  • 88-89 s. Z Warszawy [29 XI] 1780. Gala w rocznicę koronacji, wieczorem król pojechał "do komedjalni na operę nową włoską pierwszy raz reprezentującą". Bp poznański Okęcki został kanclerzem kor. i gościł ministrów cudzoziemskich. Podkanclerstwo otrzymał referendarz kor. Małachowski, referendarię starosta sandecki Małachowski jego brat. Obradują komisarze skarbu kor. i lit. w sprawie podatku tabacznego, zasiada w niej minister skarbu lit. Tyzenhauz. Kontrahentami będą: bankierzy Balule, Rafałowicz oraz kupiec Dekicht. Podobno cesarzowi ukradziono papaiery dotyczące konferencji moskiewskiej. Wnuk cesarzowej, ks. Florencji, ma pojąć ja-kąś księżniczkę rosyjską. Król pruski sposobi wojsko. Sekretarz kor. Mniszech ma się żenić z Zamoyską wojewodzianką podlaską, siostrzenicą króla. Tyszkiewicz ustąpił hetmaństwo polne lit. Olędzki oddał pisarstwo wojskowe lit. dworzninowi króla Ośmiałowskiemu. Assesoria lit. rozpoczęta pod przewodnictwem kanclerza w. lit. Sapiehy. Wojsko ros. opuści kraj wraz z Romannisem, którego tu mocno żałuje Warszawa", zostaną nieliczne oddziaiły dla asystencji posłowi rosyjskiemu oraz na Ukrainie. Powietrze już w Krzemieńcu, ciągnie się kordon "posłano też doktora i felczerów dla ratowania zarażonych". Pojedynek na Kępie na granicy szleńskiej między pisarzem polnym kor. Rzewuskim a gen. Kozłowskim. Włoch, Pumanin, koncertuje wyznaczając b. wysoką cenę na bilety, znalazł on "amatorów swego słuchania, bo na takowe koncerta wziął złotych koło trzech tysięcy, ale obiecują go wkrótce być tańszym, osobliwie jak zwyczajnie bywa przy odjeździe z Warszawy". Z Wilna 2 XII: obchodzono dzień koronacji. Marszałkiem trybunału został Piłsudski, vicemarszałkiem deputat miński Wołodkowicz, podskarbim Jelski deputat grodzieński.
  • 90-91 s. Z Warszawy [4 XII] 1780. Ks. Czartoryski będzie marszałkiem przyszłego trybunału lit., Chreptowicz ustąpi podkanclerstwo lit. Potockiemu pisarzowi lit, "a sam ma nabyć podskarbstwo wielkie lit". "Komisarze lit. spierają się z komisarzami kor.mi w sprawie ułożenia antprizy tabacznej, rezolucję wyda Rada Nieustająca. Zbliża się wojna między Austrią i królem pruskim, a śmierć księcia Bercheyt zaostrzyła sprawę, Prusy roszczą sobie też prawo do Bawarii. Cesarz wyprawił sekretną ekspedycję do Petersburga, nie bze znaczenia jest jego wizyta w Rosji, a Turcy "na wiekiej mają się ostrożności". Następca tronu pruskiego jedzie do Wiednia. Przybył do Warszawy "piechotą wojażujący jeden Angielczyk mający jako mówią na 600000 zł pol. rocznej intraty, ten w Londynie założył się z drugim panem, iż przez lat 10 na piechotę obchodzić różne kraje, nie używawajać [!] ani konia, ani powozu, już osmy rok kończy swojej pieszej podróży, pilnuje go za nim jeżdżący sługa jego zakładnika", królowi pol. oświdczył, "iż nic więcej nie pragnie jak tylko, żeby w Warszawie błota nie było, ponieważ po niej piechotą chodzić musi". Generałowie nie dopuścili do drugiego pojedynku między gen. Kozłowskim i pisarzem Rzeuskim. Na św. Katarzynę ordery Orła Białego otrzymali: bp inflancki Sierakowski, kasztelan nowogrodzki Popiel, kasztelan Hryniewiecki, o św. Stanisława otrzymał oboźny Giedroyć, sędzia łucki Stecki, pisarz kor. Cieciszowski i Swięcicki sędzia sandomierski.." Z Poczty ostatniej koronnej i całej Rusi listy przychodzące podkurzone i pokł bowiem od Bauty aż do Satanowa, dóbr wojewody ruskiego, panuje zaraza. hetman Branicki jedzie do Petersburga "i z tego cokolwiek wyniknąć może". Mówią, że zmarła cesarzowa rzymska.
  • 92-93 s. Z Warszawy [11 XII] 1780. Zmarła cesarzowa. Wychodzi wojsko ros. pod komendą Romaniusa, który z "naszym powszechnym niukontentowaniem wkrótce stąd wyjeżdża", również opuścić ma Warszawę Sztachelberg "wspaniałej duszy minister", który dwóch Polaków "paziów swych do wojska rossyjskiego w szarży chorążych wyprawił, opatrzywszy ich przzwoitymi potrzebami". Sosnowski nie odda hetmaństwa Tyszkiewiczowi; Wincenty Tyszkiewicz zostanie wojewodą połockim. Pisarstwo lit. weźmie generał Adam Czartoryski, przyszły marszałek trybunału lit. Zmarł w Turcji Kazimierz Czartoryski, który udał się "na wojaż rzeką Dnieprem dla zwiedzenia wysp tureckich na Czarnym Morzu i Archipelagu będących". Na Wołyniu i Podolu nie tyle powietrze, co choroby zaraźliwe panują, jedank Rada Nieustająca "zaleciła około Warszawy wszelką ostrożność i uczyniła dyspozycje do naprawienia tutejszych okopów". Turcy mimo plagi powietrza i ospy przygotowują się do wojny. Komisja między Moskwą i Polską w sprawie granic "cale nie doszła", ze strony polskiej przewodniczył Malczewski, Rada Nieustająca wysłała zapytanie do Petersburga. Król pruski ściąga na Sląsk wojska z Pomeranii oraz Brandenburgii, zaś wojska sasakie na granicę czeską. Obecnie, gdy działa Komisja Skarbowa, skarb lit. wystarcza "na wszystkie pensje i wydatki i jeszcze znaczna suma w kassie została się, skąd wnoszą, iż próżno przed tym skarżono się, że podatki litewskie nie wystarczają tej prowincyi potrzebom". Wyjdzie uniwersał "zakazujący przedawania kupcom tabaki, bo oto Rada Nieustająca nalega" na litewską
  • 94-95 s. Z Warszawy [25 XII] 1780. Ks. Wołkoński jedzie do Wiednia do cesarza i "zalecenie mieć musi co do utrzymania związków tych potencyi". Minister cesarski Jugutt nalegał, aby wznowić sprawę "konfiskacyi dóbr sławnego kartownika barona Juliusa", sprzeciwił się temu Sztachelberg, który "jako gwarant praw polskich nie może na to zezwolić, aby dekreta ultimae instantine były przesądzane". Moskwa opuści Polskę, zostaną tylko niektóre pułki dla ambasadora i na Ukrainie. Podobno doszło do pojedynku - poległ Rzewuski, zraniwszy śmiertelnie Kozłowskiego. Na Ukrainie ustaje zaraza, ale szerzą się choroby, "po krótkim głowy bolu w znacznej liczbie ludzie umierają". hetman Branicki na zaproszenie Potemkina jedzie do Petersburga, gdzie się ma żenić z Engielchartówną, damą dworu carowej i siostrzenicą Potemkina. podskarbi nadwor. lit. ma przed sejmem wyznaczoną komisję "do rozeznania pretensyi między sobą i ekonomiami". Mówi się, że "Zamoyski, przeszły kanclerz kor. nie tylko w kraju, ale i zagranicą sławny z cnót i poczciwości tyle znalałzł u cesarza Jmci względów, iż go zaprasza, aby przyjął rząd Gallicyi i Lodomeryi". Gen. Czartoryski deklarował się publicznie na sesji Rady Nieustającej marszałkiem przyszłego trybunału lit., po świętach jedzie on na Litwę do Wołczyna i Słonima do hetmana Ogińskiego. Wicemarszałkiem zapewne będzie starosta wilejski. Na sejmikach deputackich mają być wybieranie "dystyngowane osoby, znające prawo Statutu Litewskiego..., ponieważ pokazuje się. że zaniedbano tych praw i właśnie ich uchylono przez dwa trymały". Z Wilna 30 XII: powracając z Warszawy w Szczuczynie zmarł rektor kollegium wil. piarów, eksprowincjał ks. Frąckiewicz. biskup wileński wyjechał do swych dóbr. Komisję Skarbową.
  • 44-45 s. Z Warszawy [5 VI] 1780. Bruchl żeni się ze starościną Ejszyską Sołłohubową z domu Potocką, cześnikówną koronną; Branicki żeni się z siostrą gen. Eugielharta, a siostrzenicą ks. Potemkina. Statki powrcające z Gdańska nie narzekająją na celne komory pruskie, ale "na cenę zbyt niską zboża"; podają ceny. Wypadki warszawskie "1. "w trakterni Włoch Francuza...nożem zabił", 3. w kaplicy św. Jana mąż "policzek wyciął" przyjacielowi żony, który nie został mu dłużny, "za co obydwa do konsystorza są zapozwani". Nie są jeszcze "finalnie wymiarkowane" granice między Nową Serbią i polską Ukrainą, obywatele bracławscy wnosili skargi na wdzieranie się w granice polskie Serbów. Sztachelberg za zgodą imperatorowej wyznaczył komisje do rozsądzania sporów: ze strony rosyjskiej gen. Potemkin i Bułhakow, ze strony polskiej gen. partii ukraińskiej Malczewski oraz syn komendanta kamienieckiego Witt. Miasto Łęczna podpalił złoczyńsca "imieniem Graff", który chciał od żydów wyłudzić pieniądze, winowajca zbiegł z więzienia. Cesarz w drodze do Mohilowa jedzie przez Rzeszów, w mieście, tym "odebrał memorjał od rektora szkół tamtejszych" w sprawie wakcji, drugą suplikę odebrał od zadłużonego żyda, który prosił o pomoc. Cesarz wiezie do Mohylewa kosztowne podarki dla dworzan rosyjskich. Z Połocka 29 V: spodziewany jest pruyjazd imperatorowej.
  • 46-47 s. Z Warszawy [12 VI] 1780. Pewien "Włoch czyniący się hrabią gadał przeciwko wierze naszej" i doszło do zwady z Salomowiczem, która zakończyła się zabójstwem Polaka. Jabłoński i Szubalski uciekli z Warszawy, bojąc się kary za bójkę "w kolegiacie czasu nabożeństwa". kasztelan sandomierski, Łęcki, pod Lublinem "z karetą i końmi wpadł w parów", jest ciężko chory. Na Wołyniu "kupa znacznych hultajów zebrała się" i napada na domy i ludzi. Carowa chora; cesarz w drodze do Mohylewa spotkał się w Połonnej z generałem i z nim konferował; "puszczono tu wieść, że cesarz Jmć ma powrócić Polscze zabrane kraje". Odbywa się "wielki kampament króla pruskiego pod Berlinem", pojechał tam gen. Komarzewski; mówi się o mającej wybuchnąć wojnie. Gazety niemieckie donoszą o żołnierzach pruskich na Ukrainie "pod pozorem niby skupowania koni...jakaś tajemnica w tym ukrywa się". Wojsko austryjackie ściąga się do swojego kordonu. Londyńskie gazety donoszą, że następca tronu pruskiego Fryderyk Wilhelm nie będzie w Mohilowie, ale we wrześniu jedzie do Petersburga. Z Połocka 2 VI: była tu carowa i już odjechała do Mohilowa, przyjmowano ją z wielkimi honorami, "znacznemi fajerwerkami, illuminacjami", a od ogni artyleryjskich miały spłonąć miasta: Psków oraz Opoczka.
  • 48-49 s. Z Warszawy [19 VI] 1780. Pan Axt ożenił się z córką młodego Teppera, ale gdy nie dostał spodziewanego posagu stara się o rozwód w "konsystorzu dyssydenskim, który tam z wielką łatwością przychodzi". Laskę marszałkowską na przyszłym sejmie ma objąć Małachowski, sekretarz kor.. Marszałkiem trybunalskim zostanie chorąży chęcicki Dobiewski. Niedawno carowa ofiarowała królowi armaty, "teraz i życie Tawerlana, który pospolicie biczem boskim zwany jest, jegoż samego ręką pisane offiarowała. Niewielka to rzecz na oko zdaje się, ale miare jej szacunku z starożytności brać należy i carowa Jejmc nie mogła milej ukontentować mądrego króla, jako starożytne mu dzieło offiarując". Chorąży kor. Potocki jedzie do Mohilowa, na jego bryki napadli hultaje i zrabowali; złoczyńców ściga regimentarz partii ukraińskiej Stępkowski; niektórzy wątpią w prawdziwość tej wiadomości. Mówi się, że "w poniektórych miejscach sejmikom Moskwa assystować będzie", do ziemi chełmskiej przybyli już kirasierzy. Król pruski usunął żydów, "faktorowaniem lub próżniactw bawiących się", obecnie uszczupla ich handel, utrudnia emigrację, a przecież "ubogie żydki...pierwej u niegoż byli w zględach". Komisja graniczna polsko-rosyjska "między Dnieprem i Dniestrem już przez Radę podpisana", obradować będzie w mieście pogranicznym Kryłow, "a traktat ostatni 1775 r. podziałowy regułą względem sypania kopców". Cesarz po widzeniu z imperatorową ze Smoleńska jedzie do Moskwy i Petersburga, "a stamtąd ma na Połock nazad powracać" o ile nie zmieni zamiarów.
  • 50-51 s. Z Warszawy [26 VI] 1780. Sciągają wojska rosyjskie, podobno sejm będzie pod konfederacją, "niech atoli iajikm kolwiek sposobem odprawia się, byle tylko z pożytkiem uszczęśliwieniem dla kraju". W Warszawie "jako ludnym mieście często się zdarza, iż wielu już przez swoje, już przez złości innych tracą życie" - pewien Francuz popełnił samobójstwo używając "coś takowego na kształt kartacza". Chorąży kor. Potocki był istotnie obrabowany przez hultajów, którzy jednak klejnotów nie zabrali, jedynie pieniądze. Komisja graniczna między Nowoserbią o Polską "rozpatrzywszy się w mappach typograficznych świeżo ku pomocy dzieła zagranicznego zrobionych obiecuje 15 mil wzdłuż kryju dla zysku Polski, a w szerz gdzie niegdzie po mil trzy". Sprawa porucznika Szubalskiego i podkomorzego Jabłońskiego o profanację kościoła misjonarzy zakończona - dekret przewiduje opłatę na szpital oraz z pokutę kościelną. Cesarz podróżował w Rosji pod imieniem grafa, carowa okazywała w Mohilowie wielkie względy ks. Stanisławowi. Król pruski rozgniewał się na swego komisarza intrat i urzędników skarbowych. Z Konstantynopola 17 IV: Porta Ottomańska przez posła imperatorowej de Sztachieff i różnych ministrów cudzoziemskich zapewnia, że nie myśli o wojnie, a "zamysły dworu rosyjskiego doskonale się zgadzają z zamysłami państwa otomańskiego". Z Wilna 1 VII: przybyli tu - wdzina smoleńska Tyszkiewiczowa i gen. Massalscy oraz kasztelanic żmudzki Górski.
  • 52-53 s. Z Warszawy [3 VII] 1780. Gen. Bruchl odprawił popis artylerii przed królem pod Łomiankami; wziął on ślub ze starościną eyszyską Sołłohubową. Komisja Edukacji widząc, "iż w krótce zabraknie professorów szkołom pojezuickim, otwiera już seminarium w Krakowie w Collegium św. Piotra, w którym młodzież formować się będzie przez lat pięć na rozumnych i oświeconych professorów, przez lat pięć uczyć się będą wszystkich nauk, które po skończonym seminarium w szkołach dawać będą, w seminarium przy wygodnym stole po złotych 200 do ręki będą". Po ukończeniu nauki mają obowiązek do sześcioletniej pracy w szkole i dopiero później "wolno im będzie udać się gdzie zechcą", a jeśli zechcą uczyć dalej, wówczas otrzymają wyższą pensję. Hultaje, którzy atakowali chorążęgo koronnego napadli również na księdza Adama pod Granowem; niektórych złoczyńców schwytono. W Mohilewie zmarł gen. Kokcey, pułk. gwardii koronnej, który towarzyszył ks. Stanisławowi, zranił się on w rękę szkłem i mimo pomocy doktorów carowej zmarł; "ów generał podczas okropnego od konfederatów przypadku króla JMci z Młynu w swej karecie przywiózł do Warszawy". Carowa w Połocku odwiedziła kościół jezuitów i w refektarzu "rozłożone instrumenta matematyczne oglądała i niektóre rysunki wzięła z sobą". Podobno cesarz widzi już straty, jakie poniósł kasując zakon. Margraf Pombal wyznał królowej portugalskiej, że od ministra francuskiego ks. Choiseut otrzymał pieniądze na wypędzenie jezuitów; królowa przekazała tą wiadomość królowi francuskiemu. W Anglii bunt przeciw katolikom. Porcie nie podoba się zjazd w Mohilowie, działa rownież hospodar wołoski. Cesarz chcąc poznać kraje północne udaje się do Szwecji, Danii i księstwa holsztyńskiego. Król szwedzki nie chce się widzieć z cesarzem i wyjeżdża in cognito do Paryża. Z Wilna 8 VII: przybył hetman wielki lit. Ogiński. "Znajdują się tu Angielczakowie kompanii Berejterskiej, którzy w mieście tutejszym pokazują różne sztuki, jako to w rozpędzonym biegu konia pistolety z ziemi chwytają, tudzież na koniu w prędkim pędzie głową stoją do gury [!] nogami, oraz nogą jedną stojąc i inne nader ciekawe i podziwienia wielkiego godne, ale też ci i inni tym podobni cudzoziemcy za swe sztuki pieniądze z kraju polskiego wyprowadzają.
  • 54-55 s. Z Warszawy [10 VII] 1780. Ks. Stanisław przywiózł pewną sumę pieniędzy przez "Kokceja generała gwardii pieszej koronnej dysponowaną na regiment". Oskierczanka, córka referendarza lit., "kanoniczka marywilska", wyszła za mąż za generała Zielińskiego. Na Ukrainie Żydzi, faktorzy moskiewscy, handlują ludźmi, którzy są "zaprzedani do osadzenia krajów pustych moskiewskich oddział polskich żołnierzy starł się z konwojem, wiozącym Polaków do Rosji. Romanius z Departamentem Wojskowy wyznaczyli komisję "na rozeznanie tej sprawy". Na targach zbożowych w Gdańsku dobre ceny zboża. "Pan Kaliastros tak wielce od niektórych panów i dam naszych poważany, pokazał się bać żydem portugalskim i filutem", a ks. Poniński wypędził go ze swego domu, "poznawszy jego filuterie". Dociekania na temat zjazdu w Mohylowie: cesarz razem z carową chce uderzyć na Turka i go "z Europy wyparować", namawiał rownież carową "do złączenia się z kościołem katolickim, czyli iednakowoż co wskórał nie wiedzą". Z Niemiec gazeta erlandzka pisze, "że Paryżu głośno słychać, iż Polska ma być do reszty rozerwana", są to jednak wieści rozgłaszane przez polityków, którzy nie mogą dociec przyczyny zjazdu w Mohilowie i "wnieśli sobie fałszywie, że to na nieszczęście Polski, jakoż nigdy do tego nie przydzie, bo już by się też wmieszały inne potencje". W parlamencie angielskim jeden z lordów, gdy była mowa o umocnieniu się "sąsiedzkich dworów rzekł: myśmy także temu winni, zatopiliśmy się w samym zyskownym handlu, a obojętnym okiem patrzeliśmy na rozerwanie Polski, gdy wszystkiemi siłami temu przeszkadzać naszym było interesem". Chorążemu Potockiemu wynagrodzono "szkody poniesione przez hultajów...atoli przez złapanie hultajów owych, czyli przez łaskę carowej JejMc to nadgrodzenia nastąpiło nie wiemy", ponieważ gen. Romanzow przyrzekł księciu pomoc. Ks. pruski, następca tronu, jedzie do Petersburga w końcu sierpnia. Do Turcji nie wolno sprowadzać tabaki z państw chrześcijańskich, skonfiskowane nawet przesyłkę dla posła francuskiego. Z Wilna 15 VII: Ogiński hetman litewski bawi tutaj.
  • 56-57 s. Z Warszawy [17 VII] 1780. Rada Nieustająca ze względu na brak w Warszawie jej członków jak "i materyi do deliberacyi" nie obraduje. Król w Łazienkach, bawi tu także pani Krakowska, Mokranowski, biskup warmiński i ks. Naruszewicz, krórzy "nie odstępnie assystują" królowi. Po śmierci Kokceja pułkownikostwo gwardii koronnej ma być oddane Komarzewskiemu, albo bratu zmarłego, "teraz we Włoszech bawiącemu się". Gazety niemieckie piszą, że Turcja boi się rozszerzenia wojnu i bardzo żałuje, że wmieszała się w konflikt zbrojny z Rosją, a na zjeździe w Mohilowie "układano rozerwanie do reszty Polski, jakoż gdy Gazeta Erlandzka te wieści stwierdzać zdająca się czytana była królowi JMci, król JMć nie mógł się od śmiechu utrzymać, jako nas o tym przytomni na ten czas dworscy zapewniają". Komisja graniczna polsko-moskiewska rozpoczyna się 15 VII "obawiać się tylko potrzeba, ażeby przemoc sznurami nie wygurowała [!], a upór od niej wsparty kopców nie sypał". Z kordonu pruskiego: stracono 8 oficjałów z fabryki grudziąckiej, którzy "większą płacę wpisywali w regestra niż ją dawali robotnikom", sprawę wykrył kamerdyner króla pruskiego. Choruje papież, król neapolitański rości sobie pretensje "do niektórych włości do papieża teraz należących". Rezydent cesarski mówi, że cesarz z Petersburga "ma powracać na Puławy, a zatym może zboczyć do Warszawy". Ucichł bunt w Londynie, winni są ukarani "i z tych jednych na służbę morską do okrętów, drugich na roboty publiczne odsyłają, winniejszych zaś mianowicie, którzy więzienie Newgat spalili, do więzienia biorą". Duże szkody wyrządzono nie tylko w więzieniu, ale także w kaplicy sardyńskiej, "której same organy darowane od króla JMci kosztowały 3000 funtów szterlingów"; jeden z obywateli Landgale, ponieważ "jest katolikiem stracił za to 300 beczek gorzałki", stratni są i "kredytorowie przez wypuszczanie do zbuntowanego ludu z więzienia tych, którzy za długi tam byli osadzeni". Z Wilna 22 VII: cesarz z Petersburga jedzie "na Kowno, Grodno ku Warszawie". Bawi jeszcze tutaj hetman w. litewski.
• Proweniencja:
  • "Ex Parva Biblioth. Thomae Ignatij Łopaciński Sacr. Reg. Polon. Maj. Camerarij" - [eksl. ziel.]
  • Ze zbiorów M. Malinowskiego nr 47
• Hasła przedmiotowe:
  • sejm 1780 warszawski zwyczajny (wg Chronologii go nie było)
  • Gazety rękopiśmienne 18 w.