"Panowanie Zygmunta III. Woyna Turecka. Dodatek do niey"

Opis

• Sygnatura: BK 01399
• Kopie: Mf 2494
• Tytuł:
  • Akta i korespondencja z lat 1598-1631
  • "Panowanie Zygmunta III. Woyna Turecka. Dodatek do niey"
• Miejsce i czas powstania: 16-17 i 18 w.
• Opis fizyczny: [XII], 360 k. 41x26 cm
• Oprawa: Skóra czarna, 20 w.
• Język: Łac., niem., pol.
• Zawartość:
  • [Rkps opracował po raz pierwszy już pod koniec 18 w. (zob. sygn. BK 1402) bibliotekarz i uczony Łukasz Gołębiowski (1773-1849), który zgodnie z przyjętą metodą opracowania zredagował na wstępie krótkie omówienie jego zawartości, a następnie numerowany spis dok. wraz z krótkimi regestami. Ponadto sporządził liczne kopie dok. znajdujące się w rkpsie. W latach pięćdziesiątych XX w. Janina Studnicka uzupełniła opracowanie o częściowe indeksy nadawców i odbiorców]
  • Nr 22. [Kopia współczesna listu hetmanów i senatorów pol., towarzyszących wojsku podczas wyprawy mołdawskiej, skierowanego do stanów Księstwa Siedmiogrodu o wydanie Polakom hospodara wołoskiego Michała Walecznego w celu wymierzenia mu kary za bezprawne najechanie Mołdawii; obóz pod Bubokylem (?), 25 X 1600; podpis. w oryg.: kanclerz i hetman wlk. kor. Jan Zamoyski, kasztelan lwowski i hetman polny kor. Stanisław Żółkiewski, starosta gen. żmudzki Jan Karol Chodkiewicz, wojewoda podolski i starosta barski Stanisław Golski, wojewoda lubelski Marek Sobieski i wojewoda bełski i starosta halicki Stanisław Włodek; na k. 41v "post scriptum" oraz 2 noty dors.: krótsza łac. i dłuższa niem. zatyt. "Abschrifft" pismem got., pisownia niektórych nazwisk w podpisach przekręcona przez kopistę] k. 41-41v.
  • Nr 23. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiasza Mohyły (ok. 1555-1606) (skarga na wielkie krzywdy i spustoszenia, m.in. rabunek i wywóz za Dniestr na masową skalę zwierząt gospodarskich i inwentarza, dokonane na Wołoszczyźnie w ciągu ostatniego roku przez żołnierzy pol. (kontyngent hetmana Zamoyskiego pozostawiony przed rokiem na leżach oraz oddziały starosty kamienieckiego Jana Potockiego w liczbie z górą tys. koni powracające z Mołdawii) z powodu nędzy i głodu panujących w wojsku); Jassy, 16 II 1601; na liście doklejone 2 paski pap. z wiadomościami uzyskanymi już po napisaniu listu] k. 42.
  • Nr 24. [List nadawcy jak wyżej (na wieść o rabunkach dokonywanych przez Tatarów na Ukrainie wołoskiej sułtan turecki wysłał ekspedycję pod wodzą Mehmeda Czausza w celu schwytania i ścięcia ich dowódców; od niego oraz od posłów hospodara wiadomo, iż Turcja intensywnie przygotowuje się do wojny na wiosnę: wielkim wezyrem w miejsce usuniętego nieudolnego Chafis Paszy mianowano Hassana Yemişçi Paszę, rozkaz mobilizacji dla chana tatarskiego; Mohyła rozesłał gońców do Porty, wezyra Ebraima Paszy, do wojska tur. i chana tatarskiego w celu zdobycia aktualnych informacji); Jassy, 1 III 1601] k. 43.
  • Nr 25. [List Henryka Firleja z Dąbrowicy (1574-1626) (ces. Rudolf II wysłał do Rzymu kard. Franciszka Dietrichsteina z oświadczeniem, iż woli zawrzeć pokój z Turcją niż oddać Mołdawię i Siedmiogród w obce ręce; papież Klemens VIII posyła ces. Ferdynandowi Habsburgowi posiłki doborowego wojska pap. w sile 10 tys. żołnierzy pod komendą jego dow. Gianfrancesco Aldobrandiniego); Wenecja, 26 V 1601; autograf] k. 44-44v.
  • Nr 26. [List Jana Daniłowicza (1570-1628), wojewody ruskiego i starosty korsuńskiego i czehryńskiego (oddział 300 Tatarów pod dowództwem znanego kozaka nazwiskiem Skorohod po spaleniu futorów i uprowadzeniu ludności w niewolę w dn. 10 V napadło na miasto Czehryń (wcześniej zaatakowano Korsuń); do obrony przeciwko nim stanął podstarości Wolski z mieszczanami, wydając im bitwę na przedmieściach: 96 wziął do niewoli, resztę wybił na placu boju; Skorohod wraz z dwoma innymi dowódcami został wbity na pal; ostrzeżenie przed atakiem Tatarów na ziemie pol. po wyjściu z woj. ruskiego wojsk pol.; poborca kijowski wymusza pobór od mieszkańców Korsunia, nie bacząc na chroniący ich król. immunitet i spustoszenia spowodowane najazdami tatarskimi); Hnizdyczów, 9 VI 1601] k. 46-46v.
  • Nr 27. [List kasztelana bieckiego i starosty lubowelskiego Sebastiana Lubomirskiego (ok. 1546-1613) (hospodar wołoski Michał Waleczny mieszka teraz w zamku Regiecz u Rakoczego i ściąga liczne wojsko pod pobliski Tokaj, do którego zdąża już druga kilkunastotysięczna armia; 3 tys. jego rajtarów i piechota stacjonuje zaś pod samą Lubowlą i w okolicznych wioskach, dlatego kasztelan polecił wzmocnić załogę tego zamku; wobec upływania terminu ostatniego przymierza podjęto rokowania pokojowe cesarsko-tureckie w Budzyniu z udziałem posła ces. Nadazdy'ego oraz 2 baszów, w razie powodzenia rozmów wszystkie wojska ces. zostaną skierowane do Siedmiogrodu pod komendę Michała, któremu towarzyszyć będą gen. Gonzaga i Jerzy Basta; prośba o list przypowiedni na zaciąg 100 żołnierzy piechoty dla Lubowli i asekurację król. dla starosty na pokrycie kosztów szybkiego wystawienia załogi z jego prywatnych pieniędzy, zabezpieczonych na przyszłym poborze); Kraków, 15 VI 1601] k. 48-48v.
  • Nr 28. [List podkomorzego brasławskiego Ławryna (Wawrzyńca) Piaseczyńskiego (zm. 1604/06) (pogłoski o krwawych walkach o władzę w Chanacie krymskim pomiędzy chanem a jego synami i poddanymi; zdanie sprawy ze spotkania z posłem i tłumaczem Józefem Szachmantyrowiczem, który właśnie powrócił z Ordy: z powodu wojny domowej w Turcji i walki o władzę w Chanacie krymskim nie ma pewności, czy Tatarzy uderzą na Węgry, na czym bardzo zależało sułtanowi tur.; Tatarzy nie przyznają się do najazdów na tereny woj. kijowskiego Rzeczypospolitej, zrzucając winę na ludzi luźnych; kontakty moskiewsko-tatarskie; odesłanie do Korony ojca posła Szachmantyra, człowieka starego i schorowanego, który zasłużył na odpoczynek; podkomorzy wkrótce sam wyrusza do chana, a po powrocie prosi o wiadomość na temat upominków pol., które jeszcze nie dotarły do Kamieńca); Jassy, 3 VII 1601] k. 50-51.
  • Nr 29. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (niektórzy panowie mołdawscy wystąpili zbrojnie w porozumieniu z hospodarem wołoskim Michałem Walecznym przeciwko bratu wojewody, hospodarowi Szymonowi Mohyle; wysłane mu na pomoc posiłki w sile kilku tys. żołnierzy zostały jednak rozgromione, a Szymon ledwie uszedł z życiem z obozu warownego przy granicy wołoskiej); Jassy, 5 VII 1601] k. 52.
  • Nr 30. [List bpa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego (1548-1608) (potwierdza odebranie kopii listu do sułtana tur., który uważa za właściwie napisany; Ślązacy, Węgrzy i ks. siedmiogrodzki Zygmunt Batory, walczący po stronie cesarza, składają przysięgę wojskową, że w obecnej wojnie chcą walczyć tylko z niechrześcijanami; chanowi tatarskiemu, który nie raz deklarował chęć przymierza z Polską, wystarczy teraz tylko dla zachęty posłać podarunki, jeśli jeszcze tego nie uczyniono); Stary Sącz, 24 VII 1601] k. 53-53v.
  • Nr 31. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (wojewoda mołdawski donosi, że 24 VII część jego wojska przeprawiła się przez rz. Seret i pod Rybnikami napadła na straż mołdawską w liczbie ponad 2 tys. żołnierzy, którą wytraciła prawie całą; buntownicy mołdawscy, nie mogąc doczekać się pomocy Michała Walecznego, udali się do sułtana tur., prosząc o innego przywódcę; przybył poseł od chana krymskiego z listem, który posyła w oryg. i tłumaczeniu; woj. siedmiogrodzki Zygmunt Batory przeszedł z wojskiem Góry Kreszowskie, kierując się na Debreczyn, i pod miastem Teszmak w miejscu błotnistym otoczył Michała z jednej strony, zaś oddziały tur. i tatarskie z drugiej); Jassy, 26 VII 1601; do listu doklejono 5 zapisanych pasków pap. z wiadomościami, które nadeszły już po napisaniu listu] k. 55.
  • Nr 32. [List nadawcy jak wyżej (woj. siedmiogrodzki Zygmunt Batory poniósł klęskę w walkach na Węgrzech z wojskami Michała przy wsparciu oddziałów niem. z powodu zdrady oddziałów węg., dlatego musiał szukać schronienia uchodząc przez góry do granicy wołoskiej); Jassy, 9 VIII 1601] k. 56.
  • Nr 33. [List nadawcy jak wyżej (prosi o zgodę na zajęcie zamków w Suczawie i Chocimiu, ponieważ nie ma bezpiecznego schronienia dla siebie i najbliższej rodziny; dostępu do zamków jako bezpiecznego azylu żądają także mieszczańcy Wołoszczyzny); Jassy, 11 VIII 1601] k. 57.
  • Nr 34. [List nadawcy jak wyżej (w Ks. Siedmiogrodu trwa koncentracja wojsk pod dowództwem przywódcy antyhabsburskiego powstania węg. Mojżesza Szekely, pisano też do wojewody siedmiogrodzkiego ks. Zygmunta Batorego, aby czym prędzej do niego dołączył; armia tatarsko-wołoska przy wojewodzie mołdawskim Mohyle pokonała 15 VIII pod Buzowem (Buzâu) na Wołoszczyźnie oddziały buntowników Michała Walecznego, liczące 2 tys. piechoty i ponad 3 tys. jazdy; chan tatarski nadciągnął już pod Oczaków w liczbie kilku tys. żołnierzy i przeprawił się częśc. przez Dniestr: część wojska zatrzymała się pod Białogrodem, część po wodzą Ali murzy stanęła na Majaku); Jassy, 21 VIII 1601] k. 58.
  • Nr 35. [List nadawcy jak wyżej (gen. ces. Jerzy Basta wkroczył do Siedmiogrodu docierając pod Koloszwar (Kluż), ale prowincja nie chce mu się poddać, oczekując na odsiecz ks. Zygmunta Batorego; wiadomość od przywódcy antyhabsburskiego powstania węg., gen. siedmiogrodzkiego Stefana Csaky'ego, o śmierci hospodara wołoskiego Michała Walecznego, zabitego 19 VIII tr. pod Tordą (Turdą) przez gen. Bastę w wyniku rzekomej kłótni o pożyczenie artylerii i ostrą krytykę osoby gen. i samego ces.; serdar wlk. Hassan Pasza z wojskiem tatarskim pomaszerował spiesznie ku granicy węg., dlatego gen. Basta z obawy przed nim nie rusza dalej spod Koloszwaru); Jassy, 1 IX 1601; do listu doklejona zapisana karteczka pap.] k. 59.
  • Nr 36. [List woj. bracławskiego i gen. ziem podolskich Jana Potockiego (ok. 1554-1611) (odsyła królowi listy woj. wołoskiego i innych osób donoszące o śmierci hospodara Michała Walecznego, co potwierdzają też świadkowie wydarzeń - przybyli właśnie do Polski żołnierze woj. mołdawskiego Jeremiasza Mohyły: podstoli kamieniecki i Zahorowski; zgodnie z rozkazem hetmana kor., nakazującym udzielenie pomocy zbrojnej hospodarowi wołoskiemu Szymonowi Mohyle, jak również odpowiadając na napływające licznie listy wyrusza niezwłocznie z Chocimia na Wołoszczyznę z pomocą dla pol. oddziałów na czele wojska zaciągniętego własnym kosztem); Kamieniec Podolski, 8 IX 1601] k. 60.
  • Nr 37. [List woj. podolskiego i ruskiego Stanisława Golskiego (zm. 1612) (prowincje graniczące z Tatarami i Turcją zachowują spokój); Bar, 24 IX 1601] k. 62.
  • Nr 38. [List kniazia Konstantego Wasyla Ostrogskiego (1526-1608), woj. kijowskiego i marszałka ziemi wołyńskiej (obietnica nawiązania kontaktu i wspierania w razie potrzeby, zgodnie z wolą króla, działań militarnych woj. lubelskiego Marka Sobieskiego); Ostróg, 27 IX 1601] k. 64.
  • Nr 39. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (z powodu choroby chan tatarski wysłał na kampanię mołdawską na czele kilkudziesięciotysięcznej armii swoich trzech siostrzeńców i kilku murzów zamiast brata (co było powodem konfliktu chana z bratem kałgą sułtanem, który w związku z zagrożeniem życia musiał uciekać do Białogrodu, dalej zaś miał udać się do sułtana tur. ze skargą na brata); starszy nad wojskiem tatarskim Bater Kierej murza zatrzymał się z częścią wojska na polach w celu uzyskania dalszych instrukcji od chana, drugą zaś część posłał do Mołdawii - Tatarzy przeprawili się już przez Dniestr 17 IX w dwóch miejscach przy ujściu rzeki do M. Czarnego: pod wsiami Majak oraz Tołmazy, położoną poniżej Tehinii (Bendery); do Jass zawitał z licznym wojskiem ces. stary czausz Sulejman, który prowadzi chorągiew od sułtana tur. dla wojewody siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego; gen. Jerzy Basta stoi z wojskiem pod miastem Sibiu w Siedmiogrodzie); Jassy, 30 IX 1601] k. 66.
  • Nr 40. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (1549/50-1605) (woj. siedmiogrodzki Zygmunt Batory skierował się z wojskiem na miasto Fagarasz (Fogarassu) nad rz. Aluta (Olt) k. w okręgu braszowskim, a idące mu z pomocą oddziały tur. są już na granicy Siedmiogrodu; gen. ces. Jerzy Basta po spaleniu Białogrodu umknął pod Turdę; do hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły do Jass przybył poseł tur., stary Sulejman z licznym wojskiem, prowadząc chorągiew dla Batorego; woj. lubelski wyruszy nad Dniestr ku granicy wołoskiej, gdzie rozłoży się obozem z nielicznym wojskiem; posyła rachunek wydatków p. Brodeckiego, pieniędze wydano przede wszystkim na całoroczny żołd dla piechoty kamienieckiej; więcej wojska z braku pieniędzy z poborów nie można będzie zebrać); Jagielnica, 2 X 1601] k. 67-67v.
  • Nr 41. [List wojewody i hospodara wołoskiego Szymona Mohyły (ok. 1560-1607) (z pomocą wojska starosty kamienieckiego Jana Potockiego pokonał oddziały buntowników wołoskich); obóz pod miastem Piteszti nad rz. Argesz, 7 XI 1601] k. 69.
  • Nr 42. [List nadawcy jak wyżej (posyła list sułtana tur., otrzymany od czausza tur. czwartego dnia po przyjeździe do Targowestu (Tirgowiszte), i prosi o instrukcje w sprawie dalszego postępowania); Targowest (Tirgowiszte), 13 XI 1601] k. 71.
  • Nr 43. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (nieprzyjaciele brata wojewody, Szymona Mohyły, oskarżyli go przed sułtanem tur., dlatego Jeremi zaraz posłał do Turcji swego posła i o wynikach tej misji niezwłocznie zawiadomi króla); Jassy, 29 XI 1601] k. 73.
  • Nr 44. [List starszego (hetmana) nad wojskiem Kozaków zaporoskich Samuela Koszki (zm. 1602) w imieniu całego wojska kozackiego (starosta korsuński Jan Daniłowicz oddał Kozakom król. list przypowiedni z przyrzeczeniem wypłacenia żołdu, on przekaże także królowi ich skargi na zdzierstwa starostów ukraińskich; prośba o szybką odpowiedź); Nowa Mojza (?), 6 XII 1601] k. 74.
  • Nr 45. [List generała ziem podolskich i starosty kamienieckiego Jana Potockiego (posyła królowi tłumaczenia listów sułtana tur., wlk. wezyra z Konstantynopola Hassana Yemiszczi Paszy, agi janczarów z Giurgiu oraz listu Ahmeda Paszy pisanego do woj. wołoskiego Szymona Mohyły, a także listy tego ostatniego do Potockiego i odpowiedzi starosty podolskiego; gen. ces. Jerzy Basta stoi obozem w Desie (Dyza) i ma u swego boku hospodara wołoskiego Radu Szerbana, braci Buzowskich (Buzescu) i innych bojarów, wojska tur. ze swoim hospodarem Radu Mihneą stacjonują w Giurgiu, a oddziały pol. w Targoweście); Targowest (Tirgowiszte), 15 XII 1601] k. 76.
  • Nr 46. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (wysłał do Konstantynopola swych doświadczonych informatorów; według wieści z obsadzonych przez Turków zamków na Ukrainie trwa właśnie koncentracja wojsk tatarskich, które prawdopodobnie uderzą na Wołoszczyznę); Jassy, 28 XII 1601; doklejony zapisany pasek pap.] k. 78.
  • Nr 47. [List generała ziem podolskich i starosty kamienieckiego Jana Potockiego (3 chorągwie oddziałów wołoskich i tur. zaatakowały niespodziewanie stanowisko rotm. Warszawskiego; mimo dzielnej obrony poległ porucznik Deszkowski i kilku innych Polaków, a sam rotmistrz, broniąc się tylko w kilkunastu ludzi, został postrzelony w rękę, agresorzy uprowadzili też konie; w celu zdezorientowania przeciwnika starosta wysłał do Giurgiu oddział kilkuset ludzi pod komendą swego brata, rotm. Andrzeja Potockiego, podczaszego podolskiego; sytuacja w Siedmiogrodzie niestabilna z powodu stacjonowania w miastach Argesz i Temeszwar garnizonów tur.; rozliczenie kwarty na żołnierski żołd); Targowest (Tirgowiszte), 1 I 1602] k. 79-79v.
  • Nr 48. [List wojewody i hospodara wołoskiego Szymona Mohyły (sułtan tur. nakazuje wojewodzie ustąpić z Multan na rzecz tur. kandydata na hospodarstwo Radu Mihnea; pomimo obecności wojsk pol. dowodzonych przez starostę kamienieckiego oczekuje pilnie instrukcji król.); Targowest (Tirgowiszte), 2 I 1602] k. 81.
  • Nr 49. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (ks. siedmiogrodzki Zygmunt Batory miał zostać pobity przez gen. Jerzego Bastę, dlatego w razie potwierdzenia się tej wiadomości wojewoda wyruszy do Kamieńca Podolskiego, aby zdobyć lepsze informacje, król zaś winien dać niezwłocznie dalsze instrukcje staroście podolskiemu Janowi Potockiemu; żołnierze dopominają się wypłaty żołdu, której termin minął 5 tygodni temu, trzeba też wystawić listy przypowiednie na dalsze pół roku służby dla nich; przekazanie Chodkiewiczowi listu przypowiedniego na zaciąg roty 100 husarzy); Złoczów, 12 I 1602] k. 83.
  • Nr 50. [List abpa lwowskiego Jana Dymitra Solikowskiego (1539-1603), wojewody sandomierskiego Jerzego Mniszcha, kasztelana kamienieckiego Jakuba Pretficza (1546-1613) i kasztelana chełmskiego Jana Zamoyskiego (zm. 1618) (dla zapewnienia spokoju na wsch. rubieżach Korony król powinien zawrzeć porozumienie z cesarzem w sprawie Siedmiogrodu; z poselstwem do sułtana tur. wyrusza poseł Kochanowski, na którego czekają u woj. lubelskiego Marka Sobieskiego król. instrukcje); Lwów, 18 I 1602] k. 85-85v.
  • Nr 51. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (sułtan tur. ponownie rozkazuje bratu wojewody i hospodarowi wołoskiemu Szymonowi Mohyle oddanie władzy na Wołoszczyźnie kandydatowi tur. Radu Mihnea, proponując mu wyjazd do Porty na dwór sułtana albo zamieszkanie w prowincji brata; pisał o tym do króla także starosta kamieniecki Potocki; w tej sytuacji oczekuje instrukcji król.); Jassy, 11 I 1602] k. 87.
  • Nr 52. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (oczekuje instrukcji król., czy bronić hospodara wołoskiego Szymona Mohyłę przed Turkami, przy czym ze względu na brak żołnierzy i pieniędzy, a także odległość i inne zagrożenia Rzeczypospolitej odradza konfrontację z silnym przeciwnikiem); Złoczów, 23 I 1602] k. 88.
  • Nr 53. [List nadawcy jak wyżej (posyła list otrzymany właśnie od Jana Tarnowskiego; żołnierzom kończy się okres służby, za którą powinni otrzymać żołd ok. 15 tys. złp; prosi o instrukcje, czy mają dalej pozostać w Mołdawii, czy można skierować ich do Inflant, zwłaszcza wyszkolone roty jazdy, które szkoda rozpuszczać; w razie zatrzymania żołnierzy na służbie trzeba posłać do nich listy przypowiednie); Złoczów, 3 II 1602] k. 90.
  • Nr 54. [List prwdp. rotmistrza kor. Jana Gratusa Tarnowskiego (ok. 1564-1626) do wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (gen. powstania węg. Stefan Csaky (Czaki) skłonił ks. Siedmiogrodu do niezwłocznego scedowania swej ziemi królowi pol. pod warunkiem zaopatrzenia księcia na życie oraz uwzględnienia postulatów generała); Braszów, 18 II 1602] k. 92-92v.
  • Nr 55. [List starosty kamienieckiego i gen. ziem podolskich Jana Potockiego (trudna sytyacja wojsk pol., pozbawionych leży zimowych; kłopoty ze zdrowiem starosty; w odwecie za atak buntowników wołoskich na oddział rotm. Warszawskiego wysłał żołnierzy pod komendą swego brata Andrzeja, podczaszego podolskiego, który pokonał ich trzykrotnie, okrążył przy granicy i popędził do Giurgiu; Dand Aga, który miał prowadzić wojsko pod wodzą Radu Szerbana, przysłał z Giurgiu czausza do hospodara wołoskiego Szymona Mohyły z zapewnieniem, iż Radu miał podążyć za Dunaj, a Potocki otrzymać obiecaną chorągiew; temu ostatniemu czausz złożył w imieniu swego pana deklarację przyjaźni; Tatarzy splądrowali ziemie nad rz. Jałomicą (Ialomit'a) od miasta Braiły i nad Seretem od wsi Rybniki; bracia Buzescu (Buzowscy) wznowią zapewne walki na wiosnę; gen. ces. Jerzy Basta zdobywa miasto Bystrzycę (Bistrit'a) w Siedmiogrodzie; zaległości w wypłacie żołdu dla żołnierzy pol. wynoszą cały rok; woj. wołoski stara się o pieniądze, ale od nikogo nie może zdobyć tak dużej kwoty; Targowest (Tirgowiszte), 21 II 1602] k. 94-94v.
  • Nr 56. [Kopia współczesna listu wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego do hospodara wołoskiego Szymona Mohyły (w związku z wieściami od Mohyły o planach gen. Jerzego Basty ataku na Mołdawię przez przełęcze Karpat Wschodnich od strony Bystrzycy oraz żądaniem udzielenia w tej sytuacji pomocy i zablokowania miejsc przemarszów od strony Kołomyi prosi o wskazanie najdogodniejszego dla siebie miejsca koncentracji wojsk pol. z powodu podmycia wszystkich przejść przez rzekę po pol. stronie Dniestru; z Siedmiogrodu dostaje sygnały, iż niektórzy Mołdawianie, w tym niższe duchowieństwo, potajemnie paktują z Bastą w sprawie obioru nowego hospodara; doradza dołożenie się do żołdu król. i opłacenie żołnierzy z własnej kiesy choćby na kwartał po 15 złp na głowę w celu poprawy ich położenia, radzi także przenieść stolicę ze względów bezpieczeństwa z Jass do położonej bliżej granicy pol. Suczawy, dokąd łatwiej będzie dotrzeć pol. rotom; Złoczów, 26 II 1602] k. 96-96v.
  • Nr 57. [List nadawcy jak wyżej (hospodar wołoski Szymon Mohyła dysponuje tylko 150 jazdy i 300 piechoty pol., Sobieski zaś ma nie więcej niż 900 konnych i 100 pieszych, ale z tymi wątłymi siłami trzeba wkroczyć do Mołdawii, w przeciwnym wypadku opanuje je nieprzyjaciel; przypomina o ponagleniu podskarbiego w sprawie żołdu dla wojska i o listach przypowiednich); Złoczów, 28 II 1602] k. 98.
  • Nr 58. [List nadawcy jak wyżej (zdaniem autora listu można by wykorzystać wojsko kwarciane w kampanii inflanckiej, ale to wymaga zgody żołnierzy; najlepiej więc wystawić listy przypowiednie na zaciąg); Złoczów, 3 III 1602; doklejone dwa zapisane paski pap.] k. 100-100v.
  • Nr 59. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (listy król. do (Krzysztofa?) Kochanowskiego i do starosty kamienieckiego Jana Potockiego odesłał niezwłocznie); Jassy, 12 III 1602] k. 102.
  • Nr 60. [List nadawcy jak wyżej (usprawiedliwia swe długie milczenie napływaniem niepotwierdzonych aż do chwili obecnej wieści z Konstantynopola; 29 II przywrócono władzę na Wołoszczyźnie bratu autora listu, hospodarowi Szymonowi Mohyle; gdy syn wojewody Radu Mihnea dowiedział się, że na pomoc hospodarowi i dla uspokojenia sytuacji w Multanach ma przybyć do stolicy tej prowincji Targowestu chorągiew tur. prowadzona przez wezyra (?) Kapi agę Paszę, uciekł z Giurgiu pod pozorem wyjazdu, ściągając na siebie dwukrotnie pościg Turków, zresztą nieskuteczny; wysłanie przez Radu Mihnea pod wodzą swego czausza ekspedycji wojsk. na miasto Krajową z okręgiem w sile tysiąca koni, przed którym szczupłe oddziały pol. musiały ustąpić na 2 mile od rz. Aluty; po wycofaniu się z Krajowej oraz przegrupowaniu sił kontrofensywa Polaków i uderzenie nad rz. Jiu, zakończone całkowitym rozbiciem wroga oraz wzięciem do niewoli czausza i odesłaniem go do Targowestu; Kochanowski wyjechał z Jass 25 II; aga janczarów wraz z wlk. wezyrem szykuje ogromne wojsko na wyprawę do Niemiec, zaś hospodarowi zlecił pomagać ks. siedmiogrodzkiemu Zygmuntowi Batoremu; mobilizacja armii także w Chanacie krymskim po wysłaniu z upominkami do chana Bałgi Paszy wraz z Ebraimem Kihaja: uzgodnienia chana z sułtanem tur., ustalenia w sprawie przeprawy wojska przez Dniepr; na pomoc wojewodzie siedmiogrodzkiemu Batoremu ciągną od strony Dunaju przez Multany wojska turecko-tatarskie pod wodzą Haliba Paszy i Ahmeda Paszy, druga armia podąża zaś od Serdaru); Jassy, 12 III 1602; doklejone 4 zapisane paski pap.] k. 103-103c.
  • Nr 61. [List generała ziem podolskich i starosty kamienieckiego Jana Potockiego (wiadomości o pokonaniu braci Buzescu (Buzowskich) przez woj. siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego i gen. Stefana Csaky'ego, których listy odsyła królowi); Targowest (Tirgowiszte), 19 III 1602] k. 104.
  • Nr 62. [List wojewody i hospodara wołoskiego Szymona Mohyły (syn Radu Mihnea, który usiłował zbrojnie opanować Wołoszczyznę, zebrał w trakcie ucieczki z Giurgiu do Turcji do kilku tys. żołnierzy; po naradzie ze starostą kamienieckim Janem Potockim wysłano przeciwko nim brata tego ostatniego, podczaszego podolskiego Andrzeja Potockiego z kilkuset Polakami oraz hetmana wołoskiego Horysza z wojskiem mołdawskim, a za nimi bojara mołdawskiego Ureche Nestora, który jednak przybył już po walce; w bitwie, którą stoczono 5 marca pod Krajową nad rz. Jiu, Radu stracił ponad 2 tys. ludzi (z 5 tys. regularnego wojska i kilku tys. czeladzi) i sam musiał ratować się ucieczką (por. list nr. 59)); Targowest (Tirgowiszte), 21 III 1602] k. 106-106v.
  • Nr 63. [List wojewody krakowskiego i starosty gen. Małopolski Mikołaja Zebrzydowskiego (informuje, iż w wysłanym razem osobnym liście zdaje relację z wypadków w Siedmiogrodzie); Kraków, 21 III 1602; autograf] k. 108.
  • Nr 64. [List generała ziem podolskich i starosty kamienieckiego Jana Potockiego (poleca zasłużonego weterana wojennego Stanisława Jacimirskiego, służącego w wojsku razem z bratem autora listu, podczaszym podolskim Andrzejem Potockim, w sprawie dziedziczenia części pewnych wsi po śmierci Karapczowskiego); Targowest (Tirgowiszte), 23 III 1602] k. 110.
  • Nr 65. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (przekazuje nowiny od woj. siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego: ces. gen. Jerzy Basta wycofał się z Siedmiogrodu, pozostali tam tylko bracia Buzowscy, Murza i Sabaty, których pokonał i zmusił do ucieczki na czele wojska siedmiogrodzkiego gen. Stefan Czaki, niwecząc plany przejścia wroga do Multan szlakiem przez Sebin i przełęcze Karpat Południowych; o przybyciu posła Kochanowskiego z Konstantynopola zawiadomi niezwłocznie; brat nadawcy, hospodar wołoski Szymon Mohyła donosi o zwycięskiej dla Polaków bitwie oddziałów syna Radu Mihnea w liczbie 7 tys. ludzi z rotami pol. starosty kamienieckiego Jana Potockiego pod Krajową w Multanach); Jassy, 24 III 1602; doklejone 2 zapisane kartki pap.] k. 112-112b.
  • Nr 66. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (sygnalizuje pilną potrzebę wypłacenia żołdu wojsku; donosi o zamiarze ściągnięcia z Podgórza jednej roty do Włodzimierza na Wołyniu, a drugiej do Lubomla w Ziemi Chełmskiej; żołnierzy nieopłaconych trudno utrzymać w karności; wobec nieurodzaju tego roku w Mołdawii rozważa możliwość przerzucenia wojska do Inflant; prosi o wydanie uniwersału do mieszkańców Ziemi lubelskiej zakazującego zaciągania się do wojska w Siedmiogrodzie wobec nasilających się wymarszów, tak jezdnych, jak i pieszych); Lublin, 29 III 1602] k. 113.
  • Nr 67. [List nadawcy jak wyżej (posyła listy woj. siedmiogrodzkiego Batorego do rotm. Jana Gratusa Tarnowskiego, gen. Stefana Czakiego oraz hospodara wołoskiego Szymona Mohyły; prosi o rozwiązanie kwestii wojska pol. pozostającego w Mołdawii i po rozmowach z rotmistrzami na temat służby w Inflantach wyraża przekonanie, iż będzie bardzo trudno przekonać żołnierzy do przyjęcia służby w tamtej prowincji, nawet za cenę wyższego żołdu; dlatego w przypadku decyzji o nowym zaciągu prosi o przysłanie listów przypowiednich in blanco); Złoczów, 3 IV 1602] k. 115.
  • Nr 68. [List wojewody krakowskiego i starosty gen. Małopolski Mikołaja Zebrzydowskiego (gen. Jerzy Basta wyszedł już ze swym wojskiem z Siedmiogrodu, natomiast gen. Stefan Czaki razem z Tatarami pokonał hospodara Radu, który w porozumieniu z braćmi Buzowskimi na czele kilkunastotysięcznej armii kierował się do Multan, dokonawszy po drodze wielkich spustoszeń w samym Siedmiogrodzie); Kraków, 3 IV 1602; autograf] k. 117-117v.
  • Nr 69. [List nadawcy jak wyżej (zawsze był zwolennikiem przyłączenia Siedmiogrodu do Polski jako terytorium buforowego, z jednej strony zabezpieczającego przed agresją ze strony sąsiadów, a z drugiej stanowiącego dobrą bazę do kolejnych zdobyczy terytorialnych, ale nie podzielano jego opinii, tymczasem sytuacja polit.-militarna w tej prowincji i sąsiednich Mołdawii i Wołoszczyźnie jest obecnie dla Polski dużo mniej korzystna; mimo to radzi jednak zapewnić wojewodę siedmiogrodzkiego o swoim poparciu); Kraków, 8 IV 1602; autograf] k. 119-119v.
  • Nr 70. [List bpa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego (sprawy potoczyły się inaczej, niż się spodziewano: oblężenie Bystrzycy przez gen. Bastę, traktaty między cesarzem a woj. siedmiogrodzkim Zygmuntem Batorym i związane z tym wyprowadzenie przez Bastę wojsk niem. z Siedmiogrodu, w którym utrzymał się Batory); Kraków, 8 IV 1602; autograf] k. 121-122.
  • Nr 71. [List kasztelana wojnickiego Zygmunta Gonzagi Myszkowskiego (1562-1615), margrabiego na Mirowie (pochwala włączenie Ks. Siedmiogrodu w pol. strefę wpływów, zwłaszcza wobec szczególnego położenia geopolit. tego terytorium, doradza także życzliwe przyjęcie posłów siedmiogrodzkich z hołdem lennym, ale z ostateczną decyzją radzi poczekać do czasu zwołania sejmu); Brno, 10 IV 1602] k. 123-123v.
  • Nr 72. [List kasztelana sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego (a. 1541-1618) (zdaniem autora listu ks. siedmiogrodzki Zygmunt Batory powinien przysłać swych posłów z hołdem na sejm); Stobnica, 11 IV 1602; autograf] k. 125-126.
  • Nr 73. [List wojewody poznańskiego Hieronima Gostomskiego (zm. 1609) (doradza poczekać do czasu zwołania sejmu, bez zgody którego nie można przyjąć hołdu Zygmunta Batorego i inkorporować do Korony Ks. Siedmiogrodu); Sandomierz, 12 IV 1602; autograf] k. 127-127v.
  • Nr 74. [List abpa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego (Zygmunt Batory chce poddać Siedmiogród królowi pol. pod pewnymi warunkami, tj. w zamian za intratne dobra w Prusach: ekonomię malborską i zamek w Tucholi dla siebie, a Człuchów dla gen. Stefana Csaky'ego, trzeba więc rozważyć, czy to bezpieczne obsadzić strategiczne pruskie warownie obcymi ludźmi; Brandenburczycy myślą o zdobyciu Prus; szerzenie się arianizmu w Ks. Siedmiogrodu jest znakiem kary bożej, ponieważ herezja ariańska sprzyja rozszerzaniu wpływów tur.; w związku z powyższym doradza odłożenie decyzji o przejęciu kontroli nad Siedmiogrodem do czasu zwołania sejmu (a więc dopiero po wybraniu drugiego poboru z Wielkopolski), gdyż jest to prowincja bardzo niespokojna, do tego zobowiązana płacić haracz sułtanowi tur., a przy tym niepewna jest także postawa samego Batorego, który podobno niedawno ułożył się z cesarzem); Łowicz, 13 IV 1602] k. 129-130.
  • Nr 75. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (żołnierze nie zamierzają pójść do Inflant ze względu na trudne warunki nawet za podwójny żołd i mimo wypowiedzenia im służby nie opuszczają leż zimowych do czasu otrzymania żołdu, na wyprawę inflancką wyjedzie tylko jedna rota Chodkiewicza; wojewoda namawia do udziału w niej 500 Kozaków zaporoskich, którzy powracając z Siedmiogrodu przez podległe mu ziemie poprosili o leże, poza tym trzeba też wezwać referendarza kor., który dysponuje oddziałem jazdy i piechoty w liczbie 400 ludzi, a który już wcześniej ofiarował swe służy królowi; trzeba zapobiedz przechodzeniu przez granicę w małych oddziałach pol. ochotników do płatnej służby wojsk. na Węgrzech, gdyż zakazy starostów i uniwersały król. nie zawsze skutkują); Złoczów, 28 IV 1602] k. 131-131v.
  • Nr 76. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (obszerna relacja o bitwie stoczonej 5 marca pod Krajową w Multanach przez oddziały pol. z przeważającymi wojskami syna Radu Mihnea, ze szczegółowym wyliczeniem składu, liczebności i kadry dowódczej sił pol. oraz ruchów wojsk (zob. listy nr 62, 65)); Targowest (Tirgowiszte), 4 V 1602] k. 133-134v.
  • Nr 77. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Szymona Mohyły (starosta kamieniecki Jan Potocki wraca do Korony dla poratowania zdrowia, w związku z czym Mohyła prosi króla o przysłanie kogoś na jego miejsce); Targowest (Tirgowiszte), 4 V 1602] k. 135.
  • Nr 78. [List sekretarza król. i podkomorzego brasławskiego Ławryna Piaseczyńskiego (potwierdza odebranie w drodze z posłami tatarskimi na Krym od komornika wojewody wołoskiego listu oraz aneksu do instrukcji poselskiej do chana krymskiego; aktualne wieści z Ordy oraz Mołdawii i Wołoszczyzny przesłał w liście wojewodzie lubelskiemu Markowi Sobieskiemu za pośrednictwem wojskiego trembowelskiego Jana Golskiego); Cecora, 6 V 1602] k. 137.
  • Nr 79. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (zwerbował na pół roku na służbę do Inflant doborowy oddział 400 Kozaków zaporoskich, których żołd ustalił następująco: żołnierzom po 16 złp bez sukien, zaś setnikom po 100 złp, a ich dowódcy pułk. Wojciechowi Górskiemu 200 złp przypowiedziane na ćwierć lata; do oddziału przypisał weterana Chramca jako komisarza nadzorującego karność żołnierzy); Gliniany, 7 V 1602; do listu przyklejone 3 paski pap. z wiadomościami z ostatniej chwili] k. 139-140.
  • Nr 80. [List sekretarza król. i podkomorzego brasławskiego Ławryna Piaseczyńskiego (szczegółowe wiadomości o ruchach wojsk i potyczkach Kozaków z Tatarami i Turkami u ujścia Dniestru i nad samym Morzem Czarnym, o pogróżkach i własnym niebezpieczeństwie w Białogrodzie, o łupieżczych wyprawach kozackich i propozycjach mediacji z nimi ze strony Porty oraz o poselstwie drogą morską do chana krymskiego pokrzyżowanym przez złą pogodę); Białogród, 17 V 1602; doklejona kartka pap.] k. 141-142a.
  • Nr 81. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (donosi o swoim pilnym wyjeździe do Lwowa w celu zebrania naprędce posiłków na wieść o rzekomej koncentracji pod Szatmar (Satu Mare) w Siedmiogrodzie wojsk pretendenta do tronu multańskiego Marka Cercel'a, syna hospodara multańskiego Piotra z rodu Patraszku, który zamierza ruszyć do Wołoszczyzny przez terytorium Korony, na co wskazuje zbudowany już przezeń most na Cisie); Błudów k. Łucka, 21 V 1602] k. 143.
  • Nr 82. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (wiadomość otrzymana z kilku źródeł o rzekomych planach wprowadzenia do Wołoszczyzny nowego hospodara przez wojska niemieckie, o czym zawiadomił zaraz swego brata, hospodara multańskiego Szymona Mohyłę, oraz starostę kamienieckiego Jana Potockiego; chan krymski zamierza wyruszyć ze swym wojskiem, o czym donosi podkomorzy brasławski Ławryn Piaseczyński); Jassy, 26 V 1602] k. 145.
  • Nr 83. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (wojsko ces. pod wodzą gen. Basty ruszyło spod Szatmaru do Siedmiogrodu, co potwierdza także ks. siedmiogrodzki Batory; do wojny gotują się także Turcy; miejsca przewidywanych przemarszów wojsk Marka Cercela (zob. list nr 81), ocenianych na ok. 10 tys. ludzi, przez pol. terytorium do Wołoszczyzny obsadzone zostały przez zebrane naprędce wojska kasztelana przemyskiego w Stryju oraz wojewody bełskiego i piechotę hospodara wołoskiego w Kołomyi; ze względu na stan zdrowia Sobieski najchętniej zrzekłby się dowództwa na tych terenach i odpowiedzialności za obronę na rzecz wojewody podolskiego lub jednego z przychylnych królowi kresowych magnatów, wśród których wymienia książąt Ostrogskich, Jazłowieckiego i Sieniawskiego); Błudów, 30 V 1602] k. 146-146v.
  • Nr 84. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (gen. Basta pozostaje na miejscu, zaś pod Waradynem (Oradea) trwa koncentracja wojsk braci Buzowskich, do których ma wkrótce dołączyć 8 tys. Tatarów; ci ostatni w sile kilkunastu setek uderzyli niedawno na Buzów, trzeba ostrzec mieszkańców kresów o zagrożeniu z ich strony; Piaseczyński pisał z Białogrodu o wielkich szkodach wyrządzonych Turkom przez ofensywę kozacką i spustoszeniu przez nich bogatych miast nadmorskich Konstanca i Karakarman oraz wsi nadmorskich, w tym najzamożniejszej Katihio ze składami kupieckimi); Targowest (Tirgowiszte), 1 VI 1602] k. 148-148v.
  • Nr 85. [List nadawcy jak wyżej (za 3 dni wyrusza do Kamieńca Podolskiego na spotkanie z wojewodą wołoskim Szymonem Mohyłą); Targowest (Tirgowiszte), 2 VI 1602] k. 150.
  • Nr 86. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (posyła listy otrzymane od posła Kochanowskiego z Konstantynopola i Ławryna Piaseczyńskiego z Białogrodu; chan krymski niezwłocznie wyrusza na wojnę, część wojska przeprawiła się już na katarach przez Dniestr; aga janczarów wyruszył z Konstantynopola 1 V tego roku, prowadząc ze sobą liczne wojsko i 100 armat; nowym wlk. wezyrem tur. został Sahadży Hassan Pasza); Jassy, 10 VI 1602; do listu doklejona kartka pap.] k. 152-152a.
  • Nr 87. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego do bpa warmińskiego i podkanclerzego kor. Piotra Tylickiego (prosi o powiadomienie króla o wysłaniu z własnej inicjatywy oddziału Kozaków, opłaconych ze swoich prywatnych pieniędzy); Lublin, 15 VI 1602; autograf] k. 153.
  • Nr 88. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (po nieszczęsnym zabiciu w Multanach gońca starosty z wiadomościami dla króla, wysłanego zaraz po Lenczowskim, wyprawił zaraz drugiego gońca; wykazuje brak bezpieczeństwa zarówno w Mołdawii i na Wołoszczyźnie, jak i w Ks. Siedmiogrodu, jak i niestabilność tych prowincji sprowadzającą zagrożenie dla Podola i Rusi; dla poratowania zdrowia pwrócił z Multan do Korony do Kamieńca Podolskiego, pozostawiając na miejscu, na usilne prośby woj. wołoskiego Szymona Mohyły i bojarów wołoskich, przestraszonych z powodu wojsk niem. towarzyszących Radułowi, swego brata Andrzeja, podczaszego podolskiego, na okres 4 tygodni; przesyła także pismo woj. siedmiogrodzkiego Batorego; Porta domaga się płacenia haraczu przez Mohyłę); Kamieniec Podolski, 20 VI 1602] k. 155-155v.
  • Nr 89. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły do starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (przekazuje wiadomość, która nadeszła z Siedmiogrodu, iż gen. Jerzy Basta przed tygodniem podszedł pod Koloszwar i spalił miasto Marosvasarhely (Tirgu Muresz) nad rz. Maruszą, co świadczy o tym, iż wojska ces. kierują się prosto na Multany i Wołoszczyznę, dążąc do ostatecznej konfrontacji z Batorym); Jassy, 21 VI 1602] k. 157.
  • Nr 90. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (prośba o przekazanie sobie we władanie pozostającego obecnie pod rządami rotmistrza kor. Klickiego, adwersarza wojewody, zamku w Chocimiu jako miejsca ewentualnego schronienia dla niego samego i jego rodziny w przypadku zagrożenia życia); 9 VII 1602] k. 159.
  • Nr 91. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (obiecuje zaciągnąć tysiąc żołnierzy własnym kosztem; wojewoda wołoski Szymon Mohyła bardzo opieszale mobilizuje siły do ewentualnej obrony prowincji; według informatorów chan krymski wyruszył już ze swym wojskiem i zamierza przejść przez Pokucie); Paniowce, 12 VII 1602] k. 160.
  • Nr 92. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (przesyła kopię listu kapitana wojsk ks. siedmiogrodzkiego Batorego Stefana Toldy'ego na temat sytuacji w Siedmiogrodzie; według informacji Zynel beja, sandżakbeja z Białogrodu, Tatarzy dotarli już pod Oczaków, ale z powodu silnych wiatrów nie mogą przeprawić się przez Morze Czarne); Jassy, 18 VII 1602; do listu doklejony pasek pap.] k. 162-162a.
  • Nr 93. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (w związku z zagrożeniem ze strony Raduła i Buzowskich (z kierunku Mehadii w Oltenii?) już w sobotę wyrusza do Multan na czele oddziałów zwerbowanych własnym kosztem; zapewnia, że jeśli Tatarzy wkroczą na Wołoszczyznę, to on połączy swe siły z wojskiem wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego; gen. Jerzy Basta dotarł pod Braszów, a za dwa dni może być po drugiej stronie Karpat w Targoweście; odsyła królowi listy swego brata, podczaszego podolskiego Andrzeja oraz list wojewody wołoskiego Jeremiego Mohyły; po jak najszybszym zebraniu wojska zamierza skierować się na Jassy; zaciągnął 500 husarzy, 400 Kozaków, 100 służebnych z Ukrainy i własnych, 250 piechoty własnej i "przyjacielskiej", 140 piechoty kamienieckiej, zaś na zamku w Kamieńcu zostawił na czele 60-osobowej załogi wypróbowanego podstarościego Borysławskiego); Paniowce, 22 VII 1602; do listu doklejona kartka pap. z własnoręcznym dopiskiem starosty] k. 163.
  • Nr 94. [List kniazia Aleksandra Ostrogskiego, wojewody wołyńskiego (obietnica spotkania z wojewodą lubelskim Markiem Sobieskim i udzielenia mu pomocy); Ostróg, 24 VII 1602] k. 165.
  • Nr 95. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (informuje o zamiarze oczekiwania wraz ze swym wojskiem na przybycie podążających na Węgry Tatarów nad Dniestrem powyżej Chocimia, w miejscu dogodnym pod względem szlaków komunikacyjnych; zatrzyma się w Skale, aby dołączyły doń pozostałe roty; ponieważ trudno w tych czasach pozyskać żołnierza na służbę, zmuszony był zaciągnąć ludzi nieakceptowanych już przez króla); Olejowo, 30 VII 1602] k. 167-167v.
  • Nr 96. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (oddawca listu, posłaniec król. Łyssakowski, który doręczył wojewodzie list od króla, przekaże ustną odpowiedź w imieniu hospodara); Jassy, 2 VIII 1602] k. 169.
  • Nr 97. [List wojewody bracławskiego Janusza Zbaraskiego (usprawiedliwia niemożność udzielenia pomocy wojewodzie lubelskiemu Markowi Sobieskiemu znacznymi spustoszeniami wyrządzonymi przez Tatarów na swoim terenie, tak że brakuje mu i pieniędzy, i ludzi); Krzemieniec, 4 VIII 1602] k. 170.
  • Nr 98. [List starosty kamienieckiego i generała ziem podolskich Jana Potockiego (po przekroczeniu Dniestru 1 VIII podczas marszu na Jassy spotkał się z oddziałami swego brata, podczaszego podolskiego Andrzeja; wojska Raduła, posuwając się za Polakami, spaliły miasto Tekucz (Tecuci) po drugiej stronie rz. Seret i okoliczne wsie na Wołoszczyźnie w stronę Dunaju aż do miasta Gałacz; pol. pogoń za wrogiem uniemożliwiła opieszałość w koncentracji wojska; informacje o wojsku przeciwnika pozyskał od niedawno schwytanego jeńca, choć istnieją rozbieżności co do liczebności wroga, którą określa się na 20-30 tys. ludzi (m.in. zeznania zbiegłego z niewoli porucznika z oddziału Ruckiego, przekazane staroście przez rotm. Tarnowskiego); przeciwnik posiada słabą jazdę; w ciągu 3 dni starosta zdoła zebrać wojsko; przesyła odpis listu Raduła do hospodara wołoskiego Szymona Mohyły); obóz pod Sieliszczami, 12 VIII 1602] k. 172.
  • Nr 99. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (nieprzyjaciel zbliżył się do granic Wołoszczyzny i pali i pustoszy wsie wołoskie nad Seretem; Raduł obwołał się wojewodą multańskim, a Marko Cercel chce być hospodarem wołoskim; wojewoda wysłał już swemu bratu posiłki, na odsiecz hospodarowi podąża również starosta kamieniecki Jan Potocki; w Siedmiogrodzie ks. Zygmunt Batory po zawarciu pokoju z gen. Jerzym Bastą pojechał do cesarza; gen. Basta miał w tych dniach przybyć do Fagarasz nad Alutą w Siedmiogrodzie; według informatorów jego armia liczy 7 tys. żołnierzy; przesyła przetłumaczone z węg. listy otrzymane z Siedmiogrodu; chan krymski prwdp. kontynuuje marsz, skoro dotarli doń emisariusze sułtana, przekazując kwotę 50 tys. czerwonych zł. przeznaczoną na aprowizację dla armii; kierunek marszu Tatarów nie jest jeszcze pewny); Jassy, 14 VIII 1602] k. 174.
  • Nr 100. [List podczaszego podolskiego Andrzeja Potockiego (w zastępstwie chorego brata pozostał w Multanach ze względu na zagrożenie z Siedmiogrodu dłużej niż kilka tygodni; blokada wojsk nieprzyjaciela była tak szczelna, że poza kordon nie przedostał się żaden z 20 posłańców hospodara z wiadomościami dla sojuszników; wróg zaatakował straż pol. w Telażynie w górach; podczaszy wyszedł z wojskiem przeciwko 14-tysięcznej armii Raduła Szerbana, Sabbatów i Buzowskich do Ploeszti w Multanach, ale z powodu przewagi liczebnej wroga wycofał się bez strat do obozu w Berładzie (Bîrlad) za Seretem, wyprowadzając także oddziały wojewody wołoskiego Szymona Mohyły; część oddziałów nieprzyjaciela przeprawiła się przez rzekę i spaliła miasto Tekucz oraz kilka okolicznych wiosek; starosta kamieniecki Potocki już od półtora tygodnia czeka w Jassach z żołnierzami zaciągniętymi własnym kosztem, do którego brat uda się niezwłocznie; liczebność wojska Raduła znana jest dzięki zeznaniom jeńca węg.: 3 tys. kopijników węg. ze strony cesarza, 10 tys. piechoty oraz tys. ludzi Raduła i Buzowskich); Stupińce, 14 VIII 1602] k. 175-175v.
  • Nr 101. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (wojewoda lubelski Marek Sobieski napisał do niego, aby po połączeniu się z wojskiem multańskim, znajdującym się między Waslujem (Vaslui) a Berładem (Bîrlad), zawrócił do Dniestru, gdy tymczasem jego zdaniem należałoby pójść do Wołoszczyzny; analiza sytuacji militarnej w Mołdawii i na Wołoszczyźnie z uwzględnieniem działań Porty, Tatarów i Raduła z Węgrami); obóz nad Dzieżą (?), 18 VIII 1602] k. 177-177v.
  • Nr 102. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (napisał do starosty kamienieckiego Jana Potockiego, aby zgodnie z instrukcjami króla nie wchodził do Multan przed nadejściem wojsk tatarskich i wkroczeniem wojewody na Wołoszczyznę, ale według najnowszych wieści Potocki podążył już na Berład do hospodara wołoskiego Mohyły); obóz pod Chodikowcami k. Chocimia, 21 VIII 1602] k. 179.
  • Nr 103. [List nadawcy jak wyżej (wylicza dokładnie stan liczebny i dowódców (możnych) wojsk pol., które po koncentracji w najbliższych dniach będą oczekiwały nadejścia armii tatarskiej w obozie pod Chodikowcami niedaleko Chocimia; żołnierze, którzy 2 lata służyli w Multanach pod dowództwem rotm. Jana Tarnowskiego, wypowiedzieli służbę i żądają wstawienia się Sobieskiego u obu wojewodów w sprawie wypłaty zaległego żołdu, nie chcą dłużej służyć na Wołoszczyźnie, ale są gotowi służyć gdzie indziej; jeżeli nie uda się ich przekonać, trzeba będzie żołnierzy rozpuścić, co grozi rebelią przy granicy z Polską, która będzie wymagała wzmocnienia; można bez trudu wprowadzić wojska pol. na Wołoszczyznę i ponownie osadzić na tronie hospodarskim Szymona Mohyłę, ponieważ ma przeciwko sobie nie więcej niż 10 tys. nieprzyjacielskiego i po części kiepskiego wojska, jak wynika z zeznań pojmanych jeńców, ale wobec spustoszenia Multan, tak pod względem zasobów ludzkich, jak i zapasów żywności, powstaje pytanie, jak zapewnić utrzymanie wojsku, którego ilość wzrośnie wówczas dwukrotnie, i z czego zapłacić wysoki żołd, skoro obaj wojewodowie nie mają na to pieniędzy, podobnie jak skarb kor.); obóz pod Chodikowcami k. Chocimia, 21 VIII 1602; do listu przyklejona zapisana kartka pap.] k. 181-182.
  • Nr 104. [List nadawcy jak wyżej (wizytuje wraz z wojewodą podolskim Stanisławem Golskim zamek w Chocimiu, twierdzę o strategicznym dla Polski znaczeniu, której stan pozostawia wiele do życzenia, ponieważ nie wykonano obiecanych napraw; skargi hospodara wołoskiego Szymona Mohyły oraz miejscowego burkułaba (jego teścia) na dowódcę zamku rotm. Klickiego; zatarg może zakończyć dopiero powołanie na jego miejsce nowego dowódcy w osobie rotm. Mikołaja Warszawskiego, dawnego żołnierza hospodara wołoskiego; wojski trembowelski Jan Golski dostarczył Mohyle decyzję króla o nieprzekazywaniu mu w zarząd zamku chocimskiego, co ten ostatni przyjął z nieukrywaną niechęcią, tak że zachodzi obawa przejęcia zamku siłą, tym bardziej że załoga pol. nie jest tam zbyt liczna, zwłaszcza piechota, która w dodatku nie dostała obiecanych mundurów; w pogromie Węgrów przez wojsko tatarskie nie było żołnierzy pol.; rozważania na temat potencjalnych ruchów wojsk tatarskich; 26 VIII spłonęło w pożarze miasto Kamieniec Podolski; Chocim, 1 IX 1602; na list przyklejone 2 paski pap. z najnowszymi wiadomościami] k. 183-184v.
  • Nr 105. [List nadawcy jak wyżej (wojsko tatarskie poszło do Multan, ale nie Pokuciem, do Siedmiogrodu zaś raczej nie pójdzie z powodu wykrycia jego planów; tymczasem chan krymski wezwał obu hospodarów i starostę kamienieckiego Potockiego do połączenia sił i wspólnego uderzenia na Multany; część skonfederowanych i nieopłaconych żołnierzy pol. z Wołoszczyzny oderwała się od reszty wojska i po dołączeniu do nich sporej liczby Kozaków wraca do Polski, pustosząc po drodze prowincję; agent cudzoziemski Sobieskiego na dworze wojewody mołdawskiego Jeremiego Mohyły doniósł o tajnych układach wojewody z chanem w sprawie osadzenia na tronie hospodarskim swego brata Szymona bez pomocy Polaków; w trakcie przemarszów i podczas postojów stara się jak najbardziej dyscyplinować wojsko i żyć skromnie, przy czym ze względu na wyniszczenie kraju nie ma gdzie zorganizować leży dla wojska; stan liczebny wojska pol. wynosi 1200 jazdy, 500 piechoty i 200 czeladzi, wolontariusze i Ukraińcy zostali zwolnieni do domów); obóz nad Prutem pod Czerniowcami, 18 IX 1602; fragm. listu na k. 188 napisany inną ręką; do listu doklejona karta i 2 paski pap.] k. 186-188b.
  • Nr 106. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (szczegółowa relacja z rozwoju sytuacji militarnej w Mołdawii i na Wołoszczyźnie (współdziałanie z hospodarami mołdawskim i wołoskim Mohyłami, podczaszym podolskim Andrzejem Potockim i rotm. Janem Tarnowskim, pertraktacje z żołnierzami, problemy finansowe z wypłatą żołdu dla wojska i zatrzymaniem go dalej na służbie, konfederacje żołnierskie, kontakty z chanem krymskim, działania wojenne wojsk tatarskich i ces.-węg. Raduła); obóz pod Skycią (?), 19 IX 1602] k. 189-190.
  • Nr 107. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (w myśl instrukcji król. odmówił współdziałania z Tatarami mimo inicjatywy samego chana; hospodar wołoski Szymon Mohyła pojechał natomiast do chana 13 IX z niewielkim oddziałem; kilka dni temu nadciągnął w te strony oddział Kozaków niżowych w liczbie 1000 koni pod wodzą Kutyskiego, a wczoraj drugi oddział 1200 koni prowadzony przez Górskiego, z zamiarem pójścia na Pokucie, ale udało się nakłonić ich do odejścia przez Bukowinę do Soroki, a dalej do swoich siedzib; pol. żołnierzy trzeba będzie rozłożyć na Ukrainie dla zapobieżenia ewentualnym koncentracjom takich oddziałów kozackich i wojska powracającego po rozpuszczeniu z Multan, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, zostawiwszy tylko kilkusetosobowy oddział na Wołoszczyźnie, a także z powodu zarazy na Pokuciu, podobnie jak w Ziemi Lwowskiej i Przemyskiej, uniemożliwiającej dyslokację wojska na tym terenie); obóz nad Prutem, 25 IX 1602] k. 191-192.
  • Nr 108. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (odmawia przyjęcia żołnierzy kor. w liczbie kilkuset koni, pozostających pod komendą woj. lubelskiego Marka Sobieskiego, z powodu wielkiego spustoszenia swej prowincji); Suczawa, X 1602 (daty dziennej nie wpisano)] k. 193.
  • Nr 109. [List nadawcy jak wyżej (skarga na pułk rotm. Jana Tarnowskiego, starszego nad wojskiem kor. w Multanach, który według pierwotnych założeń stanowić miał zbrojną podporę rządów wojewody Szymona Mohyły na Wołoszczyźnie i jej ochronę przed agresją z zewnątrz, a wykorzystywany był świadomie do innych celów, co spowodowało utratę tej ziemi dla Polski; żołnierze nie otrzymawszy żołdu zawiązali konfederację i wypowiedzieli służbę hospodarowi); Suczawa, 7 X 1602] k. 194-195v.
  • Nr 110. [List nadawcy jak wyżej (tłumaczy się z posądzenia, jakoby był bardziej przychylny Turkom i Tatarom aniżeli królowi pol., choć zaznacza, że graniczenie z wielkimi państwami niechrześcijańskimi - Turcją i Ordą - wymaga od niego utrzymywania przyjaznych stosunków z sąsiadami); Suczawa, 9 X 1602] k. 198.
  • Nr 111. "Kopia listu Stan[isława] Golskiego do Krola (...)" [autor: wojewoda podolski (zm. 1612); treść: wojska niem. zająwszy Siedmiogród obozują w Multanach w miejscu bardzo dogodnym do podboju Wołoszczyzny, tak że mogą liczyć na wszelkiego rodzaju regularne posiłki od gen. Basty z niedalekiego Braszowa, dlatego na najbliższym sejmie, który winien odbyć się w Warszawie zaraz po Bożym Narodzeniu, trzeba obok kwestii Ziemi Inflanckiej i Pruskiej podnieść pilnie sprawę obrony obu prowincji; Mukarów, 15 X 1602] k. 199.
  • Nr 112. [List wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (Tatarzy byli bliscy rozgromienia Raduła, ale ten ostatni otrzymawszy posiłki od gen. Basty wyciął 2 tys. żołnierzy chana, który po tej klęsce zdecydował się wracać za Dunaj do Ordy; skonfederowanych żołnierzy pol. rotm. Tarnowskiego z trudem udało się przekonać do dalszej służby za cenę 10000 złp, po wybraniu najlepszej spośród nich jazdy skieruje się ich na Ukrainę; sprawa rozlokowania wojska kwarcianego na leże zimowe na Ukrainie); Błudowo, 4 XI 1602; do listu doklejone 2 kartki pap.] k. 200-201v.
  • Nr 113. [List podkomorzego brasławskiego Ławryna Piaseczyńskiego (nowo wyznaczony poseł tatarski Ali Murza wyruszył do króla do Warszawy; zamierzał tutaj odebrać podarki dla chana krymskiego i odesłać je do Białogrodu za pośrednictwem Kantymira, ale ponieważ nie miał przy sobie kwitów od chana potwierdzających ich odebranie, podkmorzy nie mógł mu ich wydać; w tej sprawie przesyła bardziej szczegółowy list wojewody wołoskiego; Tatarzy chcą także zapewnienia przez Polaków podwód i przewiezienia podarunków na swój koszt do Białogrodu, mimo iż odbierają je w Kamieńcu Podolskim); Kuniewo, 9 XI 1602] k. 202-202v.
  • Nr 114. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (przesyła list szlachcica z bliskiego otoczenia wojewody wołoskiego Szymona Mohyły na temat aktualnych wydarzeń w Multanach); Latyczów, 12 XI 1602] k. 204.
  • Nr 115. [List nadawcy jak wyżej (posyła listy wojewody wołoskiego oraz list swego sługi Otfinowskiego; sam nie może udzielić Mohyle żadnej pomocy); Latyczów, 4 XII 1602] k. 206.
  • Nr 116. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (Serdar Hassan Pasza powracając z Siedmiogrodu rozgromił pod Buzowem w Multanach wojska niem. i zranił dowodzącego nim hetmana, następnie pozostawiwszy w mieście swego namiestnika Ali Paszę odszedł na leże zimowe do Białogrodu; chan krymski po spotkaniu z Serdarem w drodze i kilkudniowych naradach w Białogrodzie wybrał się na leże zimowe na tereny między Rabem a Buzowem; walka o władzę pomiędzy chanem krymskim i jego braćmi a wpływy tur.; Mojżesz Sekler (Szekely) przebywa w Temeszwarze w Banacie, czekając na pomoc chana); Jassy, 9 I 1603] k. 208.
  • Nr 117. [List nadawcy jak wyżej (pułk rotm. Jana Tarnowskiego chce wtargnąć na Wołoszczyznę albo najechać majątek syna hospodara Konstantego w Ujściu w Koronie w celu spustoszenia tych ziem i odebrania sobie w ten sposób żołdu wysłużonego u wojewody Szymona Mohyły, a także wyrówniania długu zaciągniętego przez jego brata Jeremiego); Jassy, 17 I 1603] k. 209.
  • Nr 118. [List podkomorzego brasławskiego Ławryna Piaseczyńskiego (przekazał posłowi tatarskiemu Ali Murzie sprowadzone z Kamieńca Podolskiego do Jass podarki dla chana krymskiego, które zawiezie swymi podwodami do Czoburczy, 7 mil od Białogrodu, wojewoda wołoski Szymon Mohyła; nie dołożył Tatarom do tego sumy 3260 złp w gotówce, pobranej wcześniej na poczet podarków ze skarbu kor., wręczył natomiast Ali murzy 3 kwity różnych posłów tatarskich na kwotę 1630 złp; w zamian za ofiarowywany zwyczajowo chanowi wraz z innymi prezentami srebrny kubek (rostruchan), który sobie zatrzymał, przekazał mu nieujętą w rejestrze skarbowym srebrną czaszę o wadze dwu i pół grzywny; poseł zobowiązał się dostarczyć kwit samego chana na wszystkie odebrane rzeczy, tymczasem podkomorzy przesyła pol. kopię tegoż kwitu; rozmowy z 2 emisariuszami z pułku Tarnowskiego (Mikołaj Zatowski i Wojciech Wojakowski) w sprawie zapłaty żołdu żołnierzom w Multanach i ich planów zbrojnego zajazdu na majątek w Ujściu; sprawa poczynionych przez nich spustoszeń w Multanach na razie w zawieszeniu; podobnie brak na razie odpowiedzi hospodara wołoskiego w sprawie rozliczenia się z królem (posyła tylko list pokojowca wojewody Łąckiego); prośba o udzielenie poparcia w sprawie sąd. z wojewodą bracławskim, o której wielokrotnie już pisał królowi); Jassy, 31 I 1603] k. 210-211.
  • Nr 119. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (skarga na skonfederowanych żołnierzy pułku rotm. Jana Tarnowskiego, którzy zgodnie z wcześniejszymi pogróżkami najechali zbrojnie majątek w Ujściu, należący do syna wojewody Konstantego, i spustoszył go, próbując wymusił żołd należny im za służbę w Multanach od brata Jeremiego, hospodara wołoskiego Szymona; wiadomość od sandżakbeja z Tehinii o podejściu pod Oczaków 40-tys. armii tatarskiej pod wodzą siostrzeńców chana krymskiego, braci Batryszacha murzy i Gilis murzy, która jest pilnie śledzona przez Polaków); Jassy, 5 II 1603; do listu doklejona kartka pap. zapisana ręką inną niż ręka pisarza listu] k. 212.
  • Nr 120. [List nadawcy jak wyżej (zwraca się do senatorów kor. z prośbą o reakcję w tej samej sprawie); Jassy, 5 II 1603] k. 213.
  • Nr 121. [List nadawcy jak wyżej (Kozacy wtargnęli do Chanatu krymskiego, wyrządzając znaczne szkody, i powtórnie najechali te tereny po wyjściu armii tatarskiej do Wołoch, co ściągnęło na nich krwawą odwetową wyprawę siostrzeńców chana, którzy skierowali część armii podążającej na zach. na Ukrainę; pomimo starań nie zdołał zawrócić ich z drogi poseł tatarski Ali Murza, który odebrał już od Polaków podarki dla chana; publ. egzekucja na dworze sułtana tur. nadzorcy haremu Kizylar agi oraz zaufanego doradcy sułtana Kapi agi, który zgromadził olbrzymie bogactwa w gotówce, złocie, klejnotach, broni i futer, odkryte po jego ścięciu w jego domu i zarekwirowane na rzecz sułtana; podążający do Konstantynopola Serdar Hassan Pasza zapewnił wojewodę, że jego brat, hospodar wołoski Szymon, odzyska władzę w prowincji; żołnierze pułku Jana Tarnowskiego nadal okupują dobra kor. w Ujściu, należące do syna wojewody Konstantego, pustosząc je permanentnie; niektórzy z paszów tur., zgodnie z pogłoskami, zostali już zgładzeni; zmiany personalne na wysokich urzędach tur. (głównie nominacje na mazulów); Mojżesz Szekely (Sekler) ma wkroczyć z Temeszwaru do Siedmiogrodu na czele wielkich posiłków tur., dwa razy był już u serdara paszy; przez swych posłów udających się na sejm kor. posłał wcześniej królowi 30000 złp z obiecanej sumy oraz kwity wojskowych na łączną kwotę 11 tys. kilkaset złp, zapłaconych im przy powrocie z Multan, teraz zaś posyła kolejne 20000 złp); Jassy, 20 II 1603; do listu doklejono 11 różnej wielkości pasków pap. z zapisanymi dodatkowymi wiadomościami (numerowane)] k. 214-214i.
  • Nr 122. [List nadawcy jak wyżej (po wyjeździe komornika król. Napiórkowskiego okupujący majątek Konstantego Mohyły w Ujściu żołnierze pułku Jana Tarnowskiego pustoszą go jeszcze bardziej, szczegółowy opis zniszczeń przesyła przez swego urzędnika hetmanwi kor.); Jassy, 4 III 1603] k. 125.
  • Nr 123. [List nadawcy jak wyżej (na potwierdzenie słuszności własnej skargi na żołnierzy pułku Tarnowskiego, o czym nadmienia w poprzednich listach, przesyła list swego urzędnika Dąbrowskiego, naocznego świadka rabunków; najezdnicy zamierzają też spalić albo ograbić z uzbrojenia tamtejszy zamek, a potem ruszyć do Ziemi Wołoskiej, by po spustoszeniu kojelnych dóbr przejść na stronę cesarza; według niesprawdzonych informacji do chana krymskiego do Węgier zmierza armia tatarska w sile 30 tys. żołnierzy pod wodzą synowca chana Giulim murzy); Jassy, 12 III 1603; do listu doklejony pasek pap.] k. 216.
  • Nr 124. [Kwit posła tatarskiego do Polski Ali murzy, wystawiony na odebrane od sekretarza król. i podkomorzego brasławskiego Ławryna Piaseczyńskiego w Kamieńcu Podolskim upominki dla chana krymskiego Gazi Gereja, zgodnie z wykazem skarbowym z dn. 1 IV 1602 (kopia w jęz. pol., uwzględniając gotówkę w kwocie 1630 czerwonych zł wypłaconą już wcześniej posłom tatarskim: Konstantynowi Grekowi, Ali murzie oraz Dżan Ahmetowi Geli bejowi, za którą przekazano odpowiednie kwity; obietnica dostarczenia królowi pol. kwitu samego chana); Jassy, dnia 24 miesiąca Henwar [marca] 1603] k. 217-217v.
  • Nr 125. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (poseł tur. Mehmed jedzie do króla z listami od sułtana Mehmeda III, ma podobno także list dla Potockiego od obecnego wlk. wezyra Hassana Yemiszczi Paszy, niedawnego głównodowodzącego (serdara wlk.) na Węgrzech, ożenionego z córką zm. wlk. wezyra Ibrahima Paszy); Paniowce, 20 IV 1603] k. 218.
  • Nr 126. [List abpa lwowskiego Jana Dymitra Solikowskiego i kasztelana lwowskiego i hetmana Stanisława Żółkiewskiego (w myśl ugody zawartej przez sygnatariuszy listu jako mediatorów z żołnierzami pułku rotm. Jana Tarnowskiego oraz posłami obu wojewodów, mołdawskiego i wołoskiego, ci ostatni mają wypłacić wojsku należny żołd w terminie na św. Marcin, a żołnierze wziąwszy pieniądze mają natychmiast opuścić dobra w Ujściu; szkody w folwarkach majątku, wyliczone przez Szymona Mohyłę w specjalnym spisie, nie są tak wielkie, jak opowiadano, a szkód chłopskich nie podano); Lwów, 5 V 1603] k. 220-222.
  • Nr 127. [List wojewody siedmiogrodzkiego Mojżesza Seklera (prosi o przysłanie z Polski w ramach posiłków 3 tys. kopijników i tyluż kozaków, aby odbić ziemię siedmiogrodzką z rąk Niemców); obóz pod św. Benedyktem, 29 V 1603] k. 224-224v.
  • Nr 128. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (odsyła do króla czausza Ahmeta, posłanego od Heder Paszy; w kierunku Kołomyi przeszły oddziały kozackie w sile 1000 jezdnych i 350 piechoty pod dowództwem hetmana Mizina, o innych oddziałach nie wiadomo, choć należy się ich spodziewać); Paniowce, 10 VII 1603] k. 226.
  • Nr 129. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (komornik król. Stanisław Myszka, który przyjechał do wojewody razem z posłem tur., powróciwszy do Polski zda relację królowi z aktualnych wydarzeń w Mołdawii); Suczawa, 12 VII 1603] k. 228.
  • Nr 130. [List komisarzy król. do wypłaty żołdu skonfederowanemu wojsku w Multanach: kasztelana lwowskiego i hetmana polnego kor. Stanisława Zółkiewskiego, kasztelana lubelskiego Piotra Myszkowskiego i rotm. Adama Hieronima Sieniawskiego (negocjacje ze zbuntowanymi żołnierzami nie przyniosły rezultatu; po naradach z miejscowymi senatorami i urzędnikami ustalono, że wojsko można uspokoić jedynie wypłaceniem do 50 tys. złp ponad należny żołd, i to w towarach z braku gotówki); Lwów, 13 VII 1603] k. 229-229v.
  • Nr 131. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (Mojżesz Sekler po zdobyciu Koloszwaru i Bystrzycy ruszył na Braszów, aby wydać bitwę armii tatarskiej ciągnącej w te strony z Multan pod wodzą synowca chana krymskiego Giulim murzy, ale wskutek własnej lekkomyślności i podstępu wroga został pokonany; delegacja Kozaków u Mojżesza Seklera z propozycją gotowości wejścia na służbę; Tatarzy nahajscy, krymscy i białogrodzcy podeszli w wielkiej liczbie pod Seret, zatrzymując się dla uniknięcia rozpoznania 3 mile od rzeki; w sprawie wywrotowej działalności w Konstantynopolu kałgi sułtana, zbiegłego do Porty brata chana krymskiego Gazi Gereja hospodar wysyła tam swoich informatorów; serdar tur. pokonał Niemców, zabierając im 700 wozów i biorąc do niewoli wielu jeńców; chan krymski będzie z wojskiem w Białogrodzie w piątek, 16 VIII; przesyła w tłumaczeniu aktualne nowiny z Turcji; w obliczu klęski Mojżesza Seklera obawia się kłopotów ze strony sułtana z powodu nieudzielenia pomocy wojsk. temu pierwszemu, o którą prosił kilkakrotnie władca tur.; Raduł wraz z Buzowskimi wrócili do Targowestu, zostawiając wojsko przy granicy; początek niepokojów w Siedmiogrodzie: tamtejsi panowie, którzy przeszli do wojska tur., maszerują teraz do tej prowincji na czele wielkiej armii tur., a przyłączają się do nich inni możnowładcy; zwycięska utarczka oddziałów hospodara stacjonujących w Fotrusza z wojskiem multańskim pustoszącym ziemie wołoskie nad Seretem); Suczawa, 28 VII 1603; do listu doklejono 11 różnego formatu kartek pap. (w tym 4 niefol.) z najnowszymi wiadomościami, spisane w większości tą samą ręką co ręka pisarza listu, m.in. osobny list skierowany do Mohyły] k. 231-231g.
  • "Przepis listu poslednieiszego do H[ospodara] Je[go] M[oś]ci Woloskiego od P[ana] Seniei Pangracego s Siedmigrockiei Ziemie przÿniesionego z Węgierskiego na Polskie przełozonÿ" [skarga wniesiona przez mieszkańców Bystrzycy i powiatu na wojsko hospodara z powodu zbrojnego najechania tegoż powiatu z terenu Wołoszczyzny i znacznego spustoszenia go; prośba o wyrównanie poniesionych szkód; obóz pod Fagarasz, 7 VIII 1603] k. 231g.
  • Nr 132. [List komisarzy król. do wypłaty żołdu skonfederowanemu wojsku w Multanach: hetmana polnego kor. Stanisława Zółkiewskiego, kasztelana lubelskiego Piotra Myszkowskiego i rotm. Adama Hieronima Sieniawskiego (żołnierze odebrawszy sowity żołd, także dzięki pomocy podskarbiego, uspokoili się; wniesienie protestacji przeciwko wojsku, którą doradzał król, spowodowałoby jeszcze większe zamieszanie, zaś wojsku należało zapłacić za służbę, chcąc w przyszłości wykorzystać je w Inflantach; wydanie pozytywnej opinii o współpracy z podkomorzym wendeńskim; zob. list nr 130); Lwów, 30 VII 1603] k. 232-233.
  • Nr 133. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (zaraza w pn. Mołdawii i na pograniczy ukraińskim; z powodu zagrożenia uderzeniem na Wołoszczyznę Raduła, który koncentruje wojsko w Multanach, zamierza cały czas być czujnym w Chocimiu, który ma zresztą doświadczonego dowódcę; czausz Aga od Heder Paszy wracając z audiencji u króla pol. nie oddał staroście listu dla niego osobiście w Kamieńcu, ale dopiero później wysłał go z drogi; pochwała wojska kobylnickiego); Paniowce, 13 IX 1603] k. 234-234v.
  • Nr 134. [List wojewody i hospodara wołoskiego Szymona Mohyły (Turcy oferują wojewodzie pomoc wojskową w przywróceniu władzy hospodarskiej w prowincji, ten ostatni czeka na decyzję króla w sprawie odpowiedzi na propozycję sułtana, tym bardziej że podejrzewa Portę o plany osadzenia na tronie wołoskim swojego człowieka w przypadku zakończonego sukcesem podboju); Jassy, 29 IX 1603] k. 236.
  • Nr 135. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (w listach od sułtana tur. oraz baszy, przywiezionych przez czausza Ibraima, Turcy rozkazują pod całkowitą utratą łaski sułtańskiej bratu wojewody, hospodarowi wołoskiemu Szymonowi Mohyle wyruszyć z wojskiem do Multan, a jemu samemu do Siedmiogrodu; posłaniec węg. od Bechter Paszy donosi, iż Barbir Giurgi stoi w Temeszwarze z 4 tys. Siedmiogrodzian i 3 tys. Polaków, natomiast gen. Jerzy Basta przebywa w Białogrodzie na Węgrzech, dokąd wzywa z posiłkami wojewodę wołoskiego Raduła; pomiędzy Austriakami a wojskami siedmiogrodzkimi doszło już do trzech bitew, zwycięskich to dla jednej, to dla drugiej strony; według poufnych informacji od wezyra tur. sułtan wezwał serdara oraz chana krymskiego do stawienia się z całym ich wojskiem na Węgrzech aż do linii Koszyc i w Siedmiogrodzie w celu ostatecznego zakończenia wojny tego roku i opanowania wymienionych terytoriów; kałga sułtan, brat chana krymskiego, który uciekł do Konstantynopola, a stamtąd do Azagiego, został przezeń wydany sułtanowi pod warunkiem zachowania przy życiu, będzie jednak wykorzystany jako karta przetargowa w kontaktach Porty z chanem krymskim, którego Turcja potrzebuje jeszcze na Węgrzech na leżach zimowych; Kozacy niżowi urządzili dwie łupieżcze wyprawy, spływając Dunajem do Śmieła i Obłuczyc, co wywołało oburzenie Porty; sułtan w gniewie zabił swego najstarszego, 19-letniego syna, pogrzebanego następnie bez rozgłosu w zwykłym meczecie; w Multanach rządzi obecnie Radu Szerban, osadzony przez gen. Jerzego Bastę, drugi Raduł, syn Radu Mihnea, wysłany przez sułtana tur. do Multan, przebywa obecnie w Silistrze; gen. Basta stacjonuje z wojskiem niem. w Białogrodzie w Ziemi siedmiogrodzkiej); obóz pod Hyrłowem, 30 IX 1603; do listu doklejonych 8 różnej wielkości kartek pap. z najnowszymi wiadomościami, z jednym wyjątkiem pisanych ręką pisarza listu] k. 237-237g.
  • Nr 136. [List nadawcy jak wyżej (zawiadamia, iż czausz Ebraim jedzie do króla w poselstwie); obóz pod Hyrłowem, 3 X 1603] k. 238.
  • Nr 137. [List nadawcy jak wyżej (zawiadamia, iż chan krymski 1 X przyszedł do Sylistry, zaś 5 X stanął w Obłuczycy; Tatarzy zbierają wojsko koło Majaku, o czym zawiadomił listownie starostów ukraińskich); obóz pod Sasowym Rogiem, 20 X 1603; do listu doklejona karteczka pap.] k. 239-239a.
  • Nr 138. [List nadawcy jak wyżej (posłowie tatarscy zapewniają, że chan wkrótce zawróci z Białogrodu z częścią swego wojska (drugą połowę zostawił przy armii tur.) do Ordy, mimo to należy zachować czujność, dlatego ponownie ostrzegł starostów ukraińskich); obóz nad Deżą (wieś w Oltenii czy rzeka?), 25 X 1603] k. 240.
  • Nr 139. [List nadawcy jak wyżej (żołnierze pułku rotm. Jana Tarnowskiego, którzy służyli w Multanach dla wojewody wołoskiego Szymona Mohyły, a potem z powodu niewypłacenia żołdu zawiązali konfederację i najechali w Koronie dobra ujskie, należące do syna hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły Konstantego, ponownie dokonali najazdu Ujścia i domagając się zapłaty grożą jego spustoszeniem); obóz nad Deżą (?), 25 X 1603] k. 241.
  • Nr 140. [List ces. Rudolfa II Habsburga (wojewoda mołdawski Jeremi Mohyła zamierza obalić siłą hospodara wołoskiego Radu Szerbana, zajętego właśnie walkami z Turkami i Tatarami, i osadzić na jego miejscu z pomocą Porty swego brata Szymona, czemu winien stanowczo przeszkodzić król pol.); Praga, 20 XII 1603; podpis ces. oraz kontrasygn. Rudolfa Coraduciusa i Jana Barvitiusa] k. 242-242v.
  • Nr 141. [List wojewody i hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły (po śmierci 6 XII 1603 sułtana Mehmeda III nowym sułtanem obrano jego 16-letniego syna Ahmeda I (1587-1617), który zasiadł na tronie 14 XII tego roku; stary sułtan za życia mianował po swej śmierci wlk. wezyrem Hali Paszę, po którego posłano do Myzji; około tys. pol. żołnierzy będących przy wojsku tur. stacjonuje w Białogrodzie, wszyscy otrzymali żołd; wojsko sułtana stoczyło dwie bitwy z Niemcami, przy czym w pierwszej poległo wielu Turków, w drugiej zaś duże straty ponieśli Niemcy; serdar wlk. wraz z Adzimirem odjechali na leże zimowe do Buzowa); Ruszczesty (Ruszczuk?), 18 I 1604; do listu doklejone 3 kartki pap.] k. 244.
  • Nr 142. [List kasztelana lwowskiego i hetmana polnego kor. Stanisława Żółkiewskiego (donosi, iż zgodnie z wolą króla zażegnał już, choć nie bez trudności, spór między wojewodą wołoskim a żołnierzami w Multanach, przekonując wojsko do przyjęcia "mniejszej połowy" żołdu); Żółkiew, 5 II 1604] k. 245.
  • Nr 143. [List starosty kamienieckiego Jana Potockiego (załoga twierdzy w Kamieńcu Podolskim już dwa miesiące nie dostaje żołdu należnego jej z kwarty na mocy uchwały sejmowej); Halicz, 19 VII 1604] k. 247.
  • Nr 144. "Kopia listu Biskupa Przemyskiego do Krola" [adresat: Maciej Pstrokoński (ok. 1553-1609), referendarz kor., późn. podkanclerzy i kanclerz wlk. kor.; treść: na przyszłym sejmie, który powinien być zwołany najlepiej jeszcze w styczniu zgodnie z prawem do Warszawy, należy uchwalić zakaz zaciągania się Polaków do obcych wojsk, wzmocnić bezpieczeństwo kraju zagrożone przez Turków i Tatarów oddziałami stałego pospolitego ruszenia będącymi do dyspozycji króla na każde wezwanie pomiędzy sejmami, a także opatrzyć zamki na Ukrainie; propozycja usprawnienia obraz sejmu pod względem merytorycznym i czasowym; Brzozowa, 7 X 1604] k. 249-250.
  • Nr 145. [List kasztelana wojnickiego Sebastiana Lubomirskiego (ks. siedmiogrodzki Stefan Boczkaj (Istvan Bocskay) (1557-1606) pokonał na czele oddziałów węg. Polaków pod wodzą kapitana Kosickiego, dysponującego kilku tys. ludzi, zmuszając go do schronienia się na zamku w Spiszu, oblegli i zmusili do kapitulacji miasto Koszyce, wysiedlając stamtąd wszystkich Niemców, a następnie zajęli Tokaj, Senderów i inne miasta oraz zamki, czyniąc w nich wielkie spustoszenie; żołnierze Boczkaja docierają nawet do naszych miast); Lubowla (?), 1 XI 1604] k. 251-251v.
  • Nr 146. [List nadawcy jak wyżej (wojskom ks. Stefana Bocskaya poddały się miasta Preszów, Bardiów, Sabinów, Szarosz (Saros) i pomniejsze zamki, podobnie wszędzie na drodze ich marszu uznaje ich zwierzchność miejscowa szlachta; jeżeli zdobędą zamek w Spiszu, pomaszerują zapewne na pobliską Lewoczę i Kieżmark, co otworzy im drogę do Korony, dlatego trzeba przygotować się do obrony; wojsko najeźdźcy posiada artylerię i puszkarzy z Koszyc, a podzielone jest na dwie części: pierwszą dowodzoną przez hetmanów i drugą pod komendą Boczkaja nad Cisą w Siedmiogrodzie; Lubomirski wybrał się osobiście do króla zdać sprawę z wydarzeń, ale w drodze ciężko zachorował, musiał więc posłać z listem sędziego sądeckiego; w Lubowli pozostawił swego syna, starostę sądeckiego; przesyła list od agresorów, sam nie zamierza kontaktować się z nimi, ae może pośredniczyć w wymianie korespondencji; prosi o pilne odesłanie z kancelarii król. swoich posłańców, z których żaden nie powrócił jeszcze z odpowiedzią); Stare Miasto, 5 XI 1604] k. 253-253v.
  • Nr 147. "Kopia postanowienia Seymiku Halickiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku Ziemi halickiej zebranego w Haliczu w dn. 8 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; podpis. w oryg. Adam Hieronim Sieniawski podczaszy kor., Mikołaj Daniłowicz starosta drohobycki i marszałek sejmiku i inni; odpis z kopii współcz. przez Ł. Gołębiowskiego, podobnie jak wszystkie następne] k. 255-256.
  • Nr 148. [List kasztelana wojnickiego Sebastiana Lubomirskiego (armia ks. siedmiogrodzkiego Stefana Bocskaya licząca 12 tys. żołnierzy pod dowództwem hetmana Balazsa Lippai (zm. 1605) podeszła pod zamek spiski, broniony przez gen. Kosickiego, i rozłożyła się na podgrodziu z zamiarem szturmowania warowni, czekając tymczasem na przysłanie dział z Koszyc; drugi hetman z 8 tys. wojska poszedł na Ejlak (?) i inne zamki; sam Boczkaj ma pojawić się z ok. 20-tys. armią w Koszycach, dokąd zwołał na najbliższy poniedziałek sejm w celu obioru nowego króla, a po spacyfikowaniu Koszyc i Spisza chce wyruszyć do cesarza; hetman przysłał swoich posłów wybranych spośród przedniej szlachty węg. z misją pokojową, skarżąc się na wieloletnią okupację niem. i prosząc o przepuszczanie przez granicę ochotników z Polski, którzy chcą zaciągnąć się do ich wojska); Lubowla, 10 XI 1604] k. 257-257v.
  • Nr 149. "Kopia postanowienia Seymiku W[oiewo]dztwa Kiiowskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa kijowskiego zebranego w Żytomierzu w dn. 10 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 259-260.
  • Nr 150. "Kopia postanowienia Seymiku Wisnieńskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa ruskiego (Ziemie lwowska, przemyska i sanocka) zebranego w Sądowej Wiszni w dn. 14 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 261-262.
  • Nr 151. "Kopia postanowienia Seymiku W[oiewo]dztwa Bełzkiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa bełskiego zebranego w Bełzie krótko przed 14 lub 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 263-267.
  • Nr 152. "Kopia Postanowienia Seymiku Srzedzkiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa poznańskiego i kaliskiego zebranego w Środzie prwdp. 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 268-271v.
  • Nr 153. "Kopia Artykułow Seymikowych Woie[wodztwa] Sieradzkiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa sieradzkiego zebranego w Szadku prwdp. 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 272-274.
  • Nr 154. "Kopia postanowienia Seymiku Wieluńskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa wieluńskiego zebranego w Wieluniu prwdp. 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 275-276.
  • Nr 155. "Kopia postanowienia Seymiku Krakowskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa krakowskiego zebranego w Proszowicach w dn. 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; podpis. w oryg. Bernard Maciejowski bp krakowski, Mikołaj Zebrzydowski wojewoda i generał krakowski, Paweł Marchocki starosta czchowski i deputat sejmikowy oraz Melchior Michałowski pisarz grodz. krakowski; odpis z kopii współcz.] k. 277-279v.
  • Nr 156. "Kopia postanowienia Seymiku Łęczyckiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa łęczyckiego zebranego z powodu panującej zarazy we wsi król. Dzierzbiętów zamiast w Łęczycy w dn. 16 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z akt grodz. łęczyckich] k. 280-281.
  • Nr 157. "Kopia postanowienia W[oiewo]dztwa Sandomirskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa sandomierskiego zebranego w Opatowie w dn. 17 XII 1604 r. dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 282-284v.
  • Nr 158. "Kopia postanowienia W[oiewo]dztwa Lubelskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku województwa lubelskiego, zebranego w Lublinie zapewne w dn. 16 lub 17 XII 1604 r., dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 285-286.
  • Nr 159. "Kopia postanowienia rozdwoionego Seymu Lubelskiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku powiatowego Ziemi łukowskiej i powiatu urzędowskiego leżących w woj. lubelskim, zebranego w Lublinie w dn. 17 XII 1604 r., dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 287-288.
  • Nr 160. "Kopia postanowienia Seymiku Powiatu Drohickiego (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku powiatu drohickiego w woj. podlaskim, zebranego w Drohiczynie w dn. 20 XII 1604 r., dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; odpis z kopii współcz.] k. 289-290.
  • Nr 161. "Kopia postanowienia Seymiku Warszawskiego zgodnego z Raciążkim, nie we wszystkim iednak (...)" [kopia instrukcji poselskiej sejmiku woj. płockiego i mazowieckiego, zebranego w Warszawie w dn. 4 I 1605 r., dla deputatów na sejm walny kor. w Warszawie 20 I 1605; podpis. w oryg. (akta grodz.) Andrzej Rukowski podstarości warszawski, sprawdz. Dąbrowski; odpis z ksiąg grodz. warszawskich] k. 291-292v.
  • Nr 162. [List kasztelana sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego do wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego (zm. 1623) (szczegółowe wieści z Wołoszczyzny: m.in. ks. Michał Korybut Wiśniowiecki stoi w Jassach wraz z Aleksandrem Mohyłą (synem nieżyjącego już hospodara mołdawskiego Jeremiego i wdowy po nim Elżbiety zd. Csomortany, a bratem Konstantego), dysponując ok. 8 tys. miernego wojska, w Tekuczu zaś przy granicy z Mołdawią obozuje z ok. 2 tys. doborowych żołnierzy magnat kresowy ks. Samuel Korecki, który w ostatnim czasie miał cztery zwycięskie bitwy z Turkami i Tatarami, a w ostatniej z nich wielu z nich wyciął, innych zaś wziął do niewoli; plotka głosi, że król chciałby pozbawić urzędów hetmana i podskarbiego); Stobnica, 10 II 1616] k. 293-294v.
  • Nr 165. [List jak wyżej (czausz od sułtana tur. pojechał do króla, ale o szczegółach misji nic bliżej nie wiadomo; dochody z poborów nie wystarczą na walkę z nieprzyjacielem, trzeba będzie stanąć osobiście do obrony kraju; ks. Samuel Korecki świetnie wprawdzie zwyciężył, ale został ciężko ranny; choroba uniemożliwiła kasztelanowi wyjazd na sejm); Stobnica, 26 II 1616] k. 295-295v.
  • Nr 163. [List jak wyżej (wiadomość z Rusi o rzekomym otruciu ks. Michał Wiśniowieckiego i próbie otrucia jego żony, która jest bardzo chora; ścięcie posłów wysłanych do Turcji po chorągiew wojska; relacja przybyłego z Krakowa Szczuckiego o podwójnej kradzieży i odzyskaniu skrzynki z protokołami [relacja zajmująca 2/3 listu przekreślona ręką pisarza listu]); Stobnica, 11 II 1616] k. 296.
  • Nr 164. [List podstarościego śniatyńskiego Zygmunta Żebrowskiego do wojewody kijowskiego i hetmana polnego Stanisława Żółkiewskiego (hospodar Stefan Tomsza II (zm. po 1623) ponownie zajął Jassy, towarzyszy mu podobno pasza z Silistry i wojewoda multański Radu Mihnea wraz z 10 tys. Tatarów; ks. Samuel Korecki dwukrotnie podjeżdżał najeźdźców, ale z powodu przewagi liczebnej wroga wycofał się ku granicy do Chocimia; z powodu zagrożenia na Pokuciu wszyscy obrońcy schronili się do zamków); Śniatyń, 16 II 1616; autograf] k. 298.
  • Nr 166. [List wojewody podolskiego Stanisława Lanckorońskiego z Brzezia (ok. 1585-1617) do wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego (najpierw Tatarzy ubiegłej jesieni, a teraz kozacy z zaciągu wołoskiego spustoszyli prawie zupełnie dobra wojewody, dlatego prosi Ossolińskiego o uchwalenie na sejmiku artykułu o zaprzestaniu rozszerzania wpływów na Wołoszczyźnie za cenę narażania terytorium własnego kraju i jego interesów na odwetowe najazdy i grabieże dokonywane przez wojska państw ościennych); Podhajce, 28 II 1616] k. 299.
  • Nr 167. [List kasztelana sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego do wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego (opisuje swoje problemy ze zdrowiem i podjętą kurację; donosi, iż Wołosi z Tatarami zwyciężyli kozaków, a ks. Samuel Korecki pokonał Turków i Tatarów, biorąc przy tym 300 jeńców); Stobnica, 8 IV 1616; autograf] k. 300-301v.
  • Nr 168. [Kopia współczesna uniwersału wojewody kijowskiego i hetmana polnego Stanisława Zółkiewskiego (wezwanie do udziału w obronie ojczyzny przed grożącym niebezpieczeństwem turecko-tatarskim); Żółkiew, 25 VI 1616] k. 302-303.
  • Nr 169. [List kasztelana sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego do wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego (obóz hetmana, który przed tygodniem wyruszył z Żółkwi, przewidziano nad Smotryczem, w dość ciasnym miejscu między rzekami, Tatarów według zeznań jeńca tatarskiego ma być 130 tys.; Skinder Pasza razem z Ibrahim Paszą na czele 60-tys. armii tur. opanowali Multany, gdzie osadzili na tronie hospodarskim Raduła wyparłszy stamtąd Polaków; Raduł zjednał sobie Turków wysyłając sułtanowi hospodara Stefana Tomszę wraz z jego skarbami, w ich ręce wpadła także jego rodzina oraz księżna kozacka, nie wiadomo natomiast, czy zdołał zbiec ks. Samuel Korecki (według informacji, jakie dotarły do podczaszego, rodzina Tomszy uciekła do Chocimia, a Korecki do Kamieńca Podolskiego, a za nim nawet do 5 tys. żołnierzy ocalałych z pogromu); Tyszkiewicz uciekł do Jaroszowa; poselstwo czauszów tur. do króla pol. w sprawie Kozaków i Wołochów; według wieści od Czermińskiego ks. Korecki nie przybdzie na sejmik do Opatowa; Zborów, 16 VIII 1616; częśc. autograf] k. 304-304v.
  • Nr 170. [Kopia współczesna laudum szlachty województwa sandomierskiego (prośba do króla o zgodę na zwołanie pospolitego ruszenia w Ziemi sandomierskiej wobec zagrożenia najazdem turecko-tatarskim w celu zapobieżenia klęskom, jakie poniosły już ziemie ukraińskie); Sandomierz, 4 VIII 1618] k. 306-306v.
  • Nr 199. "Kopia listu Jerzego Mniszka do Krola (...)" [autor: wojewoda sandomierski (ok. 1548-1613); treść: tłumaczy się ze zwłoki w terminowym spłacaniu różnych rat i należności do skarbu kor. i prosi o kolejną prolongatę; prosi o odłożenie do swego przyjazdu sprawy sąd. z mieszczanami samborskimi z poruczenia ks. Pomaskiego i podkomorzego przemyskiego; wielu żołnierzy przeszło już (inni przechodzą, a następni gotują się do drogi) przez Ziemię samborską na Węgry, wyrządzając wiele szkód (w Ziemi lwowskiej spisywał je komornik Gołkowski); niezadowoleni z żołdu żołnierze kwarciani i oddziały w Inflantach grożą zawiązaniem konfederacji; Sambor, 24 V 1603] k. 352-352v.
  • Nr 200. "Kopia listu Hawryła Krutniewicza do Krola (...)" [autor: starszy nad wojskiem Kozaczyzny zaporoskiej; treść: usprawiedliwia wojsko kozackie w sprawie przedwczesnego wymówienia służby z powodu katastrofalnych warunków bytowych i powrotu na Sicz w trakcie wojny inflanckiej; zaprzecza, jakoby kozacy splądrowali i zniszczyli król. miasto Witebsk, gdyż to wojsko z miasta przypuściło atak, zaś bitwę stoczyli kozacy jedynie w obronie własnej; spore siły tatarskie przeprawiły się przez Dniepr, ale okazało się, że są to posiłki tur., a nie atak na Polskę; przez Polnyka Silicza i Michała Zborowskiego posyła królowi tegoż jeńca w celu przeprowadzenia dalszego przesłuchania; Kijów, 30 V 1603] k. 353-354.
  • Nr 201. "Kopia listu Ławryna Piaseczyńskiego do Krola (...)" [treść: woj. bracławskie nie wzbrania się z wydaniem poboru, odłożyli go tylko do roków ziemskich w celu porozumienia się z województwami ościennymi; sprawę między starostą ostrogskim a tamtejszymi mieszczanami i bojarami rozsądził zgodnie z instrukcją król., choć widać wyraźnie, że nie cieszy się on tam autorytetem; mobilizacja w Wlk. Ks. Moskiewskim z powodu ujawnienia się w Polsce Dymitra Samozwańca, rzekomego syna cara Iwana Groźnego; Tatarzy rozgniewani ciągłymi najazdami i rabunkami kozaków na pograniczu tatarskim, a także ich działaniami na morzu, zburzeniem Śmiełu i innych posiadłości tur. koncentrują się nad rz. Inguł na Dzikich Polach i planują odwetową wyprawę na Polskę; Fornisz (?), 20 X 1603] k. 355-355v.
  • Nr 202. "Kopia listu Janusza X. Ostroskiego do Krola (...)" [autor: kniaź, wojewoda wołyński i kasztelan krakowski (1554-1620); treść: od kilku lat zna Dymitra Samozwańca i jego ciekawy życiorys; trzeba jak najszybciej rozwiązać kwestię inflancką; obiecuje poczynić starania przez swoich ludzi na Ukrainie o więźniów tatarskich; Ostróg, 2 III 1604] k. 356.
  • Nr 203. "Kopia listu Zyg[munta] Kazanowskiego do Zbig[niewa] Ossolińskiego (...)" [autor: podkomorzy kor., pułk. wojsk kor. (ok. 1563-1634), adresat: podkomorzy i wojewoda sandomierski (zm. 1623); treść: upominek od Ossolińskiego, przekazany za pośrednictwem jego syna Maksymiliana dla przyszłej żony Grzybowskiego, zostanie jej wręczony na weselu; hetman kor. obawia się zagrożenia tur.; według niepotwierdzonych wiadomości Moskwa ma zawrzeć trzletni pokój, korzystny wyłącznie dla nich; ks. Dymitr Wiśniowiecki wysłał ks. Samuela Koreckiego przeciwko wojewodzie Stefanowi Tomszy, a sam został w Jassach przy swoim hospodarze; Warszawa, 6 I 1616] k. 357-357v.
  • Nr 204. "Kopia listu P[ana] Zyg[munta] Kazanowskiego do Zbig[niewa] Ossolińskiego (...)" [treść: sprawa sprzedaży majętności pułkownika w Czepielowie; prośba o przesłanie podstarościemu krakowskiemu dokumentu daniny od opiekunów Zamoyskiego w celu spisania kopii i odesłania jej Zamoyskiemu; z Turcji nie ma żadnych pewnych wieści, dlatego jedzie tam poseł Kochański; sułtan tur. chciał na miejscu wojewody Stefana Tomszy osadzić Kaspra Greczyna, ale w międzyczasie Polacy wpadli do Wołoch, pokonali Tomszę i wprowadzili na tron hospodarski swojego kandydata; Warszawa, 25 I 1616] k. 358-358v.
  • Nr 205. "Kopia listu Janusza X. Ostrogskiego do Zbig[niewa] Ossolińskiego (...)" [treść: nie wiadomo, co się stało z ks. Samuelem Koreckim; Skinder Pasza ma stanąć po tamtej stronie Dniestru 10 IX i rozpocząć rozmowy pokojowe z hetmanem kor.; niedobre nowiny z Moskwy, zarówno od strony granic z Litwą, jak i z Ukrainą: zburzono niedawno Ostroż, Lubecz i Homel, ks. Wiśniowieckiemu zniesiono duże miasto Horoł, bpowi zaś kijowskiemu miasto i zamek nabiałowieski, posuwają się na Kijów, zniósłszy wszystkie osady w okolicach ujścia Desny do Dniepru; Świerna k. Opatowa, 3 IX 1616] k. 359.
  • Nr 206. "Kopia listu Mar[cina] Szyszkowskiego Bis[kupa] Płockiego do W[oiewo]dy San[domierskiego] (...)" [autor: Marcin Szyszkowski (1554-1630), kanclerz kapituły krakowskiej, bp płocki i krakowski, adresat: wojewoda sandomierski Zbigniew Ossoliński; treść: prośba o zniesienie na przyszłym sejmiku deputackim ustaw przyjętych na popisie sandomierskim, które mogą okazać się szkodliwe dla dobra państwa i powagi króla; Warszawa, 6 IX 1616] k. 360.
  • Nr 171. [Kopia współczesna uniwersału wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego do szlachty powiatu radomskiego (zobowiązanie starosty sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego do wybrania przeznaczonych na wojsko pieniędzy z drugiego poboru i z czopowego oraz do zebrania żołnierzy pod chorągwią swego województwa; prośba do króla o wydanie zgody na zwołanie pospolitego ruszenia); Sandomierz, 4 VIII 1618] k. 307-307v.
  • Nr 172. [Kopia współczesna listu wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego do starosty sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego (zlecenie zaciągu żołnierza powiatowego za pieniądze z poboru uchwalonego na ostatnim sejmiku); b.d., ale zapewne Sandomierz, 4 VIII 1618] k. 308.
  • Nr 173. [Kopia współczesna (koncept?) listu wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego do króla (wszystkich przeraziła wiadomość o rzekomym podejściu Tatarów pod Przemyśl; przesyła uchwały woj. sandomierskiego w sprawie zorganizowania obrony prosi o wici na pospolite ruszenie); Sandomierz, 5 [popr. z 4] VIII 1618; nieznaczne skreślenia i dopiski w tekście] k. 309-309v.
  • Nr 174. [Kopia współczesna (koncept?) listu wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego do podkanclerzego kor., bpa Henryka Firleja z Dąbrowicy (przedstawia trudną sytuację w Ziemi sandomierskiej w związku z zagrożeniem tatarsko-tureckim i prosi o dołożenie starań w sprawie uzyskania jak najszybszej odpowiedzi króla, potrzebnej do przygotowania obrony); Sandomierz, 5 [popr. z 4] VIII 1618; nieznaczne skreślenia i dopiski w tekście] k. 310-310v.
  • Nr 175. [Kopia współczesna listu abpa gnieźnieńskiego Wawrzyńca Gembickiego (1559-1624) (w sprawie uchwały sandomierskiej radzi wstrzymać wysłanie uniwersałów na pospolite ruszenie dla woj. sandomierskiego, bo w przeciwnym razie należałoby je wysłać do wszystkich województw, co może wywołać zamęt, następnie ogłosić wycofanie się Tatarów na Wołoszczyznę, utrzymując jednak, iż Skinder Pasza i Ibrahim Pasza Budziacki zamierzają wkroczyć do Korony, a wojsko powiatowe odesłać do obozu, prosząc wszakże tamtejszą szlachtę o pozostawanie w gotowości i czekanie na decyzje króla; podobnie należałoby ostrzec województwa graniczące z Rusią); b.m.d.] k. 311.
  • Nr 176. [List starosty sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego do wojewody sandomierskiego Jana Zbigniewa Ossolińskiego (obszerna relacja na temat stanu własnych dóbr, swej doli żołnierskiej i trudów wojennych, potyczek i walk z Tatarami (Kantymir murza) i Turkami (kałga sułtan), którzy po doznanych porażkach odeszli na Wołyń, o wzięciu do niewoli tatarskiej ks. Janusza Poryckiego, którego rotę jazdy i piechoty zupełnie rozbito, oraz zapowiedzi sułtana o rozpoczęciu w przyszłym roku nowej wojny z Polską w odwet za łupieżczą wyprawę kozaków na wykwintny pałac i jego otoczenie w odległości 3 mil od Konstantynopola); Żynkowo, X 1618] k. 312-315v.
  • Nr 177. "Kopia listu Zygmunta 3. [!] do Zbigniewa Ossolinskiego W[oiewo]dy San[domierskiego] (...)" [treść: król składa sejm walny kor. na 22 I przyszłego roku w Warszawie w celu omówienia najważniejszych spraw państw.: przyjęcia strategii obrony kraju przed wojskami tatarskimi i tureckimi, które spustoszyli niemal całą Ukrainę i Pokucie i nadal grożą Rzeczypospolitej, oraz stosunków z Moskwą i sytuacji w Inflantach; Warszawa, 25 X 1618] k. 316-316v.
  • Nr 178. [List króla do wojewody sandomierskiego Zbigniewa Ossolińskiego (wysyła posła do sułtana tur. w sprawie zawarcia pokoju, ale ponieważ nie można zupełnie wierzyć ani Turkom, ani Tatarom, trzeba dać posłom na sejmie możliwość pełnego stanowienia o warunkach obrony); Warszawa, 21 XI 1618; podpis króla] k. 317-317v.
  • Nr 179. [Popis szlachty, która stawiła się na pospolite ruszenie z województwa sandomierskiego w dn. 27 IX 1621 r. wraz z aktem obrania sobie dowódców wojsk.; podpis. na k. 319v: Zbigniew Ossoliński z Tęczyna wojewoda, Mikołaj Ligęza z Bobrku kasztelan, Maksymilian Ossoliński chorąży, Paweł Pruszyński sędzia i Jan Gnoiński podsędek sandomierski; na k. 319 dopisek ołówkiem: "[rkps] znaleziony w luźnych Ms 1540"] k. 319-327v.
  • [lista 360 nazwisk spisanych w zasadniczym zrębie jedną ręką] k. 320-327v.
  • [Nr 180.] "Popis Xięstw Oswięcimskiego ÿ Zatorskiego Ziechanÿch pode Lwow za Uniwersalem Krola Je[g]o M[os]ci na pospolite ruszenie pro die 4 Octobris Anno 1621" [lista 67 nazwisk wtórnie numerowanych; obóz pod Lwowem, 4 X 1621] k. 329-330.
  • "Popis Pocztow stawionÿch a samÿch nie bÿło" [lista 26 nazwisk wtórnie numerowanych] k. 330v-331.
  • "Popis Pocztow od Wdow" [lista 19 nazwisk wtórnie munerowanych] k. 331.
  • "Popis Miast do Powiatu tego nalezących" [wymieniono Oświęcim, Kęty i Wadowice; cały dok. spisano w obozie pod Lwowem 18 X 1621, podpis. w nieobecności kasztelana oświęcimskiego starosta oświęcimski Piotr Komorowski hr. na Liptowie] k. 331v.
  • Nr 186. "Kopia listu Jeremieia Mohiły do Krola (...)" [treść: trzej bracia Buzowscy zbuntowali całą Wołoszczyznę przeciwko bratu Mohyły Szymonowi i okrążyli ją ze wszystkich stron; żołnierze pol., którym od pół roku nie wypłacono żołdu, nie chcieli pospieszyć mu z pomocą, dopóki nie dostali 28 tys. złp przeznaczonych dla króla; Jassy, 30 VI 1601] k. 332-332v.
  • Nr 182. [List wojewody i hospodara wołoskiego (Radu Mihnea? zm. 1626) do hetmana polnego Stanisława Koniecpolskiego (Tatarzy zawrócili od Dniestru i rozpoczęli marsz w kierunku Multan, niszcząc wszystko po drodze, a od 12 dni pustoszą ziemię multańską; hospodar z braku dostatecznych sił nie może wystąpić przeciw agresorom); Suczawa, 23 IX 1624] k. 333.
  • [Nr 183.] [Kopia współczesna (czystopis?) listu króla do szacha perskiego Zofiego (oficjalne gratulacje z okazji wstąpienia na tron po śmierci swego ojca Abbasa); Tykocin, 4 I 1631] k. 335-336.
  • Nr 184. "Kopia listu Jerzego Mniszcha W[oiewo]dy Sando[mirskiego] do Krola (...)" [treść: prosi o nieskładanie pozwu sąd. w związku z niezapłaceniem w terminie na św. Jana raty w wysokości 16488 złp 20 gr, którą uiści w ciągu kilku niedziel, a także prolongowanie spłaty drugiej raty płatnej na św. Bartłomieja; zdanie sprawy ze spłacania rat z żup solnych i innych dzierżaw; prośba o przysłanie komisarzy król. do wyceny szkód powstałych w jego dobrach, co ma bezpośredni wpływ na wysokość płaconych przezeń podatków; przez Samborszczyznę nie przeszedł nikt na służbę wojsk. do obcych państw (zgodnie z instrukcją król. nie wolno było nikogo przepuszczać); hospodar wołoski ks. Michał Waleczny na wieść o niepokojach w Siedmiogrodzie zostawił swe wojsko na Wołoszczyźnie i z oddziałami w sile tysiąca kilkuset koni wyruszył tamże; Sambor, 11 VII 1600] k. 337-337v.
  • Nr 185. "Kopia Responsu od Krola danego Zaporozcom (...) Respons Je[go] Kro[lewskiej] M[oś]ci Starszemu i wszem Mołoicom Woyska Zaporoskiego przez Jmc X. Podkanclerzego dany; w Korczynie, Dnia 25 Octobra 1600" [treść: wszystkie ważne sprawy będą omówione na najbliższym sejmie; król poleca hetmanowi wypłacić kozakom tymczasowo 6000 złp tytułem żołdu i umundurowania, zawiesić do sejmu wydawanie wyroków banicji, rozesłać mandaty do starostów; Trechtymirów pozostaje aktualnie w rękach dotychczasowego posesora, o jego dalszych losach zadecyduje sejm] k. 338.
  • Nr 181. [List polecający króla do wielkiego wezyra tur. (poleca Piotra Mohyłę (1597-1647), syna wojewody wołoskiego Szymona, jako kandydata do tronu wołoskiego); Warszawa, 15 X 1622] k. 339.
  • Nr 187. "Kopia listu Henrika Firleia do Krola (...)" [autor: Henryk Firlej z Dąbrowicy (1574-1626), sekretarz król., późn. podkanclerzy, abp gnieźnieński i prymas Polski; treść: posyła królowi jubileusz papieski dla wojsk kor.; ces. gen. Jerzy Basta pokonał ks. siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego; opierając się na informacjach od nuncjusza papieskiego z Pragi papież twierdzi, że cesarz nie zamierza wkraczać do Multan, zajęty pacyfikacją Siedmiogrodu, a poza tym gen. Basta nie dostał takiego rozkazu od ces., nie udzieli też pomocy Michałowi Walecznemu, który sam ma siły niewystarczające do odbicia prowincji; Rzym, 1 IX 1601] k. 340.
  • Nr 188. "Kopia listu B[ernarda] Macieiowskiego do Krola (...)" [autor: bp krakowski; treść: wcześniej donosił królowi, że hospodar Michał Waleczny wraz z gen. Jerzym Bastą pokonał ks. Siedmiogrodu Batorego, teraz zaś otrzymał potwierdzoną wiadomość, że Basta wydał rozkaz zabicia Michała; zaraza wyludniła Kraków jak nigdy dotąd; dojdzie do pojednania kasztelanów krakowskiego z sandomierskim dla zgodnego odprawienia sejmików deputackich; Bejsce, 3 IX 1601] k. 341-341v.
  • Nr 189. "Kopia listu Stan[isława] Golskiego do Krola (...)" [autor: wojewoda podolski (zm. 1612); treść: gorąco popiera pomysł wyjazdu króla do swego wojska walczącego na wojnie; doradza jak najszybsze wsparcie finansowe działań wojennych; wszyscy będą pomagać w razie niebezpieczeństwa wojewodzie lubelskiemu, którego król mianował starszym nad wojskiem kwarcianym; Mukarów, 13 IX 1601] k. 342-342v.
  • Nr 190. "Kopia listu Stan[isława] Karnkowskiego do Jana Zamoyskiego (...)" [autor: abp gnieźnieński i prymas Polski (1520-1603); treść: potwierdza wiadomość uzyskaną od starosty przemyskiego o zgładzeniu przez gen. Jerzego Bastę hospodara Michała Walecznego; prośba o ukrócenie samowoli i zapobieżeniu zdzierstwom podczas pobierania ceł, o czym dowiedział się z deputacji mieszczan poznańskich i pruskich; Tum pod Łęczycą, 20 IX 1601] k. 343-343v.
  • Nr 191. "Kopia listu Karnkowskiego do Krola (...)" [treść: z powodu zarazy w Łęczycy i Piotrkowie wybrał na miejsce zjazdu komisji celnej bezpieczny Tum pod Łęczycą; prośba o nadanie starostwa kruszwickiego rotm. Piotrowi Łaszczowi zasłużonemu w walkach na Wołoszczyźnie u boku Wacława Bekiesza przeciwko hospodarowi Michałowi Walecznemu, tym bardziej że dotychczasowy starosta chce je rezygnować na jego rzecz; Tum pod Łęczycą, 4 X 1601] k. 344.
  • Nr 192. "Kopia listu M[ikołaja] Zebrzydowskiego do Krola (...)" [autor: wojewoda i generał krakowski (1553-1620); treść: winszuje zwycięstwa w Inflantach; gen. Jerzy Basta mimo utracenia w walkach kilkunastu tys. ludzi wzmacnia swoje siły; Kaniza jeszcze nie zdobyta; siły, które zdobyły Białogród, skierowały się na Buzów, ale gdy pod Białogród podeszło 80 tys. Turków, tamci musieli zarządzić odwrót, spiesząc miastu z pomocą; prośba o decyzję w sprawie przedłużenia służby piechocie zamkowej; Lanckorona, 7 XI 1601] k. 345-345v.
  • Nr 193. "Kopia listu M[arka] Sobieskiego do P[iotra] Tylickiego (...)" [autor: wojewoda lubelski (1549/50-1605), adresat: bp warmiński i podkomorzy kor. (1543-1616); treść: przesyła listy od Tarnowskiego i hospodara mołdawskiego na temat sytuacji w Siedmiogrodzie i Mołdawii; hospodar wołoski wzywa wojewodę do siebie w niebezpieczeństwie, ale ten jeszcze nie gotowy do wymarszu, gdyż brakuje mu dwóch rotmistrzów husarii; chan krymski zamierza przechodzić Pokuciem, najlepiej byłoby zagrodzić mu drogę pod Haliczem, jeśli zaś pójdzie przez Śniatyń, będzie znacznie gorzej; ofensywa Niemców na Wołoszczyźnie nie powinna mieć wielkiego impetu, dużo trudniej będzie obronić Multany; posłał swego zaufanego Olbrychta Łysakowskiego z listami i instrukcją król. do obu hospodarów; Złoczów, 18 VII 1602] k. 346-346v.
  • Nr 194. "Kopia listu Kons[tantego] X. Ostroskiego do Krola (...)" [autor: kniaź, wojewoda kijowski i marszałek Ziemi wołyńskiej (1526-1608); treść: zagrożenie ze strony Moskali, którzy niedawno znieśli osadę należącą do ks. Wiśniowieckich, terenów Kijowszczyzny, zwłaszcza w czasie obrad trybunału województwa, na który zjeżdża cała przedniejsza szlachta; obiecuje zwrócenie uwagi na ruchy wojsk tatarskich, które mają przechodzić do Węgier, i w razie potrzeby wesprze wojewodę lubelskiego; Ostróg, 20 VII 1602] k. 347.
  • Nr 195. "Kopia listu M[arka] Sobieskiego do Krola (...)" [treść: dworzanin wojewody Łysakowski, wysłany do obu hospodarów z misją odebrania długu należnego królowi, osobiście zda relację ze swego poselstwa; wojewoda czeka nad Dniestrem na koncentrację rot i obiecane posiłki, aby z odpowiednimi siłami zajść drogę Tatarom idącym czy to przez Pokucie, czy to Czarnym Szlakiem, a następnie wejść do Ziemi wołoskiej; Skała, 9 VIII 1602] k. 348.
  • Nr 196. "Kopia listu P[awła] Łąckiego do Ławry[na] Piaseczyńskiego (...)" [adresat: sekretarz król. i podkomorzy brasławski (zm. 1604/06); treść: prosi o listowne powiadomienie króla o wysłaniu przez hospodara pieniędzy za pośrednictwem posłów delegowanych na sejm kor., stąd wynikłe opóźnienie; Garda, 30 I 1603] k. 349.
  • Nr 197. "Kopia listu Stan[isława] Golskiego do Krola (...)" [treść: usprawiedliwia swoją nieobecność przed królem, jako zadość uczynienie przesyła mu w prezencie karego konia tureckiego; wedle informacji od sandżakbeja z Tehinii (Bendery) i straży wołoskiej armia tatarska licząca kilkadziesiąt tys. żołnierzy pod dowództwem siostrzeńców chana krymskiego Petrisach Beka i Gilis murzy przeprawiła się pod Oczakowem przez Dniestr z zamiarem zaatakowania Korony, o czym niezwłocznie zawiadamia pogranicznych starostów (co najgorsze, nie ma w tych stronach ani wojska pol., ani żadnego z hetmanów; Bar, 19 II 1603] k. 350-350v.
  • Nr 198. "Kopia listu Sta[nisława] Żółkiewskiego do Krola (...)" [treść: o żołnierzach, którzy najechali dobra Ujście, dowie się król z listu abpa lwowskiego; obawa zawiązania konfederacji i wywołania tumultów przez wojsko służące w Inflantach; pobór w Ziemi lwowskiej przebiega bez zarzutu, w innych ziemiach woj. ruskiego pojawiły się trudności, ale wynikające nie z obowiązku jego uiszczania, ile z kontrowersji co do samych poborców; Lwów, 10 V 1603] k. 351.
  • [Rkps obejmuje akta i korespondencję z lat 1598-1631, kierowaną do króla Zygmunta III Wazy głównie przez hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyłę (ok. 1555-1606) i jego młodszego brata Szymona (ok. 1560-1607), hospodara wołoskiego, a później mołdawskiego, a także kilku najważniejszych dostojników państwowych z grona pogranicznych magnatów pol., jak starosta kamieniecki i generał ziem podolskich Jan z Potoka Potocki (ok. 1554-1611) czy wojewoda lubelski Marek Sobieski (1549/50-1605), a dotyczącą głównie skomplikowanej sytuacji społeczno-polityczno-wojskowej w Mołdawii, na Wołoszczyźnie i w Księstwie Siedmiogrodu związanej z walką o strefy wpływów w tej części Europy pomiędzy Polską, Turcją, Tatarami i Rzeszą Niemiecką i dążeniami do osadzenia na tronach hospodarskich tych księstw lojalnych sobie władców, począwszy od zajęcia Mołdawii przez ks. Zygmunta Batorego w 1595 r. aż do utraty przez Polskę tej prowincji w 1616 r. i utarczek z Tatarami z 1618 r. Rkps zawiera także instrukcje poselskie i uniwersały sejmików ziemskich. Obejmuje zarówno dok. oryginalne, jak i pewną ilość odpisów (jak w sygn. BK 1398, 1400, 1402 i 1403)].
  • "Panowanie Zygmunta III. Woyna Turecka. Dodatek do niey" k. I.
  • "Treść Listów i różnych Rękopismów w Bibliotece JW. Tadeusza Czackiego znayduiących się" k. II.
  • "Zaymuie przeciąg czasu od 1598 do 1631 Roku (...) Treść tych Rękopismow wyciągał Łukasz Gołębiowski" [streszczenie zawartości rkpsu autorstwa Gołębiowskiego z podaniem ram czasowych kolekcji, krótkim omówieniem sytuacji polityczno-militarnej w wyżej wymienionych krajach z uwzględnieniem nazwisk najważniejszych władców i dowódców wojsk. oraz dat ważniejszych wydarzeń] k. IIv.
  • "Woyna Turecka" [spis dok. zebranych w rkpsie (183 poz.) z podaniem nru bieżącego, nazwiska nadawcy i odbiorcy listu, miejsca i daty jego wystawienia oraz krótkiego regestu] k. III-XI.
  • "Dodatek do Woyny Tureckiey" [dokończenie spisu według wzoru jak wyżej (poz. 184-206), spisane zapewne tą samą ręką, ale pismem wyraźniejszym, bardziej kursywnym i kaligraficznym (może sporządzone później?)] k. XIv-XIIv.
  • Nr 3. [List kard. Cinzio Passeri Aldobrandiniego (1551-1610), byłego nuncjusza papieskiego w Polsce (przesyła odpowiedź papieża Klemensa VIII na list króla pol. w sprawie możliwości zawarcia pokoju z Turcją, a wraz z nią dla lepszej orientacji wydane w tej sprawie brewe papieskie); Rzym, 3 VI 1599] k. 1.
  • Nr 2. [List ces. Rudolfa II Habsburga (1552-1612), króla Czech i Węgier (podziękowania za interwencję u kard. Andrzeja Batorego, jego brata Stefana i całego stronnictwa Batorych w Polsce w sprawie najbliższych planów wobec Habsburgów i obietnica wynagrodzenia im szkód poniesionych w Siedmiogrodzie, ale dopiero po uspokojeniu sytuacji społ.-polit. w prowincji); podpis ces., kontrasygn. Jan Barvitius; Praga, 27 VIII 1598] k. 4-5v.
  • Nr 1. [Koncept listu Zygmunta III Wazy do ces. Rudolfa (cesarz zawiadamia króla pol. o zamieszkach wywołanych w Ks. Siedmiogrodu przez kard. Andrzeja Batorego bez wiedzy pol. monarchy, na co Zygmunt III odpowiada, iż upomniał już listownie w tej sprawie stronnictwo Batorych; królowi pol. zależy również na spokoju w sąsiedniej Wołoszczyźnie będącej w pol. strefie wpływów; nie ma zgody na przejście przez terytorium Polski trudnych do zatrzymania ze względu na swoją liczebność, wyszkolenie i mobilność wojsk tatarskich, zwłaszcza po zakończeniu ostatniego sejmu, który zatwierdził pokój z Turcją i z Tatarami, co umożliwiło rozpuszczenie wojska); Malbork, 16 VI 1598; skreślenia i dopiski redakcyjne w tekście oraz noty marginalne inną ręką] k. 7-7v.
  • Nr 4. [Uniwersał ces. Rudolfa do miasta Elbląga (prośba o udzielenie materialnego wsparcia na wojnę z Turcją); tekst niem. na ark. folio, druk. frakturą; podpis ces., kontrasygn. An. Hanniwaldt; Praga, 23 VIII 1599; dok. wcześniej konserwowany (bibułka japońska)] k. 9.
  • Nr 5. [Uniwersał ces. Rudolfa do miasta Gdańska (prośba jak wyżej); tekst niem. na ark. folio, druk. frakturą; podpis ces., kontrasygn. An. Hanniwaldt; Praga, 23 VIII 1599; dok. wcześniej konserwowany (jak wyżej oraz wypełnienie znacznego ubytku masą pap.)] k. 10.
  • [bez numeracji] [List kard. Andrzeja Batorego (1563-1599), ks. Siedmiogrodu (wysyła z listem dworzanina Fabiana Plemięckiego, prosi o przysłanie reszty pieniędzy z rocznej asygnaty król. na bieżące wydatki, aby nie musiał pożyczać gdzie indziej, oraz pary potrzebnych mu do zaprzęgu pięknych koni); ostatnie zdanie listu dopisane własnoręcznie przez nadawcę; Rzym, 23 VII 1586] k. 11.
  • [bez numeracji] [List kard. Andrzeja Batorego do Jacka Młodziejowskiego (zm. 1604), podskarbiego nadwornego kor. i starosty krzeczowskiego (prosi o przysłanie należnych pieniędzy, aby miał za co żyć w Rzymie, oraz wyraża jako dostojnik kościelny gorące poparcie dla sprawy rewindykacji na drodze procesowej kościelnej wsi Jadowniki z rąk Lugowskiego, który mimo wielokrotnie podejmowanych prób nie chciał załatwić sprawy polubownie); ostatnie zdanie, podobnie jak wyżej, dopisane własnoręcznie przez kardynała; Rzym, 23 VIII 1586] k. 13.
  • [bez numeracji] [List nadawcy do adresata jak wyżej (prośba o wpłynięcie na króla elekta podczas zwołanego na 2 II 1587 r. sejmu konwokacyjnego w Warszawie w sprawie wydania pomyślnego dla Batorego wyroku w procesie ze szlachtą o nazwisku Kołek (h. Trąby?), wytoczonej przez kardynała z powodu uciążliwego sąsiedztwa); Rzym, 3 I 1587] k. 15.
  • [Nr 6.] [List kard. Andrzeja Batorego do króla Zygmunta III Wazy (broni dobrego imienia swego brata, ks. siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego (1572-1613), oraz zapewnia o lojalności obu braci względem króla pol. wbrew oszczerstwom nieprzyjaciół); Alba Iulia, 26 IX 1599 (odczyt niepewny, dwie ost. cyfry nieczytelne z powodu zalania kleksem atramentu)] k. 17.
  • Nr 7. [List Jana Zamoyskiego (1542-1605), kanclerza i hetmana wlk. kor. (na wiadomość od króla o planowanym powrocie wojsk tatarskich z Węgier przez terytorium Polski odpowiada, iż w tym stanie rzeczy najlepsza dla nich droga z Zagrzebia wiedzie na Jaśliska (w pow. sanockim), chyba że w braku oporu zapędzą się w wyżej, i doradza koncentrację wojska w tym rejonie oraz rozesłanie uniwersałów do pogranicznych starostw i szlachty w celu sformowania dodatkowych sił z prywatnych pocztów wojsk. i zagrodzenia drogi nieprzyjacielowi; w tym celu pisał już dwukrotnie do kasztelana lwowskiego; aprobuje pomysł króla wysłania ku granicy z posiłkami marszałka kor.); Zamość, 10 XI 1599] k. 18-18v.
  • Nr 8. [List jak wyżej (hospodar wołoski i ks. siedmiogrodzki Michał Waleczny (1557-1601) podburza chłopów w Siedmiogrodzie do zbrojnych wystąpień przeciwko ich panom, mordowania całych rodzin i grabieży majątków, co może skutkować podobną rewoltą chłopską na Ukrainie czy w górach; dlatego król winien zadbać o bezpieczeństwo nie tylko Polski, ale i Wołoszczyzny, nad którą objął protektorat; Tatarzy wrócili z Węgier innym szlakiem niż się spodziewano); Zamość, 16 XI 1599] k. 20-20v.
  • Nr 9. [List hospodara wołoskiego i ks. Siedmiogrodu Michała Walecznego (zdaniem wojewody hospodar mołdawski Jeremi Mohyła oskarżył go o zamiar opanowania Ziemi wołoskiej, czemu zaprzecza i twierdzi zarazem, że to on sam miał paść ofiarą spisku Mohyły z hetmanem Zamoyskim i nieżyjącym już kard. Andrzejem Batorym (zamordowany 1599) w celu wydania go żywego Turkom, na co gotowy jest przedstawić dowody w postaci listów pisanych przez nich do Porty); Preszów, 11 III 1600] k. 22-22v.
  • Nr 10. [List Prokopa Sarapowicza, starszego (hetmana) nad wojskiem zaporoskim (Kozacy przyrzekli służyć pod rozkazami hospodara Michała Walecznego, ponieważ obiecał im godziwy żołd i walkę z niewiernymi, tj. Turkami, ale skoro zamierza wkroczyć na Wołoszczyznę, umowa zostanie zerwana; prośba o zniesienie banicji nałożonej za kozackie najazdy i przywrócenie praw obywatelskich; nieznośny ucisk ze strony dzierżawców królewszczyzn na Ukrainie; z zeznań jeńca tatarskiego ujętego pod Perekopem w Taurydzie wynika, iż chan krymski powrócił z Węgier tylko z częścią wojska w liczbie kilku tys. ludzi i zaraz wydał rozkaz mobilizacji wszystkim poddanym na Krymie i Nahajcom (jedna z ord tatarskich); pozostałe prośby przedłoży poseł król. Wolmirz Czertnicki oraz dwaj posłańcy kozaccy z listem do króla); Zaporoże, 17 III 1600] k. 24-24v.
  • Nr 11. [Kopia współczesna odpowiedzi Zygmunta III Wazy na dwa listy hospodara wołoskiego Michała Walecznego (upomnienie hospodara z powodu najazdu na Mołdawię; jeżeli Michał ma dowody na istnienie spisku na swoje życie, zawiązanego przez hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły z hetmanem kor. Janem Zamoyskim w celu wydania go żywego Turkom, niech je okaże (por. list nr 9)); Warszawa, 6 IV 1600; na odwrocie próby pióra] k. 26.
  • Nr 13. [List Zygmunta III Wazy do ces. Rudolfa II Habsburga (posyła sekretarza król. Sędziwoja ze skargą na hospodara wołoskiego Michała Walecznego z powodu jego ataku na Wołoszczyznę, rozproszenia wojska wojewody wołoskiego Jeremiasza Mohyły i pościg za nim aż pod Chocim); Warszawa, 13 VI 1600; podpis króla] k. 27-28.
  • Nr 14. [List ks. elektora Rzeszy Wolfganga von Dalberga (1538-1601), bpa mogunckiego (niedopełnienie dotychczas niektórych warunków Traktatu będzińskiego z 1588 r., na co żali się król pol., spowodował zdaniem abpa wybuch wojny tureckiej; hospodar wołoski Michał Waleczny wkroczył do Mołdawii zmuszony ratować się ucieczką przed prześladowaniem i zasadzkami na Wołoszczyźnie, a nie w celu zbrojnego wystąpienia przeciwko Rzeczypospolitej); Moguncja, 28 VI 1600] k. 29-30v.
  • Nr 15. [List starszego (hetmana) wojska zaporoskiego Samuela Koszki (zm. 1602) w imieniu własnym oraz pułkowników, sotników, atamanów i całego wojska Kozaczyzny zaporoskiej (Kozacy odpowiadają pozytywnie na wezwanie komornika król. Stanisława Sierakowskiego dot. wejścia na służbę króla pol., prosząc w zamian o godziwy żołd, zniesienie banicji, potwierdzenie przywilejów nadanych przez króla Stefana Batorego oraz ograniczenia ucisku ze strony starostów i dzierżawców na Ukrainie); Zaporoże, 1 VII 1600] k. 31.
  • Nr 16. [Koncept listu króla Zygmunta III Wazy do chana krymskiego Chazi Gereja (wobec potwierdzenia w obecności posła tatarskiego Dziantymiragiego (?) przymierza zawartego swego czasu z chanem przez hetmana Zamoyskiego pod Cecorą strona polska przekazała na znak przymierza podarunki i złożyła obietnicę wysłania następnych; dla omówienia szczegółowych warunków miał być też wysłany do Ordy poseł Ławryn Piaseczyński, podkomorzy bracławski, ale król pol. wstrzymał jego wyjazd do czasu wyjaśnienia przez chana sprawy rzekomych przyjaznych kontaktów i pomocy wojskowej udzielonej hospodarowi wołoskiemu Michałowi Walecznemu w zajęciu Ziemi Erdelskiej i zaatakowaniu sąsiedniej Ziemi Bogdańskiej, należącej do sprzymierzonego z Polską wojewody mołdawskiego Jeremiego Mohyły; w tym celu zatrzymuje się posła tatarskiego Ezembiego kupczackiego, który właśnie przybył do Polski, do czasu powrotu wysłanego specjalnie w tej sprawie do Tatarów gońca; hetman Zamoyski otrzymał rozkaz ruszenia Mohyle z odsieczą, zwłaszcza wobec wieści o koncentracji oddziałów tatarskich nad granicą pol.; Warszawa, 8 VIII 1600; dopiski i skreślenia w tekście] k. 32.
  • Nr 17. [Minuta listu króla Zygmunta III Wazy do hospodara wołoskiego Michała Walecznego (odpowiedź na wiadomość o ataku zbrojnym wojewody na Ziemię mołdawską i wyparcie stamtąd sprzymierzonego z Polską Jeremiego Mohyły: tłumaczenie swoich decyzji i działań post factum jest nie do przyjęcia; nakazuje wycofanie się z Mołdawii i ustąpienie przed wojskami pol. z jednoczesnym powiadomieniem hetmana wlk. lub polnego i jego przybocznej rady; przesyła glejt dla posłów wojewody delegowanych na sejm); Warszawa, 8 VIII 1600 (dzień i miesiąc wpisany inną ręką na wolnym miejscu)] k. 33.
  • Nr 18. [List ces. Rudolfa II Habsburga (hospodar wołoski Michał Waleczny nie napadł na Mołdawię z rozkazu i z pomocą ces., który przeciwnie, posyłając doń za pośrednictwem radcy ces. dra Pezziego obiecane przed dwoma laty posiłki przeciwko wojskom tureckim, polecił mu wycofać się stamtąd i strzec granic węgierskich); Praga, 15 VII 1600; podpis ces., kontrasygn. Jan Barvitius i Rudolf Coraducius] k. 34-35.
  • Nr 19. [List ks. siedmiogrodzkiego Zygmunta Batorego (1572-1613) (zgodnie z umową zawartą z ces. w zamian za spełnienie obiecanych warunków ks. miał mu oddać księstwo Siedmiogrodu; ces. zajął je, ale nie dotrzymał warunków umowy, narażając nadto ks. na niebezpieczeństwo utraty życia; wobec tego ten ostatni podjął starania o osadzenie na tronie siedmiogrodzkim swego stryjecznego brata, kard. Andrzeja Batorego, który w wyniku toczonych walk został tego roku zamordowany; w tej sytuacji z pokorą powierza siebie i księstwo opiece króla pol.); obóz nad Prutem, 10 IX 1600] k. 36-37.
  • Nr 20. [List wojewody sandomierskiego Jerzego Mniszcha (ok. 1548-1613) (wyrażenie obawy o ewentualność zaatakowania wojsk kor. lub uderzenia na terytorium Korony z innego kierunku przez oddziały hospodara wołoskiego Michała Walecznego pod pozorem wycofywania się z zajętych terenów); Sambor, 13 IX 1600] k. 38.
  • Nr 21. "Kopia listu Piotra Myszkowskiego do Krola (...)" [autor listu: Piotr (Gonzaga) Myszkowski z Mirowa (ok. 1560-1601), kasztelan wojnicki i wojewoda rawski; treść: odpowiedź w sprawie zwołania kolejnego sejmu walnego: potwierdza potrzebę zwołania w krótkim czasie takiego sejmu, na którym należy m.in. uzgodnić sposób ukarania hospodara wołoskiego Michała Walecznego za najechanie Mołdawii; w razie przedłużającej się w Warszawie zarazy, a nawet w przypadku chwilowego jej zelżenia, doradza złożyć sejm w Lublinie lub Piotrkowie; Mirów, 16 IX 1600] k. 40-40v.
• Hasła przedmiotowe:
  • Aldobrandini, Cinzio (ca 1555-1610)
  • Aldobrandini, Giovanni Francesco kard. (1545-1601)
  • Ali Murza poseł tatarski do Polski 17 w.
  • Ali Pasza namiestnik tatarski w Buzowie (Multany) 17 w.
  • Azygej separatysta turecki w Anatolii 17 w.
  • Baszta, Gyorgy gen. wojsk ces. w kampaniach w Mołdawii, Siedmiogrodzie i na Wołoszczyźnie 16/17 w.
  • Bater Girej murza starszy nad wojskiem tatarskim w kampanii mołdawskiej 1601 17 w.
  • Batory, Andrzej bp warmiński, kard. (1563-1599)
  • Batory Zygmunt ks. Siedmiogrodu (1572-1613)
  • Batryszach bej murza wódz tatarski [siostrzeniec chana krymskiego, br. Gilis murzy] 1603
  • Bekes, Władysław de Kornyath żołnierz w służbie pol. (ca 1568-?)
  • Borysławski podstarości kamieniecki 17 w.
  • Broniowski rotm. w Mołdawii 17 w.
  • Buzowscy (ród) 16/17 w.
  • Cercel, Marco pretendent do tronu multańskiego (ca 1580-przed 1629)
  • Chafis Pasza wielki wezyr tur. 17 w.
  • Chodkiewicz Jan Karol hetman w. lit. wda wileński (1560-1621)
  • Csaky, Istvan gen. siedmiogrodzki (1570-1605)
  • Czertnicki Wolmirz poseł król. do Kozaków zaporoskich (1600)
  • Dalberg Wolfgang von abp Moguncji (1538-1601)
  • Daniłowicz Jan wda ruski (1570-1628)
  • Daniłowicz Mikołaj klan lwowski, podskarbi wlk. kor. (ca 1558-1624)
  • Deszkowski porucznik poległ na Wołoszczyźnie (1602)
  • Dietrichstein, Franciszek bp Ołomuńca (1570-1636)
  • Dymitr Samozwaniec I (car Rosji ; 1582?-1606)
  • Dzian Achmet Gelibej poseł tatarski do Polski
  • Dziantymir aga poseł tatarski do Polski
  • Ebraim Pasza 17 w.
  • Ezembi kupczacki poseł tatarski do Polski 17 w.
  • Firlej, Henryk (abp gnieźnieński ; 1574-1626)
  • Gazi II Girej chan krymski (1551-1607)
  • Gilis murza wódz tatarski [siostrzeniec chana krymskiego, br. Petriszacha murzy]
  • Gołębiowski Łukasz historyk (1773-1849)
  • Golski Jan klan halicki, klan kamieniecki (?-1613)
  • Golski Stanisław wda podolski i ruski (?-1612)
  • Gonzaga gen. ces. dowódca w kampaniach wojennych w Siedmiogrodzie, Mołdawii i na Wołoszczyźnie (1601)
  • Górski Wojciech pułk. dowódca chorągwi kozackiej (1602)
  • Gostomski Hieronim wda poznański (?-1609)
  • Hanniwaldt Andreas von dyplomata radca i komisarz dworu ces. Rudolfa II Habsburga (?-po 1624)
  • Hassan Yemişçi Pasza wielki wezyr turecki
  • Heder Pasza wielki wezyr turecki
  • Horysz hetman wołoski dowódca wojsk mołdawskich w Multanach (1602)
  • Ibrahim Pasza wielki wezyr turecki
  • Kantymir murza wódz Ordy Budziackiej, Dobrudzkiej i Białogrodzkiej (?-1637)
  • Kapi aga wezyr? tur., doradca 4 sułtanów (?-1603)
  • Karnkowski Stanisław (1520-1603)
  • Kasper Greczyn pretendent tur. na hospodarstwo wołoskie (1616)
  • Kazanowski Zygmunt podkomorzy w. kor. (ca 1563-1634)
  • Kizylar Aga nadzorca haremu sułtana (ścięty 1603)
  • Klicki rotmistrz kor., komendant zamku w Chocimiu
  • Kołek szl. pol. 16 w.
  • Komorowski Piotr hr. na Liptowie i Orawie starosta oświęcimski (1580-1640)
  • Koniecpolski Stanisław (ca 1592-1646)
  • Konstantyn Grek poseł tatarski do Polski (1603)
  • Korecki Samuel (?-1622)
  • Kosicki obrońca zamku w Spiszu kapitan lub gen. wojsk pol., walczył z oddziałami węg. gen. Stefana Boczkaja (1604)
  • Koszka Samuel starszy (hetman) Kozaków zaporoskich (?-1602)
  • Krutniewicz Hawryło
  • Łącki Paweł (1603)
  • Lanckoroński Stanisław z Brzezia woj. podolski kaszt. halicki (ca 1585-1617)
  • Łaszcz Piotr rotmistrz król. (?-1619)
  • Lippai Balazs hetman wojsk gen. Stefana Bocskaya na Węgrzech 1604 kapitan węg. hajduków (?-1605)
  • Lubomirski Sebastian klan biecki i wojnicki (ca 1546-1613)
  • Łysakowski Olbrycht poseł wdy lubelskiego hospodarów mołdawskiego i wołoskiego
  • Maciejowski Bernard prymas (1548-1608)
  • Mehmed III (sułtan Turcji ; 1566-1603)
  • Mehmed czausz dowódca ekspedycji tur. przeciwko Tatarom pustoszącym Ukrainę wołoską (1601)
  • Michał Waleczny (hospodar wołoski ; 1557-1601)
  • Michał Waleczny (hospodar wołoski ; 1557-1601)
  • Mihnea Radu Korwin hospodar wołoski (?-1626)
  • Mizin hetman kozacki (1603)
  • Młodziejowski Jacek h. Ślepowron star. krzeczowski i piasecki podskarbi nadw. kor. (?-1604)
  • Mniszech Jerzy krajczy kor. (ca 1548-1613)
  • Mohyła Aleksander hospodar mołdawski 1615-1616 [s. Jeremiego i Elżbiety zd. Csomortany, br. Konstantego]
  • Mohyła Jeremi hospodar mołdawski (ca 1555-1606)
  • Mohyła Konstanty hospodar mołdawski 1607-11 (?-1612)
  • Mohyła Piotr metropolita kijowski pretendent do tronu mołdawskiego (1597-1647)
  • Myszka Stanisław wysłannik do Mołdawii komornik król. (1603)
  • Myszkowski Piotr klan lubelski (ca 1550-1606)
  • Myszkowski Piotr (Gonzaga) z Mirowa wojewoda rawski kasztelan wojnicki (ca 1560-1613)
  • Nadazdi Franciszek (Nadasdy Ferenc?) poseł ces. w rokowaniach z Turcją (1601)
  • Ossoliński Jan Zbigniew wda podlaski i sandomierski 1555-1623
  • Ostrogski Aleksander wda wołyński (1571-1603)
  • Ostrogski Janusz wda wołyński klan krakowski ca 1554-1620
  • Ostrogski Konstanty Wasyl wda kijowski (1526-1608)
  • Petrisach bej zob. Batryszach
  • Pezzi dr poseł ces. do Wołoszczyzny radca (konsyliarz) ces. Rudolfa II Habsburga (1600)
  • Piaseczyński Ławryn podkomorzy bracławski (?-1604/06)
  • Plemięcki Fabian dworzanin kard. Andrzeja Batorego z Siedmiogrodu (1586)
  • Potocki Andrzej podczaszy podkomorzy i klan kamieniecki (?-1610)
  • Potocki Jan generał ziem podolskich, wda bracławski (ca 1554-1611)
  • Pretwicz Jakub wda podolski (1546-1613)
  • Pstrokoński Maciej kanclerz w. kor. bp przemyski kujawski (ca 1553-1609)
  • Rudolf II (cesarz rzymsko-niemiecki ; 1552-1612)
  • Sahadża Hassan Pasza wlk. wezyr tur. 17 w.
  • Sarapowicz Prokop starszy (hetman) Kozaczyzny zaporoskiej (1600)
  • Sekler (Szekely) Mojżesz przywódca antyhabsburskiego powstania szlachty węg. na Wołoszczyźnie 1603 (1550-1603)
  • Seniei Pankracy możnowładca siedmiogrodzki? (1603)
  • Serban Raduł stronnik ces. i braci Buzowskich ( Buzescu) hospodar wołoski (?-1620)
  • Serdar Hassan Pasza dowódca wojsk tatarskich (1601-1603)
  • Sieniawski Adam Hieronim podczaszy kor. (ca 1576-1619)
  • Silicz Polnyk Kozak zaporoski w służbie pol. (1603)
  • Skorohod dowódca ataku tatarskiego na Czehryń dowódca kozacki w służbie Tatarów (1601)
  • Snopkowski rotm. w Mołdawii (1602)
  • Sobieski Marek klan i wda lubelski (1549/50-1605)
  • Solikowski Jan Dymitr abp lwowski (1539-1603)
  • Stefan II Bocskay (książę Siedmiogrodu ; (1557-1606)
  • Studnicka, Janina Kozłowska (1890-1971)
  • Sulejman czausz dowódca chorągwi sułtana tur. dla ks. Siedmiogrodu Zygmunta Batorego (1601)
  • Szachmantyr poseł i agent pol. w Turcji (1601)
  • Szachmantyrowicz Józef poseł i agent pol. w Turcji (1601)
  • Szekely Mojżesz siedmiogrodzki przywódca powstania szlachty węg. na Wołoszczyźnie 1601-03 Sekler (1550-1603)
  • Szekely zob. Sekler
  • Szyszkowski Marcin bp łucki płocki krakowski (1554-1630)
  • Tarnowski Jan Gratus klan żarnowski sta nowokorczyński (ca 1564-1626)
  • Tarnowski Stanisław klan radomski sandomierski (przed 1541-1618)
  • Tephtedar Pasza mazul, posłany na Cypr (1603)
  • Toldy Stefan (Istvan) pułk. wojsk siedmiogrodzkich Zygmunta Batorego (1602)
  • Tomsza Stefan II hospodar mołdawski 1611-15 i 1621-23
  • Tylicki Piotr podkanclerzy kor. bp chełmiński warmiński kujawski krakowski (1543-1616)
  • Ureche Nestor marszałek dworu bojar mołdawski (polonofilski) (1550-1617)
  • Warszawski Mikołaj rotm. walczył na Wołoszczyźnie dowódca zamku w Chocimiu (1602)
  • Wiśniowiecki Michał sta owrucki (?-1616)
  • Włodek Stanisław wda bełski (?-1615)
  • Wolski podstarości Czehrynia na Ukrainie (1601)
  • Zamoyski Jan kanclerz w. kor. hetman w. kor. (1542-1605)
  • Zamoyski Jan kaszt. chełmski strażnik kor. rotm. król. (?-1618)
  • Zbaraski Janusz wda bracławski (?-1608)
  • Zborowski Michał Kozak zaporoski w służbie pol. (1603)
  • Żebrowski Zygmunt podstarości śniatyński (1616)
  • Zebrzydowski Mikołaj wda lubelski wda krakowski (1553-1620)
  • Zofi szach perski (1631 początek panowania) [s. Abbasa]
  • Żółkiewski Stanisław hetman w. kor. kanclerz w. kor. (1547-1620)
  • Zygmunt III Waza (król Polski ; 1566-1632)
  • Zynelbej sandżakbej z Białogrodu (1602)
  • sejmik pow. drohickiego (woj. podlaskie) Drohiczyn 1604 20 XII
  • sejmik woj. bełskiego Bełz 1604 krótko przed 14 lub 16 XII
  • sejmik woj. kijowskiego Żytomierz 1604 10 XII
  • sejmik woj. krakowskiego Proszowice 1604 16 XII
  • sejmik woj. łęczyckiego Dzierzbiętów [wyjątkowo] 1604 16 XII
  • sejmik woj. lubelskiego Lublin 1604 16 lub 17 XII
  • sejmik woj. płockiego i mazowieckiego Warszawa 1605 4 I
  • sejmik woj. poznańskiego i kaliskiego Środa Wlkp. 1604 zap. 16 XII
  • sejmik woj. ruskiego (Z. lwowska, przemyska i sanocka) Sądowa Wisznia 1604 14 XII
  • sejmik woj. sandomierskiego Opatów 1604 17 XII
  • sejmik woj. sieradzkiego Szadek 1604 zap. 16 XII
  • sejmik woj. wieluńskiego Wieluń 1604 zap. 16 XII
  • sejmik Ziemi halickiej Halicz 1604 8 XII
  • sejmik Ziemi łukowskiej i pow. urzędowskiego (woj. lubelskie) Lublin 1604 17 XII
  • Handel 17 w.
  • Lorespondencja dyplomatyczna 16-17 w.
  • Wojsko 17 w.
  • Wojsko 16-17 w. Polska
  • Akta 17 w.
  • Parlamentaria 17 w.
  • Lsty
  • Aluta rz. (Oltenia i Multany) 17 w.
  • Argesz (m-to w Multanach na Wołoszczyźnie) 17 w.
  • Austria 16-17 w.
  • Bardiów (m-to w Król. Węgier) 17 w.
  • Berład (m-to w Mołdawii nad rz. Berład) 17 w.
  • Białogród 17 w. (koncentracja wojsk tatarskich)
  • Birlad zob. Berład
  • Bogdańska Ziemia (Mołdawia) 17 w. aneksja
  • Bracław województwo 17 w. pobór
  • Braiła (m-to w Multanach nad Dunajem) 17 w.
  • Braszów (m-to w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Buzów (Buzeo) na Wołoszczyźnie nad rz. Buzeo 15 VIII 1601 rokowania pokojowe cesarsko-tureckie 1601 bitwa
  • Bystrzyca (Bistrit'a) m. w Siedmiogrodzie 17 w.
  • Chanat krymski 17 w. zagrożenie tatarskie walki o władzę
  • Chocim zamek 17 w. (opatrzenie, remonty)
  • Cisa (rz. w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Czehryń 17 w. (bitwa z Tatarami)
  • Czepielów 17 w.
  • Człuchów zamek 17 w.
  • Desa (wieś nad Dunajem na Wołoszczyźnie) 17 w.
  • Dniestr 17 w. (przeprawy i koncentracje wojsk)
  • Elbląg 17 w. deputacja ws. zdzierstw celnych
  • Erdelska Ziemia (Mołdawia) 17 w. aneksja
  • Fagarasz (m. w Siedmiogrodzie, okr. Braszów) 17 w.
  • Fotrusza 17 w.
  • Gdańsk 17 w. deputacja ws. zdzierstw celnych
  • Giurgiu (m-to i twierdza nad Dunajem w Multanach) 17 w.
  • Halicz 17 w. sejmik ziemski, przejścia wojsk tatarskich
  • Homel 17 w.
  • Horoł (Wiśniowieccy) 17 w. (miasto i zamek)
  • Inguł (rz. na Dzikich Polach) 17 w.
  • Jadowniki 16 w. rewindykacja
  • Jałomica (rz. w Multanach) 17 w.
  • Jaśliska (pow. sanocki) 16 w.
  • Jassy stol. Mołdawii 17 w. (przeniesienie)
  • Jiu rz. (Oltenia i Siedmiogród) 17 w.
  • Kamieniec Podolski 17 w.
  • Karakarman 17 w.
  • Katihio (w. u ujścia Dniepru ze składami kupieckimi) 17 w.
  • Kieżmark 17 w.
  • Kijowszczyzna 17 w. zagrożenie moskiewskie
  • Kluż zob. Koloszwar
  • Kołomyja 17 w.
  • Koloszwar (m-to w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Kolozsvar zob. Koloszwar
  • Konstanca 17 w.
  • Korsuń 17 w. (najazdy Tatarów)
  • Koszyce 17 w.
  • Krajowa nad rz. Jiu (m-to na Wołoszczyźnie) 17 w.
  • Kralew zob. Krajowa
  • Kreszowskie Góry 17 w.
  • Kruszwica 17 w. starostwo nominacja
  • Łęczyca 17 w. zaraza
  • Lewocza 17 w.
  • Lubecz (Ukraina) 17 w.
  • Lublin ziemia 17 w.
  • Luboml (m-to w Z. Chełmskiej) 17 w.
  • Lubowla zamek 17 w. załoga obsada
  • Lwów ziemia 17 w. (zaraza)
  • Majak (wieś nad Dniestrem) 17 w. koncentracja wojsk tatarskich
  • Malbork ekonomia 17 w.
  • Mołdawia 17 w.
  • Moskwa (państwo) 17 w.
  • Nabiałowieski zamek 17 w.
  • Obłuczyce 17 w.
  • Oczaków 17 w. (koncentracje i przemarsze wojsk tatarskich)
  • Ostroż (Ukraina) 17 w.
  • Piotrków 17 w. zaraza
  • Piteszti (m-to na Wołoszczyźnie nad rz. Argesz) 17 w.
  • Ploieszti (m-to w Multanach) 17 w.
  • Podgórze 17 w.
  • Pokucie 17 w. (przemarsze Tatarów, zaraza)
  • Poznań 17 w. deputacja ws. zdzierstw celnych
  • Preszów 17 w.
  • Prusy 17 w. deputacja ws. zdzierstw celnych
  • Przemyśl ziemia 17 w. (zaraza)
  • Regiecz zamek (Węgry) 17 w.
  • Ruś 17 w.
  • Rybniki (wieś w Mołdawii) 17 w.
  • Sabinów (m-to na Słowacji k. Preszowa) 17 w.
  • Senderów 17 w.
  • Seret (rz. w Mołdawii) 17 w.
  • Sibiu (m-to w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Siedmiogród 16-17 w. bunty chłopskie zamieszki
  • Silistra (m-to w Multanach nad Dunajem) 17 w.
  • Śmieła 17 w.
  • Śniatyń 17 w. przejścia wojsk tatarskich
  • Soroka (m-to i twierdza mołd. w Besarabii) 17 w.
  • Spisz 17 w. zamek obrona
  • Stolica Apostolska 16 w. dyplomacja (wojna z Turcją)
  • Stryj 17 w.
  • Suczawa (m-to w Mołdawii) 17 w. przeniesienie stolicy zamek
  • Sybin zob. Sibiu
  • Szarosz (Saros) 17 w.
  • Szatmar lub Satu Mare (m. i okr. w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Targowest zob. Tirgowiszte
  • Targowica zob. Tirgowiszte
  • Tatrusz (Mołdawia) 17 w.
  • Tecuci zob. Tekucz
  • Tekucz (m-to w Mołdawii) 17 w.
  • Telażyn (obóz wojsk pol. w Karpatach Pd.) 17 w.
  • Temeszwar (Timis'oara) (m-to w Banacie) 17 w.
  • Teszmak (m-to w Mołdawii) 17 w.
  • Tirgowiszte (m-to w Multanach nad rz. Ialowit'a) 17 w.
  • Tirgu Muresz (m-to w Siedmiogrodzie nad rz. Maruszą) 17 w.
  • Tokaj n. Cisą (Węgry) 17 w.
  • Tołmazy (wieś nad Dniestrem w Mołdawii) 17 w. przeprawa wojsk tatarskich
  • Torda (m-to w Siedmiogrodzie) 17 w.
  • Transylwania 16-17 w.
  • Trechtymirów (m-to i zamek na Kijowszczyźnie) 17 w.
  • Tuchola 17 w. zamek
  • Tum pod Łęczycą 1601 miejsce obrad komisji celnej
  • Turcja 17 w. (zagrożenie, wojny, wojna domowa)
  • Turda zob. Torda
  • Ujście 17 w. (majątek Konstantego Mohyły, s. hospodara mołdawskiego Jeremiego)
  • Vaslui zob. Wasluj
  • Wasluj (m-to w Mołdawii) 17 w.
  • Włodzimierz (m-to na Podolu) 17 w.
  • Wołoszczyzna 16-17 w.
  • Zagrzeb 16 w.
  • Zaporoże Sicz 17 w. zdzierstwa starostów ukraińskich wojsko
• Uwagi:
  • Różne formaty zebranych akt.
  • Pismo wielu rąk.
  • Rękopis zawiera druki
  • Dok. nr 63, 68-70, 72-73, 87, 164, 167 i 170 (częśc.) to autografy
  • K. 196 czysta (nie licząc dawnej paginacji)
  • Brak dok. nr 12; brak ss. 599-604 (wg dawnej paginacji)
  • K. 17a, 82 udarte; k. 63, 75 przycięte
  • Kolejność dok. nr 1-3 oraz 181 i 186 przestawiona, podobnie list nr 165 przestawiony zapewne przy oprawie przed list nr 163; dok. nr 101 oprawiony odwrotnie, a dok. nr 112 do góry nogami
  • Rękopis po konserwacji i oprawie w 1990 r.
  • Ciekawy dok. nr 183 na k. 335-336 (gratulacje króla pol. dla szacha perskiego Zofiego z okazji wstąpienia na tron), zawierający ponadto przykład kaligraficznej antykwy kancelaryjnej.
  • W rękopisie można obejrzeć ciekawe zjawisko: w niektórych listach pisanych przez hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyłę, autora znacznej części zebranej tu korespondencji, zachowały się doklejone u dołu zapisane i złożone (czasami kilkakrotnie) paski pap. różnych rozmiarów, zawierające ważne dla króla wiadomości "z ostatniej chwili", które nadeszły już po napisaniu listów. Ilość tych karteczek waha się od jednej aż do dziewięciu w jednym liście!
  • Numeracja porządkowa wpisana na większości dok. w lewym górnym rogu (nadana zapewne przez Ł. Gołębiowskiego, o którym niżej, podczas porządkowania zbioru zgodnie z wykazem ułożonym i dołączonym przez niego na początku rkpsu); druga dawna numeracja dok. (obecnie kolejność przemieszana) zachowała się w lewych dolnych rogach dok.
  • Powtórzone datacje w prawych górnych rogach dok. (naniesione ciemniejszym atramentem ręką różną od rąk tekstów dok. zapewne podczas inwentaryzacji)
  • Na kk. rkpsu (w prawych górnych rogach k. nieparzystych i lewych rogach k. parzystych dok.) zachowała się dawna paginacja. Drugą paginację, obecnie również nieaktualną, naniesiono w XX w. ołówkiem u dołu pośrodku każdej k.
  • Prawie wszystkie dok. posiadają na odwrociach adresy, przy wielu z nich widnieją także noty dorsalne, nie zawsze związane z treścią pisma (np. uwagi kancelaryjne czy próby pióra i stylu)
  • Na wielu kk. rkpsu występują znaki wodne: 1. Herb własny (?) w barokowej tarczy zwieńczonej diamentową koroną zamkniętą z krzyżem, pod tarczą napis kapitalikami "I RITSCHEL" (papiernia Ignacego? Ritschela w Świdnicy, b. duży f.) f. odwrócony k. I - 2. Róg pocztowy na zawieszce w barokowym kartuszu zwieńczonym dużą koroną z dzwonkiem u dołu, pod nim napis kapitalikami "J HONIG & ZOONEN" (pap. importowany z papierni Jakuba Honiga z Zaandijk k. Amsterdamu w pn. Holandii, duży f.) k. II, VII, IX, 255, 260, f. odwrócony k. III, V; wariant I: jak wyżej, przy czym napis "C & I HONIG" k. 249, 266-267, 269, 277, 281, 349, 354, f. odwrócony k. 262-263, 271, 273, 276, 278, 282, 284-285, 288-289, 292, 316, 348, 350, 359; wariant II: tylko napis "J HONIG & ZOONEN" k. VIII, X-XI, 250, 256, 259, f. odwrócony k. IV, VI, 286-287, 290-291; wariant III: ten sam napis, ale o mniejszym module liter k. XII, f. odwrócony k. 275; wariant IV: tylko napis "C & I HONIG" k. 264-265, 270, 280, 352-353, 355-356, f. odwrócony k. 40, 199, 261, 268, 272, 274-275, 279, 283, 351, 357-358, 360; wariant V: róg pocztowy na zawieszce w barokowym kartuszu z dzwonkiem lub lilijką u dołu, zwieńczony dużą koroną, pod nim napis kursywną majuskułą kaligraficzną "JAN KOOL" k. 340, 345, f. odwrócony k. 332, 337, 341, 344, 346; wariant VI: tylko napis "JAN KOOL" k. 338, 342-343, f. odwrócony k. 347 - 3. Kaczka w okręgu, f. odwrócony k. 1; wariant I: nad kaczką majuskulna litera "A", f. odwrócony k. 16; wariant II: kaczka stojąca na trzech pagórkach w podwójnym okręgu k. 11, f. odwrócony k. 14 - 4. Niezident. herb (w wolutowej tarczy dwudzielnej w słup w jednym polu pół orła, w drugim krzyż łaciński) (prwdp. pap. pochodzenia czeskiego) k. 4, 243, f. odwrócony k. 6 - 5. Orzeł z literą "K" na piersi, f. odwrócony k. 7; wariant I: dwugłowy orzeł z obiema głowami ukoronowanymi, z tą samą literą na piersi, w tarczy zwieńczonej małą koroną, po bokach tarczy przy jej górnych rogach sygla "HS" k. 294, 297, 305, f. odwrócony k. 296, 301 - 6. Orzeł dwugłowy prwdp. z wydatną literą na piersi (duży f.) k. 9-10 (na k. 10 uszkodzony) - 7. Herb Ślepowron w barokowym kartuszu zwieńczonym dużą koroną bez klejnotu (pap. w Młodziejowicach k. Krakowa nad rz. Dłubnią) k. 65, 110 i 133 (inny, bardziej barokowy rys. kartusza, nieco większy f.), 177, 227, f. odwrócony k. 19, 23, 54 (nieco inny rys.), 172 - 8. Herb Prus I w stylizowanym smukłym kartuszu pod skromną koroną z krzyżykiem (nieokreślona papiernia małopolska) k. 21, 50 - 9. Dwa kliny z haczykami (?) wpisane w okrąg k. 25, 334 - 10. Herb Ravensburga w Wirtembergii (zapewne pap. miejscowej papierni miejskiej) k. 26 - 11. Orzeł dwugłowy z tarczą, na której trzy blanki, na piersiach k. 27 - 12. Herb abpa mogunckiego i ks. elektora Wolfganga von Dalberga (zapewne pap. w Moguncji, duży f.) f. odwrócony k. 30 - 13. Gruby półksiężyc k. 31 - 14. Herb Norymbergi (pap. zap. tamtejszej papierni miejskiej) k. 32 - 15. W niewielkim, silnie stylizowanym kartuszu prwdp. stylizowana, kursywna, minuskulna litera "h" (mały f.) k. 33 - 16. Lew czeski lub herb Lewart w dużym barokowym kartuszu k. 35, f. odwrócony (o innym rys.) k. 246; wariant I: prwdp. lew czeski w nieco spłaszczonej tarczy, nad którą sygla "BC", f. odwrócony k. 299 - 17. Herb miasta Steyr w Grn. Austrii w dużej, lekko profilowanej tarczy, nad którą sygla "VB" i gmerk mieszczański między nimi (przekreślona i załamana strzała), pod tarczą po obu jej stronach większe sygla "ST" (f. papierni miejskiej Steyr pod zarządem papiernika Walentego Bramera) k. 252 - 18. Herb Grzymała odm., nad nim mitra bpia z rozłożonymi wstęgami, wszystko wpisane w okrąg (f. papierni w Mogile k. Krakowa za rządów opata Wawrzyńca Goślickiego) k. 86, 141, 204, f. odwrócony k. 37, 62, 165, 235 (ze zwieńczeniem pastorału obok mitry) - 19. Herb Lubicz (odm. z 5 piórami podwojonymi w klejnocie) w silnie stylizowanym kartuszu k. 39, 43, 95, 158, f. odwrócony k. 60, 247; wariant I: inny rys. kartusza i brak klejnotu k. 149; wariant II: jak wyżej, ale jeszcze inny rys. kartusza k. 150 - 20. Prwdp. kusza w podwójnym okręgu k. 44 - 21. Orzeł w niewielkiej owalnej tarczy z literą "F" na piersi k. 46, 56, 58-59, 126, 137, 162, 210 - 22. Herb Jelita na prostej tarczy zwieńczonej dużą koroną (być może papiernia w Łowczycach pod Lwowem) k. 73, 78, 87 (częśc. obcięty), 109, 117, 121, 128, 132, 156, 161, 253 i 257 (pełne z klejnotem i labrami), f. odwrócony k. 48, 114, 116, 119; wariant I: bardziej precyzyjny w rys. w ozdobnym barokowym kartuszu k. 77, f. odwrócony k. 171 - 23. Herb Topór w barokowym kartuszu pod koroną (papiernia Tęczyńskich w Krzeszowicach pod Krakowem lub pap. lubelska należąca do wymienionych), f. odwrócony k. 67; wariant I: dwugłowy orzeł z tarczą z herbem Topór na piersi, f. odwrócony k. 233; wariant II: godło herbowe w bogatszej barokowej tarczy o innym rys. pod orłem na półksiężycu w klejnocie, f. odwrócony k. 298 - 24. Herb Tępa Podkowa odm. (?) z koroną pod godłem w barokowym kartuszu k. 69, 71 - 25. Herb Habdank w stylizowanym kartuszu (papiernia cysterska w Mogile lub Mniszku p. Krakowem) k. 80, f. odwrócony k. 75, 81 - 26. Flądra wpisana w okrąg (jedna z papierni w Gdańsku lub Zatoce Gdańskiej) k. 181, 184-186, 191, 307, 310, f. odwrócony k. 179; wariant I: ryba, ale nie flądra, f. odwrócony k. 97 - 27. Orzeł z wydatnym ogonem k. 102-103, 112, 145, 152, 159, 189, 193 i 196-198 (nieco inny rys.), 208, 213, 215, 238-241, 244 - 28. Herb Lwowa (papiernia w Brzuchowicach pod Lwowem) k. 140, 146, f. odwrócony k. 143 - 29. Sygla "PG BV" na krótkiej banderoli zwieńczonej koroną k. 153, 167; wariant I: zamiast korony splot wici roślinnej (?) wyrastający z dwóch podstaw i zwieńczony motywem geometrycznym k. 154, 168 (oba znaki wodne występują tu jednocześnie na jednym arkuszu pap.); wariant II: jak w wariancie I, przy czym na banderoli wśród esownic sygla "DB BB" k. 336 - 30. Herb Pilawa pełny z labrami wpisany w okrąg (f. papierni w Odrzykoniu?) k. 175 - 31. Herb Łabędź w barokowej tarczy zwieńczonej klejnotem k. 207 - 32. Głowa jednorożca w małej profilowanej tarczy (prwdp. papiernia w Jarnołtówku k. Głuchołaz w pow. nyskim w dolinie Złotego Potoku, mały f.) k. 209, 216 - 33. Herb Rawicz w barokowym owalnym kartuszu zwieńczonym mitrą bpią ze wstęgami k. 219 - 34. Godło zakonu Duchaków w wydłużonej tarczy zwieńczonej koroną (papiernia w Prądniku Wlk. k. Krakowa) k. 222, f. odwrócony k. 223; wariant I: samo godło wpisane w okrąg (ta sama papiernia?) k. 107; wariant II: godło w tarczy o nieco innym rys. pod takąż koroną, f. odwrócony k. 303 - 35. Herb Olkusza zwieńczony koroną, a wszystko wpisane w okrąg (papiernia miejska Olkusza w Starczynowie) k. 230 - 36. Herb Leliwa II k. 315 - 37. Pięciowersowa maksyma pisana jednym ciągiem, oddana majuskułą i ujęta w ramkę ozdobioną powtarzającym się ornamentem roślinnym, zwieńczona zamkniętą koroną z krzyżem: "WER GOT VERTRAVT HAT WOL GEBAVT HANS EISEL" (f. papierni Hansa Eisela w Wels-Schafwiesen k. Linzu w Grn. Austrii) k. 339 - 38. Herb Wrocławia (różny od herbu ces. Ferdynanda Habsburga z 1530 r.): w czwórdzielnej tarczy Lew Czeski i dzik oraz dwie korony w skos k. 326, f. odwrócony k. 319, 325, 327 - 39. Niezident. f.: prwdp. herb własny (w prostej, lekko spłaszczonej tarczy wzory geometryczne) k. 93, f. odwrócony k. 104, 136 - 40. Niezident. f.: prwdp. duże sygla w podwójnym okręgu k. 169, 174 - 41. Niezident. f.: strzała na dwóch wygiętych nóżkach (przypominająca herb Odrowąż) k. 224 - 42. Niezident. f.: prwdp. herb, f. odwrócony k. 328 - 43. Nieodczytane f. k. 130, 317, 329 - 44. F. zasłonięte przez doklejone kartki lub pieczęcie k. 42, 52, 57, 66, 163, 200, 237.
• Opracowania: Bodniak S., Ławryna Piaseczyńskiego "Powinności poselskie" z początku XVII wieku, "Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej", z. 4 (1947), s. 164-172