The website uses cookies. These are text data saved by the browser on the user's device. They are used for the proper functioning of the website, collecting statistical information about visitors and operating facilities for logged in users. By using the website, you consent to the use of cookies. The cookie settings can be changed in your browser. If you do not change these settings, you accept the cookies used on the website.

Show/Hide the side panel
×
  • Description
  • Notes
  • ID: D 16
  • Title: [Ustalenie granic między Królestwem Polskim a państwem krzyżackim].
  • Copies:
    • Fotokop. IV 558
    • CD 612
    • CD 685
  • Document issuer: Düsemer, Henryk wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ca 1280-1353)
  • Time and place of origin: 1349 06.23.
  • Physical description: 39x30 cm ; 39x36 cm (po rozłożeniu)
  • Language: Łac.
  • Subject keywords:
    • Krzyżacy
    • Polityka międzynarodowa 14 w.
    • Granice 14 w.
    • Geografia polityczna 14 w.
    • Polska 14 w.
    • Bierzgłowo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. toruński, gm. Łubianka) 14 w.
    • Brda (rzeka) 14 w.
    • Dobrzynka (rzeka) 14 w.
    • Gwda (rzeka) 14 w.
    • Kamionka (rzeka) 14 w.
    • Krzywa Struga (strumień) 14 w.
    • Brzeźno (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Glinki (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Koronowo) 14 w.
    • Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie, pow. grudziądzki) 14 w.
    • Jasiniec (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Koronowo) 14 w.
    • Klonowo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. tucholski, gm. Lubiewo) 14 w.
    • Kowalewo Pomorskie (woj. kujawsko-pomorskie, pow. golubsko-dobrzyński) 14 w.
    • Byszewo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. Bydgoszcz ; okręg) 14 w.
    • Dębogóra (osada zanikła) 14 w.
    • Kujawy 14 w.
    • Lubiechórz (wieś zanikła) 14 w.
    • Łachowo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. nakielski, gm. Szubin) 14 w.
    • Łowin (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Malbork (woj. pomorskie) 14 w.
    • Mruczyn (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski) 14 w.
    • Niemoniec (rzeka) 14 w.
    • Nieciszewo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Niewieścin (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie, pow. ostródzki) 14 w.
    • Pokarmin (ob. Uszakowo, obwód kaliningradzki) 14 w.
    • Pomorze Gdańskie 14 w.
    • Pomorze Zachodnie 14 w.
    • Pruszcz (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Serock (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Sienno (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Stare Gronowo (woj. pomorskie, pow. człuchowski, gm. Debrzyno) 14 w.
    • Sucha (woj. kujawsko-pomorskie, pow. tucholski, gm. Lubiewo) 14 w.
    • Suponin (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Świecie (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki) 14 w.
    • Trzeciewiec (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Trzęsacz (woj. zachodniopomorskie, pow. gryficki, gm. Rewal) 14 w.
    • Trzeciewiec (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Trzęsacz (woj. zachodniopomorskie, pow. gryficki, gm. Rewal) 14 w.
    • Tuchola (woj. kujawsko-pomorskie, pow. tucholski) 14 w.
    • Wielonek (woj. kujawsko-pomorskie, pow. tucholski, gm. Lubiewo) 14 w.
    • Wisła (rzeka, bieg dolny) 14 w.
    • Włóki (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Wudzyn (woj. kujawsko-pomorskie, pow. bydgoski, gm. Dobrcz) 14 w.
    • Zębowo (woj. kujawsko-pomorskie, pow. toruński, gm. Obrowo) 14 w.
    • Chełmińska, ziemia 14 w.
    • Zawada (woj. kujawsko-pomorskie, pow. świecki, gm. Pruszcz) 14 w.
    • Zławieś Wielka (woj. kujawsko-pomorskie, pow. toruński) 14 w.
    • Żukowo (jezioro) 14 w.
    • Granica wielkopolsko-pomorska 14 w.
  • Seal: Pozostały trzy pasma zielonych nici.
  • Remarks:
    • In dorso notatki z 15 i 16 w. W tekście liczne plamy i nieznaczne dziurki. Silnie przybrudzony.
    • Henryk Düsemer, mistrz zakonu szpitalnego NMP, pragnąc zachować w pokoju ziemie zakonne i ich mieszkańców oraz aby uczynić ich granice wieczyście trwałymi, za radą braci zakonnych określa przebieg granic między terytorium Kazimierza, króla Polski, a ziemiami krzyżackimi, mianowicie chełmińską i Pomorzem: Zaczynając od najdalszych granic okręgu nieszawskiego i przechodząc przez Wisłę, aż do wsi Bezendorf (pol. Zławieś), przynależącej do klasztoru cysterskiego w Byszewie, gdzie granice mają początek na ziemiach Pomorza, gdzie obrzeże ziemi kujawskiej między wspomnianymi granicami będzie należeć do króla Polski, tam gdzie Wisła ma swoje koryto, i wszystko co znajduje się na wyspach i w stawach rybnych oraz w innych dobrach w połowie będzie należeć do ziemi chełmińskiej i tym samym do zakonu, który będzie mógł czerpać z tego pożytki i dochody. Lecz każdy człowiek przechodzący Wisłę między granicami nie będzie zmuszany do zapłaty żadnego żołdu, ani podatku i będzie wolny od jakiejkolwiek przeszkody. Natomiast granice Kujaw i Pomorza są takie: zaczynając od granic wsi Trzęsacz i stąd postępując do granic wsi Włóki, następnie do granic wsi Trzeciewiec, odtąd zaś przechodząc do granic wsi Sienno, i dalej do granic wsi Mruczyn. Następnie do granic wsi Nieciszewo i stąd do wsi Wudzyn, następnie do granic wsi Glinki, stąd do granic wsi Wielonek, i następnie do granic wsi Łachowo, stąd zaś prosto przechodząc aż do rzeki Brda, tak, że wszystkie wsie wyżej wymienione z ich granicami przynależące do ziemi kujawskiej, jak dawniej, będą do zakonu należały. Dalej płynąc w górę rzeki Brda aż do miejsca, gdzie rzeka Kamionka wpływa do tej rzeki, stąd zaś płynąc w górę Kamionki, aż do miejsca, gdzie strumień Krzywa Struga uchodzi do Kamionki, następnie płynąc w górę tego strumienia, aż do wsi Grunowo, skąd zaś idąc przez granice aż do rzeki Niemoniec, i spływając tą rzeką, aż do miejsca, gdzie wpływa do jeziora Żukowo, i przez to jezioro przechodząc aż do miejsca, gdzie rzeka Dobrzynka uchodzi do Żukowa, następnie postępując Dobrzynką aż do miejsca, gdzie wchodzi rzeka Gwda, tak, żeby wszystkie wspomniane rzeki i jeziora przynależały po połowie do Polski i do Pomorza. Jeśli zaś między mieszkańcami obu państw i między granicami wiosek wyżej opisanych, mianowicie Złejwsi, Suponina, Zębowa, Niewieścina, Zawady, Pruszcza, Łowina, Brzeźna, Serocka, Jasińca, Dębogóry, wsi opustoszałej należącej do klasztoru w Byszewie, Lubiechorza, wsi należącej do parafii w Sierocku, Suchej i Klonowa, będą powstawały jakieś nieporozumienia albo spory, wówczas obie strony będą zobowiązane do ich uspokojenia i pojednania. Tak więc zagwarantowano nienaruszanie i wieczyste zachowanie wytyczonych granic, na czego świadectwo i nadanie mocy prawnej przewieszono pieczęcie wielkiego mistrza, Winricha von Kniprode, wielkiego komtura, i Hermanna Kuderfera, wielkiego szpitalnika. Dano w Malborku 1349 roku, w wigilię św. Jana Chrzciciela [23.06], w obecności świadków: wielkiego komtura i wielkiego szpitalnika, jak również Ludwika z Wolkinburga wielkiego szatnego, Jana Nothafta z Torunia, Heinricha von Bovenden z Grudziądza, Erwina von Stockheim w Golubiu, Alberta Schaffa z Świecia, Konrada Vullecop z Tucholi, Betkona z Kowalewa Pomorskiego komturów, Jana kapelana wielkiego mistrza, Jana von Bolanden i Ekharda von Buchhain kompanów wielkiego mistrza, Jachanda von Clement i Bertolda von Teschow rycerzy, Henryka i Mikołaja notariuszy i innych licznych wiarygodnych.
  • Studies: Wyd.: Lites ac Res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. T. I. Cz. 2. Poznań 1855 s. nlb 102av-102b. Wyd.: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski. T. II. Nr 1290. Wyd.: [Dogiel]: Codex diplomaticus. T. IV p. 71. Norbert Delestowicz, Bracia Zakonu Krzyżackiego w Prusach (1310 – 1351). Studium prozopograficzne, Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Tomasza Jasińskiego, UAM Poznań 2018. Kazimierz Ślaski, Granica wielkopolsko-pomorska w okresie wczesnego feudalizmu, Przegląd Zachodni, Poznań 1954, nr 1-2, s. 100.