The website uses cookies. These are text data saved by the browser on the user's device. They are used for the proper functioning of the website, collecting statistical information about visitors and operating facilities for logged in users. By using the website, you consent to the use of cookies. The cookie settings can be changed in your browser. If you do not change these settings, you accept the cookies used on the website.

Show/Hide the side panel
×
  • Description
  • Notes
  • Sygnatura: Dypl. 018
  • Tytuł: [Kazimierz, król Polski, na prośbę klasztoru Norbertanów w Brzesku, zatwierdza przywilej nadany opactwu przez księcia krakowskiego Bolesława w 1256 r., zatwierdzony z kolei przez króla Władysława 01.05.1331, i pozwala na przeniesienie z prawa polskiego na prawo niemieckie wsi należących do majątku klasztornego].]
  • Kopie:
    • Fotokop. IV 558
    • CD 685
  • Wystawca dokumentu: Kazimierz III Wielki (król Polski ; 1310-1370)
  • Miejsce i rok: 1358 03.07.
  • Opis fizyczny: 62x35 cm ; 61z39,5 cm (po rozłożeniu)
  • Język: Łac.
  • Hasła przedmiotowe:
    • Bartłomiej opat klasztoru Norbertanów w Brzesku 14 w.
    • Bogoria Jarosław ze Skotnik arcybiskup gnieźnieński (ca 1276-1376)
    • Celma Dzierżek z Janiny podsędek sandomierski 14 w.
    • Filip opat klasztoru Norbertanów w Brzesku 14 w.
    • Jakub z Szumska kasztelan żarnowiecki 14 w.
    • Jan podskarbi książęcy 13 w.
    • Janusz podczaszy sandomierski 14 w.
    • Krzesław łowczy sandomierski 13 w.
    • Nieustęp wojewoda krakowski (?-1278)
    • Ninota kasztelan radomski (?-1362/1363)
    • Ogonowic Marcin z Lubinia h. Ogończyk podkomorzy łęczycki (?-1339)
    • Otto ze Mstyczowa (zw. Lisowiec) h. Lis kanclerz wielkopolski (?-1366)
    • Pałuka Zbylut z Łekna kanonik krakowski i gnieźnieński (?-1366)
    • Pełka cześnik krakowski 14 w.
    • Przedbór z Koniecpola h. Pobóg starosta kujawski (?-1368)
    • Puszcz Mikołaj ze Sprowy h. Poraj podstoli krakowski 14 w.
    • Rafał z Tarnowa h. Leliwa podkomorzy sandomierski (ca 1330-1372/1373)
    • Warsz wojewoda sandomierski 13 w.
    • Wydżga z Tęgoborzy starosta sądecki 14 w.
    • Ząbr Pełka z Czyżowa h. Gryf chorąży krakowski (?- post 1372)
    • Zawisza podkoni krakowski 14 w.
    • Zawisza (Gamrat) z Kowali h. Sulima kasztelan sądecki 14 w.
    • Zbigniew sędzia krakowski 13 w.
    • Norbertanie
    • Podatek 13-14 w. Polska
    • Prawo magdeburskie 13-14 w. Polska
    • Prawo niemieckie (osadn.) 13-14 w. Polska
    • Majątek 13-14 w. Polska
    • Nieruchomości 13-14 w. Polska
    • Darowizna 13-14 w. Polska
    • Drwinia (woj. małopolskie, pow. bocheński) 14 w.
    • Górka (woj. małopolskie, pow. brzeski, gm. Szczurowa) 13-14 w.
    • Gruszów (woj. małopolskie, pow. myślenicki, gm. Raciechowice) 13-14 w.
    • Gunów-Kolonia (woj. świętokrzyskie, pow. kazimierski, gm. Kazimierza Wielka) 13-14 w.
    • Hebdów (woj. małopolskie, pow. proszowicki, gm. Nowe Brzesko) 13-14 w.
    • Mniszów (woj. małopolskie, pow. proszowicki, gm. Nowe Brzesko) 13-14 w.
    • Niedary (woj. małopolskie, pow. bocheński, gm. Drwinia) 14 w.
    • Nowe Brzesko (woj. małopolskie, pow. proszowicki) 13-14 w.
    • Nowy Korczyn (woj. świętokrzyskie, pow. buski) 13 w.
    • Szydłów (woj. świętokrzyskie, pow. staszowski) 14 w.
    • Środa Śląska (woj. dolnośląskie) 13-14 w.
    • Wisła (rzeka) 13-14 w.
  • Pieczęć: Na otwory po sznurkach lub paskach naklejony prostokątny płat pergaminu.
  • Uwagi:
    • Na załamaniach duże otwory oraz dwa ukośne przedarcia. Zapiski współczesne i późniejsze dotyczące treści dokumentu. In dorso pasek pergaminowy oraz papierowy przyklejony dla złączenia rozdartych części.
    • Kazimierz król Polski, jak również ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej i pomorskiej, pan i dziedzic oznajmia, że przybywszy ojciec Filip, opat klasztoru w Brzesku, razem z konwentem pokornie prosił, aby król raczył zatwierdzić przywilej dany na dobrach tego klasztoru przez Bolesława, księcia ziem krakowskiej i sandomierskiej, a przez Władysława, króla Polski, zatwierdzony, i która to darowizna dóbr dziedzicznych temu klasztorowi przez przodków Kazimierza została należycie uczyniona, o których to dobrach zapisanych we wspomnianym przywileju przez nieuwagę, nie została zachowana żadna wzmianka, mianowicie o mieście Brzesku dawniej lokowanym na prawie niemieckim i o części majątku w Niedarach, jak również o pięciu kmieciach we wsi Drwinia i ich pożytkach. Władysław, król Polski, na prośbę braci zakonu Norbertanów, zatwierdza przywrócenie przywilejów nadanych przez Bolesława na dobra klasztoru w Brzesku: Bolesław, książę krakowski i sandomierski, opactwo w Brzesku na cześć NMP założone, reguły norbertańskiej, dla zbawienia króla i dusz jego przodków, ze szczególną łaską te przywileje wieczyście powierza i daruje wolności, aby wszyscy mieszkańcy wiosek należących do klasztoru, mianowicie: Hebdowa, Gunowa, Nękanowic, Górki i leżących z drugiej strony Wisły – Gruszowa i Mniszowa, wobec kasztelana i wojewody krakowskich, kasztelana z Brzeska albo ich sędziów nie byli zobowiązani odpowiadać, tylko wobec trybunału książęcego i jego urzędników pozwani będą zobowiązani się stawić. Czynimy w tym względzie tych Wszystkich mieszkańców i ich dziedziców zwalnia wieczyście od wszystkich ciężarów i podatków, powszechnie nazywanych: stan, szos, przewód, owca, krowa. Aby zaś ta darowizna u jego następców miała wieczystą moc, niniejszy dokument na to sporządzony i ustanowiony klasztorowi w Brzesku ustanawiamy, zatwierdzeniem przewieszeniem pieczęci został wzmocniony. Działo się w Korczynie 1276 r., w obecności świadków: komesa Warsza kasztelana krakowskiego, komesa Nieustępa wojewody i Zbigniewa sędziego krakowskiego, Krzesława łowczego sandomierskiego, Jana podskarbiego książęcego i innych licznych. Dano ręką kanclerza książęcego Prokopa. Władysław swoją pieczęcią nadaje moc prawną temu dokumentowi, chcąc zaś dochód i majątek tego klasztoru bardziej pomnożyć, na prośby opata Bartłomieja, wszystkie wsie, wyżej wymienione, mianowicie: Hebdów, Gunów, Nękanowice, Górka, Gruszów i Mniszów z prawa polskiego na prawo niemieckie wieczyście przenosi i uwalnia wszystkich sołtysów i wieśniaków, którzy osiądą w tych wsiach, od praw polskich, danin i podatków, i innych opłat, a także od wszystkich sądów, sędziów, podsędków, wojewodów, kasztelanów, wszystkich urzędników ministerialnych. W procesach karnych za kradzież, zranienia, zabójstwa i inne, w ich dobrach, opat wraz ze swymi wójtami będzie wymierzać kary orzekane sądownie według prawa niemieckiego. Pozwani zaś dziedzice i sołtysi tylko przez ten dokument w dworze królewskim na skargi według prawa niemieckiego będą zobowiązani odpowiadać, wedle zwyczaju prawa średzkiego. Na której to rzeczy świadectwo pieczęć królewska została zawieszona. Zdziałano w Szydłowie 1331 r., w obecności: Jakuba kasztelana żarnowieckiego, Pełki cześnika krakowskiego, Marcina podkomorzego łęczyckiego, Jarosława archidiakona krakowskiego, Ottona kantora sandomierskiego, Zbyluta kustosza włocławskiego, Dzierżka podsędka sandomierskiego, Janusza podczaszego sandomierskiego, Zawiszy podkoniuszego i innych licznych wiarygodnych. Dano w święto św. Filipa i Jakuba Apostołów [01.05], przez Zbigniewa, kanclerza krakowskiego. Zaś król Kazimierz na pokorne prośby opata i jego zakonu łaskawie przystając, zatwierdza darowiznę i przywilej z jego klauzulami i artykułami, jak również darowiznę dóbr dziedzicznych, dając dokument zaopatrzony pieczęcią. Zdziałano w klasztorze w Brzesku, w środę przed IV niedzielą Wielkiego Postu [07.03] 1358 r., w obecności Zawiszy sądeckiego, Ninoty kasztelana radomskiego, Rafała podkomorzego sandomierskiego, Mikołaja podstolego, Pełki chorążego krakowskiego, Przedbora kujawskiego i Wydżgi sądeckiego starostów i innych licznych wiarygodnych. Dano ręką Janusza kanclerza krakowskiego.
  • Opracowania: [2.dok.] Wyd.: Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. I. Nr 92 s. 108-109. [1.dok.] Wyd.: Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. I. Nr 184 s. 219-220. Wyd.: Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. I. Nr 251 s. 295-296.