"Pałac Namiestnika Królewskiego" [w Warszawie]

Description

• ID: A 2568
• Title : "Pałac Namiestnika Królewskiego" [w Warszawie]
• Content: Graficzne przedstawienie fasady Pałacu Namiestnikowskiego w Warszawie. Kompozycja w kształt zbliżony do poziomego prostokąta, z opisem i skalą, z obramieniem, z sygnaturą. Rycina wykonana techniką litografii. Kompozycja zamknięta, z obramieniem w poziomy prostokąt, zawierająca opis i skalę. Odbita na papierze. Nieznanego przeznaczenia. Autorstwa Leonarda Schmidtner (ca1800-ca1872), sygnowana, niedatowana. Z około przełomu I i II ćwierci XIX wieku. Widok fasady Pałacu Namiestnikowskiego w Warszawie, nadal istniejącego, dziś jako Pałac Prezydencki, znajdującego się przy ul. Krakowskie Przedmieście, pomiędzy kościołem pokarmelickim a hotelem Bristol w Warszawie. Widok w formie rzutu, z naniesionymi u dołu obrysami poziomymi (elemnetów dziedzińca?), bez wymiarowania, ze skalą. Pierwszy, barokowy pałac w tym miejscu stawiać rozpoczął przed połową XVII wieku hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski, prace dokończył jego syn. Kolejni właściciele: Jerzy Sebastian Lubomirski i spadkobiercy, Michał Kazimierz Radziwiłł z żoną Katarzyną z Sobieskich. Po przebudowach pałac wynajmowano, mieszkali tu m.in. Stanisław Leszczyński, Karol Stanisław II Radziwiłł "Panie Kochanku". Od 1773 wynajęty na cele teatralne. 1738-1740 dobudowano skrzydła boczne (proj. Antonio Solari). Świadek historycznych zgromadzeń politycznych, a także szpital wojskowy. Gościł Napoleona Bonaparte, cara Aleksandra I, Fryderyka Chopina. Własność Radziwiłłów do 1818, wtedy odkupiony przez rząd Królestwa Polskiego na siedzibę namiestnika. 1818-1819 gruntowna przebudowa Chrystiana Piotra Aignera w stylu klasycystycznym. Ten wystrój zewnętrzny przetrwał bez większych zmian do czasów współczesnych. Przeznaczony dla namiestnika ("Pałac Namiestnikowski"), choć urzędował tu jedynie gen. Józef Zajączek (do 1826). W czasie powstania listopadowego siedziba Rządu Narodowego, później stracił na znaczeniu. 1852 korpus zniszczony w wyniku pożaru, odbudowany. 1874-1915 zajmowany przez generała-gubernatora warszawskiego. Po odzyskaniu niepodległości - siedziba premiera i rządu ("Pałac Rady Ministrów"). 1918-1921 odrestaurowany. W czasie wojny przerobiony na "Deutsches Haus", jednak ocalał od zniszczeń. Po wojnie remontowany i przebudowany, początkowo jako siedziba Rady Ministrów. Od 1994 (po kolejnym remoncie) jako oficjalna siedziba Prezydenta RP ("Pałac Prezydencki"). Fasada trójkondygnacyjna, trzynastoosiowa, z czego siedem osi w części środkowej, oraz dwa trzyosiowe ryzality po bokach, nieznacznie tylko wyróżnione. Na zewnątrz przylegające skrzydła boczne, dwukondygnacyjne, trzyosiowe. Wszystkie elewacje z attyką u góry. Przed budynkiem zasadniczym ogrodzenie. Dolna kondygnacja budynku głównego, przyziemie, boniowana, złożona z rzędu równych arkad, zamkniętych półkoliście (3+7+3). Kondygnacja druga, piętro, to rząd wysokich prostokątnych pionowych okien w obramieniach, z cokołem u dołu. W części środkowej (7 osi) w miejscu cokołów, w świetle okien, balustrady tralkowe. Kondygnacje górne - druga i trzecia - spięte wielkim porządkiem korynckim z lizen czy też półkolumn. Kondygnację trzecią, drugie piętro, wyznacza rząd niedużych, prostokątnych poziomych okien z obramieniami, pod każdym - tegoż kształtu płycina z dekoracją rzeźbiarską. Wielki porządek zamyka (pełne) belkowanie, ponad którym attyka: w części środkowej balustradowa, przerywana cokołami z rzeźbiarskimi figurami (sześć), nad ryzalitami pełen mur, po dwie figury na narożach (łącznie cztery). Cienką linią przerwaną zaznaczony obrys dachu czterospadowego. Boczne skrzydła symetryczne. Na dolnej kondygnacji trzy pionowe, prostokątne, dość duże otwory okienne, ściana boniowana, cokół gładki. Kondygnacje spięte wielkim porządkiem jońskim, w postaci jedynie dwu kolumn, blisko osi centralnej. Kondygnacja druga, piętro: nieduże okna prostokątne, zbliżone do kwadratu, z obramieniem na tle gładkiej ściany. Poniżej środkowego okna niewielki balkon (co oznacza zapewne okno balkonowe). Powyżej belkowanie, ponad gzymsem attyka: na cokole - balustrady po bokach, środkiem ściana, ponad nią rzeźbione rozbudowane panoplia. Przed fasadą zasadniczego budynku wysokie ogrodzenie z prętów, z dwoma przejściami w osiach symetrii bocznych ryzalitów. Przed przejściami rzeźby lwów na cokołach (po dwa symetryczne), na reszcie długości - łańcuchy. Fasady umieszczone na długiej poziomej linii bazowej, szerokości ramki. Poniżej niej przerywane linie: niecałkiem jasnego znaczenia, zapewne odwzorowujące plan podziałów dziedzińca(?). Całość w kształt zbliżony do poziomego, wydłużonego prostokąta. Ponad nim, pośrodku, rytowany opis-tytuł, w języku polskim, w jednym wersie, kursywą: "Pałac Namiestnika Królewski.[ego]" (końcówka dopisana ołówkiem). U dołu, pośrodku, skala w postaci podziałki liniowej, do 50-ciu jednostek, opisanych jako łokcie warszawskie: "Lok: Warsz." (50 tak oznaczonych łokci warszawskich odpowiada 88mm na rycinie). Całość ujęta w prostą ramkę z pojedynczej linii w poziomy prostokąt. Pod ramką, pośrodku, rytowana sygnatura: "L. Schmidtner.". Rycina odbita na fragmencie arkusza papieru, nieco grubszego, przyciętego z pozostawieniem marginesów wokół. Odcisk płyty niewidoczny lub (miejscami) widoczny bardzo słabo. Przy lewej krawędzi dwa symetryczne niewielkie otwory w papierze. Drobne zapiski ołówkiem i testy tegoż. Odwrocie puste. Papier w stanie miernym: liczne zażółcenia, foxing, zalania, plamki.
• Authors ID: "L. Schmidtner:" środek, dół
• Inscriptions : "Pałac Namiestnika Królewski.[ego]" środek, góra
• Material and production technique: papier litografia
• Dimensions: przedstawienie 11,3 x 21,0 cm ; ramka 17,9 x 25,6 cm ; papier 22,9 x 31,6 cm