"Kommissya Woiewództwa Mazowieckiego." [w Warszawie]

Description

• ID: A 2573
• Title : "Kommissya Woiewództwa Mazowieckiego." [w Warszawie]
• Content: Graficzne przedstawienie fasady budynku Komisji Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Kompozycja w kształt poziomego prostokąta, z obramieniem, z opisem, ze skalą, z sygnaturą. Rycina wykonana techniką litografii. Kompozycja zamknięta, z obramieniem w poziomy prostokąt, zawierająca opis i skalę. Odbita na papierze. Nieznanego przeznaczenia. Autorstwa Leonarda Schmidtner (ca1800-ca1872), sygnowana, niedatowana. Z około przełomu I i II ćwierci XIX wieku. Widok na fasadę okazałego budynku Komisji Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Obecnie jest to północna część Pałacu Mostowskich w Warszawie, fasada od ul. Nowolipki, przebudowana. Rzut architektoniczny głównej elewacji w stylu klasycystycznym: długiej, z wyróźnioną częścią centralną, bez perspektywy, bez wymiarowania, ze skalą, z elementem planu. Budynek Komisji Województwa Mazowieckiego był północną częścią Pałacu Mostowskich w Warszawie. Pierwszy dwór stanął w tym miejscu ok. 1735 dla Jana Zygmunta Deybel von Hammerau (architekta Warszawy I poł. XVIII w.). Po poł. wieku (własność biskupów wileńskich) przekształcony w pałac. Od 1762 własność wojewody mińskiego Jana Augusta Hylzen, który dokupił plac, zaczął rozbudowę założenia, kontynuowaną przez wdowę. Wnuk Hylzena, Tadeusz Antoni Mostowski, nadał budynkowi znaczącą rolę: otworzył drukarnię (1802), stworzył salon lit.-muz., wreszcie 1822 jako minister przekazał budynek rządowi na pomieszczenie licznych instytucji. 1823-1826 pałac gruntownie przebudowano, według projektu Antonia Corazzi, w formach późnoklasycystycznych (ten stan obrazuje rycina). Siedzibę miały tu: m.in. Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Policji czy (tytułowa) Komisja Województwa Mazowieckiego. W czasach zaborów przebudowany dla Wołyńskiego Pułku Lejb-Gwardii (w budynku m.in. cerkiew). 1925-1926 odrestaurowany, nadal w rękach wojska. Zniszczony w czasie II wojny, odbudowywany od 1949 na siedzibę milicji. Obecnie siedziba Komendy Stołecznej Policji. Fasada trójkondygnacyjna, długa, jednolita, trzyczęściowa, w całości siedemnastoosiowa, symetryczna. Część centralna (siedmioosiowa) lekko ryzalitowa, z attyką. Całość oparta o boniowanie, nad którym dwa piętra, w części środkowej z wielkim porządkiem klasycznym. Pierwsza kondygnacja, przyziemie, masywna, boniowana. W części środkowej, ryzalitowej, pięć arkad, zamkniętych łukiem pełnym, centralna nieco większa. W świetle czterech mniejszych - ściany z oknami. Dwie skrajne osie partii centralnej (pierwsza i siódma), również lekko ryzalitowe, to boniowany mur z pojedynczymi oknami (tej samej wielkości). Pozostała część fasady, oba pięcioosiowe skrzydła, boniowane długimi pasami (bez podziałów pionowych) z dziesięcioma oknami (te same wymiary). Druga kondygnacja, piętro, rozpoczyna się nad gzymsem. Duże, pionowe, prostokątne okna, w rozbudowanych obramieniach, których wyróżnione partie pod parapetem łączą się w poziomy pas cokołowy, szczyty obramień zaś w gzyms wieńczący. Pięć osi centralnej części fasady wyróżnione spięciem z wyższym piętrem kolumnami (półkolumnami? lizenami?) jońskimi w wielkim porządku. Trzecia kondygnacja, drugie piętro, wyraźnie niższe, z okien w kwadrat, z prostymi obramieniami, tuż ponad tymi z piętra. Zamyka ją pełne belkowanie, wsparte na wspomnianych sześciu kolumnach. W partii fryzu, ponad nimi, inskrypcja: "COMMISSYI WOIEWODZTWA MAZOWIECKIEGO.". Siedmioosiową część centralną wieńczy niewysoka attyka, przy czym w osi środkowej (nieco wyższej) dekoracja rzeźbiarska (orły, wieniec, girlanda), w czterech pozostałych balustrada tralkowa, zaś w dwu skrajnych - pełny mur. Reszta budynku bez attyki. Całość przykryta dachem, najwyraźniej czterospadowym, o płaskim profilu. Pod długą prostą linią bazową, na której opiera się rzut fasady, cienką linią obrys fragmentu planu, mający zapewne uzmysłowić przestrzenność elewacji. Widać bardzo delikatne wysunięcie przed lico ryzalitu środkowego (siedem osi) a szczególnie jego środkowej, arkadowej partii (pięć osi). Plan w kształt zbliżony do poziomego prostokąta. Ponad nim, pośrodku, rytowany opis-tytuł, w języku polskim, w jednym wersie, kursywą: "Kommissya Woiewództwa Mazowieckiego.". U dołu, pośrodku, skala w postaci podziałki liniowej, do 50-ciu jednostek, opisanych jako łokcie warszawskie: "Lok: Warsz:" (50 tak oznaczonych łokci warszawskich odpowiada 89mm na rycinie). Całość ujęta prostą ramką z pojedynczej linii w poziomy prostokąt. Pod ramką, pośrodku, rytowana sygnatura: "L. Schmidtner.". Rycina odbita na fragmencie arkusza papieru, nieco grubszego, przyciętego z pozostawieniem marginesów wokół. Odcisk płyty niewidoczny. Pojedyncze odręczne zapiski ołówkiem (mm.in. "Corazzi"). Wzdłuż lewej krawędzi ślad oderwanego podklejenia (klej) oraz dwa symetryczne niewielkie otwory w papierze. Odwrocie puste. Papier w średnim stanie: liczne zażółcenia, foxing.
• Authors ID: "L. Schmidtner." środek, dół
• Inscriptions : "Kommissya Woiewództwa Mazowieckiego." środek, góra
• Material and production technique: papier litografia
• Dimensions: sam plan 6,1 x 20,4 cm ; ramka (z opisem i skalą) 17,9 x 25,7 cm ; papier 23,0 x 31,6 cm