"Iwonicz."

Description

• ID: A 2575
• Title : "Iwonicz."
• Content: Graficzne przedstawienie widoku uzdrowiska w Iwoniczu. Kompozycja w kształt zbliżony do poziomego prostokąta, bez obramienia, z opisem, z sygnaturami. Rycina wykonana techniką litografii. Kompozycja półotwarta, bez obramienia, w kształt zbliżony do poziomego prostokąta, zawierająca sygnatury i opis. Odbita na papierze. Nieznanego przeznaczenia. Autorstwa Józefa Swobody (?-ca1885), na podstawie rysunku z natury Franciszka Cięglewicza (brak dat), sygnowana, niedatowana. Z około 1840 roku. Widok na fragment zabudowy kompleksu uzdrowiska (zakładu wód mineralnych) w miejscowości Iwonicz-Zdrój. Zabudowa, częściowo istniejąca, w działającym do dziś uzdrowisku, w powiecie krośnieńskim, w województwie (obecnie) podkarpackim. Historyczny widok ukazujący fragment zabudowy uzdrowiskowej ok. 1840 roku. Pałac, niskie budynki, długi pawilon, zakończony pawilonem centralnym nad źródłem, wszystko to wśród roślinności, na tle zalesionego zbocza górskiego. Iwonicz był już w XV wieku zamożną osadą. Walory lecznicze miejscowych wód wzmiankował (pierwszy) lekarz nadworny Stafana Batorego. Liczne źródła potwierdzają leczenie tutaj w XVII i XVIII wieku, jednak wraz z rozbiorami ośrodek podupadł. Przełom przyniosły rządy Załuskich w XIX wieku, szczególnie intensywne wysiłki od roku 1837. Za rozplanowanie całości i kształt budynków odpowiadała Amelia z Ogińskich Załuska, żona Karola, wraz z Janem Feliksem Piwarskim. Z tego czasu pochodzą m.in. "Pawilon nad Źródłami", "Pałac Modrzewiowy" czy "Dom nad Źródłami". Następnie notowany ciągły rozwój kurortu. W 1973 Iwonicz Zdrój otrzymał prawa miejskie. Na pierwszym planie, wprowadzającym, niska roślinność z pojedynczymi wysokimi drzewami, z mostkiem pośrodku (prowadzącym na dalsze plany) oraz zagłębieniem terenu z prawej (koryto rzeczki?). Na skraju mostku para - elegnacki mężczyzna z laską, prowadzący pod rękę kobietę. Na drugim planie, z lewej widoczna połowa fasady Pałacu Modrzewiowego (nazwa współczesna: Stary Pałac). Okazały budynek, drewniany, dwukondygnacyjny, nakryty dachem, o trzyosiowych częściach bocznych fasady (widoczna jedynie część prawa), z wielkimi oknami na obu piętrach, oraz sporym portykiem w części środkowej (piętro) ponad arkadowym ryzalitem (parter), oddanym nieco symbolicznie (np. ilość arkad i kolumn). Przed budynkiem powóz zamknięty, dwukonny, z woźnicą. Z prawej strony pałacu placyk, pomiędzy mostkiem, inną zabudową a korytem rzeczki(?). Wzdłuż koryta regularne nasadzenia drzew, nad wąwozem (korytem) niewielki mostek, w prawo kolejna otwarta przestrzeń. Nieco tylko głębiej, na (symbolicznym) trzecim planie, dalsza zabudowa. Za placem koło pałacu - niski drewniany budynek, o jednej kondygnacji, trzyosiowy (drzwi i dwa okna), nakryty czterospadowym dachem, z barierką przed nim, oraz wyższą, zadaszoną konstrukcją za nim (wiata? dach na palach?). Za korytem rzeczki kolejny budynek drewniany (z bali), jednokondygnacyjny, trzyosiowy (same okna), nakryty podobnym dachem. Wreszcie skrajnie z prawej, nieco niżej i dalej, fragment długiego pawilonu (ażurowego?) - prawdopodobnie dzisiejsza "Pijalnia". Za nim charakterystyczny budynek - obecnie "Pawilon nad Źródłami" - o formie glorietty, wsparty na kolumnach, na planie okręgu, zwieńczony belkowaniem i dachem o niskim profilu. Tło dla całości stanowi ściana lasu świerkowego(?), na lekko ukośnym (pod górę w prawo) górskim zboczu. Powyżej partia nieba, z zaznaczonymi ledwo widocznymi kreskami, zarysami obłoków. Światło spoza kadru, z lewej, z góry. Całość w kształt zbliżony do poziomego prostokąta, bez obramienia. Sygnatury: rytownika z prawej u dołu, w ramach kompozycji: "Swoboda", autora wzoru (rysownika) tuż obok, poniżej, już poza kompozycją: "Rys z nat: Cięglewicz.". Opis pod kompozycją, pośrodku, w jednej linii, jednym słowem, w języku polskim, kursywą: "Iwonicz.". Rycina odbita na fragmencie arkusza papieru, mocno cienkiego, przyciętego z pozostawieniem niemałych marginesów wokół kompozycji. Odcisk płyty niewidoczny. Papier mocno zdefektowany: oderwane lewe górne naroże (spory fragment), wraz z uszkodzeniem odpowiadającej partii ryciny. Odwrocie puste, podklejenia bibułką wzdłuż górnej krawędzi. Papier zawiera znak wodny w postaci prostokątnego obramienia ornamentalnego, równoległego do trzech krawędzi (lewej, górnej i prawej), przerwanego (oderwaniem od arkusza) u dołu. Papier w stanie miernym: oderwane naroże, liczne zgniecenia, naderwania.
• Authors ID:
  • "Swoboda" prawa, dół
  • "Rys z nat: Cięglewicz." prawa, dół
• Inscriptions : "Iwonicz." środek, dół
• Material and production technique: papier litografia
• Dimensions: widok z sygn. i opisem 9,1 x 17,5 cm ; papier 13,5 x 21,2 cm