"Rycerz polski, i Turek."

Description

• ID: A 2674
• Title : "Rycerz polski, i Turek."
• Content: Graficzne przedstawienie rycerza polskiego (husarza) i tureckiego. Wizerunek w kształt nieregularny, z obramieniem w poziomy prostokąt, z tytułem powyżej, opisem poniżej, bez sygnatury. Rycina wykonana techniką litografii. Kompozycja zamknięta, kształt nieregularny, z obramieniem w poziomy prostokąt, z tytułem powyżej oraz opisem poniżej. Odbita na papierze. Nieznanego przeznaczenia, być może ilustracja - grafika książkowa(?). Niewyjawionego autorstwa, niesygnowana, niedatowana. Zapewne z pierwszej połowy XIX wieku. Mająca powielać drzeworyt z samego końca XVI wieku (1599). Wizerunek typowego rycerza polskiego (husarza) i tureckiego, podczas konnego pojedynku na kopie. Rzekome powielenie grafiki (drzeworytu) z 1599, z publikacji wydanej we Lwowie. Dwaj zbrojni, na wspiętych koniach, naprzeciw siebie, ukazani symetrycznie (heraldycznie), uzbrojeni, opatrzeni w skrzydła, potykający się na kopie, pod nimi zarys ziemi. Oddane szkicowo, nieco karykaturalnie (efekt raczej niezamierzony). Mężczyzna z lewej to Turek. Ukazany en trois quarts, prawym ramieniem do widza, głowa en face a nawet nieco en trois quarts w tył (lewym polikiem do widza). Na twarzy charakterystyczne, długie, spiczaste wąsy, poziomo na boki. Na głowie nakrycie (czapka? turban?) z piórami upiętymi do broszy nad czołem. Ubrany prawdopodobnie w zbroję, fragmenty widoczne na jego prawej ręce, reszta zasłonięta lub mocno szkicowa. Stopa w strzemieniu. Od postaci ukośnie w prawo w górę kopia, (nienaturalnie) masywna, zwężająca się ku końcowi, gdzie wielki grot. Postać dosiada wspiętego konia. Pod jeźdźcem prawodpodobnie pasiasty czaprak. Koń ukazany jakby z profilu (swym prawym bokiem do widza), nieco bardziej en trois quarts, wsparty na tylnych nogach, przednie uniesione. Z miejsca osadzenia przedniej prawej nogi oraz spod brzucha wyrastają zwierzęciu dwa skrzydła, jakby ptasie, ale dużo większe, przesłaniające sporą część postaci i konia. Na pysku konia uprzęż, siodło niewidoczne, ogon opadający, włosie w splotach. Mężczyzna z prawej to Polak, husarz. Ukazany z profilu, swym lewym ramieniem do widza. Twarz schematyczna, bez zarostu. Na głowie szyszak husarski typu pappenheimer, karbowany, najwyraźniej bez policzków i raczej bez nakarczka, ale z piórkami(?) ponad czołem. Ubrany prawdopodobnie w zbroję płytową, najlepiej widoczny fragment na udzie. Tors zasłonięty, ręce nie ukazane. Stopa w strzemieniu, na pięcie gwiaździsta ostroga. U boku przytroczona szabla, widoczne jednynie lekko zdobiona, wygięta pochwa oraz jelec. Gdzieś z okolicy pasa wyrasta żołnierzowi spore skrzydło, niczym ptasie, na dziwnym kraciastym stelarzu, zasłaniające sporą część postaci. Wojownik dosiada wspiętego konia. Pod jeźdźcem prawodpodobnie siodło, może czaprak, z przodu, przed nogą, zwisa jakaś ciemna tkanina, zwężająca się ku dołowi. Koń ukazany z profilu (swym lewym bokiem do widza), nogi nieco bardziej en trois quarts, wsparty na tylnych, przednie uniesione. Na górze łba końskiego jakiś element uprzęży, do którego przyczepione dwa duże jasne pióra, sterczące ku górze i rozchylające się na boki. Lejce ukazane, ku postaci. Pod zadem konia jakiś niezidentyfikowany element, ogon uniesiony, włosie opadające dekoracyjnie. Konie ustawione względem siebie symetrycznie (heraldycznie), tak iż ich przednie kopyta spotykają się (konia polskiego na przedzie). Zza karku konia husarza wystaje, niemal poziomo, długa smukła kopia, zdobiona spiralnie, która wydaje się przebijać Turka przez pierś i przechodzić na wylot. Jej ciemny (od krwi?) grot widać za plecami tamtego. Pod końmi szkicowo zarysowna ziemia, z zarysem wzgórz. Tła brak. Światło skąpo oddane, niejednoznaczne, raczej od strony widza, spoza kadru, z lewej. Kompozycja w kształt nieregularny, półotwarta. Opisana obramieniem w poziomy prostokąt, złożonym z pary cienkich linii, obok trzech kolejnych (środkowa pogrubiona), mających zapewne przypominać profilowaną ramę obrazu. Sygnatury brak. Ponad ramką, pośrodku, inskrypcja: "Stare Gawędy i Obrazy." (tytuł?). Poniżej, wycentrowany, rytowany opis w języku polskim, w pięciu wersach: "Rycerz polski, i Turek. _ Drzeworyt z Roku 1599. Z poezyi Adama Czachrowskiego z Czachrowa wydanych we Lwowie 1599.". Rycina odbita na fragmencie arkusza grubszego papieru. Przycięta (prosto) z pozostawieniem marginesu wokół. Odwrocie puste, wzdłuż górnej krawędzi podklejona bibułka. Papier zgięty (równo) w ok. 1/3 wysokości (licząc od dołu). Przy prawym dolnym narożu uszkodzenie: niewielka dziura, opalona(?) wokół. Pomijając to, stan papieru poprawny. Jak głosi opis niniejsza grafika ma powtarzać rycinę z 1599, wydaną wraz z wierszami Adama Czahrowskiego (Chachrowski) herbu Korczak (ca1565-post1599) pod tytułem "Threny i rzeczy rozmaite" - wydanie drugie we Lwowie. Po tym czasie autor poezji zmarł (data nieznana).
• Inscriptions :
  • "Stare Gawędy i Obrazy." środek, góra
  • "Rycerz polski, i Turek. _ Drzeworyt z Roku 1599. Z poezyi Adama Czachrowskiego z Czachrowa wydanych we Lwowie 1599." środek, dół
• Material and production technique: papier litografia
• Dimensions: przedstawienie (ramka) 10,3 x 15,9 cm ; kompozycja (z tyt. i opisem) 13,1 x 15,9 cm ; papier 14,4 x 20,2 cm