[Fragment przywileju jedlneńskiego króla Władysława Jagiełły z 1430 r.].

Description

• Sygnatura: Dypl. 196
• Tytuł: [Fragment przywileju jedlneńskiego króla Władysława Jagiełły z 1430 r.].
• Wystawca dokumentu: Władysław II Jagiełło (król polski ; (ca 1362–1434)
• Miejsce i rok: [1430.03.05] Jedlnia
• Opis fizyczny: 15/21x15/11? cm
• Język: Łac.
• Hasła przedmiotowe:
  • Andrzej z Lubina podskarbi kor. (?–1445)
  • Danaborski, Andrzej wda kaliski (?-1435)
  • Jastrzębiec, Wojciech prymas (ca 1362–1436)
  • Kalinowski, Marcin wda sieradzki, sta wieluński (?-ca 1437)
  • Korytnicki, Florian klan wiślicki, sta lwowski (?-po 1430)
  • Leżeński, Jan Głowacz wda mazowiecki (ca 1390– po 1439)
  • Modliszewski, Andrzej Dunin podkomorzy brzesko-kujawski (?–po 1430)
  • Oleśnicki, Dobiesław wda sandomierski (?-1440)
  • Oleśnicki, Zbigniew bp krakowski (1389–1455)
  • Paweł z Bogumiłowic klan połaniecki, marszałek nadw. (?–1436)
  • Ścibór z Rytwian wda łęczycki (?-1435)
  • Świnka, Jakub ze Strzyg klan rypiński (?–1452)
  • Szafraniec, Jan bp kujawsko-pomorski, kanclerz w. kor. (1363–1433)
  • Szafraniec, Piotr Starszy wda krakowski, sta podolski (?–1437)
  • Trzebawski, Piotr podstoli i podkomorzy poznański (?–1438)
  • Zaremba, Mikołaj z Pleszewa klan kaliski (?–1465)
  • Szlachta 15 w.
  • Prawodawstwo 15 w. Polska
  • Podole 15 w.
  • Ruś 15 w.
  • Ziemia kujawska 15 w.
  • Ziemia dobrzyńska 15 w.
  • Kujawy
  • Przywileje szlacheckie 15 w.
  • Przywilej jedlneński 1430 r.
• Pieczęć: Pozostały dwa otwory po sznurkach.
• Uwagi:
  • Władysław II Jagiełło, król Polski i wielki książę litewski, w zamian za uznanie praw do tronu polskiego (zapewnienie sukcesji po swojej śmierci) jednego z jego synów i przedłużenie tym samym panowania dynastii jagiellońskiej w Polsce nadaje szlachcie przywilej jedlneński (jedlneńsko-krakowski, zw. Neminem captivabimus), w którym zatwierdza postulaty szlacheckie sformułowane na zjeździe w Brześciu Kujawskim w 1425 r. (potwierdzenie wszystkich dawnych praw i przywilejów panów świeckich i Kościoła, zagwarantowanie szlachcie i wszystkim posiadaczom ziemskim nietykalności osobistej i majątkowej ze strony króla i jego urzędników bez prawomocnego wyroku sądu, zastrzeżenie kariery duchownej wyłącznie dla przedstawicieli szlachty, zrzeczenie się części kompetencji sądowych, szeroki immunitet ekonomiczny), rozszerzając nieco ich zakres i rozciągając prawo obowiązujące w Koronie na ziemie Rusi Czerwonej, Podola, Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Lista świadków kórnickiego dok. z powodu uszkodzeń, o których mowa niżej, jest niekompletna i zawiera tylko połowę nazwisk [w hasłach uwzględniono tylko osoby figurujące w tekście!].
  • [Wyd.:] Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, Liber undecimus 1413–1430, Varsaviae 2000, p. 276–282 z różnicami w ortografii (wydawcy nie uwzględnili w tej edycji omawianego dyplomu, choć korzystali ze zbiorów BK i jako jedną z podstaw źródłowych (tamże, s. 9 i passim) wykorzystali obie części „Codicis Calvimontani”, czyli rękopiśmienną kop. „Roczników” Długosza z ok. 1550 r., zwaną Kodeksem Sierakowskich – sygn. BK 197). Poza tym tekst dok. publikowany mniej lub bardziej dokładnie w różnych zbiorach praw koronnych z XVI, XVII i XVIII wieku, jak również w XIX-wiecznych wydawnictwach źródłowych – w całości zwłaszcza: [1.] Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. II: 1382–1445, oprac. A. Lewicki, Kraków 1891, nr 177, s. 228–234 (przywilej jedlnieński 1430); także [2.] Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego, wyd. J. Ohryzko, t. 1, Petersburg 1859, s. 40–42 (zatwierdzenie krakowskie 1433, tak samo w kolejnych edycjach); [3.] Jan Wincenty Bandtkie, Jus Polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 224–234; – poza tym we fragm.: [4.] Jan Łaski, Commune incliti Poloniae Regni Privilegium constitutionum et indultuum publicitus decretorum approbatorumque (…), Kraków 1506, f. L–LIIv; [5.] Jakub Przyłuski, Leges seu statuta ac privilegia Regni Poloniae omnia, Kraków 1553, passim (np. f. 8–9, 26–27, 72, 83); [6.] Jan Januszowski, Statuta, prawa i konstytucje koronne łacińskie i polskie z Statutów Łaskiego i Herborta i z konstytucyj koronnych zebrane (…), Kraków 1600, s. 4–5; [7.] Paweł Szczerbic, Promptuarium statutorum omnium et constitutionum Regni Poloniae, Braniewo 1604, passim (np. s. 3, 20, 25, 34). [Tłum.:] [1.] Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, Księga jedenasta 1413–1430, Warszawa 1985, s. 289–297 i przyp. 1–26 oraz wcześniejszy: [2.] Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście, przekład K. Mecherzyńskiego, t. IV, ks. XI, XII, Kraków 1869, s. 363–368 (Dzieła wszystkie, wyd. staraniem A. Przeździeckiego, t. V); poza tym przekłady pol. w zbiorach praw koronnych począwszy od XVI w. (np. [3.] Stanisław Sarnicki, Statuta i metryka przywilejów koronnych, Kraków 1594, passim (np. s. 8–9, 35, 69–70) we fragm. (wg zatwierdzenia krakowskiego z 1433 r.), [4.] Jan Januszowski, Statuta, tamże) i we współczesnych wydawnictwach źródłowych (np. [5.] Polska w okresie monarchii stanowej 1346–1454. Wybór tekstów, oprac. R. Heck, Warszawa 1955, [nr] 42, s. 82–89; [6.] Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych (…), oprac. M. Sobańska-Bondaruk i S. B. Lenard, wyd. 3, Warszawa 2003. Por. F. Piekosiński, Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900, s. 43.
  • Brak pieczęci (zgodnie z brzmieniem formuły koroboracyjnej była przywieszona do oryg. dok.), pozostały dwa „zamknięte” (niezupełnie wycięte) duże otwory po sznurkach.
  • In dorso brak streszczeń ; u dołu dok. między otworami na sznurki mała okrągła dziewiętnastowieczna pieczątka Biblioteki Kórnickiej, obok niej dwie sygn. współczesne „196” wpisane ołówkiem.
  • Destrukt (makulatura) zapewne wydobyty (wycięty) z oprawy rękopisu lub starodruku (zachowana druga połowa dok., w sumie mniej niż połowa objętości całego tekstu) ; stan zachowania raczej zły ; silne przybrudzenia i przebarwienia, zwłaszcza na odwrocie i marg. strony tekstowej ; kilkanaście dziurek po robakach ; wycięty prawy górny narożnik (z tekstem), brzegi nierówno przycięte (z boków) lub poszarpane (u dołu), pozostawione głębokie poziome wycięcie ; brak zakładki i śladów złożeń. Czytelność tekstu bardzo dobra ; minuskuła gotycka ; tekst mocno obcięty z trzech stron i przez to fragmentaryczny.
• Opracowania:
  • Bandtkie J.W., Jus Polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis, Warszawa 1831, s. 224–234.
  • Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego, wyd. J. Ohryzko, t. 1, Petersburg 1859, s. 40–42.
  • Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. II: 1382–1445, oprac. A. Lewicki, Kraków 1891, nr 177, s. 228–234.
  • Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, Liber undecimus 1413–1430, Varsaviae 2000, p. 276–282.