Listy gen. Władysława Zamoyskiego do żony Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej

Description

• Sygnatura: BK 07584/2
• Kopie:
  • Mf 8187
  • Mf 8186
• Autor: Zamoyski Władysław generał (1803-1868)
• Tytuł: Listy gen. Władysława Zamoyskiego do żony Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej T. 2 1856-1867.
• Miejsce i czas powstania: 1850-1867
• Opis fizyczny: 1404 k.
• Oprawa: luźne
• Zawartość:
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, niedziela, 1 stycznia 1856, radość ze spotkania z synem Władysiem, którego przywiozła babcia Celina Działyńska, o swoich doświadczeniach duchowych i praktykach religijnych (przystępowanie do Sakramentów), k. 595-596v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Paryż, 6 stycznia 1856, relacjonuje wspólny pobyt z synem Władysiem w Paryżu, przytacza anegdotę z dowcipną ripostą 3letniego synka, o wartościach wychowawczych, jakimi powinni się kierować rodzice, relacje o mieszkańcach Hotelu Lambert (o zdrowiu Sapieżyny, rozmowach nt. sprawy polskiej z ks. A. J. Czartoryskim, Władysławem i Witoldem Czartoryskimi), o kandydaturze Władysława Czartoryskiego na funkcję szefa sztabu dywizji kozaków w Turcji, przemyślenia nt. prowadzenia kariery wojskowej Wł. Czartoryskiego, ponownie o relacji między Janem Działyńskim i Izabelą Czartoryską - nakłania do przeprowadzenia zaręczyn, k. 597-600v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 8 stycznia 1856, o wspólnym przebywaniu z synem Wadysiem: "[...] boć to jest stworzenie tak miłe, że każdy obcy nawet oprzeć mu się nie może, a cóż dopiero ja. Przy tem łaskaw na mnie bardzo. Co rano budząc się woła: "do Papy" i przychodzi, siada na łóżku i mamy z sobą konferencyję. Tu wyznam moją nieumiejętność . Silę się na koncepta jakby go zająć. Nie długo długo to trwa, bo dzień za krótki. Robota wielka". O przychylności rządu francuskiego dla swoich działań, o rozmowie z cesarzem i jego zainteresowaniu dla swoich działań, o zamiarze przekazania listu Tytusa Działyńskiego do rąk cesarza, k. 601-602v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Paryż 12 stycznia 1856, sprawy bieżące, o zdrowiu własnym i żony, o miłości do synka Władysia, o synach księcia Czartoryskiego Witoldzie i Władysławie i zaangażowaniu Władysława w działania w Turcji, o pozostałych mieszkańcach Hotelu Lambert (księżna Sapieżyna); sprawa pani Gajewskiej i łożenia funduszy na jej syna, k. 603-607.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 15 stycznia 1856, o wychowaniu dzieci i o posłuszeństwie: "[...] chcieć doprowadzić dziecko i ludy do wszystkiego samym tylko przekonywaniem, jest to pozbawić dziecko i lud zdolności i wprawy do posłuszeństwa, a tem samym sprężyny najsilniejszej do działania zbiorowego - jedynego siłę tworzącego[...]", k. 608-609v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Paryż 19 stycznia 1856, wojna krymska - rozmowy z Moskwą nt warunków pokoju, stosunek państw Zachodu do wojny (Anglia i Francja), rola Polaków, poglądy Zamoyskiego nt. wojny oraz stanowiska państw Zachodu oraz o swoich nadziejach wobec Anglii, odwołanie do postanowień kongresu wiedeńskiego 1815, k. 610-613 dodatkowo na k. 614-615 prawdopodobnie brudnopis listu z 19 stycznia 1856 r.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Paryż 20 stycznia 1856, o wypadkach na Bliskim Wschodzie, o swoich planach wyjazdu na Wschód, nastroje związane z wojną i nastawienie Francji, o balu w Tuilleries i rozmowie cesarza z A.J. Czartoryskim, o członkach najbliższej rodziny - o Janie Działyńskim i jego relacji z Izabelą Czartoryską, o pozostającym pod jego opieką synu Władysiu, k. 616-617v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 21 stycznia 1856, oczekiwanie na przyjazd Tytusa Działyńskiego do Paryża, o wyjeździe Jana Działyńskiego z Paryża do Poznania [z psem Oskarem?], o pozytywnie ułożonych relacjach między Janem Działyńskim i Izabelą Czartoryską, o pobiciu pod kościołem Madelaine (przed nabożeństwem za Mickiewicza) - o okolicznościach i prawdopodobnych przyczynach pobicia, k. 618-619v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 23 stycznia 1856, informacje nt. p. Gajewskiej, sprawy finansowe - bank Malletów, o przygotowaniach wojennych i oczekiwaniu na orzeczenie w tej sprawie Parlamentu angielskiego, o swoim wyjeździe do Turcji w celu organizowania szkoły wojskowej, k. 620-621v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 28 stycznia 1856, troska o żonę; o reakcjach prasy francuskiej [La Patrie] na napaść na generała Zamoyskiego i dementowaniu kłamliwych doniesień opisanych w gazetach niemieckich, dalej ponownie o przygotowaniach wojennych i werbunku oficerów, wzmianka o finansach na podróż i ubrania dla jednego z oficerów, na koniec o tęsknocie i relacji z żoną, k. 622-625v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Paryż, 1 luty 1856, relacje małżeńskie - o potrzebie listów od żony i tego co powinny zawierać, ["Nie daj tej ścieżce zarastać po której do mnie chodzisz"], o potrzebie modlitwy i wychowaniu dzieci oraz umacnianiu w wierze, następnie relacje o nastrojach w społeczeństwie i stosunku do wojny na Wschodzie, wzmianka o nadawaniu stopni oficerskich, k. 626-629
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 4 lutego 1856, krótki list, kilka słów o zdrowiu, decyzja o wyjeździe na Wschód razem ze swoim sekretarzem Niedźwieckim, plany ściągnięcia Jadwigi do Jenikieni (Yeniköy), jeżeli dojdzie do zawieszenia broni, dyspozycje odnośnie wyjazdu, k. 630-631
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 12 lutego 1856, sprawa pobicia generała przed kościołem Śt. Madelaine - ze wzburzeniem o wypuszczeniu sprawcy z aresztu, o wizycie u cesarza (info o audiencji w Monitorze), rozważania nt. prawdopodobieństwa zakończenia wojny oraz warunków zawarcia pokoju, wzmianka o Delfinie [Potockiej?], o zakończeniu sprawy z Jaźwińskim (sprawcą pobicia), k. 632-635.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 17 lutego 1856, o wizycie Marii z Działyńskich Grudzińskiej i Zygmunta Grudzińskiego - refleksja nad ich małżeństwem, o usposobieniu synka Władysia i ząbkowaniu, wstępne plany wyjazdu Jadwigi z synami na Wschód, o swoich obawach przed konfliktem francusko-angielskim, kontynuuje werbunek żołnierzy - ochotników oraz księdza, k. 636-640v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 21 lutego 1856, ponowne nawiązanie do napaści na generała przed kościołem St. Madelaine, komentarz do listu Jadwigi z 16 lutego 1856 (BK 7589, k. 14-15v) i jej uwag nt. Waleriana Kalinki, , uwagi na temat wojny w Turcji, o swoim rychłym wyjeździe do Turcji, zgorzkniały na temat Sadyka Paszy i rozdźwięku z ks. A.J. Czartoryskim; [na k. 644 odpowiedź na list Jadwigi z 19 lutego 1856, BK 7589, k. 16-17v.], plany wyjazdu do Turcji Jadwigi z synem - dyspozycje generała co do towarzyszących osób, k. 641-644v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 25 lutego, 1856 [Paryż], ciepło z uczuciem o synku Władysiu, który kończy pobyt u ojca, dalej ponownie nt. wojny i spekulacje nt. jej zakończenia (o nastawieniu cesarza), o zmianach personalnych na stanowisku ajenta głównego dywizji, o swoim serdecznym porozumieniu z księciem i jego synami, k. 645-646v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 1 marca 1856, Valence, na drodze do Marsylii, sobota, o spotkaniu z bratem Janem, powtarza informacje z poprzedniego listu o odjeździe syna Władysia, relacjonuje swoje samopoczucie i nastawienie do wyjazdu, o swoim nastawieniu wobec krytyki, która na niego spada, [od. k. 645 - z Marsylii] o swoim oczekiwaniu na listy żony oraz o tym, co one mu dają, uwagi na temat pracy i charakterów swoich współpracowników - Waleriana Kalinki i Leonarda Niedźwieckiego (k. 650-650v.), o Bogu i potrzebie modlitwy w wychowywaniu dzieci (k. 651-651v), rozważania nt. istoty chrześcijaństwa (k. 652), refleksje na temat ludzkich charakterów i zjednywania sobie ludzi (w odpowiedzi na list Jadwigi?), z zadowoleniem o swoim korpusie oficerów (nazwiska: Breański, płk. Kamieński, Słubicki, Paprocki, Poniński, Zabłocki, majorowie: Dobrowolski, Waligórski, Matczyński), o nazwie pułku - kozaków sułtańskich i relacji z Sadykiem Paszą, (k. 653v.-654), o planach przyjazdu Jadwigi do Turcji, o doskonałym porozumieniu z rodziną Czartoryskich i przychylności Izy Czartoryskiej do Jana Działyńskiego, k. 647-658v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 5 marca, zbliżając się do Messyny, list pisany ze statku, opowiada o towarzyszach podróży, ponowne refleksje nt. pożytku wojny z Rosją, przemyślenia nt. sytuacji Polski i konieczności mówienia o sprawie polskiej w Europie, w razie pokoju myśli o zamianie legionów na szkołę wojenną, o rozczarowaniu postawą Niedźwieckiego, o zadaniach dla panny Birt podczas jego nieobecności, k. 659-664.
  • Władysław Zamoyski do Jana [Zamoyskiego], 10 marca 1856, krótka notatka z prośbą o list i informacją o miejscu swojego pobytu, spod Gallipoli, k. 665
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, poniedziałek, 10 marca 1856, spod Gallipoli, dopływając do Stambułu, opis dotychczasowej podróży (przez Messynę i Ateny) o rozmowach z lordem Radcliffem, o swoich nadziejach pokładanych w Anglikach, refleksje nt. "wojny ukrytej" i moralnego wsparcia, rozważania na temat losów swojej dywizji w razie pokoju oraz "ukrytej" wojny, o atmosferze na statku, k. 666-669
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Scutari, 17 marca 1856, pierwsze dnia na Bliskim Wschodzie,opisuje organizację swojego pułku, pozytywne wrażenia, o swoim przemówieniu do żołnierzy i akceptacji z ich strony, o ubraniach oficerów, obiad u lorda Stratforda, wymienia towarzystwo w Pera - Touvenal, ppłk. Poniński), o niechęci Sadyka Paszy, k. 670-671.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 18 marca 1856, Skutari, ponownie o pozytywnym przyjęciu i życzliwości wobec jego działań na Bliskim Wschodzie, wzmianka o kapelanie Kaczanowskim, o zdrowiu żołnierzy, zachwala szpital angielski o "dostatnim opatrzeniu", dalej o swoich licznych zajęciach organizacyjnych, o spotkaniu i rozmowie z generalnym dowódcą - jen. Vivian z Kerczu, rozważania nt. zawarcia pokoju, o zawodzie i żalu Polaków gotowych walczyć, rozważania nt. zasadności swego pobytu na Bliskim Wschodzie i swojej roli w warunkach zawartego pokoju, o własnym rozczarowaniu. Dopisek z 19 marca (k. 675) : o nakazie zawieszenia umundurowania ludzi, dopisek z 20 marca (k. 677v), Wielki Czwartek, o tęsknocie za żoną i dziećmi, k. 672-677v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Wielka Noc 23 marca 1856, o spędzaniu Wielkiejnocy i tęsknocie za żoną, o oficerskim Święconym i toastach za Jadwigę, refleksje nt. organizacji pułku kozaków o dalszym ich umundurowaniu mimo prawdopodobieństwa końca wojny, o swoim miejscu tymczasowego zamieszkania i przygotowywaniu domu dla niego nad Bosforem, wymienia nazwiska żołnierzy - dowódców swojego pułku: Słubicki, Paprocki, Waligórski, Wierucki - major, refleksje nt. szans odbudowy siły zbrojnej, o instrumencie Jadwigi i grze na concertinie, o wychowaniu Władysia - wskazówki co do bieżącej edukacji, o pragnieniu listów od familii - "one są mi pokarmem i siłą potrzebną", k. 678-681v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 26 marca 1856, Skutari, relacja rozmowy z lekarzem nt. karmienia przez Jadwigę piersią Witolda, plany przyjazdu Jadwigi do Turcji wraz z Władysiem, Witold miał zostać u dziadków, instrukcja znalezienia mamki dla Witolda, generał ze względu na kontrolę sytuacji i potrzebę zadbania o żołnierzy z legionów, musiał pozostać na Wschodzie, o swoim planowanym wyjeździe do Warny i udziale legionów polskich w rewii organizowanej przez lorda Stratforda, k. 682-685.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 31 marca 1856, o niedogodnościach poczty lądowej przez Wiedeń i długim oczekiwaniu na listy, ponownie o karmieniu Witolda i troska o stan zdrowia żony z tego wynikający, planuje przyjazd żony do Turcji, o żalu, że rewia wojsk przed Sułtanem ze względu na brzydką pogodę została odłożona, o gen. Breańskim i dobrej z nim współpracy, i ponownych planach wypłynięcia do Warny, k. 686-687.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 7 kwietnia 1856 [list 26], o zawarciu pokoju i zakończeniu wojny krymskiej, wzywa żonę ze starszym synem i panną Birt, Eugeni oraz jednym służącym na Bliski Wschód, na miejscu miała mieć jeszcze jednego służącego/zarządcę, generał pisze o tęsknocie za nią, o stosunku Francji i Anglii do dywizji polskiej, zaleca kogo Jadwiga ma odwiedzić w Paryżu (pani Walewska, i pani Benedetti), o rewii wojsk angielskich przed sułtanem i dwóch pułków polskich, k. 688-689.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 7 - 10 kwietnia [27 list, drugi z 7. kwietnia], Skutari, wzywa żonę do przyjazdu do Stambułu, o domu nad Bosforem i swoich codziennych zajęciach, wzmianka nt. towarzyszącego mu L. Niedźwieckiego, kilka słów nt adjutanta Kossiłowskiego, wzmianka o kpt Szumlańskim i jego wyjeździe z Breańskim do Warny, o ujeżdżaniu araba dla siebie i kurda dla Jadwigi, o chorobie Lévala, opis rewii przed sułtanem; [od 10.04]: szczegółowy opis rewii przed sułtanem i swojej rozmowie z sułtanem, o angielskim steeple chase i poszkodowanych w wyniku tego wyścigu, refleksja nad przyszłymi losami dywizji , k. 690-693
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 14 kwietnia 1856, Pera, list oznaczony nr 28 odpowiedź na listy Jadwigi 6 i 7 pisane między 18 a 31 marca, Zamoyski stanowczo wzywa Jadwigę na Bliski Wschód, donosi o śmierci swego ojca ordynata Stanisława Kostki Zamoyskiego, wspomnienie o ojcu, o chęci utrzymania polskiej dywizji w Turcji przez Anglików (rozmowa z lordem Clarendonem), o ratyfikacji pokoju, o warunkach zawieranego pokoju i procesie rozbrajania, o wspólnym przystępowaniu do Komunie Św. i modlitwie Władysia, o kształtowaniu wiary Jadwigi, obawy przed opóźnieniem się ślubu Jana Kantego Działyńskiego z księżniczką Izą Czartoryską ze względu na żałobę po ordynacie Zamoyskim, k. 694-697v.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, 20 kwietnia 1856, pod Warną w obozie Brygady Jazdy, [list oznaczony nr 29 bis], opis pułków jazdy oraz wymienieni dowódcy: Kamieński, Przewłocki Poniński, szczegółowy opis konfliktu Słubickiego z żołnierzami, wstawiennictwie za nim Zamoyskiego i negatywnej roli Sadyka Paszy w tym konflikcie, dopiska z 30 kwietnia z usprawiedliwieniem, że kartka z listem zaginęła i generał wysłał wcześniej list do żony datowany na 24 kwietnia, k. 698-699
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Stambuł 24 kwietnia 1856, [list z nr 290, o radości jaką niosą mu listy z domu zwłaszcza doniesienia o dzieciach, o prezencji dywizji jazdy, o nowych kandydatach ale i o niepewności co do dalszych losów dywizji po zawarciu pokoju, o obozowym nabożeństwie za ordynata Zamoyskiego, rozważania nt grobu ordynata i obowiązkach rodzeństwa oraz o nagrobku dla ordynata oraz nagrobnej inskrypcji, o ujeżdżaniu siwego kurda dla Jadwigi, o przyjeździe Jadwigi do Turcji z obu synami, k. 700-703.
  • Władysław Zamoyski do żony Jadwigi z Działyńskich, Scutari, 27 kwietnia 1856, [list oznaczony nr 30], o niepokojach związanych z bieżącą sytuacją - troska o dalsze losy dywizji m.in. o uposażenie swoich ludzi, gorące namowy do przyjazdu Jadwigi - odniesienie do argumentów z jej listu z 20-21 kwietnia (BK 7589, k. 66071v), generał nagli o spieszne przybycie żony, nie chce czeka do lipca (o gotowości przyjazdu w lipcu pisała Jadwiga), k. 704-709
• Hasła przedmiotowe:
  • Breański, Feliks (1794-1884)
  • Clarendon Villiers George Williams polityk angielski (1800-1870)
  • Czartoryski, Adam Jerzy przywódca obozu Hotel Lambert (1770-1861)
  • Dobrowolski, Emil płk w dywizji gen. Wł. Zamoyskiego (1811-1877)
  • Girotti zarządca domu Zamoyskich w Turcji
  • Kaczanowski, Karol kapelan dywizji Zamoyskiego (1800-1873)
  • Kamieński, Mikołaj Korwin dowódca jazdy w korpusie Zamoyskiego (1799-1873)
  • Kossiłowski, Ildefons oficer dywizji, adiutant W. Zamoyskiego (1829-1895)
  • Léval, André tłumacz w sztabie gen. Zamoyskiego
  • Matczyński żołnierz w dywizji kozaków sułtańskich gen. Wł. Zamoyskiego
  • Paprocki, Kazimierz ppłk w dywizji gen. Wł. Zamoyskiego (zm. 1857)
  • Poniński, Władysław płk, dowódca 5 pułku ułanów dywizji Zamoyskiego (1823-1901)
  • Przewłocki, Klemens ppłk, dowódca 2. pułku strzelców konnych dywizji Zamoyskiego (ca 1819-1873)
  • Słubicki, Wincenty major 4-go pułku liniowego wojska polskiego (1799-1867)
  • Stratford, Canning de Radcliffe lord, ambasador brytyjski w Turcji (1786-1880)
  • Szumlański, Stanisław kpt dywizji gen. Zamoyskiego, agent Hotelu Lambert (1818-1866)
  • Vivien płk.
  • Waligórski żołnierz w dywizji kozaków sułtańskich gen. Wł. Zamoyskiego
  • Zabłocki, Teofil oficer w dywizji gen. Wł. Zamoyskiego
  • Archiwa prywatne 19 w.
  • Listy 19 w.
  • Listy miłosne 19 w.
  • Rodzina - historia 19 w.
  • Kercz (Ukraina) 19 w.
  • Kórnik (woj. wielkopolskie) 19 w.
  • Yeniköy (Turcja) 19 w.
  • Akta osobiste i majątkowe właścicieli Kórnika