Tetraewangelia cyrylicka, 1586 r.

Description

• Sygnatura: BK 11985
• Tytuł: Tetraewangelia cyrylicka, 1586 r.
• Miejsce i czas powstania: 1586
• Opis fizyczny: 303 k. 32x21 cm
• Oprawa: Deski, skóra brązowa, złocenia, ślady po zapięciach
• Język: Cerkiewnosłow. cyrylica
• Zawartość:
  • k. 1–2 wykaz perykop ewangelicznych na cały rok, gdzie się zaczynają i gdzie kończą: Сказанїе прѣемлѣщее въсего лѣта число еѵⷢльское и еѵⷢлистѡⷨ прѣѧтїе ѿкѫдѹ начинаюⷮ и до где стаѫть. Вѣдомо да еⷵ ꙗко чьтетсѧ рѧд ѿ Іѡанна стого Еѵⷢлїа... Skazanie prěemlěštee vъsego lěta čislo eẏ(g)lьskoe i eẏ(g)listo(m) prějatie o(t)kudu načinaju(t) i do gde stautь. Vědomo da e(st) jako čьtetsja rjad o(t) Іoanna stogo Eẏ(g)lia ...
  • k. 2–9v: wykaz perykop ewangelicznych na każdy dzień roku w cyklu tygodniowym, począwszy od niedzieli Paschy: Сказанїе еже на въсѧкь д͠нь длъжное гл͠атисѧ еѵⷢлїе неⷣлѧⷨ въсего лѣта въ с͠тѫѧ и великѫѧ неⷣлѧ паⷭхы еѵⷢе на лиⷮ Іѡ҃ гⷧ а҃. веⷱрь Іѡаⷩ гаⷡ ѯе҃. Skazanie eže na vъsjakь dn҃ь dlъžnoe gla҃tisja Eẏ(g)lie ne(d)lja(m) vъsego lěta vъ stu҃ja i velikuja ne(d)lja Pa(s)hy Eẏ(g)e na li(t) Іo҃ g(l) a҃. Ve(č)rь Іoa(n) g(v)a kse҃.
  • Karty 9v–94 Ewangelia wg Mateusza:
  • k. 9v–11 wykaz tytułów czytań ewangelicznych wg Mateusza: Еже ѿ Маⷮѳеа ст͠го еѵⷢлїа главы. Eže o(t) Ma(t)ḟea stg҃o Eẏ(g)lia glavy.
  • k. 11–14v Przedmowa Teofilakta arcybiskupa bułgarskiego do Ewangelii Mateusza: Ѳеѡфілакта архїепⷭкпа блъгарскаⷢ прѣдисловїе еже ѿ Маⷮѳеа // (k. 11v) ст͠ого еѵⷢлїа. Иже ѹбо прѣжⷣе закона ѡни бжⷭтъвнїи мѫжїе не писанми кнїгами просвѣщахѫⷭ нѫ чисть имѧще съмысль дх͠а сїанїемь просвѣщахѫⷭ... Ḟeoḟіlakta arhiep(s)kpa blъgarska(g) prědislovie eže o(t) Ma(t)ḟea // (k. 11v) sto҃go Eẏ(g)lia. Iže ubo prěž(d)e zakona oni bž(s)tъvnii mužie ne pisanmi knigami prosvěštahu(s) nu čistь imjašte sъmyslь Dha҃ sianiemь prosvěštahu(s)... Koniec tekstu zapisany w formie Cul-de-lampe
  • k. 15–94 Tekst Ewangelii wg Mateusza, poprzedzony geometryczną zastawką i ozdobnym inicjałem. Na karcie 15 początek zapisu proweniencyjnego. Tytuł: Еже ѿ Маⷮѳеа ст͠го Еѵⷢлїа неⷣ прѣⷣ рожⷭтвоⷨ Хвыⷨ стыⷯ оⷮцъ. Глаⷡ а҃. Eže o(t) Ma(t)ḟea stg҃o Eẏ(g)lia ne(d) prě(d) rož(s)tvo(m) Hvy(m) sty(h) o(t)cъ. Gla(v) a҃. Incipit tekstu ewangelicznego: Книга роⷣства Іѵ҃ Хв҃а Сн҃а Двд҃ова, сн҃а Авраамлѣ. Авраамь роди Исаака... Kniga ro(d)stva Іẏ҃ Hv҃a Sn҃a Dvd҃ova, sn҃a Avraamlě. Avraamь rodi Isaaka...
  • Karty 94–143v Ewangelia wg Marka:
  • k. 94–95 wykaz tytułów czytań ewangelicznych wg Marka: Еже ѿ Марка стоⷢ еѵⷢлїа главы. Eže o(t) Marka sto(g) Eẏ(g)lia glavy.
  • k. 95v–97 Wstęp do Ewangelii wg Marka: Прѣⷣсловїе еже ѿ Марка стоⷢ еѵⷢлїа. Еже ѿ Марка с͠тое еѵⷢле. По десѧти лѣтѣⷯ от Хв҃а възнеⷭнїа съписано быⷵ въ Римѣ. Бѣ ѹбо съи Маⷬко Пеⷮрѫ ѹченик же и послѣдоватеⷧ... Prě(d)slovie eže o(t) Marka sto(g) Eẏ(g)lia. Eže o(t) Marka sto҃e Eẏ(g)le. Po desjati lětě(h) ot Hv҃a vъzne(s)nia sъpisano by(st) vъ Rimě. Bě ubo sъi Ma(r)ko Pe(t)ru učenik že i poslědovate(l)...
  • k. 98–143v Tekst Ewangelii wg Marka poprzedzony zastawką roślinną i ozdobnym inicjałem. Tytuł: Ѿ Марка ст͠ое бл͠говѣстїе неⷣ прѣⷣ просвѣщенїемь. На лиⷮ гⷧ а҃. O(t) Marka sto҃e blg҃ověstie ne(d) prě(d) prosvěšteniemь. Na li(t) g(l) a҃. Incipit tekstu ewangelicznego: Зачѧло еѵⷢлїа Іѵ҃ Хв҃а Сн҃а Бж҃іа. ꙗкоже еⷵ писано въ прⷪрцѣⷯ. Се азь посилаѫ аг͠гла... Začjalo Eẏ(g)lia Іẏ҃ Hv҃a Sn҃a Bž҃іa. Jakože e(st) pisano vъ pr(o)rcě(h). Se azь posilau ag҃gla...
  • k. 144–226v Ewangelia wg Łukasza:
  • k.144–145v wykaz tytułów czytań z Ewangelii wg Łukasza: Еже ѿ ЛꙊкы ст͠го Еѵⷢлїа главы. Eže o(t) Luky stg҃o Eẏ(g)lia glavy.
  • k. 145v–146 Wstęp do Ewangelii wg Łukasza: Прѣⷣсловїе еже Ѿ ЛꙊкы ст͠го Еѵⷢлїа. Лука бжⷭтвъныꙵ Антиохїанинъ бѣ родоⷨ.... Prě(d)slovie eže o(t) Luky stg҃o Eẏ(g)lia. Luka bž(s)tvъny(i) antiohianinъ bě rodo(m).... Pięć ostatnich wersów zapisano w kształcie Cul-de-lampe, formując z całości jakby kielich na rozszerzającej się nóżce.
  • k. 147–227 Tekst Ewangelii wg Łukasza poprzedzony zastawką roślinną i ozdobnym inicjałem. Tytuł: Ѿ ЛꙊкы ст͠ое бл͠говѣстїе на роⷤство чⷵнаⷢ прⷣтчѣ крⷭтле Iѡ҃ гⷧ а҃. O(t) Luky sto҃e blg҃ověstie na ro(ž)stvo č(st)na(g) pr(d)tčě kr(s)tle Io҃ g(l) a҃. Incipit tekstu ewangelicznego: Понеже ѹбо мноѕи начѧшѧ чинити повѣсть ѡ извѣстованыⷯ въ наⷭ вещеⷯ... Poneže ubo mnoѕi načjašja činiti pověstь o izvěstovany(h) vъ na(s) vešte(h)...
  • k. 227–290v Ewangelia wg Jana:
  • k. 227–227v wykaz tytułów czytań z Ewangelii wg Jana: Еже ѿ Iѡанⷩа ст͠го еѵⷢлiїа главы Eže o(t) Ioan(n)a stg҃o Eẏ(g)lia glavy Koniec tekstu zapisany w formie Cul-de-lampe
  • k. 228–230v Wstęp do Ewangelii wg Jana: Прѣⷣсловїе еже ѿ Iѡанⷩа стоⷢ еѵⷢлїа: Иже Дх͠а сила въ немощи съвръшаетсѧ, ꙗкоⷤ писано еⷵ вѣрѹеⷨ… Prě(d)slovie eže o(t) Ioan(n)a sto(g) Eẏ(g)lia: Iže Dha҃ sila vъ nemošti sъvrъšaetsja, jako(ž) pisano e(st) věrue(m)… Koniec tekstu zapisany w formie Cul-de-lampe
  • k. 231–290v Tekst Ewangelii wg Jana, poprzedzony zastawką o wzorze geometryczno-roślinnym i ozdobnym inicjałem. Tytuł: Ѿ Iѡанна ст͠ое бл͠говѣствованїе въ ст͠ѫѧ и веⷧкѫѧ неⷣ Паⷭхы. На лиⷮ гⷧ а҃. O(t) Ioanna sto҃e blg҃ověstvovanie vъ stu҃ja i ve(l)kuja ne(d) Pa(s)hy. Na li(t) g(l) a҃. Incipit tekstu ewangelicznego: Въ начѧлѣ бѣ слово и слово бѣ къ б͠ѹ и б͠ъ бѣ слово се бѣ искони къ б͠ѹ... Vъ načjalě bě Slovo i Slovo bě kъ Bu҃ i B҃ъ bě Slovo se bě iskoni kъ Bu҃... Koniec tekstu zapisany w formie Cul-de-lampe (końcowy fragment po zwężeniu rozszerzony)
  • k. 291–298 zbiorczy wykaz perykop ewangelicznych dwunastu miesięcy, wybranych świętych i świąt Pańskich z krótkim kalendarzem – liczbą dni w miesiącu, liczbą godzin w ciągu dnia i nocy od początku Nowego Roku, tj. od września do sierpnia. Съборниⷦ в҃і ⷨ мⷭцеⷨ сказꙋѧ главы коемѹжⷣо еѵⷢлїю. избранным стыⷨ и празⷣникоⷨ влⷣчниⷨ. мⷭць сеⷫтеврїе имаⷮ д͠нїи л.҃ д͠нь имаⷮ чаⷭ в҃і а ноⷳ в҃і. Начѧтоⷦ новомѹ лѣтѹ Sъborni(k) v҃і(m) m(s)ce(m) skazuja glavy koemuž(d)o Eẏ(g)liju. izbrannym sty(m) i praz(d)niko(m) vl(d)čni(m). m(s)cь se(p)tevrie ima(t) dn҃ii l҃. dn҃ь ima(t) ča(s) v҃і a no(št) v҃і. Načjato(k) novomu lětu.
  • k. 295 – 14 stycznia pamięć św. Sawy, pierwszego arcybiskupa serbskiego.
  • k. 296 – 13 lutego pamięć św. Symeona Serbskiego, nowego mirotoczca.
  • k. 298v wykaz cyklu czytań bez tytułu na okres poprzedzający Wielki Post: niedziela: „Celnika i faryzeusza”; 17 sobota roku; niedziela: „O synu marnotrawnym”; sobota mięsopustna; niedziela mięsopustna; poniedziałek seropustny; wtorek seropustny; czwartek seropustny; sobota seropustna; niedziela seropustna. Wykaz kończy informacja, że środy i piątki pozostają bez perykop Ewangelii;
  • k. 298v–299 wykaz perykop na soboty i niedziele Wielkiego Postu Сказанїе сѫⷠтаⷨ и неⷣлѧⷨ ст͠го поста Skazanie su(b)ta(m) i ne(d)lja(m) stg҃o posta
  • k. 299–299v wykaz perykop na Wielki Tydzień bez tytułu – poniedziałek; wtorek; środę; czwartek; na umycie nóg; na 12 ewangelii pasyjnych z jutrzni Wielkiego Piątku (Еѵⷢа, в͠і стыⷯ стрⷭтеꙵ г͠а б͠а и сп͠са нашеⷢ Іѵ҃ Ха҃ / Eẏ(g)a, v҃і sty(h) str(s)te(i) Ga҃ Ba҃ i Sp҃sa naše(g) Іẏ҃ Ha҃).
  • k. 299v–300 liturgia godzin wielkiego Piątku – 1, 3, 6, 9 Послѣдоваⷩне часовоⷨ ст͠го и великаⷢ пѧⷮка Poslědova(n)ne časovo(m) stg҃o i velika(g) pja(t)ka; W tym cyklu także wykaz perykop na wieczernię (nieszpory) Wielkiego Piątku, jutrznię i wieczernię Wielkiej Soboty, jutrznię Wielkiej Niedzieli;
  • k. 300 wykaz perykop Wielkiej Niedzieli; На стѫѧ веⷧ неⷣ пасхы Na stuja ve(l) ne(d) Pashy
  • k. 300–301 wykaz perykop na wszelkie potrzeby Еѵⷢа различнаа на въсѣкѫ потрѣбѫ Eẏ(g)a različnaa na vъsěku potrěbu; Na poświęcenie oleju przez 7 kapłanów; kobietom na poświęcenie oleju (masła); pamięć świętych bezcielesnych (tj. aniołów); apostołów; męczenników wielu; męczennic; hierarchów, mnichów, męczenników biskupów (с͠щенномⷱкоⷨ / s҃štennom(č)ko(m)), męczenników mnichów (прпⷣ ⷪбныⷨ мⷱкоⷨ / prp(d)(o)bny(m) m(č)ko(m)); mnichom w schimie; mniszkom; nad chorującym duchowo (наⷣ имѧщиⷨ дѹхь недѫжень / na(d) imęšti(m) duhь neduženь); chorym; na poświęcenie świątyni; na trzęsienie [ziemi]; na brak deszczu; na zwycięstwo królów (о побѣдѣ ц͠рвⷯ / o pobědě c҃rv(h)); na najazd pogański (о нашестві ѫзыкоⷨ / o našestvі uzyko(m) [sic!]); na pożar (о запалени / o zapaleni); na każdą prośbę; na spowiedź; na spowiedź kobiet; dwa czytania z powodu strachu; za zmarłych; na każdą prośbę.
  • k. 301–302 cykl Oktoicha (ośmiu tonów), zawierający wykaz czytań ewangelicznych i Listów apostolskich na jutrznie i liturgie niedzielne (albo: niedziel zwykłych) Ѡ ⷯ еѵⷢлїа въⷭ ап ⷭлъ. O(h) Eẏ(g)lia vъ(s) ap (s)lъ. Wykaz kończy uwaga dotycząca sposobu czytania perykop ewangelicznych na jutrzni do piątej niedzieli Postu i przez cały rok do niedzieli palmowej.
  • k. 302v wykaz, jak powinna być czytana tetraewangelia w Wielką Niedzielę na liturgii godzin – 3, 6, 9 Ѹказь како чьтѫтсѧ тетроеѵⷢлїа и великыѧ неⷣлѧ на часовѣхь Ukazь kako čьtutsja tetroeẏ(g)lia i velikyja ne(d)lja na časověhь Koniec wykazu zapisany w formie Cul-de-lampe. Dwa ostatnie słowa otoczone cyframi literowymi innej ręki – prawdopodobnie próba pióra. Niżej zapis proweniencyjny.
  • k. 303 wykaz czytań ewangelicznych zmarłym na cały tydzień, innej ręki Еѵⷢлїе на всю седмицꙋ, ѹмершимъ Eẏ(g)lie na vsju sedmicu, umeršimъ
• Proweniencja: "Греко-кат. Церква ОВ Архiстратiга Мiхаiла в Брежавi / Greko-kat. Cerkwa OW Arhistratiha Mihaila w Breżawi" - [piecz.]
• Hasła przedmiotowe: Biblia.NT 16 w.
• Uwagi:
  • Język ewangeliarza: cerkiewnosłowiański, język zapisów: ruski (tzw. prosta mowa). Jest jeden zapis literami łacińskimi (po polsku?), lecz nieczytelny. Kopista: Wasyl Poroszkowicz, popowicz z Sanoka. W katalogu Naumowa i Kaszleja miejscowość pochodzenia kopisty zapisano jako Berezowo.
  • Tekst w jednej kolumnie, pole tekstowe nierówne, najczęściej 20 wersów na stronie. Różna wysokość tytułów, niekiedy niższe wersy. Marginesy stosunkowo szerokie, częściowo zapisane przez tytuły, numery, incipity czytań ewangelicznych (np. k. 216, 243v), może również znaleźć się tam inna uwaga dotycząca roku liturgicznego oznaczona krzyżykiem (czerwonym lub czarnym) w tekście głównym i na marginesie (np. k. 1v, 170). Niektóre fragmenty Ewangelii wydzielone są typowymi w epoce małymi lub większymi łódkowatymi znaczkami na marginesach (np. k. 45v, 131). Kodeks nie posiada oryginalnej foliacji. Numery kart są współczesne, ołówkiem, od k. 1 do 303. Karty ochronne na początku i końcu, dodane w trakcie renowacji, nienumerowane, wyklejki nienumerowane. Kolejność składek oznaczona cyrylicką cyfrą literową czarnym lub czerwonym atramentem na dolnym marginesie z prawej strony kart recto; koniec składki w lewym dolnym marginesie kart verso. Niektóre kustosze mają delikatne zdobienia pod spodem.
  • Składek 26; I: 1–10v; II: 11–22v; III: 23–34v; IV: 35–46v; V: 47–58v; VI: 59–70v; VII: 71–82v; VIII: 83–94v; IX: 95–106v; X: 107–118v; XI: 119–130v; XII: 131–142v; XIII: 143–154v; XIV: 155–166v; XV: 167–177v; XVI: 178–189v; XVII: 190–201v; XVIII: 202–213v; XIX: 214–225v; XX: 226–237v; XXI: 238–249v; XXII: 250–261v; XXIII: 262–273v; XIV: 274–285v; XXV: 286–297v; XXVI: k. 298–303v. Po k. 8 i 299v fragmenty karty ochronnej, doszytej w trakcie renowacji. k. 1 dolny margines, dwie pieczęcie – w środku współczesna mała Biblioteki Kórnickiej PAN, na prawo starsza duża jednego z poprzednich właścicieli: parafii greckokatolickiej w Brzeżawie (Греко-кат. Церква ОВ Архiстратiга Мiхаiла в Брежавi / Greko-kat. Cerkwa OW Arhistratiha Mihaila w Breżawi). Z lewej strony pieczęci kórnickiej współczesna sygnatura ołówkiem: 11985, poniżej numer sygnatury starej (tymczasowej) 3561 a 1974. k. 55 i 56 fragmenty pieczęci cerkwi w Brzeżawie; całe pieczęcie tej cerkwi karty: 96, 146, 241, 272, 296. k. 6v–9 numery tygodni zapisane współcześnie ołówkiem cyfrą arabską. k. 218 przekreślony opis czytania ewangelicznego na dolnym marginesie. k. 303v prawy górny róg ołówkiem zapisany rok 1975 z poprzedzającym go skrótem: „Dez. Natł [?]”. Niżej ołówkiem kopiowym kwota: 6000. U dołu karty zapis donacyjny, pod zapisem pieczęć Biblioteki Kórnickiej. Rękopis wzdłuż marginesów nosi ślady zawilgocenia. Znaczna część kart zabrudzona od częstego używania, niektóre zakapane woskiem (np. 33, 120).
  • Oprawa: twarda, deski w ciemnobrązowej skórze ze słabo zachowanymi tłoczonymi złotem roślinnymi ornamentami. Sprzączki urwane. Okładziny po renowacji, uzupełnione braki skóry na grzbiecie i z tyłu, wzmocnione nowymi wyklejkami, na nowo zszyte z rękopisem Na przedniej okładzinie widoczne ślady zniszczeń – kilkucentymetrowe pęknięcia skóry; na tylną okładzinę naklejone pozostałości po oryginalnej oprawie; ubytki po urwanych sprzączkach. Na środku przedniej okładziny przynitowana 4 nitami metalowa plakietka stosunkowo prymitywnej roboty ze sceną ukrzyżowania; pod krzyżem stoi Matka Boska i Jan Ewangelista, każdy element wyobrażenia podpisany skrótem po cerkiewnosłowiańsku: І̃Σ Х̃Σ [Іисус Христос], М̃Р [Марїꙗ ], ІОа҃ [Іоанн] (ĨS H̃S [Іisus Hristos], M̃R [Marija], ІOa҃ [Іoann]). Na wyklejce przedniej okładziny pieczęć i sygnatura Biblioteki Kórnickiej, niżej naklejona informacja o zakupie rękopisu[ przez Bibliotekę Kórnickę w 1974 roku. Na wyklejce tylnej okładziny wycięty z oryginalnej wyklejki i doklejony zapis cyrylicki skoropisem. Przyklejona również informacja ołówkiem o naprawie introligatorskiej w Bibliotece Kórnickiej w 1981 roku.
  • Papier: Jednolity, dość gruby i sztywny ze znakiem wodnym (dzik) na większości kart.
  • Pismo: półustaw, jedna ręka, tylko na ostatniej karcie i w zapisach pojawiają się inne ręce, atrament wyraźny, czarny i czerwony. Użycie czerwieni nienormalizowane. Czerwone są tytuły poszczególnych działów kodeksu, części czytań ewangelicznych, numerów perykop, uwag liturgicznych, początków wersów oraz kustoszy.
  • Iluminacje: stosunkowo skromne, obejmujące cztery zastawki akwarelą przed tekstami Ewangelii, utrzymane w podobnej tonacji kolorystycznej, a także cztery duże ozdobne inicjały w takich samych kolorach, rozpoczynające ewangeliczne czytania, z wzorem roślinnym, łączonym z plecionką. Mniejsze czerwone inicjały (pięć) poprzedzają wstępy do perykop Ewangelii i rozpoczynają rękopis. Wewnątrz tekstów ewangelicznych używane są czerwone inicjały bez zdobień, nieco tylko większe od pozostałych liter w wersach. Nagłówki ważniejszych wykazów czytań i samych Ewangelii pisane więzią (mało skomplikowaną), wyróżnia je większa wysokość, ozdobne kształty, czerwony kolor. Na pięciu kartach koniec tekstu zapisano w formie Cul-de-lampe, tworzącej trójkąt odwrócony, ścięty lub nierówną kolumnę (np. 290v). Dwa razy pojawia się słabo widoczny delikatny finalik czarnym i czerwonym atramentem (k. 227v, 302v). Niekiedy koniec tekstu zdobią małe krzyżyki wokół ostatnich słów (k. 14v). Zastawki: k. 15 czerwono-żółto-niebieska geometryczna zastawka w formie kraty, pola wypełnione barwą niebieską. U góry na zastawce krzyż powielający kształt zastawki, kontur czerwony, niewypełniony farbą; k. 98 zielono-czerwono-niebieska roślinna zastawka z liści akantu, pole zastawki wypełnione żółtą barwą. U góry na zastawce czerwona roślina z żołędziami, wypełnionymi barwą żółtą i niebieską; k. 147 zastawka roślinna bez ramki, zielono-żółto-czerwono-niebieska; k. 231 zastawka bez ramki, żółto-czerwono-niebieska, wzór geometryczny na bazie koła, połączony z roślinnym. U góry na zastawce kwiat z żołędziami: kontur czerwony, wypełnienie częściowe – żółte. Inicjały: k. 1 inicjał czerwony, obejmujący 6 z 18 wersów, z delikatną roślinną ornamentyką w formie listków wyrastających z litery; k. 11v inicjał czerwony, obejmujący 5 z 20 wersów, zdobiony delikatnym ornamentem roślinnym – listki dorysowane z boków litery; k. 15 duży ozdobny inicjał w kolorach zastawki: żółto-niebieski, kontur czerwony; k. 95v inicjał czerwony, obejmujący 5 z 19 wersów, zdobiony delikatnym ornamentem roślinnym, dorysowanym z tyłu i w środku litery; k. 98 duży ozdobny inicjał w kolorze żółto-niebieskim, kontur czerwony; k. 145v inicjał czerwony, obejmujący 5 z 19 wersów, zdobiony delikatnym ornamentem roślinnym – drobne gałązki dorysowane z boku, góry i u dołu litery; k. 147 duży ozdobny inicjał w kolorach zastawki: żółto-niebieski, kontur czerwony; k. 228 inicjał czerwony, obejmujący 7 z 20 wersów, zdobiony delikatnym ornamentem roślinnym; k. 231 duży, ozdobny inicjał w kolorach zastawki: żółto-niebieski, kontur czerwony.
  • Uszkodzenia i ubytki: k. 1–l44 w dolnej części drobne dziurki po żerowaniu moli; k. 78–81 dziury wypalone świecą z lewego brzegu pola tekstowego; k. 92 przedarta u góry; k. 98 przedarta w lewym dolnym marginesie; k. 297–303 wzmocnione, podklejone brzegi; k. 300 okrągły ubytek z prawej strony uzupełniony papierem.
  • Zasady edycji: w transliteracji rozszerzony został zakres sakralnej ortografii, zgodnie ze współczesnym uzusem polskim – do zapisywania Osób Boskich (także skrótem) i Ewangelii stosowane są wielkie litery, których w oryginale używa się wybiórczo. Wielkimi literami zapisano również imiona osobowe oraz nazwy wielkich świąt. Litery nadpisane z rękopisu wstawiono w nawiasach okrągłych do tekstu głównego.
  • Proweniencja: Miasto Sanok; prawosławna cerkiew w Dąbrowie pod wezwaniem św. Dymitra męczennika; następnie greckokatolicka cerkiew w Brzeżawie (Греко-кат. Церква ОВ [Отцiв Васiлiан] Архiстратiга Мiхаiла в Брежавi / Greko-kat. Cerkwa OW [Otciw Wasilian] Arhistratiha Mihaila w Breżawi). W Inwentarzu Biblioteki Kórnickiej zamiast Brzeżawa zapisano Brzozów. Inne miejsca przebywania zamazane przez kolejnych nabywców(?) lub nie można ich zidentyfikować.
  • Historia rękopisu: Kodeks przepisany został w 1586 roku w Sanoku przez kopistę Wasyla popowicza sanockiego, nazywanego Poroszkowiczem, za panowania króla Stefana Batorego i biskupa sanockiego i samborskiego Arseniusza Brylińskiego. Kupiła go Maria Soroczyna z synami jako wotum za swoje zdrowie i odpuszczenie grzechów, i oddała do cerkwi dąbrowskiej św. Dymitra męczennika. Prawdopodobnie była to Dąbrowa (Dąbrówka) Ruska koło Sanoka, dziś dzielnica tego miasta. Drewnianą cerkiew, która stała tam już w 1574 roku, z czasem rozebrano i w latach 1867–1891 zbudowano murowaną, również pod wezwaniem św. Dymitra. Mimo że ludność Sanoka nie od razu przyjęła postanowienia unii brzeskiej (1596) świątynia z czasem przeszła w ręce grekokatolików. Także dzisiaj należy do tego Kościoła, przekazana została 1993 roku. Inny zapis donacyjny, na kartach 15–22, informuje że w 1717 roku rękopis kupili mieszkańcy Terebca do cerkwi Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, niestety, nie można zidentyfikować tej miejscowości. W kolejnym zapisie donacyjnym (k. 303) miejscowość została zamazana, podobnie jak imię inicjatora zakupu, odczytanie utrudnia również wyblakłe pismo. Z pieczęci na pierwszej karcie wiadomo, że w późniejszych wiekach kodeks znajdował się w cerkwi pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Brzeżawie (dziś woj. Podkarpackie). Była to filialna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1843 roku, należąca do parafii w Lipie. Po wysiedleniach z 1947 roku pozostawała nieużywana. Na początku lat 80-ch XX wieku świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki, obecnie jest kościołem filialnym parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Lipie. Budynek wpisany został do rejestru zabytków w 1982, stoi na Podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej. Do obiegu pozaliturgicznego manuskrypt trafił zapewne w wyniku przesiedleń ludności greckokatolickiej i likwidacji większości parafialnych księgozbiorów. Od 1974 roku pozostaje w posiadaniu Biblioteki Kórnickiej PAN, poprzednia (tymczasowa) sygnatura: Akc 3561 a 1974. Brak edycji krytycznej.
  • K. 15–22 zapis cyrylicki skoropisem, częściowo pokreślony i nieczytelny: Иззволенiемъ велебного ѡⷮца Теодора презвитера домъбровского сию книгꙋ нареченⷩꙋю Тетраеѵглїе [nieczyt.] купилисмо мы громада теребецка до церкⷡи нашой теребецкой до храму ст͠ого спенiꙗ Прес͠тои Бга͠дцы за сꙋмꙋ золотыхъ [nieczyt.] в рокꙋ теразнiе[ш]имъ АѰ̃ЗІ [1717 – M.K.] мѣсꙗцꙗ марта днꙗ К̃Д̃ [24 – M.K.], а кто бы сию книгꙋ ѡⷮ церкви нашой теребецкой ѡⷮдалилъ таковыи да бꙋдетъ проклꙗтъ [анафема маранафа?]. Izzvoleniemъ velebnogo o(t)ca Teodora prezvitera domъbrovskogo siju knigu narečen(n)uju Tetraeẏglie [nieczyt.] kupilismo my gromada terebecka do cerk(v)i našoj terebeckoj do hramu sto҃go Uspenija Pres҃toi Bga҃dcy za sumu zolotyhъ [nieczyt.] v roku teraznie[š]imъ AP҃SZІ [1717 – M.K.] měsjacja marta dnja K҃D҃ [24 – M.K.], a kto by siju knigu o(t) cerkvi našoj terebeckoj o(t)dalilъ takovyi da budetъ prokljatъ [anafema maranafa?]; Tłumaczenie: Z woli wielebnego ojca Teodora, prezbitera dąbrowskiego, tę księgę, nazywaną Tetraewangelią, [nieczyt.] kupiliśmy my, gromada terebecka do cerkwi naszej terebeckiej do świątyni św. Zaśnięcia Przeświętej Bogurodzicy w roku bieżącym 1717, miesiąca marca, dnia 24, a kto by tę księgę z cerkwi naszej terebeckiej usunął, ten niech będzie przeklęty, [anatema maranatha?].
  • K. 302v zapis kopisty: Исписана быⷵ сїа книга рекомаа еѵⷢлїе рꙊꙋкою мноⷢ грѣшнаⷢ раба б͠жїа Василїа поповича саноⷰкоⷢ пореⷱеноⷢ Пороⷲковича въ слаⷡ градѣ Саноцѣ при дръжавѣ крала еⷢ мⷵ поⷧскаⷢ Стефана Баторїа и при епⷭпѣ премъⷭкоⷨ и саⷨбоⷬскоⷨ Арсенїи̇ Брилиⷩскоⷨ въ лѣⷮ по сⷣм͠ой тисѧщи Ҁ̃Д [7094 – M.K.]:- а ѡⷮ нароⷤнїа с͠на б͠жїа АФПЅ мⷭца авгꙊ ⷵ К̃Е [25 – M.K.] дн҃ь на памѧⷮ стоⷢ апⷭла Варфоломеѧ и ст͠го апⷭла Тита. Въ чⷭть и въ памѧⷮ Г͠Ꙋ Б͠Ꙋ. Ему слава в вк҃ы вѣкоⷨ амиⷩ:⸱ ариⷫ. Ispisana by(st) sia kniga rekomaa Eẏ(g)lie rukoju mno(g) grěšna(g) raba B҃žia Vasilia popoviča sano(c)ko(g) pore(č)eno(g) Poro(š)koviča vъ sla(v) gradě Sanocě pri drъžavě krala e(g) m(st) po(l)ska(g) Stefana Batoria i pri ep(s)pě premъ(s)ko(m) i sa(m)bo(r)sko(m) Arsenii Brili(n)sko(m) vъ lě(t) po s(d)m҃oj tisjašči Ҁ̃D [7094 – M.K.]:- a o(t) naro(ž)nia Sn҃a B҃žia A҃F҃P҃DZ҃҃ [1586 – M.K.] m(s)ca avgu(st) K҃E [25 – M.K.] dn҃ь na pamja(t) sto(g) ap(s)la Varfolomeja i stg҃o ap(s)la Tita. Vъ č(s)tь i vъ pamja(t) G҃u B҃u Emu slava v vk҃y věko(m) ami(n):⸱ ari(p). Pod zapisem skromny czarny finalik piórem w formie plecionki, niewprawną ręką, być może późniejszy; Tłumaczenie: Spisana była ta księga, zwana Ewangelią, ręką wielce grzesznego sługi Bożego Wasyla, popowicza sanockiego, nazywanego Poroszkiewiczem w sławnym mieście Sanoku w państwie króla Jego Mości Stefana Batorego i przy biskupie przemyskim i samborskim Arseniuszu Brylińskim w roku siedem tysięcy dziewięćdziesiątym czwartym, a od narodzenia Syna Bożego 1586, miesiąca sierpnia 25-go w dniu pamięci św. apostoła Bartłomieja i św. apostoła Tytusa. Na cześć i ku pamięci Pana Boga. Jemu chwała na wieki wieków, amen. Amen. Powtórzone amen zapisane jest tajnopisem, tzw. prostą litoreją albo „tarabarskim alfabetem”, w którym jedne spółgłoski zastępowane są innymi, a samogłoski pozostają na swoim miejscu. Ten sposób ukrywania informacji zany był na Rusi od XIII wieku.
  • K. 303 pod wykazem perykop mocno wyblakły, słabo czytelny i znacznie zamazany przy nazwisku, miejscowości i kwocie zapłaty zapis cyrylicki skoropisem: Сиꙗ евагелiа кꙋплена до Теребечи[?] [mało czyt.] за проводоⷨ ѡⷮц͠а [nieczyt.] Требецкого[?] за злотыхъ о҃ [częściowo nieczyt.]. Sija evagelia kuplena do Terebeči[?] [mało czyt.] za provodo(m) o(t)c҃a [nieczyt.] Trebeckogo[?] za zlotyhъ o҃ [czjaściowo nieczyt.]; Tłumaczenie Ta Ewangelia została kupiona do Terebeczy[?] [mało czyt.] z inicjatywy ojca [nieczyt.] Trebeckiego[?][mało czyt.] za złotych siedemdziesiąt [?] [częściowo nieczyt.]. Niżej, bardziej w prawo, niewprawny zapis cyrylicki skoropisem (litery nierówne, wers krzywy), zapewne próba pióra: рекомаꙗ Рекомаꙗ Кнiгага (sic!) Еваглiꙗ […] р҃оⷦ бж͠его АХ ̃ПД [1684 – M.K.]. rekomaja Rekomaja Knigaga (sic!) Eẏaglija […] r҃o(k) bže҃go AH ̃PD [1684 – M.K.]; Tłumaczenie: zwana Księga zwana Ewangelią […] roku Bożego 1684 . Poniżej inną ręką: Ѿ веси сей Миха[…] O(t) vesi sej Miha[…]; Tłumaczenie: Ze wsi tej Micha[…]. Wzdłuż prawego marginesu karty zapis łacinką, niemal nieczytelny, niezrozumiały.
  • K. 303v zapis donacyjny, pokreślony, niektóre miejsca nieczytelne. Być może była to swego rodzaju próba pióra, ponieważ informacja powtarza się w dwóch wariantach, krótkim i dłuższym: Кꙋпила сiю книгꙋ раⷠ ⷶ б͠жiа Мр͠iа из с͠ны своими за свое зⷣравiе и за ѡⷮпꙋщенiе грѣхоⷡ. Бꙋде то вѣдомо каждому хрⷭтiанинꙋ малому и великому иже сiю книгꙋ кꙋпила раба б͠жiа Мр҃iа Сорочинаа за [nieczyt.] злотыⷯ и предала иⷯ до црквⸯ дꙋброⷡки заложѣнѧ храму ст͠ого мⷱнка Домитрiа а которыи попь из сеи книгы бꙋдеⷮ читати и маеⷮ Б͠а просити за раба б͠жiа Стефана и за всеа правослаⷡныа хрⷭтiаны. Kupila siju knigu ra(ba) bž҃ia Mr҃ia iz s҃ny svoimi za svoe z(d)ravie i za o(t)puščenie grěho(v). Bude to vědomo každomu hr(s)tianinu malomu i velikomu iže siju knigu kupila raba bž҃ia Mr҃ia Soročinaa za [nieczyt.] zloty(h) i predala i(h) do crkvⸯ dubro(v)ki založěnja hramu sto҃go m(č)nka Domitria a kotoryi popь iz sei knigy bude(t) čitati i mae(t) Ba҃ prositi za raba bž҃ia Stefana i za vsea pravosla(v)nya hr(s)tiany. Tłumaczenie: Kupiła tę księgę sługa Boża Maria z synami za swoje zdrowie i za odpuszczenie grzechów. Niech będzie wiadome każdemu chrześcijaninowi, małemu i wielkiemu, iż tę księgę kupiła sługa Boża Maria Soroczina za [nieczyt.] złotych i oddała do cerkwi dąbrowskiej, do świątyni pod wezwaniem świętego męczennika Dymitra, a który pop z tej księgi będzie czytał, ma modlić się do Boga za sługę Bożego Stefana i za wszystkich prawosławnych chrześcijan.
  • Wyklejka tylnej okładziny: blady zapis cyrylicą skoropisem (j. ruski): Рокꙋ б҃жг҃о АѰ̃НВ [1752 – M.K.] коли снѣгꙋ не было презъ цѣлꙋ зимꙋ Roku bžg҃o APS̃NV [1752 – M.K.] koli sněgu ne bylo prezъ cělu zimu Tłumaczenie: Roku Bożego 1752, kiedy śniegu nie było przez całą zimę.