Biblia sacra.

Description

• Sygnatura: BK 00003
• Kopie: Mf 1065
• Tytuł: Biblia sacra.
• Miejsce i czas powstania: 13-15 w.
• Opis fizyczny: 206 k. 22,5x16 cm
• Oprawa: Deski, skóra, 16 w.
• Język: Łac., niem., pol.
• Zawartość:
  • Ecclesiastes k. 125v-127v.
  • [Uwzględniwszy zagięcie tekst zaczyna się:] [R]emittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum Luc. VII. In verbis illis sunt duo principalia k. I
  • [Zaczyna się:] Simile lacrimosa contricio in lacrimis cepit k. Iv.
  • [W części niezapisanej pierwotnie tekst ręką II poł. XV w. polski:] Naprzesslawnieissa panno pomoz Imrze swemu chudemu sluze k. Iv.
  • [...] Tercius est amplexus sive inherencia [...] k. II
  • [...] adiuro vos filie si inveneri tis dilectum meum, ut annuncietis ei quia amore langueo [Cant. 5,8]. Hic est quod dicitur III Regnum pro regina Saba videns omnem sapienciam Salomonis [...] k. II
  • [...] Unde Luc. VII. Ecce mulier que erat in civitate pecatrix k. IIv.
  • [Są to fragmenty z kazania o św. Magdalenie, pisane ręka XIII w. Na części pierwotnie niezapisanej dopisano drobnym pismem XIV w.:] Infiniti ad finitum proposicio, ymo unio k. IIv.-III
  • [Fragment kazania kończy się na k. III. Ręką XV w. zapiska (w XIX w. błędnie odczytano: Dzierzysław Parochia w Konieczny):] Szema frater noster citavit Clementem heredem de Rzeszow parochia in Coneczno terminus in crastino Sancti Petri videlicet Kathedre k. II
  • Vetus Testamentum k. 1-28v.
  • Prologus k. 1-2v.
  • Hieronymus: Praefacio in Pentateuchum k. 2v.-3
  • Genesis k. 3 sq.
  • Exodus k. 10
  • [Tekst urywa się, brak cap. 10-27. W tym miejscu urywają się księgi Starego Testamentu] Leviticus [cap. 1-9] k. 26v-28v.
  • [Stephanus Langton (Ps. Altissiodorensis): interpretaciones nominum Hebreorum] k. 29-44
  • [Wykaz tematów lekcji i ewangelii na poszczególne niedziele i święta. Wśród świętych wymienia na k. 45 m. in.: Lazarii (11. V.), Basilidis (20. V. Kraków), Bernardi (20. VIII - od r. 1174), Menne (11. XI.) z wigilią Andree, Johannis Bapt., Petri et Pauli, Laurentii, Assumpcionis Marie, Omnium sanctorum, z oktawą Petri et Pauli, Laurentii, pod koniec: pro regibus, in tempore belli, pro pluvia, [...] in natali pape.] k. 44v-45v.
  • [Ręką z XIV w.] Queritur quod non debeant esse VII sacramenta k. 45v.
  • Novum Testamentum k. 46-118v.
  • Matheus in Judea sicut in ordine primus ponitur k. 46
  • Evangelium secundum Matheum k. 46-54v.
  • Marcus k. 54v.-60
  • Lucas Syrius Antiochensis arte medicus, discipulus apostolorum k. 60v.
  • Lucas k. 60v.-71
  • Hic autem Johannes evangelista, unus ex duodecem discipulis k. 71
  • Johannes k. 71-78v.
  • [Późniejszą ręką:] Incipit prologus beati Jerenimi [!] presbiteri in epistolas Pauli Apost. k. 78v-79
  • Romani sunt in partes Italie k. 79
  • Paulus ad Romanos k. 79-82v.
  • Corinthi sunt Achai et hi similiter k. 82v.
  • Paulus ad Corinthios I k. 82v-86
  • Post penitentiam consolatoriam scribit eis k. 86
  • Paulus ad Corinthios II k. 86-88v.
  • Galathee sunt Greci. Hi verbum veritatis k. 88v.
  • Paulus ad Galathas k. 88v-89.
  • [Ręką XV w. późniejszą:] Hic deest prologus brevis [ad] Ephesios k. 89v.
  • Paulus ad Ephesios k. 89v-91
  • Phylippenses sunt Macedones. Hii accepto verbo k. 91
  • Paulus ad Philipenses k. 91-92
  • Colosenses et hii sicut Laudicenses sunt Asiani k. 92
  • Paulus ad Colosenses k. 92-92v.
  • Thessalonicenses sunt Macedones in Christo k. 92v.
  • Paulus ad Thessalonicenses k. 93-93v.
  • Ad Thessalonicenses secundam scribit epistolam k. 93
  • Paulus ad Thessalonicenses II k. 93v-94
  • Paulus ad Thimotheum [ręką XV w.: hic deficit prologus] k. 94-95
  • Paulus ad Thimotheum II [ręką XV w.: hic deest prologus] k. 95-96
  • Paulus ad Titum [ręką XV w.: hic deest prologus] k. 96-96v.
  • Paulus ad Philomenem [ręką XV w.: deficit prologus] k. 96v.
  • Paulus ad Ebreos [ręką XV w.: deficit prologus] k. 96v-99v.
  • Canit psalmista, ambulabunt a virtutibus in virtutes k. 99v.
  • [Ręką XV w. źle umieszczony napis:] hic deficit epistola ad Laudicenses k. 99v.
  • Actus Apostolorum 99v-109
  • Jacobus, Petrus, Johannes et Judas septem epistolas ediderunt k. 109
  • Non ita ordo est apud Grecos qui integre sapiunt k. 109-109v.
  • Epistola Jacobi k. 109v-110v.
  • Symon Petrus filius Johannis provincie Galilee k. 110v.
  • Epistola I Petri k. 110v-111v.
  • Epistola II Petri k. 111v-112
  • Racionem verbi et quia deus ipse sit Karitas k. 112
  • Epistola I Johannis k. 112-113v.
  • Usque adeo ad sanctam feminam scribit k. 113v.
  • Epistola II Johannis k. 113v.
  • Gaium pietitas causa extolit k. 113v.
  • Epistola Judas k. 113v.
  • Johannes apostolus et evangelista a domino Christo electus k. 114
  • Apocalipsis k. 114-118v.
  • Vetus Testamentum - księgi dalsze k. 119-206v.
  • Hieronymus: Prologus in libros Salomonis k. 119
  • Proverbia k. 119-125
  • Memini me ante hoc ferme quinquennium cum adhuc Rome essem k. 125
  • Cantica Canticorum k. 127v-128v.
  • Sapiencia k. 128v-133
  • Ecclesiasticus k. 133-145v.
  • Job k. 145v-151v.
  • Ysayas k. 151v-166
  • Jeremias k. 166-187v.
  • Lamentacio Jeremie k. 182v-184
  • Baruch cap. 1-6 k. 184-186
  • Ezezechiel k. 186-200v.
  • Daniel 1-VI, 12 k. 201-203v.
  • [...] non liceat inmutari. Tunc rex precepit // [Brak dalszyc ksiąg Starego Testamentu] k. 203
  • Zacharias cap. 2,3-cap. 14
  • Malachias cap. 1-4 k. 206-206v.
• Proweniencja:
  • Ze zbiorów Tytusa Działyńskiego
  • "Ex Bibliotheca RR Vicariorum Wislicensium regestratus d. 8 Augusti 1678" - [rkps]
  • oprawa z wyciętymi nożem literami A. T. - inicjał posiadacza
• Hasła przedmiotowe:
  • Biblia. ST.
  • Biblia. NT.
• Uwagi:
  • Materiały archiwalne Biblioteki Kórnickiej nie wyjaśniają wyraźnymi wskazówkami jak rękopis dostał się z biblioteki wiślickiej w posiadanie Działyńskich. Rękopisy z Wiślicy trafiły w większej liczbie do Biblioteki Cesarskiej w Petersburgu, a potem do Biblioteki Narodowej. Trafiały się też w zbiorach rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej i w bibliotekach prywatnych: Krasińskich, Morstinów i Przeździeckich.
  • Proweniencję rękopisu wskazuje notatka na dolnym marginesie k. 1: "Ex Bibliotheca RR Vicariorum Wisliciensium regerestrus d. 8 Augusti 1678". W Bibliotece Kórnickiej W. Kętrzyński nadał rękopisowi sygnaturę: Dz. teol. 100, a Z. Celichowski I A 3. Wedle Celichowski tekst na k. I jest czeski i takie pochodzenie rękopisu. Zapiskę na k. II odczytali oni: "Czema.. Derzessabo".
  • Tytuły stronicowe, liczby rozdziałów pisane literami majuskulnymi i cyframi rzymskimi na przemian niebieskimi i czerwonymi. Nie ma ozdób ani miniatur figuralnych. Czasami na marginesach glosatorzy narysowali wskazujące rączki (k. 164, 190v, 191v, 194, 69v). Teksty na kartach ochronnych pochodzą w części z XIII w., w części późniejszej z XIV i XV w. Są tu też słowa polskie.
  • Początkowe karty bez rubrowania i inicjałów. Inicjały od k. 46 są dwu- lub trójbarwne: niebieski z czerwonym, czasem z dodatkiem żółtego. Wzory geometryczne z motywami roślinnymi. Znajdujemy je na k. 46 (dwa: M, L), 54v (M, I), 60v (L, Q), 61 (większe F nie związane z początkowym inicjałem, umieszczone przez omyłkę), 71 (H, I), 78v (P), 79 (R, P), 82v (C, P), 88v (G, P), 89v (P), 91 (P, P), 92 (C, P), 92v (T), 93 (P), 93v (A, P), 94 (P), 95 (P), 96 (P), 96v (P, M), 99v (E, P), 109 (I, N), 109v (I), 119 (P), 125v (V), 127v (O), 128v (D), 133 (O), 145v (V), 151v (V), 166v (V), 184 (E), 185v (P), 186 (E), 201 (A), 206 (O). Ponadto liczne drobne inicjały na przemian czerwone i niebieskie.
  • K. I i II są to karty ochronne z grubego pergaminu, zagięte. K. I znajduje się po powtórnej oprawie nie na początku, lecz na końcu rękopisu. Zapisane zostały pierwotnie tylko w części. Zrazu tworzyły one początkowe części składki, których zagięte części kart nie zostały zapisane. Wymiar kart rękopisu, który zamierzono przez zgięcie i zapisanie utworzyć, wynosić miał 19 na 15,5 cm. Jednak niezapisana część przed użyciem do oprawy pergaminu została przycięta. Z szerokości karty zapisanej oraz odgiętej, lecz przyciętej dalszej jej części powstała obecna wysokość karty. Kart tych zapewne użyto do oprawy, ponieważ zostały zepsute lub niedokończone.
  • Pismo pochodzi od kilku rąk, pisane minuskułą gotycką. Wyróżnić można: 1 rękę używającą pisma perełkowego z XIII w. (na k. 1-45v.), 2 rękę piszącą pismem drobnym kursywnym XIV w. (k. 45v.), 3 rękę tekstu głównego XIII w. z pismem równym, książkowym, dość małym (k. 46-118v.) i 4 rękę (k. 119-206). Różnice w niektórych partiach pozwoliłyby wydzielić tu dalsze ręce. Ponadto na k. I i II ręka XIII w. oraz na marginesach różne z XIII-XIV w.
  • Na końcu dodano dwie karty ochronne I i II. Uszkodzenia pergaminu, wygryzienia przez myszy i obcięcia spotykamy na marginesie bocznym i dolnym u dołu kart. Czasem obejmują one również tekst marginalnych dopisów. uszkodzenia te spotykamy na k. 2 i 35-120.
  • Dawna oprawa w deski z XVI w., po uszkodzeniu naprawiona po 1870 r. Składa się obecnie z przedniej okładki z tektury pokrytej brązowym marmurkiem z XIX w. i grzbietu pokrytego skórą również z XIX w. oraz z tylnej okładki, przy której zachował się kawałek szarej skóry z pierwotnego półskórka. Skóra ta jest przyklejona do mocno podziurawionej przez robactwo deski z nacięciem w drzewie na osadzenie, dziś już nie istniejącego, zapięcia na klamrę w połowie wysokości deski. Wewnątrz na desce pośrodku wycięto nożem dwie duże litery A. T., które zapewne stanowiły inicjał posiadacza.
  • Układ tekstu od k. 1-28 i 46-206 w dwu kolumnach, od k. 29-43v w 4 kolumnach, od k. 44-45 w 3 kolumnach.
• Opracowania:
  • Stegmüller: Rep. biblic. 285 (k. 2v.-3 PL 28, 177-184 Hieronymus: Praefacio in Pentateuchum;)
  • Stegmüller: Rep. biblic. 284 (k. 1-2v. PL 22, 540-549 Hieronymus: Epistola ad Paulinum de studio scripturarum)
  • Stegmüller: Rep. biblic. 624 (k. 71 PL 92, 633 Beda: Commendatio in Joannem Evang.)
  • Stegmüller: Rep. biblic. 620 (k. 60v. PL 103, 285-286 Sedulius Scotus: Argumentum in Lucam)
  • Stegmüller: Rep. biblic. 607 (k. 46-54v. PL 103, 279-280 Sedulius Scotus: In Marcum)
  • Stegmüller: Rep. biblic. 591 (k. 46 PL 103, 273-274 Sedulius Scotus: Argumentum in Matheum; )
  • Stegmüller: Rep. biblic. 7709, jako Stephanus Langton; Por. druk. jako Beda: Opera. T. 3. Colonia 1612 col. 371-373