Gazeta pisana 1779.

Description

• Sygnatura: BK 01333
• Kopie:
  • Mf 3809
  • Mf 5970n
  • Mf 2230
• Tytuł: Gazeta pisana 1779.
• Miejsce i czas powstania: 1779
• Opis fizyczny: 99 k. 21x19 cm
• Oprawa: sk., brąz., marm., 18 w.
• Język: Pol.
• Zawartość:
  • 20-21 s. Z Warszawy D 8 mar [8 III] 1779. Podaje się kondycje traktatu prusko-austryjackiego: cesarz zatrzymuje Bawarię, spłacając pretensje Saksonii, Prusy Luzytanię oraz hrabstwa Bareytsch i Anspach, ale "nie można się ręczyć za prawdę tych wszystkich artykułów". Obecnie mówi się, cesarz zajmie Bawarię, a król pruski województwa wielkopolskie; pewien wielki minister zapewnia, "iż Polska traktatem tym jećli czego nie odzyska, nie straci nic cale zapewne". Gen. austr. Wurmser jest oblężony, będzie kapitulował, a "klęska ta wojsku austryjackiemu mogłaby wielką w najętym Pokoju uczynić odmianę". Wiadomoście ze Stambułu: pokój między Austrią a Prusami zależy od Francji, która pośredniczy w układach Porty z Moskwą, a sam "traktat ostatni paryski między Francją i cesarzem fundował się na gruncie przyjaźni"; obawa Francji, aby Moskwa nie wspierała Anglii. Z Lipska piszą: przybył marszałek "przeszłej Konfederacji Barskiej" i myśli o mariażu z wojewodziną nowogrodzką Jabłonowską. Z Gazet Zagranicznych: choruje papież; cesarz i generałowie Lusey i Laudon są w Wiedniu; gen. pruski Lentulus przez miasto Bareyth dąży do Szwajcarii, aby rekrutować wojsko; elektor bawarski wysłał posła grafa Tenyng jako posła na kongres traktatowy do Wrocławia; król pruski jest w Reubach na Sląsku; w Turcji mrozy i śniegi, ale ucichła zaraza.
  • 22-23 s. Z Warszawy D 15 Marca [15 III] 1779. Pogłoski o bliskim pokoju, "miasto Teszyn naznaczone jest do traktowania o nim"; mówi się też, że król pruski chcąc uniknąć mediacji francuskiej i moskiewskiej zjechał się na Sląsku z cesarzem "i sekretny z nim traktat zawarł"; jeśliby to prawda była nie zapomniałby zapewne król Jmc o Gdańsku i Wielkopolszcze i podobno Żmudzi". Dawny nuncjusz polski Garampi pisze z Wiednia do obecnego nuncjusza, że pokój będzie zerwany. Pogłoski o nowej wojnie moskiewsko-tureckiej; powietrze i choroby na Wołoszczyźnie dokuczają wojsku ros. Ze Sląska: wojsko cesarskie spaliło miasto Meysztat, garnizon pruski był wspierany przez oddziały z Jagendorff. Z Carogrodu piszą: przybyli oficerowie fra ncuscy, "którzy ilew czasach tak krytycznych dla Francyi nie mogli się udać w te podróż bez wyraźnego dworu swego dolożenia się". Król Sardynii domaga się pokoju i zaprzestania rozlewu krwi, "jakoż monarcha ten całej dziś sławny w Europie z swych rządów nie mógł w inszej kategoryi swey azardować powagi i pośrednictwa". Wojska rosyjskie gotowe nieść pomoc królowi pruskiemu; felmarszałek cesarski Hadyk wysłał wojska do Lwowa, sytuacja na ziemiach polskich w tych rejonach. Statystowie mówią, że Porta nie zacznie wojny z Moskwą dokąd nie skończy się kongres ministrów w Teszynie o pokój cesarza z królem pruskim. W okolicach Rawy zabito kupca warszawskiego, który jechałłpo towary do Wrocławia, ściga się zabójców. Z Wilna 20 III: wyjechali do Łohoyska Tyszkiewiczowie kanonik katedralny wileński i starosta strzałkowski oraz Przeździeccy, starostowie mińscy. Zmarł kanonik o officiał wileński ks. Karpp.
  • 24-25 s. Z Warszawy D 22 Martij [22 III] 1779. Rada Nieustająca obraduje nad sprawą assesorów, którzy pod nieobecność kanclerza i podkanclerzego sądzili sprawy; stany na sejmie 1776 nie naznaczyły assesorów, "ale jak się rzecz ma przyszłą doniesie się Pocztą". Konsyliarze Rady deliberują nad sprawą spadkobierców Stępkowskiej z piarami kollegium łowickiego czy należy ona do Komisji Edukacji czy do Ziemstwa Łęczyckiego. Kongres pełnomocników pokoju między Austrią i Prusami spodziewany 12 marca w Cieszynie, ze strony Austrii Koblentz, Prus- Zinkienszteyn, od Francji Brettch, Moskwy ks. Repnin; pisma zagraniczne upewniają, "iż już Artykuły przdugodne podpisane; w obozie austryjackim i pruskim otrąbiono armistitium. Gen. pruski Molendorff wygnał świeżo Austryjaków z hrabstwa Glatz i wziął rewanż za księcia Filipstat; podobno pobito generała pruskiego Wanz. Król pruski we Wrocławiu, cesarz w Wiedniu co "czyni i to wielką o Pokoju otuchę". Pogotowie wojenne w Turcji, Francja przeciąga pokój Porty z Moskwą; Moskwa nie może dać pomocy aliantce Anglii. Z Wilna 27 III: pogrzeb kasztelana mińskiego Rokickiego, marszałka Trybunału lit.
  • 26-27 s. Z Warszawy D 29 Mar [29 III] 1779. Podobno dwór francuski "pomimo inszych na Kongress przysłanych i te miał podać propozycje, aby Żupy Wielickie Polszcze wrócone były i handel wolny ubezpieczony". Król pruski ma zawsze pretensje do Gdańska i Torunia, "którą propozycję podobnoby łacno przyjęła Polska, upatrując w tym zysk swój większy, jeśliby tylko będzie zapytana". podskarbi Ponińskii graff Moszyński przejęli od Austrii handel soló i "z ich tylko rąk tego towaru wyglądać będziem musieli". Szwecja i Dania sposobią okręty na Bałtyku, działa polityka francuska. W Kordonie austryjackim podatki, nawet na służących i żebraków zostały rozciągnięte; buntuje się chłopstwo, najazdy na dwory na Podgórzu. Wojsko austryjackie niezadowolone z pokoju, buntuje się. Nic nie wiadomo o ugodzie francusko-angielskiej. Hiszpania będzie decydować o losach mocarstw. Admirał Estering nieumiejętnie wspiera Amerykanów i podobno zniósł go już admirał angielski Biren; sprzymierzone amerykańskie prowincje Georgia, Karolina i Kanada Północna miały się poddać Anglii. "Holandia niby rodzona siostra skonfedrowanej Ameryki że się z Francją aliantką jej nie łączy całą dziwi Europę"; okręty handlowe w portach franc. Z Wilna 3 IV: biskup wileński po śmierci officjała Karpia oddał ten wakans kanonikowi Toczyłnoskiemu.
  • 28-29 s. Z Warszawy D 5 Apr. [5 IV] 1779. Marszałkiem Trybunału ma zostać gen. Stanisław Poniatowski. Rada Nieustająca osądziła już uprzednio "za nieważne Dekreta Assesoryi Litt. Grodzieńskiej ferowane pod niebytność kanclerza i podkanclerzego lit", a tylko przez samych Assesorów za reskryptem Królewskim", obecnie podają szczegóły memoriału starosty mozyrskiego Jeleńskiego. Sprawa pana Juliusza o werbunki, fałszowanie monety i "szulerję" dotąd jest nierozsądzona, fałszerstwo weksli rozpatrzy Komisja Skarbowa. Pod Rawą zabito bankiera Kenika, złoczyńcy niepokoili również Wielkopolan. Z Cieszyna: dwór wiedeński domaga się od króla pruskiego zwrotu Sląska, medjacje dworu wersalskiego o petersburskiego; wątpić należy w pokój. Król pruski czyni przymówki ministrowi wiedeńskiemu, bawiącemu na jego dworze. Z Carogrodu 3 II: nie nadeszła odpowiedź na listy wysłane do Petersburga, a "od niej zawisł Pokój lub Wojna". Z Grodna 7 IV: starosta sądowy starodubowski Chrapowicki wykonał jurament na instygatorję lit. Z Wilna 10 IV: przybył kasztelan połocki Żaba, zmarła Czechowiczowa.
  • 30-31 s. Z Warszawy ie 12 Apr. [12 IV] 1779. Baldachim kosztowny przysłał w darze papież biskupowi poznańskiemu dla kolegiaty w-skiej. Podkanclerzy kor. Borch zebrał dowody, że książę kurlandzki pobiera od Polaków niewłaściwe cło, materiały te przekazał król imperatorowej, a książe nie czekając na deklarację z Petersburga "dobrowolnie owego cła odstąpił i te wolę swoją ogłosić publicznie kazał". Sztachelberg doniósł królowi, że między Moskwą i Portą za mediacją Francji stnął zupełny pokój. W Niemczech wierzą w pokój, Francja proponowała ossanie Wieliczki Polakom oraz ubezpieczenie spławu wiślanego do Gdańska bez płacenia cła, czemu jest przeciwny król pruski- "rozumieją, że dla dojścia Pokoju Francja odstąpi swej propozycji, jako odstąpiła nowej RZplitej Amerykańskiej, sprowadziwszy wprzód ztamtąd wszystkich officjerów". W Wielkopolsce zatarg oficera pruskiego ze szlachcicem o opłatę mostowego zakończony pobiciem oficera przez chłopów i memoriałem w Radzie Nieustającej. Pisma Cudzoziemskie: w Cieszynie sprawa Bawarii; punkty armistitium: zawieszenie broni o północy z 9 na 10 marca; pikiety i poczty wojskowe zostają na swych pozycjach z obu stron; wolno zająć wygodniejsze stanowiska, wolny transport towarów i żywności na gościńcach; żołnierzom bez paszportów od własnego generała nie wolno wchodzić do obozu strony przeciwnej; jeśli pokój nie stanie należy to ogłosić na osiem dni przed rozpoczęciem działań. Posłowie francuski i cesarski wyjechali z Cieszyna do Wiednia. Handel francuski na morzu ucierpiał od Anglii, w Indiach Wschodnich utracili Francuzi bogate miasto i prowincję Pendychery dlatego za sprawą Hiszpanii prowadzą rokowania z Anglią. Z Wiednia 17 IV: limitowany Trybunał lit. Przybył kuchmistrz lit. Ogiński.
  • 32-33 s. Z Warszawy D 19 Apr. [19 IV] 1779. Sprawa Niemki i furmanów o znalezione pieniądze zbójcy. Nic pewnego nie wiemy o kongresie, ministrowie wersalski i wiedeński opuścili Cieszyn. Cesarzowa chce pokoju, tak jak i król pruski, cesarz nie chce. Generał Kamiński, wysłannik Repnina jest pewny pokoju. Stanął pokój między Moskwą i Portą Ottamańską. Wiadomości od komendanta fortecy w Kamieńcu Witza i baszy chocimskiego. Z Saksonii: królewicz Karol ma jechać do Petersburga, gdzie jest wezwany także ks. kurlandzki Biron, którego nie lubi imperatorowa- sprawa Księstwa Kurlandii. Z Rzymu: papież choruje. Dwór hiszpański już się opowiedział za Francją przeciw Anglii, werbuje wojsko, papeiż zachowuje neutralność i nie pozwala na werbowanie swoich poddanych.
  • 34-35 s. Z Warszawy je 26 Apr. [26 IV] 1779. Ocena Sztachelberga, które następcą ma być Repnin. Komisja Edukacji Narodowej zleciła sekretarzowi Primanowiczowi, aby się zapoznał w przepisach naukowych akademii włoskiej "i one przez Extrakt do Prześwietnej Komissyi przesłał". Szambelan Szlagier był prezentowany królowi przez w. marszałka kor. i podkomorzego kor. "Roboty cieszyńskie w wielkim dotąd sekrecie", Prusacy skupują konie w Wielkopolsce, gromadzą zboże w magazynach, "targi znacznie podniosły się", berlińscy krawcy kończą swe roboty. Podobno Francja weszła w alians odporny z Moskwą, Prusami i Austrią przeciw Anglii, chce bowiem ubezpieczyć handel morski. W Cieszynie ma nastąpić poprawa podziału Polski "według tego projektu: Austria oddaje to wszystko cokolwiek po prawym boku rzeki Sanu zajęła, a całego województwa krakowskiego domaga się. Król pruski ustępuje znacznej części kraju po nad brzegami rzeki Noteczy, a województwa poznańskiego i części kaliskiego domaga się. Moskwa cały Kordon oddaje a pretenduje Ukrainy końcem załonięcia nas od Porty Ottomańskiej". Kompania pruska zakupiła sól w żupach wielickich, obecna jej cena wysoka, "przyczyna tej drogości Wusła zbyt miałka do której żadną miarą dowieść jej nie można"; W Warszawie brak drzewa. Pewna Gazeta Cudzoziemska uważa pokój za pewny: Francja domaga się od potencji, które godzi, aby uznały za wolne osady amerykańskie, potencje zaś, aby Francja gwarantowała podział Polski- "obie te kondycje jak za sprawiedliwe do Pokoju srzodki tak za łacno poczyta tenże Gazetarz". Z Wiednia 27 III: cesarz pojedzie do Czech i Moraw "dla oglądania tam wojsk". Z Rzymu: choroba ojca św.
  • 36-37 s. Z Warszawy ie 3 Maij [3 V] 1779. Minister pruski Blanszott powraca do Brandenburgii, jego miejsce w Warszawie zajmie p. Ax. Król kazał Pałac Ujazdowski zmienić na fortecę, przy pracach biorą udział kadeci, "aby ci uczący się architektury militarnej na paierze znali w polu praktykę"; udział w tych pracach generałowicza Józefa Poniatowskiego; na Belwederze stanie rezydencja polowa skąd przeniesiony zostanie kościół "tak dla Szolca jako i Nowego Swiata niewygody"; ćwiczenia artyleryjskie. Z Cieszyna brak wiadomości o pokoju czy wojnie, mówi się, że w tym traktacie określono sprawę Bawarii, Saksonii; opory elektora reńskiego; Francja proponowała traktat mocarstwom, "aby te razem z nią Amerykanów skonfederowanych za niepodległych Anglii przykładem jej uznali"- potencje pójdą na ten projekt, byle tylko dwór francuski "ze swej strony chciał im gwarantować podział Polski, co na to Francja jeszcze nie słychać, ale tylko widać, że Teszyn jeśli sytuacji nie pogorszy polepszyć nie myśli". Zagraniczne wiadomości: dwór francuski "determinował się gwarantować potencjom austryjackiej, rossyiskiej i pruskiej podział Polski"; 13 IV podpisali w Cieszynie pokój pełnomocnicy, ale bez ratyfikacji pokój jest niepewny; w Carogrodzie między żydami ukazało się powietrze; na Morzu Czarnym Rosja może handlować zgodnie z traktatem rosyjsko-tureckim 6 okrętami; a Francja 2 okrętami; Hiszpania z Francją deklarowała się przeciwko Anglikom. Z Grodna 6 V: marszałkiem trybunału lit. Tyszkiewicz.
  • 2-3 s. Z Warszawy Dnia 4. Januarij [4 I] 1779. Król nadał order św. Stanisława staroście wiłkomierskiemu Morykoniemu. Pojawiły się znaczne dywizje wojska moskiewskiego, które spieszą na pomoc królowi pruskiemu. Wiadomości z Wrocławia: przybył tu Repnin, który nie chce korzystać z gościnności króla pruskiego, "obawiając się nawet pozoru korupcji; ma on pojechać do Wiednia "dla wyrozumienia chęci cesarstwa". We Wrocławiu trwa kongres ministrów dworów europejskich "względem zawarcia pokoju" między cesarzem a królem pruskim, sprawa odszkodowań wojennych dla obu przeciwników. Kopia odpowiedzi posła rosyjskiego w W-wie na notę podaną podczas sejmu "względem handlu na Wiśle"; został wysłany poseł do imperatorowej, która zapewne zechce "dać dowód swej przyjaźni i szczerej życzliwości ku JKMci i Rzplitej" i podejmie medjacje z królem pruskim w tej sprawie. Gen. Laudon otrzymał rozkaz wyjazdu na Górny Sląsk "dla objęcia komendy nad wojskiem austryackim". Poseł francuski w Stambule ma podobno Rosję z Portą "zjednoczyć". Feldmarszałek Romanzow miał donieść nowemu wezyrowi, że imperatorowa popiera hana krymskiego. Z Wiednia 25 XI 1778: "nasi pod komendą generała leytnanta Szteyn znowu na straże pod Jaiendorff uderzyli", cały dzień trwała bitwa, poległ gen. Zaremba, dwóch kapitanów, 6 oficerów, wielu zabitych i rannych. Z Wilna 9 I: wyjechał marszałek Trybunału, sądzi vicxmarszałek Zaranka. Ziemstwo tutejsze pod prezydencją Czyża.
  • 4-5 s. Z Warszawy D 11 Januarij [11 I] 1779. Rada Nieustająca wzywa sędziów sądów sejmowych na obrady w lutym. Kurier francuski był w W-wie i już pospieszył do Wrocławia, gdzie na przedmieściach stoi z wojskiem król pruski, zaś wojska cesarskie "blisko fortecy Glatz". Kurier ten odebrał od posła cesarskiego w W-wie Rewickiego ekspedycję i pospieszył do Petersburga, prywatnie mówił, że gdy 50 tys. wojska ros. stanie w Galicji wówczas 100 tys. Francuzów wkroczy do Niderlandu przeciw królowi pruskiemu- "te powieść kurjera niepodobno pogodzić z Gazetami Cudzoziemskimi", które pisały, że dwór francuski pragnie pogodzić Austrię z Prusami oraz gwarantować traktat westfalski. Trudno jest zawierać pokój, bo Francja żąda traktatu z cesarzem ik królem pruskim jednocześnie oraz uznania niepodległości Ameryki i wolnej żeglugi na Morzu Czarnym, co ogranicza interesy Rosji i Turcji jak i niepokoi Anglię. Sprawa uznania państwa tatarskiego za wolną rzeczpospolitą. Ks. Repnin wraca z Wrocławia "znakiem to jest, iż nie ma nadziei pogodzenia stron wojujących". Mówi się, że król pruski sprawę krzywd Polaków na komorach celnych zlecił "ułożeniu" imperatorowej, która ustali wysokość opłat za towary. Kurier francuski doniósł, że królowa franc. "zamiast oczekiwanego delfina córkę powiła". Przybył starosta warszawski Brühl i doniósł, że król pruski pragnie pokoju, "ale nigdy tak daleko jak teraz od nadziei pokoju rzeczy nie odeszły". Generał Zaremba nie poległ w potyczce. Z Wilna 16 I: przybył marszałek Trybunału; biskup wileński pojechał do Kretyngi, sufragan żmudzki Łopaciński odejchał do swej diecezji. Przybyli: podkomorzxna lit., kasztelan połocki Żaba, Przeździeccy z MIńska, starosta sądowy upitski Wereszczyński, starosta wileński Pac i ostryński Zienkowicz.
  • 6-7 s. Z Warszawy ie 18 Januar. [18 I] 1779. Król nie pojedzie na polowanie. Z intrat czopowych za kwartał z miasta W-wy weszło "półtora kroć sto tysięcy złłch polsk", roczny dochód będzie wynosił 600 tys., a arendarze płacili tylko 200 tys. zł. Mówi się, że rekrutów prowadzi się z Prus Polskich od strony Gdańska, rekruci zbuntowali się- częś ich została wycięta, resztę wojska pruskie wzięły pod straż i popędziły na Sląs k. "Znowu tu poczynają czynić nadzieję Pokoju...Czynią i nam jakąś nadzieję, że przy układaniu pokoju wrócona nam będzie sól i kraje nad Traktat Petersburski nam zabrane, ale się boją o Gdańsk". Repnin dostał od króla pruskiego prezenty wartości 25 tys zł, a jego sekretarz otrzymał tabakierkę wartości 3 tys. zł. Ostatnia wiadomość: Repnin choruje we Wrocławiu. Mówi się o zawartym pokoju między Rosją i Portą Ottomańską, co wpłynęło by na losy Prus i Anglii, ponieważ Moskwa jedną z tych potencji "wojskiem londowym, drugą morskim będzie posiłkować". Ciężka artyleria moskiewska czeka na rozkazy pod Rygą, będzie posiłkować króla pruskiego, "domyślamy się tedy i z tąd, że są jakieś Pokoju pozory". Poseł pruski żalił się na dworze angielskim, że zabrano kilka okrętów pruskich "do Francyi idących, chociaż zakazanych towarów na sobie nie miały i do Anglij są zaprowadzone". Porta na ostatnim Dywanie postanowiła "użyć mocy na poskromienie" Tatarów za ich poselstwo do Moskwy, a od żydów zażądano pogłównego za trzy lata z góry za możność mieszkania w stolicy. Z dolnego Renu 16 XII 1778: korona hiszpańska wobec zatargów Francji z Anglią, dwór wersalski zawarł traktat z Amerykanami "bez madryckiego dołożenia się". Pogłoska o prośbie dworu pruskiego obsadzenia Wezel in Gieldrii jest dementowana przez Prusy.
  • 8-9 s. Z Warszawy D 25 Jan. [25 I] 1779. Król fancuski przysłał list do króla pol. z doniesieniem o urodzeniu córki, w piśmie został dodany "tytuł majestatu". Na sesji Rady Nieustającej wojewoda gnieźnieński Sułkowski wystąpił "przeciw rozrządzeniu dochodów kancelarii Rady Nieustającej i jej Departamentu", mówca wytknął wysokie pensje cudzoziemców; zostanie uregulowana ta sprawa jak rownież sprzedawanie szarż; skasowano Radę Dworzan "jako cale niepotrzebnych". Sztachelski głosi "nowinę" zasłyszaną od Repnina, rezydującego we Wrocławiu, że minister pruski Blanschota układa negocjację o handlu wiślanym. Król nie pojechał do Kozienic, cesarski poseł domaga się od niego deklaracji na wypadek wojny "i jak słychać taką dano odpowiedź na piśmie, że Król JMc z Rzplitą będzie wiedział z kim trzymać, jak kraj będzie powrócony". Kurier przebiegający z Wrocławia do Petersburga doniósł o ugodzie imperatorowej z Portą Ottomańską za pośrednictwem posła francuskiego, wysłanego specjalnie z Wersalu. Szerzą się pogłoski o pokoju, "nie masz wprawdzie nic pewnego na samych tylko opiniach i domysłach fundują się". Król pruski nie ma już rekrutów i do wojska zabiera "gospodarzów od roli". Stanowisko cearzowej królowej węgierskiej. Mówi się o przywróceniu Bochni i Wieliczki 'lubo ze stratą czyli zamianą Gdańska i Torunia". Elektor saski niezadowolony z pobytu wojska pruskiego w jego państwie i komendy królewicza pruskiego Henryka, został więc wyłany gen. Sztuterhey, aby uagodził królewicza, komendę obejmie ks. brunświcki Ferdynand. Z Wilna 30 I: zmarł kasztelan miński Rokicki marszałek Trybunału lit., laskę otrzymał vicemarszałek Zaranek; sądy limitowano na kilka dni.
  • 10-11 s. Z Warszawy D 1 Febr [1 II] 1779. Przed Sądxm Sejmowym stanie Baron Julius i major pruski Tombach za werbunki ludzi w W-wie dla cesarza i króla pruskiego, "co jest przeciw Prawu Narodów". Królewicz pruski Henryk obejmie komendę nad wojskiem. Austryjacy podobno chcą zagarnąć Kraków i dlatego ciągną tam wojska moskiewskie. Nie dojdzie do skutku "kongres penitęcjariuszów" projektowany w Ratyzbonie, Krakowie lub Warszawie. Minister francuski w Wiedniu, poseł Repnin we Wrocławiu, "a jeżeli koniecznie nastąpi potrzeba ustnej rozmowy tedy na puł drogi miejsce sobie naznaczają". Pogłoska o wtargnięciu do Galicji wojsk rosyjskich, okoliczne komendy maszerują na Kraków; podobno 40 tys. wojska austryjackiego w okolicach Wieliczki, chce ono ubiec Moskwę. W Wiedniu aresztowano znacznego pana węgierskiego za konszachty z królem pruskim. Z Nowin Cudzoziemskich: 1. król pruski chce mieć przy sobie Repnina, a pod jego komendą "generał Kamiński ma hetmanić nad wojskiem rossyiskim posiłkowym", 2. w Wiedniu czekają na Repnina, aby rokował z posłem francuskim, 3. w Kordonie austryjackim cesarz ma nadać 15 szlacheckim starym familiom tytuł grafów, 4. wojsko ros. przeznaczone na Sląsk stoi pod Brodami, ku niemu wyruszyły pruskie polowe piekarnie, 5. poseł cesarski graf Mercy prosił w Wersalu o posiłki wojenne dla cesarzowej" na fundamencie traktatu z Austrią z roku 1756, ale król francuski odpowiedział odmownie, ponieważ sam jest wplątany w wojnę z Anglią "i musi tak handlu jako i brzegów swoich bronić", wysuwał też sprawę traktatu westfalskiego i podziału Bawarii. Z Wilna 6 II: pisarz lit. Tyszkiewicz i podkomorzy lit. Radziwiłł przybyli do miasta, a starosta sądowy miński Przeździecki wyjechał do Mińska.
  • 12-13 s. Z Warszawy D 8 Febr. [8 II] 1779. Sprawa p. Juliusa o werbowanie ludzi i fałszowanie monety. Uroczystości regimentu Kaliksta Ponińskiego, popis na dziedzińcu zamkowym. Województwo płockie otrzymał kasztelan mazowiecki Szydłowski, jego kasztelania jeszcze nie dysponowana: kasztelanię mińską otrzymał instygator lit. Chmara. Sprawa sprzedawnia szarż wniesiona przez wojewodę gnieźnieńskiego i podkanclerzego lit. Chreptowicza została przekazana przez Radę królowi, który ustanowił regularne pensje i "frymarków zakazał", skasował dworzan Rady; otwarta jeszcze kwestia cudzoziemców w Radzie, Sułkowski żąda, aby "indygenaty swe produkowali". Dwa regimenty pruskie pod komendą ks. de Filipstad zostały otoczone przez Austryjaków i wzięte do niewoli. Podobno Prusacy rugowani są przez Austryjaków z Opawy, wielu zabitych, "ta jednak pogłoska potrzebuje konfirmacyi". Z Gazet Zagranicznych: 1. pokój turecko-rosyjski dzięki zabiegom Francji i złym stosunkom finansowym Porty, wysłał sułtan deputowanych do chana krymskiego, a Rosja będzie wspierać Prusaków, 2. nie ma nadziei na pokój austryjacko-pruski. Z Wilna 13 II: na sejmiki przybył wojewoda wileński. Deputatami na przyszły Trybunał: podkomorzy Giedroyć, sędzia ziemski Kamiński, pisarzem ziem. obrano ekssędziego ziem. Muśnickiego. Z Oszmiany: podkomorzy Ważyński i Huterowicz; z Lidy: sędzia ziem. Skinder, pisarz grodzki Stypułkowski; z Wiłkomierza pisarz ziem. Merykoni i Dąbrowski; z Brasławia marszałkowicz Ogiński i wojskowicz Wawrzecki; z Trok: sędzia ziem. Jeleński i starosta oniński Szwykowski; z Kowna wojski Mejer i sędzia ziemski Meysztowicz; z Grodna pisarz lit. Tyszkiewicz i podkomorzy Wołkowicki; ze Smoleńska: pułkownik Eydziatowicz, sędzia Kulesza; ze Starodubia pisarz grodzki Sylwestrowicz i pułkownikowicz Petersen; z Nowogródka pisarz ziemski Reytan, rotmistrz Mitarszewski; ze Słonima starosta sądowy Strawiński, chorąży Bykowski; z Wołkowyska pisarz ziemski Buharyn i horodniczy Tułnowski; z Brześcia starosta sądowy Merykoni i pisarz grodzki Włodek. Z Kowna wiadomość: zmarła kasztelanowa witebska Synuciowa.
  • 14-15 s. Z Warszawy D 15 Febr [15 II] 1779. Sądy sejmowe zwołano na 22 lutego. Gen. pruski ks. de Filipstat dostał się do niewoli austryjackiej, słynął on z okrucieństwa dla swoich żołnierzy. Generałowicz Potocki i oficer gwardii lit. Ciesielski chcą zostać "na swoim żołdzie przy boku króla pruskiego jako wolontariusze, bo tak będąc przy wszelkich dyspozycjach najwięcej profitować mogą". Krajczyc Potocki w wojsku cesarskim. Sprawa wysokości opłat za wojsko ros. spieszące "na sukurss" królowi pruskiemu, "ale trudno będzie w potrzebie o te bagatele targować się i tak potrzebnej pozbawić się Alliantki". Pod Jagendorff wojska austryjackie miały atakować Prusaków odnosząc zwycięstwo, król pruski pospieszył na pomoc z Wrocławia. Na zlecenie cesarzowej królowej węg. archiwa i "kasa pieniężna" ze Lwowa zostały przewiezione do Wiednia i Preszburga w obawie przed wojskami rosyjskimi. W Kordonie pruskim zaciąga się chorągwie "na kształt polskich". Mówi się o przyszłym pokoju: cesarzowa zgodzi się na armistitium o ile król pruski przyjmie kondycje pokojowe; Francja ma "na karku tak mocnego jako jest Anglia nieprzyjaciela". Z Wilna 20 II: Trybunał pod laską marszałka wielkiego Zaranka. Deputaci ze Żmudzi: pisarz ziemski Białozor. szambelan Piłsudski, ciwuń Przeciszewski, sędzia grodzki Górski; z Upity: starosta subocki Plater, rotmistrz Połkowski; z Pińska: stolnik Strawiński, sędzia ziemski Skirmunt; z Mińska generał Proszyski, podstarości Janiszewski.
  • 18-19 s. Z Warszawy D 1 Marca [1 III] 1779. Sprawa brewe o dobrach kartuskich w Radzie Nieustającej; kwestię opactw wysuwały stany w 1768 i król przekazał ją do Rzymu; fundacja gen. Sapiehy według mowy marszałka w. kor. winna przejść w ręce duchowne, nie świeckie. Podkanclerzyna kor. Borchowa otrzymała od imperatorowej order, "który w całym państwie rosyjskim tylko trzy Damy mają", wracając z Petersburga do Warszawy zatrzymała się w Słonimie o hetmana Ogińskiego. Król pruski wydał edykt, aby zakonnicy mieli paszporty. Werbunek górali na granicach Dalmacji. Z Czech donoszą, że cesarz "z krajów swoich chce zrobić Chiny, otaczając je prawie naokoło wałami, osobliwie od Prus i Saksonii"; zawala się drogi, rzeki, buduje szańce na Morawach i Sląsku. Relacja o królu pruskim gdy z Wrocławia spieszył na pomoc gen. Filipstat. Królewicz Henryk opanował miasto czeskie Teplitz. Gazety Zagraniczne: Moskwa dąży przeciwko Austrii, Prusacy otoczyli gen. austryjackiego Wurmsova. Pogłoski o królu hiszpańskim, który oddał rządy synowi.
  • 44-45 s. Z Warszawy D 7 Junij [7 VI] 1779. Sądy sejmowe rozpatrują sprawę barona Juliusza i majora pruskiego o werbunek ludzi do wojska pruskiego. Zmarł nagle metropolita ruski, przeprowadzał on reformę duchowieństwa. Rada Nieustająca przez swój uniwersał przypomina sędziom i palestrze ich obowiązki w zakresie juryzdykcji. W oficynach pałacowych Branickiej zamordowano generała dawnych wojsk kor.ch Puszeta, mordestwa i rabunku pieniędzy, klejnotów i srebra dokonał kamerdyner i lokaj; zabójców schwytali ułani w wiosce u chłopa. Złapana dwóch, którzy "mieli Warszawę podpalać dla swego zysku". W stolicy myślą "mocno" jakby się pozbyć 30.000 ludzi rosyjskich, którzy spieszyli na pomoc królowi pruskiemu. Z Galicji: zajmuje się kwatery, upadł handel tak produktami ziemnymi jak i przemysłowymi- "każdy dobrze myślący nie może nie boleć nad losem tych współniegdyś Obywatelów, a swoich Rodaków". Ucichły pogłoski o nowym podziale Polski i "powszechna trwoga już zupełnie upadła"; nie będzie wojny Porty z Moskwą. Wojsko ros. wychodzi z Krymu. Francja "łacno znowu pobudzi Stambuł", gdyby Moskwa mieszała się do interesów angielskich. Palił się Łańcut i Sochaczew. Do Spa wyjeżdża marszałek lit. Sanguszko. W Now ogródku 10 VI Komisja Radzwiłłowska.
  • 46-47 s. Z Warszawy D 14 Junij [14 VI] 1779. Stroje kawalerów szwedzkich budzą w Warszawie podziw, choć ludzie "wiele dziecinności w obydwu upatrują". Byli u króla na obiedzie, traktował ich poseł rosyjski "a ro dla umocnienia tej filadelfij i przyjaźni, która między temi dwiema narodami już głęboko zakorzeniła się"; jeden z nich mówi, że jest królem. Sprawa barona Juliusza o werbunki i "wekslowe interessa". Dysydentom tutejszym król szwedzki [nie angielski] ofiarował miedź na pokrycie zboru, który "ze wszech stron Warszawy okazale barzo i daleko prezentuje, cały prawie w oknach, a sklepienie w kopule". Datki na budowę przysłano także z Ratyzbony, "przecież nie ważą się do tej roboty kosztownej przystąpić". Znaleziono sól w Ziemi Zakroczymskiej pod Szlubowem w dobrach podkomorzego zakroczymskiego Radzieckiego. W Radomiu zakończyły się działy rodziny Potockich: marszałek Rady otrzymał Kurów, pałac w Warszawie, starosta urzędowski wziął dobra ukraińskie, starosta tłumocki dobra w Kordonie cesarskim: Stanisławów, Radzyn i przyległości, a najmłodszy Jan szczuczyńskie nad granicą pruską. biskup poznański jedzie do Poznania na wizytację katedry. Na zabójców generała Puszeta stanął już dekret w sądach marszałkowskich, winnymi są strzelec i lokaj oraz chłopiec 14-toletni, egzekucja odbędzie się publicznie na Krakowskim Przedmieściu. Z Petersburga: armatowie angielscy zalęli już kilka kupieckich rosyjskich okrętów- "dziwi się cała Europa, jak Anglia jednym Amerykanom wydołać nie mogąca, całą umie kłócić Europę". Nieprawdziwe są pogłoski o ugodzie Francji z Anglią, nieznane jest stanowisko Hiszpanii.
  • 48-49 s. Z Warszawy D 21 Junij [21 VI] 1779. Król pojedzie nie do Łazienek, a do Kozienic i Demblina, rezydencji wojewodziny podolskiej, będzie też w Puławach, Kurowie i Gołembiu, towarzyszyć mu będzie siostra p. Krakowska. Opuszcza Warszawę wijewoda ruski i marszałek kor. oraz kanclerz kor. Mnożą się zabójstwa i złodziejstwa, sprawa gen. Puszota, żona zabiła nożem męża, "flis flisa zabił, drugiego flisa gwardiak ubił. Officer jeden biegąc na koniu kobietę stratował". Na Przedmieściu Krakowskim egzekucja zabójców gen. Puszeta, która "na postrach drugim była czyniona, jednak wielu podczas jej okradziono, samemu nawet istygatorowi, który Dekret czytał zegarek z kieszeni wyciągniono". Kawalerów szwedzkich gościł król na Zamku i w Łazienkach, mówi się, że jeden z nich to król szwedzki lub jego brat. Wyjeżdżają posłowie cesarski i rosyjski: Rowicki i Sztachelberg "o czym i w Publicznej Gazecie", Warszawa żałuje zwłaszcza tego ostatnie był on dobry "dla handlujących przez wspaniałe życie", miał licznych przyjaciół i umiał "w najdelikatniejszych interesach słodkim ministrem nie panem pokazać się". Repnin po zdaniu sprawy imperatorowej z przebiegu rokowań cieszyńskich pojedzie do Londynu "dla pogodzenia Francyi z Ang [l] ią, wypłaciłaby się tym sposobem carowa Jeymść swej aliantce nowej". Posiłki francuskie pod komendą p. Extaing posłano Amerykanom i już biorą górę nad Anglikami. Ilość fregat francuskich, flota hiszpańska. Pożary w Galicji, zruinowani pogorzelcy. Z Grodna 24 VI: Trybunał pod laską pisarza lit. Tyszkiewicza. Z Wilna 26 VI: przybył Taszkiewicz wojewoda smoleński i
  • 50-51 s. Z Warszawy D 28 Junij [28 VI] 1779. Wiadomości o królu, podkanclerzym kor. Borchu, pośle Sztachelbergu i marszałku Rady. Spór o granice między dobrami ekonomicznemi i dziedzictwem podkanclerzego, król zgodził się na sąd polubowny i tak "dla amatorów pieniactwa piękny zostawił przykład". Zadziwia wszystkich działalność prymasa, jego fabryki i ekonomia, "gospodarz z niego wielki", buduje pałac w Warszawie, reperuje siedzibę i kościół w Skierniewicach. Szyprowie gdańscy płynący z Kordonu austryjackiego "wcale niepocieszone nam donieśli nowiny": zakaz gubernatora w sprawie wywozu żyta, jęczmienia i owsa, trudności z exportem pszenicy; ceny zboża; liche targi zbożowe Gdańszczan z Holendrami. W krakowskim i sandomierskim kwateruje Moskwa i Austria "stąd wielka w Obywatelach trwoga i różnych bajek podostatek"; fałszywa pogłoska, że w traktacie cieszyńskim stanął sekretny podział Polski. Nowe ceny soli w Kompanii Pruskiej, beczka po 50 zł. Podczaszy lit. Potocki wrócił z zagranicy i był w Kozienicachu króla. Zagraniczne pisma: król pruski chce się widzieć z francuskim w Wersalu, nie wiadomo również co wojaż cesarza do Paryża przyniesie nowego Europie. Ugoda między Francją i Anglią, Anglią i Amerykanami; Ameryka nie potrzebuje już pomocy militarnej francuskiej. Podatki we Francji i Anglii. Ze Stambułu: wybuchł pożar. Posłowi francuskiemu za ugodę z Turcją dała carowa order św. Andrzeja i 80.000 rubli. Z Wilna 3 VII: wyjwchał wojewoda smoleński Tyszkiewicz
  • 52-53 s. Z Warszawy ie 5. Julii [5 VII] 1779. Metropolię ruską dał król Smogorzewskiemu arcybiskupowi Połockiemu za sprawą dworu petersburskiego. Po śmierci Szeptyckiego zawakowało biskupstwo przemyskie. Ordery po metropolicie oddał Szeptycki kasztelan lubelski królowi, otrzymując z rąk monarchy order św. Stanisława "z zapewnieniem o Wstędze Niebieskiej". W Gdański bawi in cognito ks. Stanisław Poniatowski, będzie w Królewcu z biskupem warmińskim i dalej pospieszy do Petersburga. Przybędzie tutaj nowy poseł angielski. Minister polski na dworze papieskim Antycy ma obiecany kapelusz kardynalski. Doktór, żyd, przyjął "wiarę dyssydenską i był do chrztu ś. trzymany przez JP Sztachelberga". Dezercja w wojsku cesarskim. Z Lublina: oficerowie cesarscy szukają dezerterów w komedach rosyjskich; obywatele płacą podatki. Poznań płonął od pioruna, zniszczonych 40 kamienic w rynku, katastrofa miała miejsce przed kontraktami i przyjazdem do katedry biskupa. Z Wiednia: arsenał z amunicją został wysadzony w powietrze, zginęło 2.000 ludzi. W Gdańsku tragi zbożowe "nie podnoszą się", dobrze się płaci tylko drzewo i potaż. Diariusz Parlamentowy w Londynie przedstawia trudności obecnej wojny w Ameryce i chce przekonać obie izby w tej sprawie.
  • 54-55 s. Z Warszawy ie 19 Julii [19 VII] 1779. Konsyliarze nie zjechali się na sesję Rady, na której miały być sprawy traktów dla różnych dywizji, do opieszałych król wysłał sztafety, ponieważ "bez pozwolenia śmieią absentować". Mówi się, że Stanisław Poniatowski był w Gdańsku, aby się widzieć z Repninem. Moskwa wysyła Repnina do Anglii aby mediował z Francją i Hiszpanią. Poseł cesarski Rowicki wyjechałł do Wiednia, nie wiadomo czy wróci. Carowa odwołuje Sztachelberga i wyśle go do Wersalu, rezydentem w Polsce ma być gen. Bułhakow, sekretarz legacji ros. na kongresie cieszyńskim. Wojsko ros. wymaszeruje z Polski wraz z Komendantem Romaniusem, pozostanie 1000 ludzi z gen. Michelsem. Rezydent pruski Blanszett jedzie do Berlina. 14 VII: w Działdowie rozeszła się pogłoska, że król pruski "na nowo zabrać ma Ziemie Dobrzyńską, Zawskrynską, województwo płockie, Zakroczyńską po rzekę Narew. Codziennie tu do Działdowa sprowadzenia orłów z Królewca spodziewają się do zakopywania onych, takoż przybyli geometrowie z Królewca do Działdowa i po kilku dniach wyjechali do Warszawy". Przybyli z dalekiej podróży [Afryka, Egipt. Konstantynopol] Francuzi wraz z hr. de Anore, przyjął ich król. Basza chocimski przysłał do W-wy Turka, aby zakupił brytany dla cesarza tureckiego, pojedzie też do Gdańska. Sztachelberg dawał "kolację z illuminacją" z racji rocznicy wstępienia na tron carowej. Z Gdańska: Repnin obiecał magistratowi udzielić informacji co dla niego "wytargował" w Cieszynie. Na Komorach Pruskich ciągle panuje zdzierstwo, zwolniono celników Francuzów "więcej daleko Imperatorowa Jejmść dla Polski w Rydze uczyniła, skasowawszy wszystkie generalne opłacenia, prócz tych, do których sami Poddani Jey są obligowani". Z Wilna 24 VII: starosta sądowy pow. oszmiańskiego Kociełł opuścił miasto. Bonfałowiczowie.
  • 56-57 s. Z Warszawy D 26 Julij [26 VII] 1779. Wojska moskiewskie czekają na trzeci ordynans w sprawie wymarszu. Skarb Koronny skonfiskował tabakę zagraniczną i klejnoty. Z pogranicza tureckiego i Ukrainy: trzęsienie ziemi, szkód w domach nie było, "rzadkie to barzo Phenomenon w naszych krajach, przecież niepierwsze, tak za Bolesława Wstydliwego w roku 1258 po wielu częściach Polskiej [ziemi] panowało". Później za Jagiellona w roku 1449 gwałtowniejsze było, kiedy domy i kościoły zapadały, ale i za czasów naszych na Wołyniu go pamiętają, historie daniejsze o tej klęsce namieniające dodają, iż to było zawsze odgłosem nieurodzajów i głodu". Mówi się o śmierci cesarzowej, która chorowała na puchlinę. Nic nie wiadomo o rozwiązaniu chorągwi cesarskich; Kroaci defilowali w Wiedniu przed monarchinią, żołnierze otrzymali nagrody pieniężne, a oficerowie złote medale. Zagraniczne Gazety donoszą: marszałek konfederacji barskiej Krasiński za pośrednictwem swego brata biskupa kamienieckiego oraz przyjaciół zabiega o łaskę królewską. Z Petersburga: imperatorowa dała Repninowi order ś. Andrzeja za spraeinie "interessów sobie zleconych" w Cieszynie i przyjęła go na audiencji. Nie wiadomo kogo sobie przybrała Anglia "w najkrytyczniejszych postawiona okolicznościach", Francja czuwa, by Austria i Moskwa nie połączyły się z Anglią. Austria zabiega o swe interesy handlowe w Ostendzie. Z Wilna 31 VII: podkomorzy lit. wyjechał do Żyrmun, a pisarz lit. Merykoni do Grodna.
  • 58-59 s. Z Warszawy ie 2. Augs. [2 VIII] 1779. Przybył marszałek barski Krasiński. Zatargi między szlachtą a duchowieństwem i gminem dyssydenckim. Rozpoczęły się sesje Rady Nieustającej, przybył gen. Ziem Podolskich Czartoryski, kasztelan małogoski Popiel: deliberują nad traktami któremi Moskwa ma ciągnąć z Polski "dla folgi obywatelów", sprawa powinna były być już wcześniej załatwiona. Z Francuzami "o których w przeszłej namieniło się Gazecie" wracającymi z Azji i Afryki przez Stambuł i Polskę do ojczyzny, przybył także sekretarz ostatnie posła tureckiego i mówił o sytuycji w tym kraju i stosunku do Polski; posłem franc. w Stambule jest Riest, moskiewskim Szaszeff; pospólstwo tureckie wątpiło w traktat z Moskwą. Minister wiedeński Kaunitz popadł w niełaskę u cesarza, bo mu nie dozwolił łączyć się z Anglią, podobno cesarz nie życzył sobie cieszyńskiego pokoju. Francja i Hiszpania wysłały posłów z pieniędzmi do sprzymierzonym Amerykanów. Nad Elbą obawiają się wojny wszczętej przez Anglię z mocarstwami burbońskimi. Kurierzy ros. przebiegają przez Berlin do Londynu; mówi się, że stanął traktat między Anglią, Moskwą i Danią. Z Wilna 7 VII: kasztelan połocki Żaba pojechał z Grodna do swoich ruskich dóbr, przybył kasztelanic żmudzki Gerski.
  • 60-61 s. Z Warszawy ie 9. Augs. [9 VIII] 1779. Król na imieninach wojewody ruskiego. Ma przybyć nowy rezydent pruski; poseł cesarski Rewicki jeszcze nie przyjechał. Podkomorzy wieluński Kraśnicki otrzyma laskę marszałka tryb. jako deputat wojew. sieradzkiego, prezydentem zostanie według przywileju kapituły gnieźnieńskiej ks. Rydzyński; sprawa prezydentury i marszałkostwa będzie poruszana na przyszłym sejmie. Za staraniem Rady Nieustającej wyjdą z Polski pułki rosyjskie, chociaż gen. Romanius i oficerowie sztabowi "przez rozpoczęte gospodarstwo widocznie pokazują, że są pewni dłuższego zamieszkania". Carowa jest jednak zdrowa, Sztachelberg wyjeżdża. Król pruski odwołuje z urlopów oficerów, jest to chyba "hasłem nowych w Europie zamieszków", wojsko pójdzie do Hannoweru" na zasłonienie tego dziedzictwa króla angielskiego od najazdów nieprzyjacielskich"; fałszywa jest "owa nowina", że Austria łączy się z Anglią. Kazimierz Puławski w Ameryce, brak wiadomości jedynie "teraz w zagranicznych wyczytujemy pismach iż w południowej Karolinie stoczył z Anglikami potyczkę", należy się spodziwać, że otrzyma rangę pierwszego pułkownika. W Gdańsku w dzien ś. Jana całe pospólstwo wychodzi za miasto, aby oglądać dzieci szpitalne w tym roku doszło do zamieszek w czasie tej uroczystości, bo chciano Prusakowi odbić rekruta gdy przechodził tamtędy. Gdańsk obawia się pożarów. Z Wilna 14 VIII: sufragan żmudzki Łopciuński, brygadier ros. Ferzon i pułk. Rewelski.
  • 64-65 s. Z Warszawy ie 23. Augs. [23 VIII] 1779. biskup Rytte u króla w sprawie zaszłych wakansów: otrzymałł on biskupstwo połockie, a metropolię Smogorzewski; charakterystyka biskupa. Sprawa buław litewskich, ale "robota ta przyszłym sejmie skutecznie zakończy się". Nowy rezydent pruski jest członkiem Kompanii Kupieckiej Berlińskiej, która ma prawo handlu w Polsce i pewnie "zechce interessa tej Kompanii mocno utrzymywać, czego się nasi kupcy wielce obawiają". Nie wiadomo czy król pojedzie do Grodna czy Białegostoku. Dyssydenci polscy zbierali na swój kościół "kollekta w państwach króla pruskiego", ale monarcha ten nie pozwolił wywieść pieniędzy do Polski, a zakupić polecił za całą kwotę towary na budowę kirchy. Z Gazett Zagranicznych: dwie panie polskie jadą do Paryża i Włoch, kosztowne to podróże "ze zgubą gosporastwa i majątku i czego w żadnym kraju nie masz, dlaczego żądają Prawa na przyszłym sejmie tamującego te exorbitancją"; papież choruje, zniósł zwyczaje co tygodniowych audiencji dla posłów zagranicznych; Maurowie zwieźli prowiant do Gibraltaru i trzymają z Anglikami, oby nie najechali Hiszpanii; graf ros. Szuwałow otrzymał nagrodę Akademii Paryskiej za najlepszą pochwałę poetycką Woltera "już ta Potencja do tego przyszła poloru, że nie tylko w dziełach wojennych, ale i literackich dystyngwuie się; Porta zadowolona z pokoju z Rosją, cesarz turecki dał nagrodę i czyni honory posłowi ros. p. Sztachiew, który rezyduje w Stambule; flota angielska i wojsko lądowe; kongres konfederatów amerykańskich dostał pieniądze od króla hiszpańskiego. Z Grodna 28 VIII: przyjęcia z racji imienin marszałka tryb. podskarbiego nadwor. lit., obecny był hetman w. lit. Z Wilna 28 VIII: przybędzie wojewowda wileński, brygadier Ferzon zdał komendę maiorowi Hauzenberkowi.
  • 66-67 s. Z Warszawy Dnia 30 Aug [30 VIII] 1779. Król na sądach sejmowych, brakło czterech sędziów i dlatego sesja została odłożona. Sprawa barena Juliusza, "który spodziewa się przy mocnej protekcyi pokazać się niewinnym". Otworzony za pozwoleniem Piusa VI w Połocku nowicjat jezuicki ściąga zakonników z Kordonu. Na Ukrainie w dobrach same tylko czynsze i arendy. Chorąży w. kor. Potocki w dobrach swych zakłada miasta, fabryki sukna i stara się o "otwarcie defla gitacyi ku Morzu Czarnemu". Mówi się, że król pruski przeniesie stolicę swą do Wrocławia", a to z rady doktorów, którzy go zapewnili, że w tym miejscu barziey zdrowiu jego powietrze służyć będzie". Ma się on zjechać z elektorem saskim dla "poprawienia niektórych interesów traktatem cieszyńskim niedokończonych". Nic się nie mówi o widzeniu cesarza z królem pruskim. Potencje wojujące zabiegają o względy cesarza lub króla pruskiego. Anglicy głoszą, że Prusy obronią Hannower wespół z innymi książętami niemieckimi, wsparcia udzieli także Holandia. Wojsko cesarskie gromadzi się w "Belgium austryjackim". W Anglii szuka się nowych sposobów obrony: zapalacze na okręty, montuje działa do obrony brzegów, podział wojska i jego funkcji, pikiety informacyjne. Z Wilna 4 IX: wojewoda wileński w dobrach swych w Niemieży, przybył na spotkanie z brygadierewą Ferzonow.
  • 68-69 s. Z Warszawy ie 6. 7bra [6 XI] 1779. Chociaż kraj nasz jest zniszczony, to jednak wywozi się z niego pieniądze i tak zrobili Anglicy, a ostatnio Niemcy i Włosi przybyli "z różnymi zwierzętami, lwami, tygrysami, kotami morskiemi ettc, którzy także niemałe wywiozą pieniędzy". Rozchodzi się pogłoska, że po wyjeździe Repnina z Cieszyna między królami francuskim, hiszpańskim, pruskim i elektorem saskim, "mimo wiadomości carowej", stanął sekretny alians, tyczący się Polski, do którego przystąpił też cesarz: 1. monarchowie uwolnią Polskę od gwarancji rosyjskiej, 2. po śmierci króla pol. tron obejmie dom saski z prawem sukcesji, 3. król pruski nie zgodził się na absolutną władzę przyszłego króla pol. i będzie w Polsce utrzymywał kilkanaście tysięcy wojska" na utrzymanie wolności i przywilejów Narodu Polskiego. Ta króla pruskiego gorliwość przyczyną była, że i inne Dwory wprowadzenie do Polski absolutyzmu odstąpiły i na pierwsze dwa punkta zgodziły się "i one podpisały". Wszyscy dziwią się treści tej gazety, która przyniosła owe wiadomości. Moskwa w tej sytuacji stara się skojarzyć ligę z Turkiem, Anglią i Szwecją. Z Lublina "oficerowie austryjaccy z geometrami cesarskimi chodzą i mierzą okolice miasta oraz Ziemię Chełmską. Zamek w Krakowie, zrujnowany przez konfederatów i Moskwę, jest reperowany, ale nie wiadomo czyim sumptem. Z Włoch: król neapolitański zabiera do swego skarbu intraty z biskupst i opactw, które szły do ojca św., przekazując jedynie opłatę św. Piotra. Z Wilna 11 IX: wojeowda wileński w Niemieży.
  • 70-71 s. Z Warszawy Dnia 13. 7bra [13 IX] 1779. Król pruski "sukursując Anglią Francuzom woynę wypowiedzieć myśli", wówczas cesarz złączy się z Francuzami, zwłaszcza, że był "przymuszony od matki cesarzowej" do traktatu cieszyńskiego. Konsyliarze Rady Nieustającej obradują. "W przeszłych dniach kilka fatalnych zdarzyło się przypadków": Lichomska, "uczciwa kobieta [...] dobrowolnie rzuciła się do Wisły", została wyratowana za staraniem króla i przez jego doktora "przywrócona do życia"; pijany stangret pięściami zabił żonę; buchalter sławnego kupca Hempla brzytwą poderżnął sobie gardło; markietan moskiewski pobił żonę; służąca bojąc swej pani rzuciła się "w Glinkę i tam utonęła". Wakującą kasztelanię kruszwicką otrzymał kasztelan kowalski Brzeziński, a kowalską starosta bobrownicki Sumiński. Odbyło się przedstawienie pierwszej komedii dnia 7 b. m. przybyło "barzo wieli ciekawością uwiedzionych", m. in. ordynat ołycki Hieronim Radziwiłł z żoną, który wracając do Białej oddał wizytę hetmanowej w. lit. Ogińskiej w Siedlcach. Gen. Komarzewski wyjechał do Berlina. Donoszą o zwycięstwie Francuzów nad Anglikami, admirał de Orvilles zachował spokój na wieść o śmierci syny generała; Hiszpanie połączyli swą flotę z flotą francuską, "tak dalece, że sobie majtków i officerów zamieniają. Z Madrytu 2 VIII: otoczony jest Gibraltar, don Barcello zamknął fortecę od morza swoją eskadrą, londem dowozi się żywność, artyleria w obozie św. Rocha, naprawia się drogi z Kadyksu do Gibraltaru. Z Wilna 18 IX: przybył podkanclerzy lit. Chreptowicz. Z Nowogródka: sprawa książąt Radziwiłłów z książętami Woronieckimi na prośbę palestry została odłożona do przyszłego roku.
  • 72-73 s. Z Warszawy D. 20 7br. [20 IX] 1779. Dekret na baraona Jiuliusza: ma w ciągu ośmiu tygodni opuścić Polskę wraz ze swemi "trzema społecznikami" i pod karą śmierci więcej tutaj nie wracać, majątek jego w Polsce będzie skonfiskowany na rzecz skarbu z którego trzecia część jest przesądzona delatorowi de Abakur "i tego zaraz z aresztu uwolniono i od zarzutów wszelkich uwolniono". Na wtorkowej sesjii kasztelanię podlaską oddano kasztelanowi wiskiemu Alexandrowiczowi, wiską chorążemu wiskiemu Opackiemu. W środę Grodzicki przysięgał na kasztelanię oświęcimską. biskup warmiński Krasicki otrzymał od króla pruskiego biskupstwo wrocławskie, ale jednocześnie umniejszono biskupowi kredyt; król ten wydał uniwersał do wszystkich obywateli swego kraju "ażeby się żaden Xciu temu pieniędzy pożyczać nie ważył" kredytorom zaś obiecuje wypłacić wszystkie jego długi. Choruje cesarzowa królowa Węgier, dlatego cesarz nie może jechać do Czech i Moraw oraz Kordonu pol. W Kordonie austryjackim i pruskim jeszcze nie wrócili ludzie wzięci do wojska. Carowa chce pogodzić Francję z Anglią. Mówi się, że wojsko rosyjskie wyjdzie z Polski tak pisał w swym liście Bułhakow legacji ros. sekretarz na kongresie w Cieszynie. Z Gazet Zagranicznych: na Ukrainie "w kijowskim gdzie Tarmina rzeka w Dniestr wpada" potyczka Polaków z Moskalami, chodziło o łąkę, która według traktatu grzymułtowskiego ma leżeć odłogiem; w Turcji chcą zrzucić z tronu cesarza, a osadzić jego synowca, wychowanego w duchu "teraźniejszego wieku"; flota francuska u brzegów Anglii, "ale wiatr przeciwny nazad ją odpędził"; flota angielska w Indiach wschodnich opanowała wyspy francuskie i hiszpańskie "i wkrótce wszystkie osady w azyl tym potencjom zabierze"; dxkret dworu neapolitańskiego zmartwił ojca św., ponieważ na jego mocy dobra duchownych przechodzą w ręce świecckie z pominięciem konkordatu z czasów Benedykta XIV; dwór petersburski i berliński usiłują pogodzić Anglię z Francją, pomoc obiecuje też Portugalia. Z Wilna 25 IX: odjechał podkanclerzy w. lit., kasztelan trocki Ogiński z żoną, starościna borsuniska Łopacińska, a starostowie mścisławscy pojechali do Młodeczna.
  • 74-75 s. Z Warszawy D. 27. 7br. [27 IX] 1779. Plater zrzekł się konsyliarstwa, na jego miejsce obrany jest sędzia powiatu pińskiego Swieżyński. U bankiera Blanka znaleziono fałszywe czerwone złote, dochodzenie prowadzi Komisja Skarbowa. Dekret na barona Juliusza, Dabakur otrzyma 20.000 czerw. zł, weksle bada Sejmoway Komisja Skarbowa. Z Wielkopolski: w opactwie paradyskim "znaczna kupa łotrów pokazała się", czynią oni napady i rabują - na polecenie gen. Goldza ruszyły regimenty Augusta i Franciszka Sułkowskich oraz oddział kawalerii narodowej aby pochwycić złoczyńców. Z Krymu: wyszły wojska rosyjskie wraz z artylerią, chan tatarski na Krymie, czemu niechętna jest Porta Ottomańska - polityka rosyjska robi sobie "z Polski i Tatarów państwa barierowe czyli zasłonne". Z Małodeczna 26 IX: są tu wojewoda trocki, kasztelan trocki, kuchmistrz w. lit., starościna dorsuniska, Ogińscy, starosta oszmiański Kocieł, starosta mścisławski Łopaciński; odbył się akt zaręczyn starosty dorsuńskiego Ogińskiego kawalera orderu św. Stanisława z kasztelanką trocką - obiady, kolacje, bale, illuminacje, maski, fajerwerki itd. Z Wilna 2 X: limitowano sądy grodzkie, sądy ziemskie kontynuuje Czyż.
  • 76-77 s. Z Warszawy dnia 4 Octobra [4 X] 1779. Gen. Komarzewskiemu polecił król pruski pokazać obozy i próbne potyczki. Po Rewickim jako sekretarz legacji cesarskiej zajął miejsce Dakachtel, który po dekrecie na barona Juliusza "podał do Rady Nieustającej Memoriał zbyt śmiały", na który odpowiedziano, że wyrok zasadza się na fundamencie praw polskich i traktatach z cesarzem, a "Pan Dakahet nie ma, ani mieć nie może mocy krytykowania naszych dekretów, a że w tym przestąpił granice urzędu swego będzie zaniesiona skarga w tym do jego dworu", sprawę przekazano agentowi polskiemu w Wiedniu. biskup wileński Massalski wyjechał do Paryża i tam wydał swą synowicę za udzielnego księcia niemieckiego De Liegni, "mającego glos na Sejmie Rzeskim skoligowanego z Austrią; książe uczy się polskiego języka, bo chce uzyskać indygenat. Egzekucja dekretu przeciw baronowi Juliuszowi; żydzi wespół z niejakim p. Bedoniri napadli na "Węgrzyna jadącego do Węgier" i go zabili; u bankiera Blanka znaleziono w kloace fałszywe złote pieniądze, sprawę prowadzi Komisja Skarbowa. Z Podola i Ukrainy: obywatele polscy będą spławiać zboże Dniestrem do nowych osad moskiewskich "a hospodar wołoski obiecał wyrobić u Porty bezpieczeństwo". Carowa pojedzie na Białoruś i do Moskwy "dla obejrzenia nowo wyprowadzonych porządków". Admirałowie francuscy i hiszpańscy nie zgodzili się ze sobą i dlatego "spełzło wtargnienie do Anglii". Z Grodna 7 X: obrady Komisji Skarbowej pod przewodnictwem podskarbiego nadwornego. Z Wilna 9 X: powróciła Ogińska starościna dersuńska i z kasztelanem trockim pojechała do Strawiennik.
  • 78-79 s. Z Warszawy D. 11. 8br [11 X] 1779. Na sądzie sejmowym sprawa majora pruskiego Tombacha o werbunkach w Polsce, otrzyma wyrok śmierci, ponieważ "nie masz takich, którzyby równie za nim, jak za baronem Juliuszem interesowali się"; król pruski gwałci traktaty. Przejazdem z Wiednia do Petersburga młody książę Kaunic był u króla na Zamku. Ugoda między Rzymem a Polską, aby nuncjusze polscy nie byli nuncjuszami w innym kraju, "ale prosto na kardynały promowani być powinni". Przybędzie na sądy kanclerz w. lit. Różnie się mówi o przyczynach wyjazdu gen. Komarzewskiego do Berlina: sprawy wojskowe a nad to sprawy handlowe, które w traktacie cieszyńskim dla niechęci króla pruskiego nie były uwględnione. Piszą z zagranicy, że cesarz myśli o założeniu fortecy na pograniczu tureckim w Lodomerii w Sniatyniu lub Stanisławowie oraz ubezpieczy Czechy tam, gdzie niedawno wszedł król pruski: "jest to szczery skutek ekonomii żołnierskiej w czasie pokoju praktykujący się". Choruje cesarzowa. Ma być przysłany feltmarszałek Hadyk tylko nie wiadomo pod jakim tytułem "vice reja" czyteż gubernatora. "Złośliwa jakaś osoba rozniosła powszechnie", że król pruski zakazał kredytować biskupowi warmińskiemu, nie prawdą jest, że mianował go biskupem wrocławskim, "ponieważ biskup tego miejsca żyje". Z Wiednia: ks. Lubkowicz wysłany na mediację Francji z Anglią. Zły stan kongresu amerykańskiego, brak pieniędzy dla oficerów. Port rosyjski nad Dnieprem. "W Paryżu dawał pewny rzemieślnik próbę biegu karety bez koni i obiecał zrobić wóz któryby mógł być użyty do długiej drogi nawet i górzystej bez żadnego zażycia koni". Z Gazet Zagranicznych: flota francuska stoi w porcoe brest w pogotowiu; flota hiszpańska jest także wespół z francuską, obie kosztują miesięcznie 20 milionów. Wojska ros. przez zimę zostaną w Polsce. Wojsko francuskie choruje na szkorbut i diarię. Dwór franc. chce pożyczyć w Amsterdamie 100 milionów. Z Wilna 16 X: trybunał duchowny lit. pod laską pisarza ziemskiego i deputata wołkowyskiego Bułharyna.
  • 82-83 s. Z Warszawy ie 9bra [1 XI] R 1779. Na sądy przybędzie kanclerz w. lit. Sądy sejmowe dla braku kompletu sędziów przeniesione na luty p. r., sądy Komisji Edukacji dla choroby biskupa płockiego i marszałka Rady zostały odłożone. W Pałacu pod Blachą przylegającym do Zamku budują "z wielkim pośpiechem Bibliotekę na złożenie książek od Nay Jasw. Pana w Paryżu zakupionych. Będzie ona służyła pod imieniem J. k. Mci publicznemu użytkowi". Nie były płonne "doniesienia przeszłą pocztą" - Komisja Wojskowa otrzymała raport, że pastuch pewien przeniósł do kraju naszego z zadnieprza zarazę, wwprowadzono kwarantannę. Kupy hajdamaków czy też aresztantów ros. grasują, atakował ich starosta żmudzki. W Warszawie odbędzie się kampament wojsk narodowych, a gen. Komarzewski jeździł do Berlina "na przypatrzenie się kompamentowi pruskiemu". Z Poczty przeszłotygodnoiwej lubelskiej: choruje kasztelan krakowski, ma puchlinę, mówi się, że jego miejsce zajmie wojewoda krakowski Lubomirski. Z Saksonii: księżna kurlandzka spodziewa się dziecka, "przyjaciele Domu Saskiego niewymownie kontęci, że podług Prawa 1776 spodziewają się widzieć sukcessorów księcia Karola tu dziedziczących". Z Galicji: czyni się obywatelom nadzieję praw węgierskich które obejmą i Siedmiogród. kasztelanię ciechanowską dostał pułkownik wojsk kor. Oborski, ponieważ Nażyński obrany w pierwszej elekcji wymówił się, bowiem ma dobra W Kordonie pruskim, "a Edykt króla pruskiego zakazuje tamecznym possesjonatom przyjmować krzesła". Obiecują pokój, w Londynie "zakłady stawią, iż w zimie nastąpi". "Przy odchodzącej Poczcie odebraliśmy wiadomość iż JO kasztelan krakowski ten świat pożegnał". Z Grodna 4 XI: podskarbi nadw. lit. uroczyście obchodził imieniny wojeowdy wileńskiego.
  • 84-85 s. Z Warszawy ie 8 9bra [8 XI] 1779. kanclerz w. lit. sadzi z regestru magdeburskiego. "Sądy relacyine spraw kurlandzkich pilno się sądzą - sprawa Księstwa Lit. przedłożona przez szambelana Piechowskiego o cło pobierane na Dźwinie "do Rygi" przez ugodę z księciem kurlandzkim została zaspokojona. Przybył ze Skierniewic prymas, a z Francji biskup wileński. Powrócił jednak do Polski poseł austryjacki Rewicki. Po śmierci kasztelana krak. kasztelanie otrzymał wojewoda krakowski, a województwo kasztelan wojnicki Dębiński, a kasztelanię wojnicką Ożarowski expisarz. Zginął bez wieści Dwernicki, wynalazca kaduków, król polecił go szukać. P. Tepper otrzymał listy z Anglii od dwóch braci tego imienia, którzy jako bezdzietni namawiają go, aby postarał się u dworu londyńskiego o naturalizację i mógł dziedziczyć tym samym ich znaczne majątki. Komisja Skarbowa chciała pieczętować bank Blankowi, ale Tepper za niego zaręczył. Pisał Pulawski z Ameryki do swego brata i rodziny, że nie skorzysta z łaski, bowiem do Polski nigdy już nie wróci. Z Petersburga: porucznik gwardii lit. Korsak zyskał względy carowej i już miał otrzymać tytuł kniazia Orszakow, jednak "dla szuleryi w którą się wdał dysgracjowany". Z Cudzoziemskich Gazet "to mamy": Moskwa pomoże Anglii, udział w tej sprawie Potemkina. Moskwa narazi się Francji i Turcji, również Austria zrywa przyjaźń z Francją "jakkolwiek bądż nic nam jeszcze trwałego w Europie nie obiecują Pokoju". Francja i Hiszpania domagają się od Anglii: wolności dla Amerykanów, independencji w handlu na morzu dla Anglików, fortecy Gibraltar dla Hiszpanów, oddania im wyspy Minorki. W Ameryce gen. Estaing góruje nad Anglikami; "składki oartykularne Hiszpanów i Francuzów na tę wojnę monarchom swym w pieniądzach ofiarowane i serce wielkie u tych narodów okazuje i monarchom swym dalszą wojnę ułatwiają". Z Wilna 13 XI: przybył pisarz wielki i marszałek tryb. Tyszkiewicz.
  • 86-87 s. Z Warszawy D 15 9bris [15 XI] 1779. Urzędnicy z Łukowa domagają się elekcji wakujących urzędników ziemskich, zniesienia kondemnaty trybunalskiej, wyjaśniają również przyczy zajść i awantur z marszałkiem sejmikowym Jastrzembskim, które znalazły swe zakończenie w Trybunale Lubelskim i uniwersałach, Komisja Edukacji zakłada w Wilnie konwikt dla 60 osób z ubogiej szlachty. Znaleziono Jeralisa Dwernickiego "nad drabowaniem papierów". Sciąga się oficerów pruskich nad granicę austryjacką. W Stambule spiski przeciw wezyrowi. Informacje o flocie francuskiej i hiszpańskiej, flota angielska wypłynęła z Plimouth. W Ameryce wojska i flota angielska "nic dotąd pomyślnego nie zdziałały, chcą wprawdzie Waszynktona generała amerykańskiego do generalnej nakłonić batalii, ale ten od nich ostrożniejszy, bo też i praktyka jego większa, gdy tym czasem generałowie i admirałowie angielscy ledwie nie co w pół roku odmieniają się". Z Górnego Renu: zabiegi o pogodzenie Anglii z Domem Burbońskim. Mimo czujności admirała hiszpańskiego Bancko dowozi się żywność do fortecy Gibraltar. Z Wilna 20 XI: rozpoczął. obrady Trybunał lit. pod laską Tyszkiewicza, pisarzem tryb. został Merykoni pisarz ziemski wiłkomirski, podskarbim Skirmunt deputat piński.
  • 88-89 s. Z Warszawy Dnia 22. 9bra [22 XI] 1779. Rada Nieustająca uznała oba sejmiki Ziemi Łukowskiej za nieważne, sprawę kondemnaty odsyła do rezolucji Trybunału. W Olkuszu wydobywa się ołów i srebro, kasztelan Kluszewski wypłaci akcjonariuszom znaczną prowizję. W Kordonie austryjackim w dobrach p. Morskiego znaleziono srebro, które "bez kopania, prawie na wierzchu ziemi dobywają"; Prusacy w kraju zabranym "mieli znaleść jak słychać marmury szacowne i glinę do porcellany przedniejszą niż saska. Znale [źli] byśmy podobno i my Polacy w kraju pozostałym niemałe w ziemi skarbów, bdybyśmy mieli naszych mineralistów, gdyż cudzoziemcy choć co postrzegą u nas to tają". Z Wielkopolski przyszedł raport do Komisji Skarbowej Koronnej w sprawie pułkownika Bujakowskiego, który ma proces i nie chce się poddać przepisom prawa. Rozchodzi się wiadomość, że na przyszłym sejmie będzie wzięte pod krytykę prawo Zamoyskiego, sam autor "wszystkich w pospolitości uwagi i annotacje z wielką przyjmuje chęcią" najwięcej uwag ma Szembek biskup koadiutor płocki. Kompania króla pruskiego "arędująca tu żuppy solne znacznie bankretuje", sprzedaje beczkę po 70 zł, gdy w Kompanii polskiej jest sól po 50 zł, "przynajmniej tym kanałem wnidzie do nas cokolwiek grosza". Za towary zbytkowe przez ręce Blanka w tym roku wyszło z kraju 12 milionów zł. Mówi się o nowej wojnie w Europie: werbunki w Prusach, reparacje fortec w Austrii. Floty angielska, francuska i hiszpańska na morzu, niepewny alians Anglii z Prusami. Od granic czeskich: skupuje się płótno, rekrutom więcej się płaci; cesarzowa okazuje swą łaskę poddanym w Czechach i na Morawach, "gdzie poddaństwo wszędzie zniesione i teraz każdy prawie około swej własnej roli pracuje". Z Wilna 27 XI: rocznica koronacji króla uroczyście obchodził marszałek tryb. Tyszkiewicz.
  • 90-91 s. Z Warszawy D. 29 9bra [29 XI] 1779. biskup poznański celebrował uroczystość w kościele farnym z racji uroczystości na cześć króla, strzelano z armat. Zmarł kasztelan wojnicki Kluszewski Komisja Wojskowa wydała ordynans aby aresztowano Bujanowskiego za jego "płochości", będzie go sądził Trybunał Piotrkowski. Rada Nieustająca wysłała memoriał, oskarżając sekretarza legacji cesarskiej Dukacheta o niewłaściwe pismo w sprawie barona Juliusza obecnie "pomieniony sekretarz będzie tu przez inszego zlozowany". Z Lublina piszą: marszałek Trybunału chce we wszystkim naśladować swojego poprzednika. Z Piotrkowa: "wszystkie jak dotąd dość pocieszne dla sprawiedliwości rozchodzą się nowiny". W Kordonie ros. są niskie podatki, majętności przeszły w ręce generałów, ministrów i faworytów imperatorowej, panuje sprawiedliwość i porządek, są dobre drogi i austerie. Z Gazet Zagranicznych: flota franc. dla złych wiatrów nie opuściła Brestu, ale Francuzi grożą "wtargnieniem" do Anglii, a oficerowie kupili sobie futra "dla wytrzymania angielskiego powietrza". Według Gazet Londyńskich "jest w robocie traktat" angielsko-rosyjsko-duński.
  • 92-93 s. Z Warszawy D 6. Xbra [6 XII] 1779. Hieronim Radziwiłł po złożonej przysiędze został w Warszawie i czeka na ślub siostry z ks. Massalskim podskarbim lit. Kompania pruska zakupiła w Austrii partię soli i źle wyszła ta tej tranzakcji; na czele Kompanii polskiej stoi referendarz lit. Moszyński i starosta stobnicki Wodzicki; ceny soli, sprawa Wieliczki. W sądach czerskich starościna warecka z synem swym o dobra i kapitały, a Puławski podał "memorjał barzo krzywdzący sławę matczyną, doszło do scysji między członkami palestry, Puławski rejterował się aż na Ukrainę, "a tak sprawa upadła, której koniec z wielu miar ciekawy". Komisja Wojskowa odebrała raport o awanturze w Humaniu między wojskiem naszym i ros. Z Krakowa: w Olkuszu wszystko zalewa woda, działają pompy. podskarbi w. kor. pojedzie zagranicę. Podobno przed ordynaryjnym mama mieć extraordynaryjny sejm, "ale dla tego potrzeby żadnej nie widać". starosta łosicki Miączyński z Paryża udał się do Ameryki, spłaciwszy uprzednio kredytorów. Na aukcji sprzedano rzeczy po baronie Jiuliuszu, ale uzyskano dopiero 37 tys. w gotowiźnie. Marszałek w. korn. nie ożywił działalności Rady Nieustającej. Z Wilna 11 XII: zmarła podkomorzyna żmudzka nagurska.
  • 94-95 s. Z Warszawy D 13. Xbra 1779. wojewoda krakowski Dembiński chce zatrzymać dobra, a "trzymał je dzisiejszy kasztelan krakowski co do tytułu, a co do intrat nieboszczyk Rzewuski", sprawę rozpatrzy Komisja Skarbowa kor. W Lublinie przez kompromis zakończy się sprawa między wojewodą poznańskim i Michałem Lubomirskim, czemu sprzeciwia się książę Ksawery, mszczący się niby krzywdy braterskiej" i zajechał dobra wojewody. Krajczy kor. Potocki znajduje się teraz we Wrocławiu "a tutejsze interessa zdał na przezorne żony swej negocjacje". Poseł wiedeński Rewicki jedzie do Berlina, na jego miejscu zostaje Dukachet, który głosi, że cesarzowa "inszej w tej odmianie nie miała pobutki tylko, aby publicznego zgorszenia uchyliła mu okazje". Z Listów z Francji pisanych: do nowicjatu dla jezuitów w Połocku wybierało się wielu exjezuitów francuskich, ale król francuski nie udzielił im zezwolenia, bowiem sam "zamyśla w tym państwie przywrócić Zakon Jezuici, tylko teraz nie chce urazić króla hiszpańskiego i miał to mówić: zaczekajmy póki żyje staruszek król hiszpański". W Warszawie mówi się, że cesarzowa w Galicji chce przywrócić jezuitów. Gazety Zagraniczne: w ciągu zimy ma być kongres sposobem cieszyńskim w Brukseli, dokąd pojedzie poseł cesarski dla pogodzenia Domu Burbońskiego z Anglią. W Rzymie starają się o dyspensę dla Polski na posty. Korsakow faworyt imperatorowej otrzymał dobra. Flota francuska i hiszpańska będą zimowały w Brest, część okrętów hiszp. pod Gibraltarem. Bunty w Irlandii, gen. Estaing odnosi zwycięstwa w Ameryce nad Anglikami. Z obozu św. Rocha: nie ustaje ogień z fortecy gibraltarskiej do obozu. Z Wilna 18 XII: wdzina trocka Ogińska wyjechała do Małodecznej.
  • 96-97 s. Z Warszawy D. 20 Xbra [20 XII] 1779. Podobno cesarz chce zamienić kraj otrzymany w podziale Polski na Kraków i Kamieniec, ziemie nad Sanem, propozycję taką miał wysłać do Petersburga i Berlina. "Obawiać się trzeba, aby iszcząca się tu wieść nie sprawdziła owej dawnej, iż carowa Jejm za Ruś Białą Ukrainy pretęduje". Mówi się o nowym związku francusko-moskiewsko-pruskim. Król pruski otoczył wojskiem Hannower, dziedziczne księstwo króla angielskiego. W przszłą niedzielę guwerner Wielohurskich Bernardy, czlowiek zacny oraz sławny felczer "doktorowany z chirurgij w Paryżu czynili jakieś chimiczne operacje zamknąwszy się w laboratorium", pękła im bania szklana "i w momęcie ich trupem położyła". Adam Czartoryski przynosi "narodowi honor i zaszczyt wiekowi osiemnastemu", zlecił on nadwornemu lekarzowi leczyć ubogich w Warszawie, łoży "im na aptekę, a dla swojej poddanej chłopianki" sztafetą sprowadził piżmo ze stolicy. Z Wołynia: Marcin Lubomirski aresztowany i osadzony w Kamieńcu za krzywdy wyrządzone okolicznej szlachcie, ale może to bajeczka. Z Kordonu austryjackiego: Hadyk został gubernatorem, a Lobkowicz komendantem. Z Nowogródka: limitowano Komisję Ultimae Instantiae. Z Wilna 25 XII: Trybunał pod laską Tyszkiewicza przerwał sądy, vicemarszałkiem został Zeleński.
  • 98-99 s. Z Warszawy D 24 Xbr. [24 XII] 1779. Panują deszcze, od wilgoci ludzie mają katary. Dywizja ros., która miała wspierać króla pruskiego w czasie ostatnie wojny wyruszyła z Polski, pozoszaje Romanius jeden "z najgrueczniejszych i najsprawiedliwszych generałów rossyjskich, których Polska widziała"; pomimi czujności Departamentu Wojskowego Rady nie jest wolny "od uciemiężenia po traktatach", furażami uciska się lud. Partia Moskwy pozostałej w Polsce ofiarowała królowi wszystkie armyty zdobyte niegdyś na konfederatach barskich, "szczęściem, że tak wielki skarb dostaje się JKMci, który go pożyteczniej pewnie użyć będzie umiał niż niegdyś właściciele tych armat". Z Lublina: dekret przeciw "Ziemstwu Łudzkiemu" z powództwa Czetwertyńskiego i Krzyckiego, sądził sędzia Stecki. Ocena prac Trybunału Lubelskiego; Małachowski starosta oświęcimski otrzymał kasztelanię wojnicką. Bojanowski uformował sobie nowy aktorat "chcąc podobno przetrzymać wiszący nad sobą dekret śmierci". Gazety Zagraniczne: "Moskale przez swe usiłowania i natężoną pracę dokonali tego, że sławne na Dnieprze porchy czyli skały znieśli tak dalece, iż bespieczno statki do Morza Czarnego wchodzić mogą, spodziewają się ztąd wielorakich pożytków" - sprzedaży swych produktów i nabycia z pierwszej ręki towarów tureckich oraz zaludnienia tego kraju; na przyszłą wiosnę przybędzie tam carowa, "która chce swemi oczyma oglądać i rozrządzić owe miejsca, dla Polski wynikną też korzyści, bo jest połączenie z Dniestrem przez Prypeć i Berezynę. Z Wilna 1 I: przybyła starościna sądowa mińska Przeździecka ze swoją siostrą.
• Proweniencja:
  • "Ex Parva Biblioth. Thomae Ignatij Łopaciński Sacr. Reg. Polon. Maj. Camerarij" - [eksl. ziel.]
  • Ze zbiorów M. Malinowskiego nr 55
• Hasła przedmiotowe: Gazety rękopiśmienne 18 w.