"Processus iuris ordinarius cora[m] off[ici]o Castren[si] in Causis vulgo dict[is] off[ic]ij"

Opis

• Sygnatura: BK 01377
• Kopie: Mf 2250
• Tytuł:
  • Skorowidz terminów prawnych i procesowych
  • Agenda procesowa sądownictwa grodzkiego w Polsce
  • "Processus iuris ordinarius cora[m] off[ici]o Castren[si] in Causis vulgo dict[is] off[ic]ij"
• Miejsce i czas powstania: 16 w. (po 1551 r.)
• Opis fizyczny: 61 + A-B (ochronne) k. 30x20 cm
• Oprawa: sk. biała, tekt., 19 w.
• Język: Łac., pol.
• Zawartość:
  • "Euocatio" k. 42v
  • "Euictio" k. 43-44
  • "Euictor" k. 44
  • "Exdiuisio" k. 44
  • "Exempcio" k. 44v
  • "Expulsio" k. 44v-45
  • "Exequutio" k. 46-47v
  • "Extirp[ati]o Borrae" k. 48
  • "Famulus" k. 48v
  • "Falsitas l[itte]rar[u]m" k. 48v
  • [Rkps o treści prawniczej, powstały po 1551 r. Zawiera agendę sądową zwykłą, tj. kodeks postępowania sądowego w zakresie prawa cywilnego i karnego, używany przez sądy grodzkie w Polsce przy rozstrzyganiu spraw pozostających w ich kompetencji. Otwiera go wykaz 20 kategorii procesowych (k. 1-1v), po czym następuje część zasadnicza - ułożony alfabetycznie skorowidz terminów prawnych i procesowych, obejmujący hasła rozpoczynające się na litery od A do I ("Abrenuntiatio"-"ignobilitas") (k. 2-55). Poszczególne hasła mają zróżnicowaną objętość - od zaledwie jednozdaniowych do rozbudowanych kilkustronicowych. Zamiast definicji wymienionych terminów prawnych zawierają przykłady konkretnych przypadków ich występowania w praktyce sądowej (wymienia się nazwiska, tytuły, miejscowości, przedmioty sporu) wraz z podaniem sposobów procedowania oraz taksy sądowej przy orzekaniu kar grzywny. Pojawiają się w nich odniesienia do uchwał sejmowych za panowania Zygmunta I (1539, 1548, 1549, 1554, 1550, 1551) oraz innych statutów i zbiorów praw. Po każdej grupie haseł w obrębie tej samej litery alfabetu pozostawiono wolne miejsce (od jednej do trzech pustych stron, z jednym wyjątkiem zapisu ciągłego) na dopisanie nowych definicji. Ponadto w celu zachowania większej przejrzystości skorowidza dla części haseł przeznaczono oddzielne strony, niezależnie od długości wpisywanego tekstu, wskutek czego na wielu stronach występuje sporo wolnego miejsca. Całość zamyka odpis przywileju mielnickiego Aleksandra Jagiellończyka z 25 X (?) 1501 r. (k. 56-58). Tekst wpisano drobnym, kursywnym, ale czytelnym pismem zawierającym jednakże wiele konwencjonalnych abrewiacji. Nagłówki wykaligrafowano większą, pogrubioną i bardzo czytelną minuskułą. W łacińskim tekście występują wtręty polskie (od pojedynczych słów do całych akapitów), zapisane wg zasad ortografii staropol. Przy niektórych definicjach na marginesach wpisano tą samą ręką nazwiska stron procesowych w konkretnych sprawach lub odsyłacze do innych haseł]. Rkps stanowi pierwszorzędne źródło hist. zwłaszcza dla historyka ustroju i prawa pol., głównie XVI wieku.
  • "Processus juris ordinarius cora[m] off[ici]o Castren[si] in Causis vulgo dict[is] off[ic]ÿ" k. 1-1v
  • "Genera exceptionu[m] tria sunt" k. 1v
  • "Abrenuntiatio" k. 2-2v
  • "Accessorium" k. 3
  • "Actio in Decisa" k. 3v
  • "Actor" k. 4-4v
  • "Addotalicium" k. 5
  • "Administr[ati]o justiciae" k. 5
  • "Aduitalitas" k. 5v
  • "Appell[ati]o" k. 6v
  • "Amicus" k. 7
  • "Arestum" k. 7v
  • "Arende impugnatio" k. 8
  • "Bannicio" k. 10-10v
  • "Bona indiuisa" k. 11v
  • "Caducum" k. 13
  • "Calumnia" k. 13v
  • "Capitaneus" k. 14
  • "Captiuacio nobilis" k. 14v
  • "Damna" k. 26v-27
  • "Decima" k. 28
  • "Depositum" k. 28v
  • "Deportatio Cit[ati]onum" k. 29
  • "Delator" k. 29v
  • "Dillatio verae infirmitatis" k. 30-30v
  • "Dillatio ad Munimenta" k. 31-32v
  • "Dillatio pro Maiori" k. 33v
  • "Dillatio ad Ministerialem" k. 34
  • "Dillatio Complicitatis" k. 34v
  • "Dillatio in Criminalibus co[n]cessi[va]" k. 34v
  • "Dillatio" k. 34v
  • "Dillatio seu Suspensio" k. 35
  • "Dillatio de male obtento" k. 35
  • "Dillatio ad Quiet[a]t[i]o[ne]m" k. 35v
  • "Dillatio ad statuen[dum] Minoren[nem]" k. 35v
  • "Dillatio ad annos" k. 35v
  • "Dillatio ad futurum Tribu[nal]" k. 36
  • "Dillatio Visionis" k. 36
  • "Dillatio in ter[mi]no bannitio[n]is" k. 36v
  • "Dillatio ad annos Minorennis" k. 36v
  • "Dispercusio" k. 37
  • "Diuortium seu separatio a toro" k. 37
  • "Facionatus ter[mi]nus" k. 48v
  • "Diuisio" k. 37v-38v
  • "DOS" k. 39
  • "Dotalicium" k. 39
  • "Dotalicium" k. 39v
  • "Elliberacio" k. 40v
  • "Emundacio" k. 41
  • "Euasio" k. 41v-42v
  • "Forum" k. 50
  • "Fideiussor" k. 49v
  • "Fideiussio" k. 49
  • "Fatalia" k. 48v
  • "CAPTVS Mente" k. 15
  • "Census reempcionalis" k. 15v
  • "CHirographum" k. 16
  • "Cmetho" k. 16v
  • "Cittatio et Cittatus" k. 17v-19
  • "Ciuis" k. 19v
  • "Colator" k. 20
  • "Commissiones" k. 21
  • "Competitor" k. 21v
  • "Complex" k. 22-22v
  • "Comprobatio" k. 23
  • "Condemnatio" k. 23v
  • "Contumatia" k. 24
  • "Controuersia" k. 24v
  • "Contractus" k. 25
  • "Condescensio" k. 25v
  • "Criminalis Causa" k. 26
  • "Debitum" k. 27v
  • "Alexandri Regis Priuilegiu[m] in Coronatione" [przywilej mielnicki króla Aleksandra Jagiellończyka z 1501 r.] k. 56-58
  • "ignobilitas" k. 55
  • "ignorantia" k. 54v
  • "Homicidium" k. 53v
  • "Homicidium" k. 53
  • "Homicida" k. 52v
  • "Heres" k. 52
  • "Granicies" k. 51
  • "Fratricida" k. 50v
  • "Frater" k. 50
• Proweniencja: Ze zbioru Tytusa Działyńskiego
• Hasła przedmiotowe:
  • Aleksander Jagiellończyk (król Polski ; 1461-1506)
  • przywilej mielnicki 1501
  • prawo polskie 16 w. praktyka procesowa
  • prawo karne Polska 16 w.
  • prawo cywilne Polska 16 w.
  • kompendium prawnicze 16 w.
  • sądownictwo grodzkie 16 w.
  • sądy w Polsce 16 w.
  • pomoc kancelaryjna
  • piśmiennictwo pragmatyczne
• Uwagi:
  • Pap. ze śladami zniszczeń wywołanych przez pasożyty
  • K. 6, 8v, 9, 11, 12-12v, 17, 33, 40, 51v, 54, 55v, 58v-61v czyste
  • pismo dwóch rąk: pierwsza spisała główny zrąb rkpsu, druga sporządziła odpis dok. król. na końcu manuskryptu (k. 56-58)
  • K. 48 luźna (tekst rozpoczynający się na tej k. w pół zdania oraz brak drugiej k. tworzącej arkusz pap. folio wskazuje na niekompletność rkpsu)
  • na wewn. k. opr. (w lewym górnym rogu) nota "B.K."
  • Na k. rkpsu występują trzy znaki wodne: 1. Herb Łodzia z niepełną literą "G" w środku (papiernia Górków we wsi Miałła nad Notecią pod Wieleniem) k. 6, 9, 12, 20, 22, 27, 31, 34, 38, 43, f. odwrócony k. 2, 4, 8, 13 16-17, 19, 25-26, 35, 37, 39, 45 - 2. Głowa wołu z oczami, nozdrzami i wystającym językiem (lub kolczykiem w nosie), z małym rys. krzyża łac. przecinającego dwa nierówne okręgi na czole oraz wydłużonym krzyżem między rogami, oplecionym przez syczącego węża (duży f.) k. 51, 53-54 - 3. Herb Raciborza (papiernia miejska), f. odwrócony k. 55-57, 59.