[Transumpt biskupa krakowskiego Piotra Wysza z Radolina przywileju swego poprzednika Jana Grota (Grotowica) i krakowskiej kapituły katedralnej, wystawionego 1 X 1326 r. w Krakowie dla kolegium wikariuszy tamtejszej katedry w sprawie uposażenia w następujące dochody z przeznaczeniem na codzienne utrzymanie: z czwartej części wszystkich ofiar składanych w katedrze krakowskiej na ołtarze i relikwie świętych (w tym na ołtarz i głowę św. Stanisława Biskupa i Męczennika), z dziesięciny dwunastu grzywien na Nowej Górze z dóbr stołowych biskupa oraz z dziesięciu grzywien dochodu z żup solnych w Wieliczce i Bochni].

Description

• Sygnatura: Dypl. 138
• Tytuł: [Transumpt biskupa krakowskiego Piotra Wysza z Radolina przywileju swego poprzednika Jana Grota (Grotowica) i krakowskiej kapituły katedralnej, wystawionego 1 X 1326 r. w Krakowie dla kolegium wikariuszy tamtejszej katedry w sprawie uposażenia w następujące dochody z przeznaczeniem na codzienne utrzymanie: z czwartej części wszystkich ofiar składanych w katedrze krakowskiej na ołtarze i relikwie świętych (w tym na ołtarz i głowę św. Stanisława Biskupa i Męczennika), z dziesięciny dwunastu grzywien na Nowej Górze z dóbr stołowych biskupa oraz z dziesięciu grzywien dochodu z żup solnych w Wieliczce i Bochni].
• Wystawca dokumentu: Wysz, Piotr z Radolina bp krakowski i poznański, kanclerz królowej Jadwigi (ca 1354–1414)
• Miejsce i rok: 1404.01.22. Kraków
• Opis fizyczny: 64x61 cm
• Język: Łac.
• Hasła przedmiotowe:
  • Bartłomiej syn Idziego z Bochni, sekretarz bpa krakowskiego (?-po 1404)
  • Bodzanta dziekan i kanonik krakowski (?-po 1345)
  • Bonifacy IX (papież ; ca 1350-1404)
  • Grot, Jan bp krakowski (?-1347)
  • Iwo prepozyt gnieźnieński, kanonik krakowski (?-po 1336)
  • Jakub kustosz i kanonik krakowski (?-po 1344)
  • Jan z Padwy wikariusz i wicekustosz katedry krakowskiej (?-po 1404)
  • Jarosław archidiakon i kanonik krakowski (?-po 1340)
  • Klemens kustosz wrocławski, kanonik krakowski (?-po 1346)
  • Marcin kantor i kanonik krakowski (?-po 1338)
  • Nassan Smylonis prepozyt wiślicki, kanonik krakowski (?-po 1343)
  • Otton kantor sandomierski, kanonik krakowski (?-po 1336)
  • Piotr pleban w Bolechowicach (?-po 1404)
  • Piotr scholastyk i kanonik krakowski (?-po 1337)
  • Piotr proboszcz Św. Floriana w Krakowie (?-po 1338)
  • Piotr kantor wiślicki, kanonik krakowski (?-po 1337)
  • Prandota prepozyt skalbmierski, kanonik krakowski (?-po 1351)
  • Rej, Jakusz (?-po 1404)
  • Stanisław (św. ; 1030–1079)
  • Stanisław z Krosna kanonik krakowski (?-po 1412)
  • Stefan biskup Seretu (Ceretensis) (Mołdawia) (?-po 1411)
  • Wawrzyniec z Wołowa sekretarz bpa krakowskiego (?-po 1404)
  • Wojciech zw. Mazowita wikariusz katedry krakowskiej (?-po 1404)
  • Zbigniew prepozyt i kanonik krakowski (?-po 1354)
  • Kapituła Katedralna (Kraków) dochód 15 w.
  • Kraków (woj. małopolskie) 15 w.
  • Nowa Góra (woj. małopolskie) 15 w.
  • Wieliczka (woj. małopolskie) 15 w.
  • Bochnia (woj. małopolskie) 15 w.
• Uwagi:
  • Dokument w formie instrumentu notarialnego uwierzytelnionego przez dwóch notariuszy, stąd dwie formuły notarialne rozpoczynające się ozdobnymi inicjałami (tego samego wzoru, ale nieco innych rozmiarów), wpisane drobniejszym pismem pod tekstem gł. jedna pod drugą z przesunięciem (pierwsza niestaranna, druga bardziej czytelna), którym towarzyszą znaki notarialne (signum notariale) umieszczone po lewej (herald. prawej) stronie karty obok każdej z formuł: [1. dużo większy Wawrzyńca syna Piotra z Wołowa] na dwóch masywnych stopniach, z których niższy spoczywający na murawie, a wyższy znacznie węższy i zakończony niewysokim cokołem, gwiazda ośmiopromienna dzielona w romby z wierzchołkami zakończonymi krótkimi wąsatymi „spiralkami”; [2. mniejszy Bartłomieja syna Idziego z Bochni] na niewielkim cokoliku rozszerzającym się ku górze cztery coraz krótsze niskie stopnie (najniższy ze stopni węższy od zwieńczenia cokolika), na których zaczerniony pal, na nim osadzona pośrodku takaż wąska litera „O” z prostokątnym prześwitem odpowiadającym kształtowi pala, ale niezaczernionym, nałożona na znacznie większą i szerszą stylizowaną literę „X”, której laski rozszerzające się stopniowo aż do podstaw kończą się zewn. zawijasami.
  • In dorso różne noty współcz. i późn. XVII-wieczne oraz noty arch. różnymi rękami i inkaustem, dobrze lub średnio czytelne: a) noty dors. i dors.-arch.: [1. współcz.] Copia privilegii transumpta super quotidiana distribucione domi(n)or(um) vicarior(um) brąz. inkaustem pismem kaligraficznym ; [2. niżej] Super X Marcas in Wieliczka Alias sup(er) quartas ; [3. niżej, słabo czytelna] decima in hora mort(is) et offertorÿa in festiuitatatibus [!] S. Stanislai Epi et M. Reuisura [?] 1635 ; [4. niżej] sup(er) Priuil. Recessum 1611 [data podkreślona] ; [5. współcz. niżej, słabo czytelna] 1404 ; [6. niżej większym pismem, słabo czytelna] Offertorium ; [7. najobszerniejsza, tekst nieco przycięty z prawej strony wskutek rozdarcia dyplomu, pismem kursywnym] Priuilegium Confirmationis Illrmi ac Rndmi D. D. Petri E(pisco)pi Crac(ouiensis) Priuilegÿ Illrmi Joannis Groth Ep[…] Super Donationem Offertoriorum in Eccl(es)ia Cath(edrali) Crac[…] Communitati Vic(a)r(i)orum eiusdem Eccl(es)iae et Super Decimas in Nouomarcte Marcar(um) duodecim et ampli(us) Valentium. It(em) Super Decem Marcas in Zuppis [4 ostatnie wyrazy podkreśl.] Salis Viel(i)cen(sibus) Cap(itu)lo V(e)n(era)b(i)li(um) DD. Canonororu(m) [!] singulis annis solui debitorum. De Actu et Data in Curia Crac(ouiensi) A(nn)o D(omini) 1404 Indictione 12 Die Mensis Januarÿ 22 [cyfra podkreśl.]. Reuisum et connotatum Anno D. 1646 Die 22 Sept(embris) ; [8. poniżej w odstępie, drobnym pismem kursywnym czarnym inkaustem] App(ro)batio Privilegÿ de A(nn)o 1326 sup(er) 10. Marcas in Zuppis Salis [trzy ost. wyrazy podkreśl.] et Offertoria ; b) noty arch.: [9. dopisek niżej ukośnie drobnym pismem] t(ra)ns(umptu)s ; [10. pośrodku dok. ołówkiem dużym pismem, skreślone] Nr 42 ; [11. poniżej, tuż przy prawej pieczątce bibl. niebieskim ołówkiem także dużym pismem, skreślone ołówkiem zwykłym] N 1448 ; [12. pod 10. i 11. w dużym odstępie, tuż pod środkowym złożeniem, drobnym niedbałym pismem, wyblakłym inkaustem] Anno D(omi)ni 1643 die 31 Augusti oblatu(m) et Decretu(m) p(ro)ut in Actis C(ast)ren(sibus) Crac(oviensibu)s ; [13. pod 8., lekko nań nachodząca od góry, dużym pismem, wyblakłym inkaustem] No 2 fol. 187 ; u dołu dok. przy notach dors. po prawej i po lewej dwie małe okrągłe XIX-wieczne pieczątki Biblioteki Kórnickiej, przy nich wpisane ołówkiem współcz. sygn. dyplomu „138”: przy lewej pod spodem, przy prawej nad wyciskiem odwrotnie.
  • Stan zachowania: destrukt do renowacji – dok. przedarty na pół wzdłuż ; perg. pomarszczony i lekko przybrudzony, zwł. na marg. ; na odwrocie miejscowe zaplamienia o rozmaitym nasileniu (największa, pojedyncza plama w samym środku karty), rozsiane w różnych miejscach i przebijające na drugą stronę ark. ; na odwrocie u dołu (w miejscu wpisania not dors.) silne pasowe przybrudzenie w miejscu, które tworzyło niegdyś okładziny zewn. dok. po jego złożeniu, poza tym niewielkie przybrudzenia na niektórych złożeniach ; nierówno przycięte brzegi dok. (zwł. lewy i prawy) ; wzdłużne zagięcia lewych narożników, płytkie zagięcie narożnika dolnego prawego ; ubytki perg.: trójkątny pośrodku górnej krawędzi oraz przedarcie od prawej dolnej dziurki na sznurek pieczęci do dołu pośrodku krawędzi dolnej, ponadto dwie szczeliny w tekście gł. powstające z niedokładnego dopasowania obu połówek dok. ; oprócz czterech dziurek na przewleczenie sznurka do przywieszenia pieczęci kilka mniejszych dziurek i przetrać perg. przy złożeniach ; ślady ośmiu złożeń (z zakładką) ; szeroka zakładka ; czytelność tekstu gł. i formuł not. dobra, nieco gorsza przy złożeniu środkowym (rozcięciu) od góry wskutek lekkich przybrudzeń, a znacznie gorsza do zupełnej nieczytelności w miejscach plam, tak w tekście gł., jak i w formułach, poza tym prawa połowa jednego ze środkowych wierszy trudno czytelna wskutek zmarszczenia złożenia ; minuskuła gotycka ; pismo formuł not. nieco drobniejsze, nierówno czytelne ; podkreślenia inkaustem tekstu dok., późn. czarnym oraz ciemnoczerwonym ołówkiem ; litera inicjalna imienia wystawcy dok. znacznie większa, kaligrafowana ; bardzo drobny dopisek czarnym inkaustem w 3. wierszu tekstu gł., poza tym kursywne noty marg. na prawym marg., wpisane czarnym inkaustem dwiema innymi, późn. rękami.
  • Brak pieczęci, u dołu na szerokiej zakładce pozostały (w dużej odległości od siebie) cztery małe dziurki na sznurki, widoczny też delikatny cień w kształcie litery „X” pozostawiony przez sznurki ; użycie p. zapowiedziane w koroboracji dok. i w formułach notarialnych ; w treści podany natomiast sposób uwierzytelnienia oryg. przywileju (na podstawie autopsji) i szczegółowy opis wyglądu trzech przywieszonych do dok. pieczęci z treścią napisów otokowych włącznie: dwóch podłużnych (ostroowalne, mandorle) pieczęci większych biskupa Jana Grota i kapituły krakowskiej, wyciśniętych w czerwonym (biskupia) lub naturalnym płowym (kapitulna) wosku w miseczkach z naturalnego wosku i zawieszonych na jedwabnych sznurkach koloru czerwonego, oraz małego okrągłego kontrasigillum pieczęci kapitulnej wyciśniętego w naturalnym wosku; wyobrażenia napieczętne: a) p. biskupia: postać biskupa siedzącego na tronie w szatach pontyfikalnych pod tzw. podniebiem (got. sklepienie), trzymającego w lewej ręce pastorał, a prawą błogosławiącego, po obu stronach tronu stylizowane kwiaty wypełniające pole pieczętne, u dołu zwieńczona hełmem trójkątna tarcza z herbem Rawicz; b) p. kapitulna: wydłużona bryła budynku katedry nakryta dwuspadowym dachem z szeroką bramą z krzyżem i 8 oknami nawy powyżej, a po prawej z wysoką 5-piętrową wieżą o 10 oknach, u dołu tarcza z herbem kapituły Trzy korony ; c) kontrasigillum: popiersie św. Jana Chrzciciela otoczone nimbem, w stroju pontyfikalnym, z pektorałem na piersi, z lewą dłonią trzymającą pastorał, a prawą w geście błogosławieństwa; legendy oddane majuskułą z zaznaczonymi abrewiacjami: a) na p. biskupa – S.  Johanis dei gra Epi Cracouien, b) na p. kapituły – Sigillum maius Ecclie Cracouien), c) na kontrasigillum – seruo verifico roboro notifico.
  • [Przywilej transumowany:] Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej Św. Wacława, cz. 1: 1166–1366, wyd. Fr. Piekosiński, Kraków 1874, nr CLVIII, s. 201–203 (według kop. XV-wiecznej (zawartej w tzw. Liber Antiquus z 1445 r., k. 323), a nie oryg., stąd różnice tekstowe i ortogr. (por. tamże, s. 203, przyp. 1)). Sylwetki świadków z grona wikariuszy katedralnych przybliża ks. Jan Wieczorek: Wikariusze katedry krakowskiej w XIII i XIV stuleciu, „Nasza Przeszłość”, t. 78, Kraków 1992, s. 71–126.
  • Biskup krakowski Piotr Wysz z Radolina transumuje (zatwierdza) przedłożony mu przez wikariuszy katedry krakowskiej: Jana z Padwy, bakałarza dekretów i wicekustosza katedralnego, oraz Wojciecha zw. Mazowitą (Mazovita, Mazowita) spisany na perg. przywilej swego poprzednika Jana Grota (Grotowica) i krakowskiej kapituły katedralnej, wystawiony w Krakowie 1 X 1326 r. dla kolegium wikariuszy tamtejszej katedry w sprawie uposażenia w następujące dochody z przeznaczeniem na codzienne utrzymanie (do podziału między członków kolegium za pośrednictwem dwóch divisores wybieranych corocznie i zaprzysiężonych przez prokuratorów kapituły): po pierwsze, z czwartej części wszystkich ofiar składanych pod jakąkolwiek postacią (prócz wosku i świec przeznaczonych na odprawianie mszy) przez cały rok w katedrze na tamtejsze altarie i relikwie świętych, a zwłaszcza na głowę św. Stanisława Biskupa i Męczennika z okazji jego dwóch najważniejszych świąt, tj. narodzin i translacji relikwii do katedry krakowskiej (licząc od wigilii święta aż do zakończenia oktawy) oraz składanych codziennie wedle zwyczaju na jego grobie (sarkofagu), po drugie, z dziesięciny dwunastu grzywien z dóbr stołowych biskupa zapisanych na miasteczku Nowa Góra (pow. krzeszowicki) i po trzecie, z dziesięciu grzywien dochodu z żup solnych w Wieliczce i Bochni. W zamian za to wikariusze mieli codziennie z wyjątkiem niedziel i dwóch najważniejszych świąt, w dzień i w nocy, osobiście i nieprzerwanie pełnić służbę bożą w czasie godzin kanonicznych, odmawiając lub śpiewając psalmy i odprawiając msze za zmarłych, zwłaszcza za szczególnych dobrodziejów katedry – księcia Bolesława III Krzywoustego i króla Władysława I Łokietka). Zaniedbywanie czy lekceważenie tych obowiązków z powodu absencji czy lenistwa, poza usprawiedliwionymi przypadkami choroby czy urzędowej nieobecności, miało skutkować karą ekskomuniki i odebraniem części lub całości codziennych dystrybucji za zgodą i wiedzą biskupa lub dziekana kapitulnego, odpowiedzialnego za członków kolegium. Prawdziwość dokonanej czynności prawnej potwierdziło wrysowując do dok. swoje znaki notarialne i wpisując obok nich stosowne formuły dwóch notariuszy publicznych kreacji cesarskiej i sekretarzy biskupa krakowskiego: Wawrzyniec syn Piotra z Wołowa (Laurentius Petri de Wolawia), kleryk wrocławski, i Bartłomiej syn Idziego z Bochni (Bartholomeus Egidii de Bochna), kleryk krakowski.
• Opracowania: Wyd.: Kodeks dyplomatyczny katedry Św. Wacława. T. I. Nr 158 s. 201-203 (wg kopii).