[Fasada kościoła w Teofilpolu] [Francesco Placidi]

Description

• Nr inwentarzowy: DO 0016
• Sygnatura : DO I 16
• Autor : Placidi, Francesco (1710 albo 1715–1782) autor
• Tytuł/nazwa : [Fasada kościoła w Teofilpolu] [Francesco Placidi]
• Miejsce : [b.m.] [b.d., między 1742 i 1743]
• Opis : Głównym tematem przedstawienia jest fasada kościoła Trynitarzy w Teofilpolu umieszczona w centralnej części kompozycji, jednak na drugim planie. Na pierwszym planie po prawej i po lewej antyczne ruiny, w partii środkowej fragmenty antycznego detalu architektonicznego, bliżej kościoła sztafaż w postaci ludzi dwójkami lub pojedynczo, w różnej odległości od kościoła. Fasada kościoła jest trójosiowa, trójkondygnacyjna. W dolnej kondygnacji na osi ozdobny portyk w formie domku portalowego ze ściętymi narożami i balustradą w zwieńczeniu. Ozdobny otwór wejściowy ujmują pary pilastrów, wspartych na postumentach, dźwigających belkowanie, z ozdobnymi zwisami w miejsce kapiteli. W tle płycinowe drzwi. Właściwa elewacja tej kondygnacji jest trójosiowa – osie wyznaczają płyciny, środkowa szersza, mieszcząca poryk, boczne węższe. W środkowej płycinie, nad portykiem prostokątne okno. Płyciny oddzielone są pilastrami w wielkim porządku, wspartymi na postumentach, z jońskimi głowicami dźwigającymi belkowanie. W kondygnacji belkowania, na osi, nad oknem, ozdobny kartusz z nieczytelną inskrypcją. Boczne partie fasady w dolnej kondygnacji oddzielone są od środkowej analogicznymi acz zdwojonymi pilastrami. Ich części środkowe są dwukondygnacyjne; w dolnej kondygnacji umieszczono edykule zamknięte łukiem pełnym, w górnej okna, analogiczne do tego na osi fasady, jednak nieco mniejsze i ozdobione zwisami zwieszającymi się z parapetów. Skrajne partie fasady w tej kondygnacji są na planie ćwierćkola, ujęte pilastrami. Drugą kondygnację fasady zamyka szczyt umieszczony na osi, któremu towarzyszą dwie wieże umieszczone nad partiami bocznymi. Szczyt, wsparty na cokole z horyzontalnymi płycinami, artykułowany jest przez cztery wyłamane postumenty. Środkowe wspierają wolutowe zakończenia spływów frontonu zamkniętego łukiem pełnym, z płyciną w której umieszczono glorie. Boczne postumenty szczytu są zdwojone, dźwigają wazy. Na osi fasady, w tle, za szczytem wznosi się kopuła umieszczona nad skrzyżowaniem naw. Jej podstawa jest na rzucie spłaszczonego ośmioboku, z dłuższymi bokami poprzecznymi do osi fasady. Jej naroża ujmują pilastry, a dłuższe boki zdobią płyciny. Podstawę nakrywa ośmioboczny hełm zwieńczony sygnaturką z krzyżem. Boczne wieże fasady są nieco cofnięte w stosunku do płaszczyzny elewacji – poprzedza je balustrada. Wieże są czworoboczne ze ściętymi narożami, jednokondygnacyjne. Na ich osiach umieszczono otwory okienne zamknięte łukiem pełnym, ze stylizowanymi liśćmi akantu w kluczach. Naroża wież ujęte są w pary pilastrów analogicznych do tych w dolnej kondygnacji, dźwigających belkowanie. W partii belkowania, na osi wież umieszczono zegary. Wieże nakrywają cebulaste, dwukondygnacyjne hełmy z sygnaturkami na których umieszczono krzyże. Lewą część pola obrazowego otwiera widok ruin antycznych, stanowiących wycinek zakończenia kolumnady, widoczny w partii jednej kolumny i fragmentu kolejnej. Kolumna w porządku toskańskim, z trzonem w 1/3 gładkim i 2/3 kanelowanym, stoi na wysokim postumencie złożonym z gładkiego cokołu, płyciny w środku i gzymsu wieńczącego, oddzielonych perełkowaniami. W płycinie inskrypcja: „Fraň· Placidi Lieu/ tenent Ingenier, et/ Architect de S·M·/ le Roӱ de Pologne/ delineavit·”. Kolumny wpierają belkowanie, nad którym umieszczono balustradę z tralkami zakończoną masywnym postumentem dźwigającym antykizującą wazę. Na drugim planie, zza kolumnady wyłania się fragment fontanny w formie obelisku na postumencie, zwieńczonego kulą, z którego podstawy wytryska woda do dostawionego obok zbiornika wodnego. Wszystkie ściany obelisku i jego postumentu zdobią płyciny, zaś ich krawędzie są profilowane. Zbiornik wodny, rozszerzający się łukiem ku górze przypomina mensę ołtarzową. Na dalszych planie tej części pola obrazowego znajduje się drzewo za którym biegnie płot okalający zabudowania. Bliżej lewej krawędzi pola stoi wiejski dom, dalej zamek złożony z bryły głównej, aneksu z prawej strony i wieży z lewej. Główny budynek jest dwupoziomowy, aneks parterowy, oba nakryte dachami siodłowymi. Wieża jest dwupoziomowa – pierwszy poziom wieńczy krenelaż, drugi mniejsza kondygnacja z hełmem iglicowym. Między zamkiem a kościołem jest wolna przestrzeń, za którą rozciągają się wzgórza porośnięte cyprysami. Prawą część pola obrazowego także otwiera widok antykizujących ruin. Jest to fragment świątyni, ujętej w skrócie perspektywicznym. Ustawiona na kamiennej platformie świątynia widoczna jest w partii narożnej w długości półtorej filara. Filary te, przypominające pilastry, wspierają belkowanie w porządku kompozytowym, nad którym opiera się kilka warstw ciosów kamiennych. Platforma na której stoi świątynia ciągnie się nieco dalej w głąb pola obrazowego – na jej narożniku, na osi filarów świątyni stoi jeszcze jeden filar - wolnostojący, przełamany w połowie. Na świątynią rozciąga się widok wzgórz. W partii bliższej krawędzi pola obrazowego porastają je drzewa liściaste, bliżej centrum cyprysy. Między antycznymi ruinami, w środkowej części pola obrazowego rozciąga się pas ziemi, w której zalegają fragmenty detalu architektonicznego – bazy i trzony kolumn, odcinki belkowania, a także fragment platformy z ukruszonym postumentem. Na dalszym planie stoją, siedzą na ziemi lub przechadzają się parami lub pojedynczo ludzie różnego stanu, płci i wieku; szlachcice i szlachcianki z dziećmi, mnisi i żebracy. Po prawej stronie, w górnej części pola obrazowego dwa orły unoszą owalny wizerunek kobiety Teofili z Sieniawskich, trzymając przy tym dwa herby: Leliwę Sieniawskich (z koroną książęcą) i herb Trynitarzy. U dołu obrazu inskrypcja: „FRONTISPICIUM ECCLESIAE TEOPHIL OPOLIENSIS UOLHYNIA PATRUM TRINITARIORUM FUNDATIONIS CELESISSIMAE PRINCIPISSAE TEOPHILAE DE SIENIAUYS IABŁONOWSKA UEXILLIFERA REGNI”.
• Liczba/objętość : 1 k.
• Materiał i technika wykonania: papier rysunek tuszem
• Opis formalny : Rysunek tuszem na papierze.
• Wymiary : 67,4 x 47,3 cm (wym. karty)
• Proweniencja: stary zasób
• Forma/rodzaj/gatunek: Rysunki